| dbo:abstract
|
- Nang Keo Phimpha (laosià: ນາງແກ້ວພິມພາ) (Luang Prabang, 1343 (Gregorià) - 1438), un epítet que significa literalment «La Cruel», va ser la reina del regne Lan Xang (laosià: ລ້ານຊ້າງຮົ່ມຂາວ) el 1438, prenent el nom regnal Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi (laosià: ສົມເດັຈ ພຣະຍາ ສາທຸເຈົ້າຍິງ ແກ້ວພິມພາມະຫາເທວີ). També és coneguda pel seu títol (Gran Deessa), i va ser la única reina soberana del regne de Lan Xang. Segons algunes cròniques, va ocupar el tron breument durant uns mesos, abans que fos deposada i assassinada als noranta-cinc anys. El seu breu regnat va ser la culminació d'un període de deu anys de regicidis, que van orquestrar a través d'una sèrie de . La veritable identitat de la Maha Devi és una qüestió de controvèrsia tant en les cròniques dels períodes posteriors com en els estudiosos actuals. Diversament se l'ha descrit com la filla gran, la germana menor, l'esposa principal o la madrastra de (laosià: ສາມແສນໄທ). De les poques pistes sòlides sobre la seva identitat, el seu títol de Maha Devi o «Gran Deessa», estava reservat només a la d'un monarca governant. Estudiosos com i Amphay Dore, assenyalen que tant la seva edat en el moment de la seva execució com el títol Maha Devi indiquen que la seva veritable identitat és Keo Lot Fa la de (laosià: ຟ້າງູ່ມ), filla del rei d'Ayutthaya, que hauria assumit el títol de Maha Devi després de la mort de la reina Keo Kang Nya el 1368, poc abans que Fa Ngum fos destituït el 1371. Tot i que la seva identitat segueix sent un misteri, es manté el consens entre les cròniques reials que va ser la governant de facto durant una brutal disputa successòria entre diverses faccions des de la mort de (laosià: ພະເຈົ້າລ້ານຄຳແດງ) fins a la pujada al tron de . (ca)
- Nang Keo Phim Fa (ursprünglich Keo Kumanne; auch Keo Phimpha oder Pimpha; voller Thronname Somdet Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi; * 1343 in ; † 1438 in Pha Dieo) war in den letzten Monaten ihres langen Lebens Königin von Lan Chang und Nachfolgerin von König Kham Koert (reg. 1436 bis 1438). Keo Phim Fa war die älteste Schwester von König Samsaenthai. In ihrer Jugend war sie offenbar eine große Schönheit, doch trat mit zunehmendem Alter ihre Grausamkeit hervor. In den letzten zwanzig Jahren wurde sie durch zahlreiche Intrigen und Morde zur Königsmacherin. 1438 bestieg sie schließlich selbst den Thron. Der Ministerrat wurde schnell ihrer politischen Ränkespiele müde und entmachtete sie. Zusammen mit ihrem Großneffen, Wiang Pha (Senapati Luang von Xiang Lor), den sie geheiratet hatte, wurde sie in der Wildnis bei Pha Dieo ausgesetzt. Sie starben dort an Unterernährung oder wurden von wilden Tieren verspeist. Insgesamt fielen ihr die Könige Phommathat, Yukhon und Khamtam zum Opfer. Nach Keo Phim Fa regierte eine Gruppe weiser Männer das Reich, bis 1441 der jüngste Sohn von Samsaenthai, Prinz Sai Tia Kaphut, den Thron bestieg. (de)
- Nang Keo Phimpha (Lao: ນາງແກ້ວພິມພາ) (1343–1438), an epithet meaning literally "The Cruel", was Queen of Lan Xang in 1438, taking the regnal name Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi(Lao: ສົມເດັຈ ພຣະຍາ ສາທຸເຈົ້າຍິງ ແກ້ວພິມພາມະຫາເທວີ). She is also known by her title Maha Devi, and may have been the only reigning female sovereign of the kingdom of Lan Xang. According to some chronicles, she briefly occupied the throne for a few months, before she was deposed and killed at ninety-five years old. Her brief reign was the culmination of a ten-year period of regicide, which she orchestrated through a series of puppet kings. The true identity of the Maha Devi is a matter of dispute both in the chronicles of later periods, and among current scholars. She has variously been described as the eldest daughter, younger sister, principal wife, or step-mother of Samsenthai. Of the few solid clues to her identity, her title as Maha Devi or "Great Goddess," was reserved for only the senior queen of a ruling monarch. Scholars including Martin Stuart-Fox and Amphay Dore, point out that both her age at the time of execution and title as Maha Devi indicate her true identity to be Keo Lot Fa the Queen Consort of Fa Ngum from Ayutthaya who would have assumed the title of Maha Devi after the death of Queen Keo Kang Nya in 1368, shortly before Fa Ngum was deposed in 1371. Although her identity remains a mystery, the consensus among the royal chronicles remains that she was the de facto ruler during a brutal succession dispute between court factions from the death of Lan Kham Deng to the accession of Chakkaphat Phaen Phaeo. (en)
- Nang Keo Phimpha (lao : ນາງແກ້ວພິມພາ) (1363–1438), une épithète signifiant littéralement" La Cruelle", est reine du Lan Xang en 1438, en prenant le nom de règne de Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi(lao : ສົມເດັຈ ພຣະຍາ ສາທຸເຈົ້າຍິງ ແກ້ວພິມພາມະຫາເທວີ). Elle est également connue sous le nom de petite Maha Devi, et fut la seule femme à assumer la souveraineté dans le royaume de Lan Xang. Selon les chroniques elle occupe brièvement le trône seulement quatre mois, avant d'être déposée et tuée à l'âge de soixante dix-sept ans. Son règne est le point final d'une période d'une dizaine d'années de régicides qu'elle avait organisés comme reine douairière en plaçant sur le trône des souverains fantoches.Selon la formule de Paul Lévy elle fut « Une Messaline doublée d'une Agrippine Lao », (fr)
- La regina Keo Phim Fa, conosciuta anche come Maha Devi, il cui nome regale fu Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi (Mueang Sua, 1343 – , 1438), è stata l'undicesimo sovrano e l'unica donna a capo del Regno di Lan Xang, la cui capitale era Mueang Sua (detta anche Xieng Thong), l'odierna Luang Prabang, nel Laos settentrionale.Conosciuta soprattutto con il nome di Maha Devi (letteralmente "Grande dea"), divenne regina all'età di 95 anni succedendo a Kham Keut nel 1438, dopo essere stata la principale responsabile per oltre un decennio dei gravi eventi luttuosi che avevano fatto precipitare il regno in uno dei suoi periodi più oscuri. Pagò per le sue colpe qualche mese dopo essere salita sul trono quando l'aristocrazia di corte, stanca dei suoi soprusi, la fece giustiziare. Le cronache che la menzionano provengono dagli antichi annali di Lan Xang, di Lanna, di Ayutthaya e di Birmania, che differiscono tra loro. Gli annali di Lan Xang furono tradotti in altre lingue ed interpretati in diversi modi, dando luogo a controversie sull'attendibilità dei riferimenti storici. La principale tra le critiche che determinarono il cambiamento del testo originale, fu dettata dalla convinzione che molti degli avvenimenti storici fossero stati omessi o distorti nell'edizione originale a maggior gloria del regno. Gli avvenimenti e le date relative alla vita di Keo Phim Fa non sono quindi pienamente attendibili, anche per la difficoltà che ebbero gli storiografi a registrare l'incalzante susseguirsi degli avvenimenti di questo periodo oscuro di Lan Xang. (it)
- Koningin Somdetch Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa, beter bekend onder de naam Keo Phim Fa (1343-1438) volgde Kham Keut op als eerste koningin van Lan Xang in 1438. Zij was een dochter van koning Phaya Samsenthai. In de jaren na de dood van haar broer Lan Kham Deng in 1428 was zij verantwoordelijk voor de vele strubbelingen rond de troonopvolging. In 1438 besloot ze na het weigeren van haar broer Sao Tia Kaphat om zelf de troon te bestijgen. Ze was getrouwd met een normaal persoon die ze tot Sen Luang Xieng Lo (Chienglaw) benoemde, oftewel de belangrijkste minister. Deze man was waarschijnlijk haar achterneef. Haar heerschappij zou zeer kort duren en net als zij de meeste van haar voorgangers een pijnlijke dood liet sterven zou ze zelf samen met haar man gemarteld worden tot de dood erop volgde in Pha Dieo in 1438. Hierna was er een interregnum. In 1441 zou Sao Tia Kaphat alsnog de troon accepteren. (nl)
- Nang Keo Phimpha, född 1343, död 1438, var regerande drottning i Lan Xang (Laos) år 1438. Hon var den första och enda kvinnliga monarken i Laos' historia. Hennes riktiga namn är okänt; Nang Keo Phimpha är ett öknamn som betyder "Den grymma". Hon var de facto härskare i Laos från 1429 till 1438. Nang Keo Phimpha var syster till kung av Lan Xang, som avled 1416; han efterträddes av sin son, . När hennes brorson avled 1428 och efterträddes av sin son , rådde ett kaotiskt tillstånd i Laos. Hon lät avsätta sin brorsons son i en kupp, halshögg honom och krönte sin egen son 1429. Hon lät avsätta sin son några månader senare, och uppsatte sin brorson på tronen. 1430 lät hon avsätta och mörda kung Meunsai och ersatte honom med en annan brorson, . Efter ett år avsatte hon denne och ersatte honom med en ny brorson, . Denne regerade endast fem månader innan hon ersatte honom med näste brorson, , som var kung ett halvår 1434; alla var söner till hennes bror Samsenethai. Hon lät broderns sonson vara kung 1435-36, innan hon placerade den illegitime brorsonen på tronen. När denne avled av naturliga orsaker 1438, besteg hon för första gången själv tronen och utropade sig till regerande drottning och monark. Det fanns andra kvinnliga regenter i Laos historia, som regerat som ställföreträdare för äkta män och söner, men hon är den enda kvinnliga monarken som regerat i eget namn. Hennes officiella regeringstid varade endast några månader innan hon avsattes och avrättades vid 95 års ålder. (sv)
- 婻嬌潘芭（寮語：ນາງແກ້ວພິມພາ，？－1440年），是瀾滄王國的一位王后，號稱，這個詞來源於印度教中女神。 (zh)
- Нанг Кео Пхімпха Жорстока (лаос. ນາງແກ້ວພິມພາ; 1343—1438) — одинадцята правителька королівства Лансанг. Також відома за своїм титулом Магадеві. Вірогідно, що вона була єдиною жінкою-правителькою Лансангу. Відповідно до хронік її правління було дуже нетривалим, кілька місяців, після чого її повалили та вбили в результаті придворної змови. На той момент королеві було вже близько 95 років. Її сходження на престол стало кульмінацією десятиріччя, впродовж якого було вбито кількох королів, які були лише номінальними володарями, фактичну ж владу в країні мала Магадеві. Питання ідентифікації Магадеві є предметом дискусій як серед давніх дослідників, так і серед сучасних. Її називали старшою дочкою, молодшою сестрою, дружиною принца або ж мачухою короля Самсенетаї. Єдине, що вказує на її походження — титул Магадеві, що надавався лише старшим жінкам королівського роду монарха, що правив. Деякі дослідники, враховуючи вік Магадеві, ідентифікують її як Кео Лотфа, дружину засновника держави Лансанг, короля Фа Нгума, яка походила з королівства Аюттхая й отримала титул Магадеві після смерті його старшої дружини Кео Кання 1368 року, незадовго до того, як Фа Нгума було повалено. Попри всі суперечки, дослідники сходяться на тому, що Магадеві була фактичною правителькою королівства від моменту смерті Лан Кхам Денга до сходження на престол короля Чаккапхат Пхаєн Пхаєо. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- 婻嬌潘芭（寮語：ນາງແກ້ວພິມພາ，？－1440年），是瀾滄王國的一位王后，號稱，這個詞來源於印度教中女神。 (zh)
- Nang Keo Phimpha (laosià: ນາງແກ້ວພິມພາ) (Luang Prabang, 1343 (Gregorià) - 1438), un epítet que significa literalment «La Cruel», va ser la reina del regne Lan Xang (laosià: ລ້ານຊ້າງຮົ່ມຂາວ) el 1438, prenent el nom regnal Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi (laosià: ສົມເດັຈ ພຣະຍາ ສາທຸເຈົ້າຍິງ ແກ້ວພິມພາມະຫາເທວີ). També és coneguda pel seu títol (Gran Deessa), i va ser la única reina soberana del regne de Lan Xang. (ca)
- Nang Keo Phim Fa (ursprünglich Keo Kumanne; auch Keo Phimpha oder Pimpha; voller Thronname Somdet Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi; * 1343 in ; † 1438 in Pha Dieo) war in den letzten Monaten ihres langen Lebens Königin von Lan Chang und Nachfolgerin von König Kham Koert (reg. 1436 bis 1438). Insgesamt fielen ihr die Könige Phommathat, Yukhon und Khamtam zum Opfer. Nach Keo Phim Fa regierte eine Gruppe weiser Männer das Reich, bis 1441 der jüngste Sohn von Samsaenthai, Prinz Sai Tia Kaphut, den Thron bestieg. (de)
- Nang Keo Phimpha (Lao: ນາງແກ້ວພິມພາ) (1343–1438), an epithet meaning literally "The Cruel", was Queen of Lan Xang in 1438, taking the regnal name Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi(Lao: ສົມເດັຈ ພຣະຍາ ສາທຸເຈົ້າຍິງ ແກ້ວພິມພາມະຫາເທວີ). She is also known by her title Maha Devi, and may have been the only reigning female sovereign of the kingdom of Lan Xang. According to some chronicles, she briefly occupied the throne for a few months, before she was deposed and killed at ninety-five years old. Her brief reign was the culmination of a ten-year period of regicide, which she orchestrated through a series of puppet kings. (en)
- Nang Keo Phimpha (lao : ນາງແກ້ວພິມພາ) (1363–1438), une épithète signifiant littéralement" La Cruelle", est reine du Lan Xang en 1438, en prenant le nom de règne de Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi(lao : ສົມເດັຈ ພຣະຍາ ສາທຸເຈົ້າຍິງ ແກ້ວພິມພາມະຫາເທວີ). Elle est également connue sous le nom de petite Maha Devi, et fut la seule femme à assumer la souveraineté dans le royaume de Lan Xang. Selon les chroniques elle occupe brièvement le trône seulement quatre mois, avant d'être déposée et tuée à l'âge de soixante dix-sept ans. Son règne est le point final d'une période d'une dizaine d'années de régicides qu'elle avait organisés comme reine douairière en plaçant sur le trône des souverains fantoches.Selon la formule de Paul Lévy elle fut « Une Messaline doublée d'une Agrip (fr)
- La regina Keo Phim Fa, conosciuta anche come Maha Devi, il cui nome regale fu Samdach Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa Mahadevi (Mueang Sua, 1343 – , 1438), è stata l'undicesimo sovrano e l'unica donna a capo del Regno di Lan Xang, la cui capitale era Mueang Sua (detta anche Xieng Thong), l'odierna Luang Prabang, nel Laos settentrionale.Conosciuta soprattutto con il nome di Maha Devi (letteralmente "Grande dea"), divenne regina all'età di 95 anni succedendo a Kham Keut nel 1438, dopo essere stata la principale responsabile per oltre un decennio dei gravi eventi luttuosi che avevano fatto precipitare il regno in uno dei suoi periodi più oscuri. Pagò per le sue colpe qualche mese dopo essere salita sul trono quando l'aristocrazia di corte, stanca dei suoi soprusi, la fece giustizia (it)
- Koningin Somdetch Brhat-Anya Sadu Chao Nying Kaeva Bhima Fa, beter bekend onder de naam Keo Phim Fa (1343-1438) volgde Kham Keut op als eerste koningin van Lan Xang in 1438. Zij was een dochter van koning Phaya Samsenthai. In de jaren na de dood van haar broer Lan Kham Deng in 1428 was zij verantwoordelijk voor de vele strubbelingen rond de troonopvolging. In 1438 besloot ze na het weigeren van haar broer Sao Tia Kaphat om zelf de troon te bestijgen. Ze was getrouwd met een normaal persoon die ze tot Sen Luang Xieng Lo (Chienglaw) benoemde, oftewel de belangrijkste minister. Deze man was waarschijnlijk haar achterneef. Haar heerschappij zou zeer kort duren en net als zij de meeste van haar voorgangers een pijnlijke dood liet sterven zou ze zelf samen met haar man gemarteld worden tot de do (nl)
- Nang Keo Phimpha, född 1343, död 1438, var regerande drottning i Lan Xang (Laos) år 1438. Hon var den första och enda kvinnliga monarken i Laos' historia. Hennes riktiga namn är okänt; Nang Keo Phimpha är ett öknamn som betyder "Den grymma". Hon var de facto härskare i Laos från 1429 till 1438. (sv)
- Нанг Кео Пхімпха Жорстока (лаос. ນາງແກ້ວພິມພາ; 1343—1438) — одинадцята правителька королівства Лансанг. Також відома за своїм титулом Магадеві. Вірогідно, що вона була єдиною жінкою-правителькою Лансангу. Відповідно до хронік її правління було дуже нетривалим, кілька місяців, після чого її повалили та вбили в результаті придворної змови. На той момент королеві було вже близько 95 років. Її сходження на престол стало кульмінацією десятиріччя, впродовж якого було вбито кількох королів, які були лише номінальними володарями, фактичну ж владу в країні мала Магадеві. (uk)
|
