| dbo:abstract
|
- Homo Sovieticus ist eine Wortschöpfung aus den 1960er Jahren, deren genauer Ursprung unbekannt ist. Die ältesten Belege stammen von Max Mohl (1968)l, Fernando de Cambra (1975) und vom Jesuiten und Sowjetologen Alexis Ulysses Floridi (1977), Populär gemacht wurde der Begriff durch den russischen Dissidenten Alexander Sinowjew in seinem gleichnamigen Roman (1982, dt. Erstausgabe 1984). Es beschreibt auf sarkastische Weise, wie sich Menschen in der Sowjetunion unter dem herrschenden System zum Negativen veränderten. Ein ähnlicher Begriff in der russischen Alltagssprache ist das vom Wort Sowjet abgeleitete „Sowok“ (Совок), das auch gleichbedeutend mit „Kehrschaufel“ ist. (de)
- Homo sovieticus (en latinaĉo „soveta homo”) – laŭ Miĥail Heller la nocio funkcianta komence en Sovetunio kiel difino de laŭvica etapo de evoluo de la homo (Homo sapiens) formiĝinta danke al sukceso de la marksisma socia eksperimento. Samtempe la nocio komencis funkcii samizdate kiel priskribo de pligrandiĝanta proceso de senmoraligo de komunista socio. En 1982 rusa elmigrinta verkisto kaj sociologo Aleksandr Zinovjev verkis samtitolan libron, ligantan raporton kun provo analizi spiritstaton de rusaj elmigrintoj en Francio „infektitaj” per komunismo. Zinovjev formulis ankaŭ akronimon homosos (ruse: гомосос) laŭ la soveta novparolo. Simila signife termino en la rusa slango estas sovok (ruse: совок). Laŭ Zinovjev „ecoj de la soveta socio estas: nedifineblo, flueco, ŝanĝemo, plursignifeco en ĉio. Ĝi konsistas el ĝelaj unuopuloj kaj mem rememorigas ĵeleon. Tio estas socio de kameleonoj, entute estante giganta kameleono”. (eo)
- Homo sovieticus (en ruso simplemente советский человек, transliterado como sovietskiy chelovek, también significando “hombre soviético”) es una frase sarcástica pseudo-latina para referirse de manera crítica a un estereotipo o una categoría de gente promedio de la antigua Unión Soviética (y del bloque del Este en general), que tenía ciertos esquemas mentales socioeconómicos específicos, derivados del adoctrinamiento y de la propia cultura política de los gobiernos comunistas del denominado “socialismo real”, establecidos en la antigua URSS y en Europa Oriental durante varias décadas del pasado siglo XX. (es)
- Homo Sovieticus (Dog Latin for "Soviet Man") is a pejorative for an average conformist person in the Soviet Union and other countries of the Eastern Bloc. The term was popularized by Soviet writer and sociologist Aleksandr Zinovyev, who wrote the book titled Homo Sovieticus. Michel Heller asserted that the term was coined in the introduction of a 1974 monograph "Sovetskye lyudi" ("Soviet People") to describe the next level of evolution of humanity thanks to the success of Marxist social experiment. In a book published in 1981, but available in samizdat in the 1970s, Zinovyev also coined an abbreviation homosos (гомосос, literally a homosucker). (en)
- L’Homo sovieticus (latinisation pour « Homme soviétique ») désignait l’objectif éducatif du Parti communiste de l'Union soviétique, du réalisme socialiste, du mouvement des pionniers et du komsomol, à savoir créer par le recadrage idéologique un homme nouveau libéré des aliénations, superstitions, préjugés, scrupules bourgeois et autres « déchets idéologiques du passé bons pour les poubelles de l'histoire » dans la perspective communiste. Que cette expression provienne d’un motto de la propagande officielle, ou bien de la dissidence et des samizdats, les habitants de l'Union soviétique lui ont de toute manière conféré une connotation sarcastique pour évoquer les paradigmes et les paradoxes de la société soviétique. (fr)
- Homo sovieticus (łac. „człowiek sowiecki/radziecki”) – według Michaiła Hellera pojęcie funkcjonujące początkowo w ZSRR jako określenie kolejnego etapu ewolucji człowieka Homo sapiens ukształtowanego dzięki powodzeniu marksistowskiego eksperymentu społecznego. Równocześnie pojęcie zaczęło funkcjonować w drugim obiegu jako opis postępującego procesu demoralizacji społeczeństwa komunistycznego. W 1982 roku rosyjski pisarz i socjolog emigracyjny Aleksandr Zinowjew napisał książkę pod tym tytułem, stanowiącą połączenie relacji i próby analizy mentalności emigrantów rosyjskich we Francji „skażonych” komunizmem. Zinowjew utworzył także skrótowiec homosos (ros. гомосос) w stylu radzieckiej nowomowy. Podobnym znaczeniowo terminem w rosyjskim slangu jest sowok (ros. совок). Według Zinowjewa „cechami radzieckiego społeczeństwa są: nieokreśloność, płynność, zmienność, wieloznaczność we wszystkim. Składa się ono z galaretowatych jednostek i samo przypomina galaretę. Jest to społeczeństwo kameleonów, będące w całości gigantycznym kameleonem”. Leszek Kołakowski uważał, że pracą kluczową w kształtowaniu homo sovieticus był Krótki kurs historii WKP(b), który, przez swoje liczne zmiany zgodne ze zmianami „linii partii” lub eliminacją kolejnych przywódców partyjnych, był „podręcznikiem sfałszowanej pamięci i rozdwojonej rzeczywistości”. Cechy wykształcone przez wieloletnie powtarzanie kolejnych wersji „Krótkiego kursu” doprowadziły do wykształcenia „nowego człowieka sowieckiego: ideologicznego schizofrenika, szczerego kłamcy, człowieka gotowego do nieustannych i dobrowolnych samookaleczeń umysłowych”. Według nich mentalność Homo sovieticus można scharakteryzować następującymi cechami:
* człowiek podporządkowany kolektywowi (organizacji partyjnej),
* dla jego postawy charakterystyczna jest ucieczka od wolności i odpowiedzialności,
* , oportunizm,
* agresja wobec słabszych, uniżoność wobec silniejszych,
* brak samodzielnego myślenia oraz działania,
* oczekiwanie, że „ktoś coś załatwi”,
* zniewolony intelektualnie,
* pozbawiony osobowości i godności,
* całkowicie podporządkowany władzy,
* izolacja od światowej kultury, stworzona poprzez ograniczanie w ZSRR podróży za granicę i ścisłą cenzurą informacji w mediach oraz wszechobecnością propagandy,
* brak respektowania wspólnej własności i skłonność do drobnych kradzieży w miejscu pracy, zarówno dla użytku osobistego jak i dla zysku, zgodnie ze słowami popularnej piosenki „Wszystko należy do kołchozu, wszystko należy do mnie” („Все вокруг колхозное, все вокруг мое”) czy „jeden worek do ciężarówki, jeden worek sobie” (мешок – в кузов, мешок себе) ze wspomnień Stalina. W Polsce termin homo sovieticus upowszechnił ks. Józef Tischner. W jego interpretacji termin miał odmienne znaczenie. Według niego homo sovieticus to: „zniewolony przez system komunistyczny klient komunizmu – żywił się towarami, jakie komunizm mu oferował. Trzy wartości były dla niego szczególnie ważne: praca, udział we władzy, poczucie własnej godności. Zawdzięczając je komunizmowi, homo sovieticus uzależnił się od komunizmu, co jednak nie znaczy, by w pewnym momencie nie przyczynił się do jego obalenia. Gdy komunizm przestał zaspokajać jego nadzieje i potrzeby, homo sovieticus wziął udział w buncie. Przyczynił się w mniejszym lub większym stopniu do tego, że miejsce komunistów zajęli inni ludzie – zwolennicy «kapitalizmu». Ale oto powstał paradoks. Homo sovieticus wymaga teraz od nowych «kapitalistów», by zaspokajali te potrzeby, których nie zdołali zaspokoić komuniści. Jest on jak niewolnik, który po wyzwoleniu z jednej niewoli czym prędzej szuka sobie drugiej. Homo sovieticus to postkomunistyczna forma «ucieczki od wolności», którą kiedyś opisał Erich Fromm” (Tischner, 1992). Tischnerowski homo sovieticus to osoba będąca tworem systemu totalitarnego i niepotrafiąca odnaleźć się w systemie politycznym innego typu. W podobnym tonie definiował termin publicysta Jerzy Turowicz. Pisał: „Homo sovieticus to człowiek zniewolony, ubezwłasnowolniony, pozbawiony ducha inicjatywy, nieumiejący myśleć krytycznie. [...] Homo sovieticus to dziś człowiek, który wszystkiego oczekuje i domaga się od państwa, który nie chce i nie umie swego losu wziąć we własne ręce”. (pl)
- Homo Sovieticus (pseudo-latino per "uomo del Soviet") era un riferimento critico e sarcastico alla persona media dell'URSS, osservata anche in altri paesi del blocco socialista. Il termine è stato coniato dal noto saggista e sociologo sovietico Aleksandr Aleksandrovič Zinov'ev in un libro con lo stesso nome. Un termine affine nello slang russo è sovok (совок), che è derivato da soviet, ma significa anche pala. Zinov'ev ha anche coniato un'abbreviazione giornalistica, gomosos (гомосос). (it)
- Homo sovieticus (em latim macarrônico: "Homem soviético", em russo: Хомо советикус) é um termo sarcástico que refere-se de forma crítica ao estereótipo das pessoas medianas da antiga URSS (e do bloco do Leste em geral), que teriam certos esquemas mentais e socioeconômicos específicos, derivados da doutrinação e da própria cultura política dos governos comunistas do denominado "socialismo real", estabelecidos na antiga URSS e na Europa oriental durante várias décadas do século XX. (pt)
- Homo soveticus или Homo sovieticus (Хо́мо сове́тикус с лат. — «Человек советский») — критическое и ироническое название советского человека. Неологизм состоит из латинского homo (человек) и латинизированного эпитета «советский». Выражение популяризировано писателем А. Зиновьевым в книге «Гомо советикус» (1982). «На Западе умные и образованные люди называют нас гомо советикусами. Они гордятся тем, что открыли существование этого типа человека и придумали ему такое красивое название. Причём они употребляют это название в унизительном и презрительном для нас смысле. Им невдомёк, что мы сделали нечто большее, — мы первыми вывели этот новый тип человека, а Запад чуть ли не через пятьдесят лет после этого вводит новое словечко и ценит этот свой вклад в историю неизмеримо выше того, что сделали мы сами. Самомнение Запада достойно насмешки.» (ru)
- Homo Sovieticus (псевдо-lat. — «гомо совєтікус») — саркастичний і критичний термін, що вживається до середньостатистичної людини, яка народилася в Радянському Союзі або в одній з країн Східного блоку і яка сприймає навколишній світ, використовуючи виключно систему мітів Радянського Союзу. В українському сленгу 21 сторіччя вживається схожий термін — совок, який має те ж саме значення, що й гомо совєтікус, але на відміну від останнього більше вживається в розмовній українській мові, аніж в науковій літературі. Подібне, але ще більш саркастичне значення має слово «вата», яке набуло поширення в 2013-14 роках як символ агресивного антизахідного, проросійського обивателя. Вважається, що поняття «Homo Sovieticus» набуло поширення в науковій та популярній літературі завдяки однойменному соціально-психологічному роману російського та радянського філософа, логіка та письменника-сатирика Олександра Зинов'єва (1922–2006). (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Homo Sovieticus ist eine Wortschöpfung aus den 1960er Jahren, deren genauer Ursprung unbekannt ist. Die ältesten Belege stammen von Max Mohl (1968)l, Fernando de Cambra (1975) und vom Jesuiten und Sowjetologen Alexis Ulysses Floridi (1977), Populär gemacht wurde der Begriff durch den russischen Dissidenten Alexander Sinowjew in seinem gleichnamigen Roman (1982, dt. Erstausgabe 1984). Es beschreibt auf sarkastische Weise, wie sich Menschen in der Sowjetunion unter dem herrschenden System zum Negativen veränderten. Ein ähnlicher Begriff in der russischen Alltagssprache ist das vom Wort Sowjet abgeleitete „Sowok“ (Совок), das auch gleichbedeutend mit „Kehrschaufel“ ist. (de)
- Homo sovieticus (en ruso simplemente советский человек, transliterado como sovietskiy chelovek, también significando “hombre soviético”) es una frase sarcástica pseudo-latina para referirse de manera crítica a un estereotipo o una categoría de gente promedio de la antigua Unión Soviética (y del bloque del Este en general), que tenía ciertos esquemas mentales socioeconómicos específicos, derivados del adoctrinamiento y de la propia cultura política de los gobiernos comunistas del denominado “socialismo real”, establecidos en la antigua URSS y en Europa Oriental durante varias décadas del pasado siglo XX. (es)
- L’Homo sovieticus (latinisation pour « Homme soviétique ») désignait l’objectif éducatif du Parti communiste de l'Union soviétique, du réalisme socialiste, du mouvement des pionniers et du komsomol, à savoir créer par le recadrage idéologique un homme nouveau libéré des aliénations, superstitions, préjugés, scrupules bourgeois et autres « déchets idéologiques du passé bons pour les poubelles de l'histoire » dans la perspective communiste. Que cette expression provienne d’un motto de la propagande officielle, ou bien de la dissidence et des samizdats, les habitants de l'Union soviétique lui ont de toute manière conféré une connotation sarcastique pour évoquer les paradigmes et les paradoxes de la société soviétique. (fr)
- Homo Sovieticus (pseudo-latino per "uomo del Soviet") era un riferimento critico e sarcastico alla persona media dell'URSS, osservata anche in altri paesi del blocco socialista. Il termine è stato coniato dal noto saggista e sociologo sovietico Aleksandr Aleksandrovič Zinov'ev in un libro con lo stesso nome. Un termine affine nello slang russo è sovok (совок), che è derivato da soviet, ma significa anche pala. Zinov'ev ha anche coniato un'abbreviazione giornalistica, gomosos (гомосос). (it)
- Homo sovieticus (em latim macarrônico: "Homem soviético", em russo: Хомо советикус) é um termo sarcástico que refere-se de forma crítica ao estereótipo das pessoas medianas da antiga URSS (e do bloco do Leste em geral), que teriam certos esquemas mentais e socioeconômicos específicos, derivados da doutrinação e da própria cultura política dos governos comunistas do denominado "socialismo real", estabelecidos na antiga URSS e na Europa oriental durante várias décadas do século XX. (pt)
- Homo sovieticus (en latinaĉo „soveta homo”) – laŭ Miĥail Heller la nocio funkcianta komence en Sovetunio kiel difino de laŭvica etapo de evoluo de la homo (Homo sapiens) formiĝinta danke al sukceso de la marksisma socia eksperimento. (eo)
- Homo Sovieticus (Dog Latin for "Soviet Man") is a pejorative for an average conformist person in the Soviet Union and other countries of the Eastern Bloc. The term was popularized by Soviet writer and sociologist Aleksandr Zinovyev, who wrote the book titled Homo Sovieticus. Michel Heller asserted that the term was coined in the introduction of a 1974 monograph "Sovetskye lyudi" ("Soviet People") to describe the next level of evolution of humanity thanks to the success of Marxist social experiment. (en)
- Homo sovieticus (łac. „człowiek sowiecki/radziecki”) – według Michaiła Hellera pojęcie funkcjonujące początkowo w ZSRR jako określenie kolejnego etapu ewolucji człowieka Homo sapiens ukształtowanego dzięki powodzeniu marksistowskiego eksperymentu społecznego. Według nich mentalność Homo sovieticus można scharakteryzować następującymi cechami: Tischnerowski homo sovieticus to osoba będąca tworem systemu totalitarnego i niepotrafiąca odnaleźć się w systemie politycznym innego typu. (pl)
- Homo soveticus или Homo sovieticus (Хо́мо сове́тикус с лат. — «Человек советский») — критическое и ироническое название советского человека. Неологизм состоит из латинского homo (человек) и латинизированного эпитета «советский». Выражение популяризировано писателем А. Зиновьевым в книге «Гомо советикус» (1982). (ru)
- Homo Sovieticus (псевдо-lat. — «гомо совєтікус») — саркастичний і критичний термін, що вживається до середньостатистичної людини, яка народилася в Радянському Союзі або в одній з країн Східного блоку і яка сприймає навколишній світ, використовуючи виключно систему мітів Радянського Союзу. Вважається, що поняття «Homo Sovieticus» набуло поширення в науковій та популярній літературі завдяки однойменному соціально-психологічному роману російського та радянського філософа, логіка та письменника-сатирика Олександра Зинов'єва (1922–2006). (uk)
|
