| dbo:abstract
|
- Les variables lluminoses blaves (VLB, en anglès luminous blue variables), també conegudes com a variables S Doradus, són les estrelles més lluminoses que es coneixen i entre els seus exemples es troben algunes de les estrelles més massives de l'univers. El seu nombre és extremadament escàs per representar una fase breu de l'evolució estel·lar d'estrelles molt massives, de les quals ja hi ha poques per si mateix. Per sort, la seva elevada lluminositat les fa molt conspícues, per la qual cosa, encara que el seu nombre sigui molt escàs, són fàcils de detectar. La fase VLB és una de les últimes fases de la vida d'una estrella molt massiva. Les VLB són estrelles la lluentor de les quals varia lentament en escales d'anys, però amb erupcions sobtades que provoquen enormes variacions de lluminositat. Les erupcions són tan violentes que, en diverses ocasions, s'han confós amb explosions de supernova. Es creu que aquestes erupcions es produeixen perquè l'estrella s'acosta perillosament al límit d'Eddington, cosa que fa que la pressió de la radiació expulsi les seves capes més externes de manera violenta. No obstant això, és possible que la presència d'estrelles companyes també jugui un paper en les erupcions. Aquest sembla el cas per a Eta Carinae, la VLB més coneguda. Els models teòrics indiquen que, en la fase VLB, una estrella que inicialment tingués 120 MSol pot arribar a expulsar desenes de masses solars. Si l'estrella sobreviu a la fase VLB, es converteix en una estrella de Wolf-Rayet. (ca)
- متغير أزرق شديد الضياء في علم الفلك (بالإنجليزية:Luminous blue variables أو S Doradus variable) هو نجم عملاق عظيم فائق الكتلة متغير شديد الضياء أزرق، سمي بعد اكتشاف نجم إس أبو سيف (S Doradus) وهو أشد النجوم تألقا في مجرة ماجلان الكبرى.وتوجد مجرة ماجلان الكبرى بالقرب من مجرتنا مجرة درب التبانة وهي تابعة لمجرتنا وتقع على بعد نحو 170.000 سنة ضوئية من الأرض. تتغير تلك الأنواع العظيمة الكتلة من النجوم لعملاقة درجة تألقها ببطء وتكون تلك التغيرات مصحوبة أحيانا بثورات صغيرة الحجم على النجم يطرد خلالها النجم جزءا من مادته إلى الفضاء. أمثال تلك النجوم العملاقة المتغيرة إيتا القاعدة، وبي الدجاجة، وإس أبو سيف. وأمثال تلك النجوم نادرة، ويحتوي على نحو 20 فقط منها كنوع نجوم إس أبو سيف SDor. تختصر التسمية متغير أزرق شديد الضياء بالإنجليزية بالاختصار LBVوهي نجوم اسطع ملايين المرات من الشمس وتصل كتلة النجم منها إلى نحو 150 كتلة شمسية. أي انها عمالقة تصل إلى حد إدنجتون النظري بالنسبة إلى أكبر كتلة يمكن أن تصل إليها كتلة نجم، مما يجعلهم من أشد النجوم سطوعا ويشكلون قائمة أشد النجوم سطوعا، وهي أشدها حرارة لسطحها وأشدها إشعاعا للطاقة في الكون. إذا كبرت الكتلة عن ذلك فإن جاذبيتها تصل إلى حد لا تستطيف معه عمل توازن بينها وبين ضغط الإشعاع الذي يشتد تأثيره إلى حد تشتيت الطبقات العليا من النجم في الفضاء في هيئة ريح نجمية يفقد من خلالها النجم جزءا من كتلته. لذلك نجد ان تلك النجوم تكون محاطة دائما بغازات وغبار منبعثة منها. واقرب تلك النجوم منا إيتا القاعدة وهو نجم عملاق قام الفلكيون بدراسته بالتفصيل. ونظرا لكبر كتل تلك العمالقة الفائقة، وشدة ضيائهم يكون عمرهم قصيرا جدا فيبلغ عمر النجم منهم عدة ملايين السنين فقط. (هذا بالمقارنة بالنجوم المتوسطة أو الصغيرة مثل شمسنا التي يبلغ عمرها الكلي نحو 10 مليارات من السنين، قضت الشمس منهم حتى الآن نحو 5و4 مليار سنة حيث استهلكت الشمس حتى الآن نحو نصف وقودها النووي من الهيدروجين). (ar)
- Leuchtkräftiger Blauer Veränderlicher (kurz LBV; englisch luminous blue variable), nach dem Stern S Doradus auch S-Doradus-Stern oder auch Hubble-Sandage-Veränderliche genannt, bezeichnet eine kurze Phase blauer Sterne von 20 bis 150 Sonnenmassen mit ausgeprägter veränderlicher Leuchtkraft. (de)
- Las variables luminosas azules (VLA, en inglés luminous blue variables), también conocidas como variables S Doradus, son las estrellas más luminosas que se conocen y entre las cuales se encuentran algunas de las estrellas más masivas del universo. Su número es extremadamente escaso por representar una fase breve de la evolución estelar de estrellas muy masivas, de las cuales ya hay pocas de por sí. Por suerte, su elevada luminosidad las hace muy conspicuas por lo que, aunque su número sea muy escaso, son fáciles de detectar. (es)
- Izar aldakor urdin argitsuak (ingelesez: luminous blue variables), S doradus izar aldakor bezala ere ezagunak, ezagutzen diren izarrik argitsuenak dira, zeinen artean dauden unibertsoko izarrik masiboenetako batzuk. Mota honetako izar kopurua oso txikia da, izar masiboen izar eboluzioaren fase labur bat bait dira, zeinak jada oso gutxi dauden. Zorionez, euren argitasunak oso nabarmen bihurtzen ditu, eta, beraz, gutxi baldin badira ere, detektatzeko errazak dira. (eu)
- Luminous blue variables (LBVs) are massive evolved stars that show unpredictable and sometimes dramatic variations in their spectra and brightness. They are also known as S Doradus variables after S Doradus, one of the brightest stars of the Large Magellanic Cloud. They are extraordinarily rare, with just 20 objects listed in the General Catalogue of Variable Stars as SDor, and a number of these are no longer considered LBVs. (en)
- Is é is ollfhathachréalta ghorm athraitheach lonrúil ann ná réalta mhór mhillteanach athraitheach a bhaineann le ceann de na haicmí speictreacha is teo amuigh (is é sin, na haicmí speictreacha O agus B). Bíonn gile na réaltaí seo ag athrú go mall de réir a chéile, siúd is go mbíonn siad ag lasadh suas go hócáidiúil. Is féidir do réalta den chineál seo bheith céad go leith oiread níos mó ná an Ghrian s'againn ó thaobh na maise de, agus creidtear go bhfuil na réaltaí seo ar uasteorainn mhéid na réalta. Is dual do réaltaí chomh mór agus chomh te sin a gcuid hidrigine a spíonadh réasúnta gasta, nó ní thógann sé ach cúpla milliún bliain orthu. Ar mhaithe leis an gcomparáid, is fiú cuimhne a choinneáil air go bhfuil ár nGrian féin thart ar chúig bhilliún bliain d'aois, agus go bhfuil oiread eile i ndán di sula mbeidh a cuid hidrigine spíonta. Is iad na réaltaí is tábhachtacha den chineál sin a bhfuil aithne ag na saineolaithe orthu ná , , , agus - is é is brí leis na litreacha LBV ná luminous blue variable, is é sin, réalta lonrúil ghorm athraitheach. Is gnách réaltaí den chineál seo a ainmniú as S Doradus freisin, nó is í S Doradus an chéad réalta den chineál seo ar cuireadh sonrú nó suim ar leith inti. (ga)
- Variabel biru bercahaya (Inggris: Luminous Blue Variable; LBV) adalah bintang paling bercahaya dan masif, yang trlah berevolusi dari deret utama dalam perjalanan menjadi Wolf Rayet. LBV menunjukkan perubahan cahaya sedang (0,5-2 mag) pada skala waktu dekade tampaknya luminositas bolonetrik konstan. Mereka dicirikan oleh massa deret utama awal yang besar (~ 50 massa matahari), luminositas besar (> 105 luminositas matahari) dan kecerahan visual variabel. LBV dianggap berada di antara bintang O masif dan bintang W-R di mana lapisan luarnya dihilangkan oleh massa yang ekstrim. Definisi LBV sangat luas dan mencakup variabel , P Cygni, dan , dengan sekitar LBV saat ini dikenal di Galaksi dan LMC dan sekitar 20 lebih jauh. LBV terletak dekat dengan batas , yang merupakan batas luminositas yang diamati, di atas mana super raksasa merah tidak ditemukan. Oleh karena itu, variabilitas LBV dikaitkan dengan ketidakstabilan bintang-bintang paling masif kehilangan massa yang cukup untuk mencegahnya menjadi super raksasa merah. Luminositas LBVs (Luminous Blue Variables) sebanding dengan Bintang WR, sementara mereka biasanya menyerupai super raksasa (tipe S Dor, 7-8kK) pada visual maksimum, dan super raksasa B minimal (tipe P Cygni, 15-20kK), meskipun beberapa bintang melanjutkan ke tipe spektrum yang lebih awal pada visual maksimum. Masalah utama yang berkaitan dengan penemuan LBV baru adalah bahwa skala waktu di mana variabilitas terjadi biasanya lebih lama daripada yang telah dilakukan pengamatan. Laju kehilangan LBV (tahun) juga sebanding dengan bintang W-R, dan tampaknya tetap konstan selama evolusinya di seluruh diagram H-R. Kecepatan angin ditemukan tergantung pada jenis spektrum, dengan kecepatan angin meningkat dari sekitar 100 km s dalam fase tipe A, menjadi 250 km s untuk fase panasnya. (in)
- En astronomie, une (étoile) variable lumineuse bleue (en anglais, Luminous blue variable (star) : LBV), appelée également (étoile) variable de type S Doradus ou variable de Hubble-Sandage, est une étoile variable hypergéante bleue et très lumineuse. Ces étoiles présentent de lents changements de luminosité, ponctués par des expulsions occasionnelles et importantes de matière (de l'ordre de 10−5 masse solaire par an). Extrêmement rares, elles ont été observées dans la galaxie d'Andromède et furent cataloguées pour la première fois par Edwin Hubble et Allan Sandage en 1953. C'est la raison pour laquelle elles furent longtemps appelées « variables de Hubble-Sandage » avant de prendre leur dénomination actuelle. Ces étoiles, avec des masses allant jusqu'à 150 fois celle du Soleil, peuvent briller des millions de fois plus que le Soleil et ainsi approcher la limite théorique supérieure des masses stellaires. Si elles étaient encore plus massives, la gravité serait insuffisante pour contrebalancer la pression de radiation et elles se disloqueraient. Elles maintiennent difficilement l'équilibre hydrostatique car leur vent stellaire éjecte constamment de la matière, faisant décroître la masse de l'étoile. Pour cette raison, elles sont habituellement entourées de nébuleuses, créées par ces explosions ; Eta Carinae est l'exemple le plus proche et le mieux étudié. À cause de leur masse élevée et de leur très grande luminosité, leur durée de vie est très courte : quelques millions d'années. Au début du XXIe siècle, les théories estiment que les LBV correspondent à un stade d'évolution des étoiles très massives nécessaire pour évacuer l'excès de masse. Elles peuvent évoluer en étoiles Wolf-Rayet avant de finir en supernova. Si l'étoile ne perd pas assez de masse, elle peut produire une supernova particulièrement violente créée par instabilité de paires. (fr)
- 밝은 청색변광성(LBV, Luminous blue variables)은 밝기와 스펙트럼의 변화가 변덕스럽고 그 폭이 크며, 질량이 크고 항성 진화 단계의 후반부를 지나고 있는 항성이다. 다른 말로 대마젤란 성운에 있는 아주 밝은 별 황새치자리 S의 이름을 따서 황새치자리 S형 변광성이라고 부르기도 한다. 이 별들은 아주 희귀하여 '변광성 일반 목록'(GCVS)에는 황새치자리 S형 변광성에 20개만이 등록되어 있고 그나마 이들 중 상당수는 LBV가 아닌 것으로 보인다. (ko)
- Una variabile S Doradus (o LBV, acronimo dell'inglese luminous blue variable, variabile blu luminosa) è una luminosissima stella ipergigante o supergigante di classe spettrale O o B, caratterizzata da lenti cambiamenti nella propria luminosità, ma talvolta anche da violente esplosioni. La categoria deve il suo nome dalla stella che per prima ha mostrato questo particolare tipo di variabilità, ovvero S Doradus. Milioni di volte più luminose del nostro Sole, le stelle LBV possiedono una massa estremamente elevata, fino a 150 volte quella solare; gli astrofisici ritengono inoltre che questo tipo di stelle arrivi molto vicino al limite di Eddington, che definisce la quantità massima di radiazione luminosa in grado di attraversare gli strati della stella senza provocarne l'espulsione nello spazio. A causa di quest'enorme massa bruciano molto rapidamente il proprio combustibile nucleare, nell'arco di circa un milione di anni; l'impetuoso vento che scaturisce da queste stelle è il principale responsabile della loro enorme perdita di massa. La stella Eta Carinae sembra comportarsi esattamente in questo modo e nel prossimo milione di anni quasi certamente concluderà la propria esistenza esplodendo in una brillantissima ipernova. Le teorie attuali sostengono che le variabili S Doradus siano uno stadio dell'evoluzione delle stelle di grandissima massa, durante il quale esse perdono gran parte della loro massa in eccesso per poi evolvere in stelle di Wolf-Rayet, prima di esplodere come supernovae. Ecco alcuni esempi di variabili S Doradus:
* S Doradus, il prototipo
* Eta Carinae
* Stella Pistola
* LBV 1806-20
* P Cygni
* (R127)
* (R71)
* AG Carinae
* Sanduleak -69° 202a
*
*
*
* HD 5980
* ζ1 Scorpii (it)
- 高光度青色変光星（こうこうどせいしょくへんこうせい、luminous blue variable, LBV）は、高光度の青色超巨星に見られる変光星。普段は長期に渡ってゆっくりとした変光を示すが、質量放出を起こし突発的に光度を変化させることもある。かじき座S型星（かじきざSがたせい）とも呼ばれる。 (ja)
- Lichtsterke Blauwe Variabelen (Engels Luminous Blue Variables, ook S Doradussterren, afgekort LBVs) zijn een type van zeer zware, grote sterren (hyperreuzen). Als een ster zijn waterstof in de kern heeft gefuseerd tot helium, zal de kern ineenkrimpen en daarbij heter worden, totdat het heet genoeg is om helium in koolstof om te zetten. Tegelijkertijd zetten de buitenlagen van de ster juist uit, en worden koeler. Sterren zoals de zon worden daarbij rode reuzen, nog zwaardere sterren superreuzen. Bij de allerzwaarste sterren (zwaarder dan ca. 40 zonsmassa's) treedt hierbij echter een probleem op: de enorme lichtsterkte van deze sterren zorgt voor een druk naar buiten. Als dergelijke sterren opzwellen, wordt de gravitationele aantrekking op de buitenste lagen bovendien minder, en op zeker moment zijn deze twee krachten met elkaar in evenwicht, waardoor de buitenste lagen feitelijk geheel niet meer worden vastgehouden, dit is de Eddingtonlimiet. Deze sterren vertonen kleinere helderheidsvariaties op een tijdschaal van enkele dagen, en grotere op een tijdschaal van jaren. Maar daarnaast zijn er nog perioden van ettelijke jaren waarin deze sterren extra opvlammen en grote hoeveelheden massa uitstoten. De bekendste dergelijke uitbarsting is die van η Carinae tussen 1837 en 1860. In deze periode was η Carinae ondanks een afstand van meer dan 8000 lichtjaar na Sirius de helderste ster aan de hemel. Ook tussen de uitbarstingen door komen er sterke helderheidsvariaties voor op de lange termijn. Men vermoedt echter dat de totale lichtkracht van de ster niet veel varieert in deze periodes. De ster zit echter ingepakt in een 'wolk' van uitgestoten gassen. Deze gassen absorberen het sterrenlicht. Ze zenden het ook weer uit, maar vaak op een andere golflengte. Hierdoor kan het voorkomen dat er een kleiner of juist een groter deel van de straling in het zichtbaar licht valt, waardoor de ster zwakker of juist helderder lijkt dan hij in werkelijkheid is. De bekendste LBV is η Carinae. Andere bekende voorbeelden zijn , (in de Kleine Magelhaense Wolk) en . LBVs behoren tot de meest lichtsterke sterren die bestaan. Een LBV zendt meer dan 100.000 keer zoveel licht uit per tijdseenheid als de zon. Ze bestaan niet lang, naar schatting maar zo'n 10.000 jaar, en gecombineerd met de a priori zeldzaamheid van superzware sterren maakt ze dat een grote zeldzaamheid. Men vermoedt dat de volgende fase in het bestaan van een zware ster die van de Wolf-Rayetster is. (nl)
- Estrelas variáveis luminosas azuis, também conhecidas como variáveis S Doradus, são hipergigantes que apresentam um brilho azul intenso, assim nomeadas em referência a S Doradus, a estrela mais brilhante na Grande Nuvem de Magalhães. Elas exibem variações de brilho lentas e prolongadas, pontuadas por explosões de brilho durante eventos de perda de massa substancial (por exemplo, em Eta Carinae e P Cygni). Esse tipo de estrela é extraordináriamente raro. O lista apenas 20 objetos da classe SDor. Estrelas variáveis luminosas azuis podem apresentar brilho milhões de vezes superior ao do Sol, e, com massas superiores a 150 vezes a massa do Sol, elas se aproximam do limite máximo teórico para massas estelares, fazendo delas as estrelas mais luminosas, mais quentes, e as maiores emissoras de energia no universo. Se essas estrelas fossem maiores, a força da gravidade gerada por elas seria insuficiente para contrabalançar a pressão por radiação, fazendo com que elas repelissem o excesso de massa pelo vento estelar. Com as características inerentes a elas, essas estrelas mal são capazes de manter o equilíbrio hidrostático pois o vento estelar produzido por elas ejeta matéria de maneira constante, promovendo a diminuição da massa da estrela. Por essa razão, as variáveis luminosas azuis costumam ser cercadas por nebulosas, que são criadas por essas erupções; Eta Carinae é o exemplo mais próximo e bem estudado. Devido à grande massa e alta luminosidade, o tempo de vida dessas estrelas muito curto — de apenas poucos milhões de anos. As teorias atuais estabelecem que o estágio de variável luminosa azul é necessário na evolução das estrelas mais massivas, para que elas possam perder o excesso de massa. Elas podem evoluir para estrelas Wolf-Rayet antes de explodirem em supernovas. Se a estrela não perder massa o bastante, elas podem originar supernovas poderosas criadas pela . Alguns modelos sugerem que a LBV 1806-20 ou a estrela da Pistola estejam entre as estrelas mais luminosas conhecidas. As explosões das variáveis luminosas azuis podem produzir supernovas impostoras. (pt)
- Gwiazda zmienna typu S Doradus (ang. Luminous blue variable – „jasna błękitna gwiazda zmienna”) – gwiazda na końcowym etapie ewolucji, o jasności absolutnej rzędu miliona razy większej od Słońca (absolutna wielkość gwiazdowa ponad -10m), cechująca się zmiennością blasku w wyniku okazjonalnych rozbłysków o 1-2m i silnym wiatrem gwiazdowym. Etap ten trwa bardzo krótko i osiągają go najmasywniejsze gwiazdy, o masie początkowej ponad 85 mas Słońca. Gwiazdy te są niestabilne, ponieważ ich jasność jest bliska granicy Eddingtona. Po utracie masy w wyniku wiatru, której tempo może sięgać nawet 0,1 M☉ na rok, stają się gwiazdami typu Wolfa-Rayeta, a następnie wybuchają jako supernowe typu Ib/c. Jeśli nie zdążą pozbyć się masy wystarczająco szybko, mogą wybuchnąć jako supernowe z niestabilnością kreacji par. Znanych jest niewiele takich gwiazd, przykładowe z nich to: S Doradus, eta Carinae, Pistolet i P Cygni. (pl)
- Lysande blå variabla stjärnor (LBV-stjärnor) är några av de varmaste och ljusstarkaste stjärnor som är kända. De släpper iväg mer energi än några andra stjärnor i universum, bortsett från stjärnor i utbrott. Den lysande blå variabeln kan senare utvecklas till en blå Wolf-Rayet-stjärna eller en röd superjätte. Variablerna är också kända som S Doradus-variabler efter prototypen S Doradus, en av de ljusstarkaste stjärnorna i Stora magellanska molnet. Variablerna är väldigt ovanliga och bara ungefär 20 objekt finns lista i GCVS, . och några av dessa ses inte längre som LBV-stjärnor. Variabeltypen kallas ibland även Hubble-Sandage-variabel, med avseende på variabler upptäckta i M31 och M33. Variabeltypen infördes i och med GCVS4. (sv)
- Яркие голубые переменные (ЯГП; англ. Luminous blue variables, LBV), также известные как переменные типа S Золотой Рыбы (англ. S Doradus variables, SDOR) — очень яркие голубые пульсирующие гипергиганты, названные по звезде S Золотой Рыбы (S Dor) в Большом Магеллановом Облаке. Они показывают неправильные (иногда циклические) изменения блеска с амплитудой от 1m до 7m. Обычно, это самые яркие голубые звезды галактик, в которых они наблюдаются. Как правило, связаны с диффузными туманностями и окружены расширяющимися оболочками. Яркие голубые переменные могут светить в миллион раз сильнее, чем Солнце и их масса может составлять до 150 солнечных, подходя к теоретическому пределу массы звезды, что делает их самыми яркими, горячими и мощными звёздами во Вселенной. Звёзды этого типа всегда находятся в состоянии неустойчивого гидростатического равновесия, поскольку с их поверхности постоянно истекает мощнейший звёздный ветер, который всё время снижает их массу. По этой причине они всегда окружены туманностями (см. Эта Киля, которая является наиболее близкой и наиболее изученной яркой голубой переменной). Из-за их огромной массы время жизни таких звёзд очень мало́: всего несколько миллионов лет. Согласно современным теориям, яркие голубые переменные — только стадия эволюции очень массивных звёзд, которая позволяет им сбросить часть массы. Они могут эволюционировать в звезду Вольфа — Райе, перед тем как взорваться как сверхновая или даже как гиперновая, если они не потеряют достаточно массы. (ru)
- 亮藍變星（LBVs）是大質量恆星的演化過程中，在光譜和光度上都顯示不可預測，有時甚至是劇烈變化的狀態。它們依據大麥哲倫星系最亮的恆星之一，劍魚座S命名，也被稱為劍魚座S型變星。這種變星非常罕見，在變星總表中標示為SDor列出的大約只有20顆，而且其中有一些已經不再被認為是亮藍變星。 (zh)
- Змінні зорі типу S Золотої Риби (також яскраві блакитні змінні) — гарячі надгіганти спектральних класів O та B, які хаотично змінюють свій блиск з амплітудою від кількох десятих до кількох зоряних величин у видимому світлі. Характерний час помітних змін становить роки або десятиріччя. Змінні типу S Золотої Риби — дуже яскраві блакитні зорі, тому їх можна спостерігати не лише в нашій Галактиці, а й у сусідніх галактиках. Власне, зоря S Золотої Риби (S Dor), за якою названо цей тип змінних, розташована у Великій Магеллановій Хмарі. Зазвичай, це найяскравіші зорі галактик, в яких вони спостерігаються. Змінні типу S Золотої Риби — це наймасивніші зорі: їх маси можуть перевищувати 50M☉. Втім, вони дуже інтенсивно втрачають масу — темп втрат сягає 10−4M☉ на рік. Можливо, стадія змінної S Золотої Риби є короткочасною фазою, що безпосередньо передує стадії зір Вольфа — Райє. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Leuchtkräftiger Blauer Veränderlicher (kurz LBV; englisch luminous blue variable), nach dem Stern S Doradus auch S-Doradus-Stern oder auch Hubble-Sandage-Veränderliche genannt, bezeichnet eine kurze Phase blauer Sterne von 20 bis 150 Sonnenmassen mit ausgeprägter veränderlicher Leuchtkraft. (de)
- Las variables luminosas azules (VLA, en inglés luminous blue variables), también conocidas como variables S Doradus, son las estrellas más luminosas que se conocen y entre las cuales se encuentran algunas de las estrellas más masivas del universo. Su número es extremadamente escaso por representar una fase breve de la evolución estelar de estrellas muy masivas, de las cuales ya hay pocas de por sí. Por suerte, su elevada luminosidad las hace muy conspicuas por lo que, aunque su número sea muy escaso, son fáciles de detectar. (es)
- Izar aldakor urdin argitsuak (ingelesez: luminous blue variables), S doradus izar aldakor bezala ere ezagunak, ezagutzen diren izarrik argitsuenak dira, zeinen artean dauden unibertsoko izarrik masiboenetako batzuk. Mota honetako izar kopurua oso txikia da, izar masiboen izar eboluzioaren fase labur bat bait dira, zeinak jada oso gutxi dauden. Zorionez, euren argitasunak oso nabarmen bihurtzen ditu, eta, beraz, gutxi baldin badira ere, detektatzeko errazak dira. (eu)
- Luminous blue variables (LBVs) are massive evolved stars that show unpredictable and sometimes dramatic variations in their spectra and brightness. They are also known as S Doradus variables after S Doradus, one of the brightest stars of the Large Magellanic Cloud. They are extraordinarily rare, with just 20 objects listed in the General Catalogue of Variable Stars as SDor, and a number of these are no longer considered LBVs. (en)
- 밝은 청색변광성(LBV, Luminous blue variables)은 밝기와 스펙트럼의 변화가 변덕스럽고 그 폭이 크며, 질량이 크고 항성 진화 단계의 후반부를 지나고 있는 항성이다. 다른 말로 대마젤란 성운에 있는 아주 밝은 별 황새치자리 S의 이름을 따서 황새치자리 S형 변광성이라고 부르기도 한다. 이 별들은 아주 희귀하여 '변광성 일반 목록'(GCVS)에는 황새치자리 S형 변광성에 20개만이 등록되어 있고 그나마 이들 중 상당수는 LBV가 아닌 것으로 보인다. (ko)
- 高光度青色変光星（こうこうどせいしょくへんこうせい、luminous blue variable, LBV）は、高光度の青色超巨星に見られる変光星。普段は長期に渡ってゆっくりとした変光を示すが、質量放出を起こし突発的に光度を変化させることもある。かじき座S型星（かじきざSがたせい）とも呼ばれる。 (ja)
- 亮藍變星（LBVs）是大質量恆星的演化過程中，在光譜和光度上都顯示不可預測，有時甚至是劇烈變化的狀態。它們依據大麥哲倫星系最亮的恆星之一，劍魚座S命名，也被稱為劍魚座S型變星。這種變星非常罕見，在變星總表中標示為SDor列出的大約只有20顆，而且其中有一些已經不再被認為是亮藍變星。 (zh)
- متغير أزرق شديد الضياء في علم الفلك (بالإنجليزية:Luminous blue variables أو S Doradus variable) هو نجم عملاق عظيم فائق الكتلة متغير شديد الضياء أزرق، سمي بعد اكتشاف نجم إس أبو سيف (S Doradus) وهو أشد النجوم تألقا في مجرة ماجلان الكبرى.وتوجد مجرة ماجلان الكبرى بالقرب من مجرتنا مجرة درب التبانة وهي تابعة لمجرتنا وتقع على بعد نحو 170.000 سنة ضوئية من الأرض. تتغير تلك الأنواع العظيمة الكتلة من النجوم لعملاقة درجة تألقها ببطء وتكون تلك التغيرات مصحوبة أحيانا بثورات صغيرة الحجم على النجم يطرد خلالها النجم جزءا من مادته إلى الفضاء. أمثال تلك النجوم العملاقة المتغيرة إيتا القاعدة، وبي الدجاجة، وإس أبو سيف. وأمثال تلك النجوم نادرة، ويحتوي على نحو 20 فقط منها كنوع نجوم إس أبو سيف SDor. (ar)
- Les variables lluminoses blaves (VLB, en anglès luminous blue variables), també conegudes com a variables S Doradus, són les estrelles més lluminoses que es coneixen i entre els seus exemples es troben algunes de les estrelles més massives de l'univers. El seu nombre és extremadament escàs per representar una fase breu de l'evolució estel·lar d'estrelles molt massives, de les quals ja hi ha poques per si mateix. Per sort, la seva elevada lluminositat les fa molt conspícues, per la qual cosa, encara que el seu nombre sigui molt escàs, són fàcils de detectar. (ca)
- En astronomie, une (étoile) variable lumineuse bleue (en anglais, Luminous blue variable (star) : LBV), appelée également (étoile) variable de type S Doradus ou variable de Hubble-Sandage, est une étoile variable hypergéante bleue et très lumineuse. Ces étoiles présentent de lents changements de luminosité, ponctués par des expulsions occasionnelles et importantes de matière (de l'ordre de 10−5 masse solaire par an). Extrêmement rares, elles ont été observées dans la galaxie d'Andromède et furent cataloguées pour la première fois par Edwin Hubble et Allan Sandage en 1953. C'est la raison pour laquelle elles furent longtemps appelées « variables de Hubble-Sandage » avant de prendre leur dénomination actuelle. (fr)
- Is é is ollfhathachréalta ghorm athraitheach lonrúil ann ná réalta mhór mhillteanach athraitheach a bhaineann le ceann de na haicmí speictreacha is teo amuigh (is é sin, na haicmí speictreacha O agus B). Bíonn gile na réaltaí seo ag athrú go mall de réir a chéile, siúd is go mbíonn siad ag lasadh suas go hócáidiúil. Is féidir do réalta den chineál seo bheith céad go leith oiread níos mó ná an Ghrian s'againn ó thaobh na maise de, agus creidtear go bhfuil na réaltaí seo ar uasteorainn mhéid na réalta. Is dual do réaltaí chomh mór agus chomh te sin a gcuid hidrigine a spíonadh réasúnta gasta, nó ní thógann sé ach cúpla milliún bliain orthu. Ar mhaithe leis an gcomparáid, is fiú cuimhne a choinneáil air go bhfuil ár nGrian féin thart ar chúig bhilliún bliain d'aois, agus go bhfuil oiread eile (ga)
- Variabel biru bercahaya (Inggris: Luminous Blue Variable; LBV) adalah bintang paling bercahaya dan masif, yang trlah berevolusi dari deret utama dalam perjalanan menjadi Wolf Rayet. LBV menunjukkan perubahan cahaya sedang (0,5-2 mag) pada skala waktu dekade tampaknya luminositas bolonetrik konstan. Mereka dicirikan oleh massa deret utama awal yang besar (~ 50 massa matahari), luminositas besar (> 105 luminositas matahari) dan kecerahan visual variabel. LBV dianggap berada di antara bintang O masif dan bintang W-R di mana lapisan luarnya dihilangkan oleh massa yang ekstrim. Definisi LBV sangat luas dan mencakup variabel , P Cygni, dan , dengan sekitar LBV saat ini dikenal di Galaksi dan LMC dan sekitar 20 lebih jauh. LBV terletak dekat dengan batas , yang merupakan batas luminositas yang d (in)
- Una variabile S Doradus (o LBV, acronimo dell'inglese luminous blue variable, variabile blu luminosa) è una luminosissima stella ipergigante o supergigante di classe spettrale O o B, caratterizzata da lenti cambiamenti nella propria luminosità, ma talvolta anche da violente esplosioni. Le teorie attuali sostengono che le variabili S Doradus siano uno stadio dell'evoluzione delle stelle di grandissima massa, durante il quale esse perdono gran parte della loro massa in eccesso per poi evolvere in stelle di Wolf-Rayet, prima di esplodere come supernovae. Ecco alcuni esempi di variabili S Doradus: (it)
- Lichtsterke Blauwe Variabelen (Engels Luminous Blue Variables, ook S Doradussterren, afgekort LBVs) zijn een type van zeer zware, grote sterren (hyperreuzen). Als een ster zijn waterstof in de kern heeft gefuseerd tot helium, zal de kern ineenkrimpen en daarbij heter worden, totdat het heet genoeg is om helium in koolstof om te zetten. Tegelijkertijd zetten de buitenlagen van de ster juist uit, en worden koeler. Sterren zoals de zon worden daarbij rode reuzen, nog zwaardere sterren superreuzen. Bij de allerzwaarste sterren (zwaarder dan ca. 40 zonsmassa's) treedt hierbij echter een probleem op: de enorme lichtsterkte van deze sterren zorgt voor een druk naar buiten. Als dergelijke sterren opzwellen, wordt de gravitationele aantrekking op de buitenste lagen bovendien minder, en op zeker mom (nl)
- Estrelas variáveis luminosas azuis, também conhecidas como variáveis S Doradus, são hipergigantes que apresentam um brilho azul intenso, assim nomeadas em referência a S Doradus, a estrela mais brilhante na Grande Nuvem de Magalhães. Elas exibem variações de brilho lentas e prolongadas, pontuadas por explosões de brilho durante eventos de perda de massa substancial (por exemplo, em Eta Carinae e P Cygni). Esse tipo de estrela é extraordináriamente raro. O lista apenas 20 objetos da classe SDor. (pt)
- Gwiazda zmienna typu S Doradus (ang. Luminous blue variable – „jasna błękitna gwiazda zmienna”) – gwiazda na końcowym etapie ewolucji, o jasności absolutnej rzędu miliona razy większej od Słońca (absolutna wielkość gwiazdowa ponad -10m), cechująca się zmiennością blasku w wyniku okazjonalnych rozbłysków o 1-2m i silnym wiatrem gwiazdowym. Etap ten trwa bardzo krótko i osiągają go najmasywniejsze gwiazdy, o masie początkowej ponad 85 mas Słońca. Znanych jest niewiele takich gwiazd, przykładowe z nich to: S Doradus, eta Carinae, Pistolet i P Cygni. (pl)
- Яркие голубые переменные (ЯГП; англ. Luminous blue variables, LBV), также известные как переменные типа S Золотой Рыбы (англ. S Doradus variables, SDOR) — очень яркие голубые пульсирующие гипергиганты, названные по звезде S Золотой Рыбы (S Dor) в Большом Магеллановом Облаке. Они показывают неправильные (иногда циклические) изменения блеска с амплитудой от 1m до 7m. Обычно, это самые яркие голубые звезды галактик, в которых они наблюдаются. Как правило, связаны с диффузными туманностями и окружены расширяющимися оболочками. (ru)
- Lysande blå variabla stjärnor (LBV-stjärnor) är några av de varmaste och ljusstarkaste stjärnor som är kända. De släpper iväg mer energi än några andra stjärnor i universum, bortsett från stjärnor i utbrott. Den lysande blå variabeln kan senare utvecklas till en blå Wolf-Rayet-stjärna eller en röd superjätte. Variablerna är också kända som S Doradus-variabler efter prototypen S Doradus, en av de ljusstarkaste stjärnorna i Stora magellanska molnet. Variablerna är väldigt ovanliga och bara ungefär 20 objekt finns lista i GCVS, . och några av dessa ses inte längre som LBV-stjärnor. (sv)
- Змінні зорі типу S Золотої Риби (також яскраві блакитні змінні) — гарячі надгіганти спектральних класів O та B, які хаотично змінюють свій блиск з амплітудою від кількох десятих до кількох зоряних величин у видимому світлі. Характерний час помітних змін становить роки або десятиріччя. Змінні типу S Золотої Риби — це наймасивніші зорі: їх маси можуть перевищувати 50M☉. Втім, вони дуже інтенсивно втрачають масу — темп втрат сягає 10−4M☉ на рік. Можливо, стадія змінної S Золотої Риби є короткочасною фазою, що безпосередньо передує стадії зір Вольфа — Райє. (uk)
|
.png?width=300)
.png){kind=link}
.png){kind=link}
