| dbo:abstract
|
- Artemidor d'Efes (en llatí Artemidorus, en grec antic Αρτεμίδωρος) fou un geògraf grec que va viure a finals del segle II aC i a principis del I aC. Va viatjar per les costes del Mediterrani, la mar Roja i sembla que també a oceans més llunyans (potser l'Índic). Va visitar Ibèria i Gàl·lia i va corregir algunes dades d'Eratòstenes sobre aquestos territoris. Se sap que va escriure una obra de geografia que sembla que portava per títol τὰ γεωγραφούμενα, o també τὰ τῆς γεωγραφίας Βιβλία, on marcava, a la part corresponent a Àsia, les distàncies entre els pobles i els llocs, i on es veia que els països que hi havia més enllà del riu Tanais li eren desconeguts. L'obra estava formada per onze llibres, i er molt valorada pels antics D'aquesta obra, Marcià d'Heraclea en va treure el seu material per escriure un periple (περίπλους), que vindria també a ser un resum de l'obra d'Artemidor. Estrabó, Esteve de Bizanci, Plini el Vell, Isidor i altres autors citen aquesta obra, que s'ha perdut, però es conserven molts petits fragments i alguns de llargs, gràcies a l'obra de Marcià que conté el periple del Pont Euxí i les descripcions de Bitínia i Paflagònia. A més de les característiques geogràfiques dels llocs, Artemidor també explicava els costums i els vestits dels pobles que descrivia. (ca)
- Ο Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος ήταν αρχαίος Έλληνας γεωγράφος που έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ. Ο Αρτεμίδωρος συνέγραψε τα Γεωγραφούμενα (ή αλλιώς Περίπλους) σε 11 βιβλία, έργο που υπήρξε πηγή για τον μεγάλο γεωγράφο Στράβωνα, καθώς και τον Πλίνιο, ενώ φαίνεται ότι είχε επισκεφθεί την Ερυθρά Θάλασσα, την Αίγυπτο, την Ιταλία, την Ισπανία και μέρος του Ατλαντικού Ωκεανού. Από τα σώθηκαν ως τις ημέρες μας αποσπάσματα και περίληψη που παραθέτει ο Μαρκιανός.
* Ο Αρτεμίδωρος Δαλδιανός, ερμηνευτής ονείρων που έζησε στην Έφεσο, δεν πρέπει να συγχέεται με τον γεωγράφο. (el)
- Artemidorus of Ephesus (Greek: Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος; Latin: Artemidorus Ephesius) was a Greek geographer, who flourished around 100 BC. His work in eleven books is often quoted by Strabo. What is thought to be a possible fragment of his work is considered by some scholars to be a forgery. (en)
- Artemidoro de Efezo (antikve-greke Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος, Artemídōros ho Efésios, latine Artemidorus Ephesius; agadis antaŭ 100 a. K., Efezo, Lûdia (hodiaŭ Turkio)) estis greka geografo, je kies 11-voluma verko baziĝis verkoj de la fama greka geografo kaj historiisto Strabono (nask. 63/64. K.). La verko de Artemidoro baziĝis je propraj vojaĝoj en Mediteraneo kaj je raportoj de aliaj personoj. Lia verko estas konata el aludoj de Strabon kaj el fragmentoj, menciitaj de aliaj verkistoj. Restis eĉ mallonga resumo de lia verkaro el la 5-a jarcento, kiu priskribas la ĉirkaŭon de Mediteraneo kaj la Nigra maro. (eo)
- Artemidor von Ephesos (griechisch Ἀρτεμίδωρος Artemídōros, lateinisch Artemidorus; * in Ephesos) war ein griechischer Politiker und Geograph während der Wende vom 2. zum 1. Jahrhundert v. Chr. Er gilt vor dem in augusteischer Zeit schreibenden Isidoros von Charax als der bedeutendste Fachgeograph. (de)
- Artemidoro de Éfeso (Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος), del que se sabe que vivió al final del s. II a. C. y principio del s. I a. C., fue un cartógrafo y geógrafo griego. Visitó Italia (como embajador en Roma), Hispania, Egipto, y gran parte de los países ribereños del mar Mediterráneo. Escribió una vasta obra geográfica titulada Geographoumena en once libros. Añadió mucha información que sacó de las obras de sus predecesores Agatárquidas, Eratóstenes, etc. Su texto original difícilmente parece estar detrás del contenido del Papiro de Artemidoro, objeto que se ha visto envuelto en los últimos años en una dilatada polémica acerca de su autenticidad; los argumentos a favor de la autenticidad se ven cada vez como más débiles por parte de la comunidad científica. El papiro contiene un mapa y numerosas ilustraciones. Se ha identificado con un mapa parcial de la península ibérica, aunque su estado inconcluso impide confirmar esta o cualquier otra identificación. (es)
- Artemidoro Efesokoa (antzinako grezieraz: Αρτεμίδωρος edο Εφέσιος; Efeso, K.a. II. mendea - ?, K.a. I. mendea) greziar kartografo eta geografoa izan zen. Italia (Erroman enbaxadore zela), Hispania, Egipto eta beste Mediterraneo inguruko lurraldeak bisitatu zituen. Gero 11 liburuko Geographoumena idatzi zuen, non edo Eratostenesen lanak aprobetxatu zituen. Batzuen ustez, lan hau dago, baina zaila da hori esatea. (eu)
- Artémidore (en grec ancien Αρτεμίδωρος) dit parfois Artémidore « d'Éphèse », créant une confusion avec Artémidore de Daldis dit aussi « d'Éphèse » est un célèbre géographe grec du Ier siècle av. J.-C. (fr)
- Artemidoro di Efeso (in greco antico: Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος, Artemídōros ho Ephésios; II secolo a.C. – I secolo a.C.) è stato un geografo greco antico. (it)
- Artemidor z Efezu (gr. Ἀρτεμίδωρος, Artemídōros, łac. Artemidorus, Artemidorus Ephesius, II/I wiek p.n.e. – grecki geograf, podróżnik i poseł, którego akme przypadało na lata 104-100 r. p.n.e. Został wybrany posłem przez mieszkańców Efezu do Rzymu w sprawie dochodów z dwóch jezior leżących obok ujścia rzeki Kaystros (tur. Küçük Menderes – Mały Meander). Należały one do świątyni Artemidy. Zagarnięte przez królów hellenistycznych, zostały oddane przez Rzym, jednak niebawem publikanie zabrali je siłą. Artemidor, jako poseł, wywiązał się ze swego zadania. Dzięki niemu Efez odzyskał zwrot jezior oraz władzę nad zbuntowanym regionem Herakleotis. Miasto będąc wdzięczny Artemidorowi, wystawiło mu złoty wizerunek w świątyni (Strabon, Geografia, XIV 1,26). Markianos z Heraklei, powołując się na Menipposa, stwierdził, że Artemidor widział Gadejrę, ocean za Słupami Heraklesa oraz Hiszpanię. Z pewnością był w Aleksandrii. Artemidor napisał Geofrafumena (gr. Γεωγραφούμενα, Geōgrafoúmena), dzieło liczące jedenaście ksiąg. Ten typ dzieła, w przeciwieństwie do geografii, nie wymagał znajomości od autora pomiarów astronomicznych i wyliczeń matematycznych. Zachowały się z tego dzieła tylko obszerne fragmenty w Geografii Strabona – bezpośrednie lub za pośrednictwem Posejdoniosa z Rodos. Cytowali to dzieło także Pliniusz Starszy, Stefanos z Bizancjum oraz Markianos z Heraklei (V w. n.e.), epitomator dzieła Artemidora, zachowanego także we fragmentach. Dzieło Artemidora wykorzystywali także Agathemeros oraz Pauzaniasz. Pierwsza księga stanowiła wstęp do dzieła, opisując wielkość ojkumene („obszar zamieszkany”) oraz dzieje odkryć zachodnich i północnych rejonów Europy. Druga księga traktowała o Hiszpanii, trzecia o Galii, czwarta o Italii, piąta o Grecji z wyspami. W księdze VI opisywał północną część Grecji, Macedonię, Trację oraz wybrzeża Morza Czarnego po Tanais. Siódma księga przedstawiała Afrykę wraz z Libią. Pozostałe zaś księgi traktowały o Azji, do której zaliczał także Egipt. W księdze VIII Artemidor opisał Egipt, Etiopię, Nubię oraz Arabię, w IX Indie, Partię, Fenicję i południową Azję Mniejszą, zaś pozostałą część opisał w księdze X. Ostatnia księga XI traktowała o terenach, leżących na południowych i wschodnich wybrzeżach Morza Czarnego. Dzieło nie podawało tylko suche informacje geograficzne o miejscowościach oraz odległościach. Zanotowało także dane etnograficzne, o florze i faunie, a może nawet historyczne. Artemidor zamieszczał informacje z własnych obserwacji oraz z dzieł m.in. Hekatajosa z Miletu, Ktezjasza z Knidos, , Timajosa, Timosthenesa, Eratostenesa, Polibiusza oraz Agatarchidesa z Knidos. Niedawno odkryto obszerne fragmenty jego dzieła, w formie tzw. papirusu Artemidora. Znaleziono go wewnątrz egipskiej trumny, gdzie służył za kartonaż (wypełnienie). Wydano je w krytycznym opracowaniu w 2008 r. Ten około trzymetrowej długości papirus został napisany w I w., być może w Aleksandrii. Zawiera m.in. pierwszą mapę Półwyspu Iberyjskiego i wiele innych różnego typu ilustracji, np. prawdziwych zwierząt, jak i mitycznych. Mapa jest niekompletna i nie ma nazwy. Papirus został następnie zapewne sprzedany jako makulatura. Papirus - który został kupiony przez fundację na 3.369.850 dolarów - jest obecnie własnością turyńskiego Banco di San Paolo. Nadal się toczą dyskusje nad autentycznością papirusu. Są poważne argumenty, że mamy tu do czynienia z XIX-wiecznym, sprytnym fałszerstwem. W 2007 r. badania przeprowadzone przez L. Canforę stwierdziły, że tekst nie może być papirusem z tekstem Artemidora, lecz został sfałszowany, być może przez . (pl)
- Артеми́дор Эфесский (др.-греч. Ἀρτεμίδωρος Ἐφέσιος) — греческий географ I века до н. э.. Автор «Перипла» в одиннадцати книгах, созданного во время своих путешествий по Средиземному и Красному морям, а также по Атлантике, на которые часто ссылается в своих работах Страбон — греческий географ и историк, живший несколько позднее. Работа Артемидора Эфесского сохранилась лишь в виде небольших фрагментов. Два папирусных фрагмента были обнаружены в конце XX века. Сенсационная находка содержала в себе первую известную карту Пиренейского полуострова, а также много иллюстраций. Банк Турина приобрёл папирус Артемидора Эфесского за 3 369 850 долларов США. Публикация его текста в 2008 году вызвала оживленную научную дискуссию (ряд ученых объявили папирус подделкой XIX века), пока не завершенную. (ru)
- Artemidoros från Efesos (Artemidorus Ephesius), var en grekisk kartograf och geograf. Han levde i slutet av 200-talet f.Kr och i början av 100-talet f.Kr. Han besökte Italien (som ambassadör i Rom), Hispania, Egipto, och en stor del av de flodtäckta länderna vid Medelhavet. Han skrev ett omfattande geografiskt verk med titeln Periplus eller Geografumena i elva böcker av vilket endast fragment finns bevarade. Han lade till mycket information som han hade hämtat från sina föregångares verk såsom Agatharchides, Eratosthenes, etc. och kom att refereras till av både Strabon och Plinius den äldre. Den här artikeln är helt eller delvis baserad på material från spanskspråkiga Wikipedia, Artemidoro de Éfeso, 6 oktober 2012. (sv)
- Artemidoro de Éfeso (em grego: Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος; em latim: Artemidorus Ephesius) foi um geógrafo grego, que floresceu por volta de 100 a.C. Sua obra em onze livros é frequentemente citada por Estrabão, mas existem apenas fragmentos da obra. (Ele não deve ser confundido com outro Artemidoro de Éfeso, que escreveu um trabalho existente em cinco livros sobre interpretação de sonhos). (pt)
- 阿尔特米多鲁斯 (以弗所)（英語：Artemidorus Ephesius），约活动于公元前2世纪后期。地理学家，旅行者。他游历过地中海、埃及、非洲、红海、阿拉比亚以及埃塞俄比亚诸地，著有11部标有距离、海路和主要路线的地理书籍。 (zh)
- Артемідор Ефеський (грец. Artemidorus Ephesius) — грецький географ I століття до н. е. Автор «Періпла» в одинадцяти книгах, створеного під час своїх подорожей Середземним та Червоним морями, а також Атлантикою, на які часто посилається у своїх роботах Страбон — грецький географ і історик, який жив дещо пізніше. Робота Артемідора Ефеського збереглася лише у вигляді невеликих фрагментів. Два папірусних фрагменти були виявлені в кінці XX століття. Сенсаційна знахідка містила в собі першу відому карту Піренейського півострова, а також багато ілюстрацій. Банк Турина придбав папірус Артемідора Ефеського за 3,369,850 доларів США. Публікація його тексту в 2008 році викликала жваву наукову дискусію (ряд вчених оголосили папірус підробкою XIX століття), поки не завершену. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Ο Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος ήταν αρχαίος Έλληνας γεωγράφος που έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ. Ο Αρτεμίδωρος συνέγραψε τα Γεωγραφούμενα (ή αλλιώς Περίπλους) σε 11 βιβλία, έργο που υπήρξε πηγή για τον μεγάλο γεωγράφο Στράβωνα, καθώς και τον Πλίνιο, ενώ φαίνεται ότι είχε επισκεφθεί την Ερυθρά Θάλασσα, την Αίγυπτο, την Ιταλία, την Ισπανία και μέρος του Ατλαντικού Ωκεανού. Από τα σώθηκαν ως τις ημέρες μας αποσπάσματα και περίληψη που παραθέτει ο Μαρκιανός.
* Ο Αρτεμίδωρος Δαλδιανός, ερμηνευτής ονείρων που έζησε στην Έφεσο, δεν πρέπει να συγχέεται με τον γεωγράφο. (el)
- Artemidorus of Ephesus (Greek: Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος; Latin: Artemidorus Ephesius) was a Greek geographer, who flourished around 100 BC. His work in eleven books is often quoted by Strabo. What is thought to be a possible fragment of his work is considered by some scholars to be a forgery. (en)
- Artemidoro de Efezo (antikve-greke Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος, Artemídōros ho Efésios, latine Artemidorus Ephesius; agadis antaŭ 100 a. K., Efezo, Lûdia (hodiaŭ Turkio)) estis greka geografo, je kies 11-voluma verko baziĝis verkoj de la fama greka geografo kaj historiisto Strabono (nask. 63/64. K.). La verko de Artemidoro baziĝis je propraj vojaĝoj en Mediteraneo kaj je raportoj de aliaj personoj. Lia verko estas konata el aludoj de Strabon kaj el fragmentoj, menciitaj de aliaj verkistoj. Restis eĉ mallonga resumo de lia verkaro el la 5-a jarcento, kiu priskribas la ĉirkaŭon de Mediteraneo kaj la Nigra maro. (eo)
- Artemidor von Ephesos (griechisch Ἀρτεμίδωρος Artemídōros, lateinisch Artemidorus; * in Ephesos) war ein griechischer Politiker und Geograph während der Wende vom 2. zum 1. Jahrhundert v. Chr. Er gilt vor dem in augusteischer Zeit schreibenden Isidoros von Charax als der bedeutendste Fachgeograph. (de)
- Artemidoro Efesokoa (antzinako grezieraz: Αρτεμίδωρος edο Εφέσιος; Efeso, K.a. II. mendea - ?, K.a. I. mendea) greziar kartografo eta geografoa izan zen. Italia (Erroman enbaxadore zela), Hispania, Egipto eta beste Mediterraneo inguruko lurraldeak bisitatu zituen. Gero 11 liburuko Geographoumena idatzi zuen, non edo Eratostenesen lanak aprobetxatu zituen. Batzuen ustez, lan hau dago, baina zaila da hori esatea. (eu)
- Artémidore (en grec ancien Αρτεμίδωρος) dit parfois Artémidore « d'Éphèse », créant une confusion avec Artémidore de Daldis dit aussi « d'Éphèse » est un célèbre géographe grec du Ier siècle av. J.-C. (fr)
- Artemidoro di Efeso (in greco antico: Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος, Artemídōros ho Ephésios; II secolo a.C. – I secolo a.C.) è stato un geografo greco antico. (it)
- Artemidoro de Éfeso (em grego: Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος; em latim: Artemidorus Ephesius) foi um geógrafo grego, que floresceu por volta de 100 a.C. Sua obra em onze livros é frequentemente citada por Estrabão, mas existem apenas fragmentos da obra. (Ele não deve ser confundido com outro Artemidoro de Éfeso, que escreveu um trabalho existente em cinco livros sobre interpretação de sonhos). (pt)
- 阿尔特米多鲁斯 (以弗所)（英語：Artemidorus Ephesius），约活动于公元前2世纪后期。地理学家，旅行者。他游历过地中海、埃及、非洲、红海、阿拉比亚以及埃塞俄比亚诸地，著有11部标有距离、海路和主要路线的地理书籍。 (zh)
- Artemidor d'Efes (en llatí Artemidorus, en grec antic Αρτεμίδωρος) fou un geògraf grec que va viure a finals del segle II aC i a principis del I aC. Va viatjar per les costes del Mediterrani, la mar Roja i sembla que també a oceans més llunyans (potser l'Índic). Va visitar Ibèria i Gàl·lia i va corregir algunes dades d'Eratòstenes sobre aquestos territoris. (ca)
- Artemidoro de Éfeso (Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος), del que se sabe que vivió al final del s. II a. C. y principio del s. I a. C., fue un cartógrafo y geógrafo griego. Visitó Italia (como embajador en Roma), Hispania, Egipto, y gran parte de los países ribereños del mar Mediterráneo. Escribió una vasta obra geográfica titulada Geographoumena en once libros. Añadió mucha información que sacó de las obras de sus predecesores Agatárquidas, Eratóstenes, etc. (es)
- Artemidor z Efezu (gr. Ἀρτεμίδωρος, Artemídōros, łac. Artemidorus, Artemidorus Ephesius, II/I wiek p.n.e. – grecki geograf, podróżnik i poseł, którego akme przypadało na lata 104-100 r. p.n.e. Został wybrany posłem przez mieszkańców Efezu do Rzymu w sprawie dochodów z dwóch jezior leżących obok ujścia rzeki Kaystros (tur. Küçük Menderes – Mały Meander). Należały one do świątyni Artemidy. Zagarnięte przez królów hellenistycznych, zostały oddane przez Rzym, jednak niebawem publikanie zabrali je siłą. Artemidor, jako poseł, wywiązał się ze swego zadania. Dzięki niemu Efez odzyskał zwrot jezior oraz władzę nad zbuntowanym regionem Herakleotis. Miasto będąc wdzięczny Artemidorowi, wystawiło mu złoty wizerunek w świątyni (Strabon, Geografia, XIV 1,26). Markianos z Heraklei, powołując się na Meni (pl)
- Artemidoros från Efesos (Artemidorus Ephesius), var en grekisk kartograf och geograf. Han levde i slutet av 200-talet f.Kr och i början av 100-talet f.Kr. Han besökte Italien (som ambassadör i Rom), Hispania, Egipto, och en stor del av de flodtäckta länderna vid Medelhavet. Han skrev ett omfattande geografiskt verk med titeln Periplus eller Geografumena i elva böcker av vilket endast fragment finns bevarade. Han lade till mycket information som han hade hämtat från sina föregångares verk såsom Agatharchides, Eratosthenes, etc. och kom att refereras till av både Strabon och Plinius den äldre. (sv)
- Артеми́дор Эфесский (др.-греч. Ἀρτεμίδωρος Ἐφέσιος) — греческий географ I века до н. э.. Автор «Перипла» в одиннадцати книгах, созданного во время своих путешествий по Средиземному и Красному морям, а также по Атлантике, на которые часто ссылается в своих работах Страбон — греческий географ и историк, живший несколько позднее. Работа Артемидора Эфесского сохранилась лишь в виде небольших фрагментов. (ru)
- Артемідор Ефеський (грец. Artemidorus Ephesius) — грецький географ I століття до н. е. Автор «Періпла» в одинадцяти книгах, створеного під час своїх подорожей Середземним та Червоним морями, а також Атлантикою, на які часто посилається у своїх роботах Страбон — грецький географ і історик, який жив дещо пізніше. Робота Артемідора Ефеського збереглася лише у вигляді невеликих фрагментів. (uk)
|
