| dbo:abstract
|
- První globalizace, nebo první moderní globalizace, označuje období od roku 1870, který je považován za počátek druhé průmyslové revoluce, do počátku první světové války v roce 1914. Označujeme tak období velkého rozmachu obchodu a komunikace a zlevnění dopravy, což bylo umožněno stále se zlepšujícími technologiemi. (cs)
- يستخدم الاقتصاديون مصطلح «العولمة الأولى» لوصف أول أكبر فترة من عولمة التجارة والتمويل، والتي حدثت بين عامي 1870 و1914. بدأت «العولمة الثانية» في عام 1944 وانتهت في عام 1971. أدى ذلك إلى الحقبة الثالثة من العولمة التي بدأت في عام 1989 وتستمر حتى يومنا هذا. تمثل الفترة بين عامي 1870 و1914 ذروة العولمة في القرن التاسع عشر. تتسم العولمة الأولى بزيادة عمليات نقل البضائع والأشخاص والمال والعمالة بين القارات وضمنها. من ناحية ثانية، لا تتعلق العولمة فقط بحركة السلع أو عوامل الإنتاج. تشمل العولمة الأولى أيضًا النقل التكنولوجي وظهور التعاون العلمي والثقافي الدولي. كان المعرض العالمي في عام 1876 في فيلاديلفيا أول معرض لا يقام في أوروبا. بدأت الألعاب الأولمبية في عام 1896. مُنحت جوائز نوبل الأولى في عام 1901. تطورت التجارة الدولية لعدة أسباب. ارتبطت التحسينات التكنولوجية المستمرة واستخدامها المتزايد بانخفاض أسعار الشحن الدولية. خفض تطور السكك الحديدية من تكاليف وسائل النقل، مما أدى إلى الهجرة الكبيرة داخل أوروبا ومن العالم القديم إلى العالم الجديد. جعلت القاعدة الذهبية استقرار التبادل التجاري وزيادة الثقة بالتجارة ممكنين. عزز السلام بين القوى الكبرى إلى جانب انخفاض الحواجز التجارية من التجارة. تُعرف الفترة بين عامي 1870-1914 بأنها فترة عدم التدخل، وبالتالي فإن السياسات القائمة في الغالب هي سياسات ليبرالية دولية. من ناحية ثانية، تفتقر السياسات التجارية إلى المعاملة بالمثل (التبادلية). شهدت هذه الفترة أزمات مالية مشابهة لتلك في نهاية القرن العشرين وبداية القرن الواحد والعشرين، وترتبط نهاية العولمة الأولى مع انهيار التجارة الدولية عند بداية الحرب العالمية الأولى. (ar)
- "First globalization" is a phrase used by economists to describe the world's first major period of globalization of trade and finance, which took place between 1870 and 1914. The "second globalization" began in 1944 and ended in 1971. This led to the third era of globalization, which began in 1989 and continues today. The period from 1870 to 1914 represents the peak of 19th-century globalization. First globalization is known for increasing transfers of commodities, people, capital and labour between and within continents. However, it is not only about the movement of goods or factors of production. First globalization also includes technological transfers and the rise of international cultural and scientific cooperation. The 1876 World Fair in Philadelphia was the first not to take place in Europe. The modern Olympics began in 1896. The first Nobel prizes were awarded in 1901. International trade grew for many reasons. Constant technological improvement and increased usage associated with the decline in international freight rates. The development of railways lowered the transport costs, which resulted in a massive migration within Europe and from the Old World to the New World. Exchange-trade stability and reduction of uncertainty in trade made possible by the gold standard. Peace between main powers and reduction of trade barriers promoted trade. 1870-1914 is also known as the laissez-faire period, thus mostly liberal international policies are in place. However, the trade policies lack of reciprocity. This period saw financial crises comparable to those of the late twentieth and early twenty-first centuries and the end of the First globalisation is associated with the collapse of international trade when World War I. started. (en)
- Primera globalización es el término utilizado por los historiadores económicos para describir el período de globalización del comercio y las finanzas, que tuvo lugar entre 1870 y 1914, caracterizado por el fuerte aumento de los flujos de tres magnitudes fundamentales: el comercio internacional, los movimientos de capitales y las migraciones masivas de personas en el planeta y que dieron lugar al surgimiento de un mercado mundial de productos y de factores de producción y a una convergencia mundial de los precios de los productos. El período coincide con la etapa política, económica, social, cultural y científica denominada Belle Époque. Por otro lado, la "segunda globalización" comenzó en 1944 y terminó en 1971. Esto llevó a la tercera era de la globalización, iniciada en 1989 y que permanece hasta nuestros días. (es)
- Lehenengo globalizazioa 1870 eta 1914 urteen artean eman zen merkataritzaren eta finantzen globalizazioa azaltzeko erabiltzen duten terminoa da. Honek funtsezko hiru magnituderen fluxuetan igoera handiak eragin zituen: nazioarteko merkataritzan, kapitalen mugimenduan eta pertsonen migrazio masiboetan; ekoizpen faktoreen eta produktuen nazioarteko merkatu baten sorrera ahalbidetu zutenak, produktuen nazioarteko prezioen konbergentziarekin batera. Prozesu hau azaltzen duten arrazoi deigarrienen artean garraio-kostuen merkatzea eta urre patroia egongo lirateke. Garai hau bere amaierara iritsi zen lehen mundu-gerraren ondoren, balaztada globalizatzailearekin. Ekoizpenaren espezializazioak garrantzi handia izan zuen lehenengo globalizazioan; izan ere, David Ricardo-ren abantaila konparatiboaren teoriaren arabera, horrek nazioarteko merkataritza sustatu zuen eta onurak sortu zituen bertan parte hartu zuten herrialdeetan. Testuinguru horretan, teknologia oso garrantzitsua da, langileen produktibitatea zehaztuko baitu. Hobekuntza teknologiko batek produktibitatea handitzen du, eta horrek soldatak igotzea eta bizi-maila igotzea dakar. Horregatik, garai hartan teknologia liderra izateak mesede handia egin zion Britainia Handiari, burdinazko barrak, haria eta makinak ekoizten baitzituen, eta, beraz, beste herrialde bakar batek ere ezin zuen harekin lehiatu, ezta soldatak jaitsiz ere. Lehenengo globalizazioaren funtsezko beste faktore bat, eskualdeen espezializazioan lagundu zuena, garraioen iraultza izan zen, hala nola, trenbidearen eraikuntza eta lurrunontziaren asmakizuna. Trenbidearen eraikuntzak hainbat eskualde lotzea ahalbidetu zuen, urbanizazioaren gorakadan lagundu zuena. Urbanizazioaren gorakada honek industriak hiri handietan kontzentratzea ahalbidetu zuen. Honen ondorioz, salgaien lehorreko eta itsasoko garraioa nabarmen merkatu egin ziren. Horrela, oinarrizko produktu askoren prezioek, hala nola gariarenak, burdinazko barrenak, kobrearenak edo haragiarenak eta animalia-koipearenak, konbergentzia izan zuten nazioartean, horiekin merkataritzan aritzea eskuragarriagoa baitzen eta kantitate handiagoan egiten baitzen. Garai honen bereizgarri dira, baita ere, herrialdeetako politika komertzialak, librekanbismoko eta protekzionismoko garaiak tartekatzen baitira, batez ere azken hau nagusi izanda. Horrez gain, garai hau baita itun eta neurri librekanbistaz eta protekzionistez beteta dago. Garai librekanbista Britainia Handiak irekitzen du Corn Lawsen abolizioarekin, neurri librekanbistenak zituen herrialdea zena. Sinatutako lehenengo merkataritza ituna Cobden- Chevalier-eko itun franko-britainiarra izan zen. Itun horretan, Nazio Onuragarrienaren Klausula nabarmendu behar dugu. Ituna sinatu duten herrialdeei onurak dakarzkiela, aldeetako batek beste herrialde batzuekin bestelako itunak negoziatzen dituenean. Lehen Globalizazioan neurri protekzionistak nagusitu ziren. Izan ere, Amerikatik eta Europako ekialdetik ekarritako zerealek nekazari herrialdeak kaltetu zituen, hauen prezioa behera egitean. Lehen paragrafoan aipatu den bezala, migrazio handiko garaia izan zen mundu mailan. Aurrekaririk gabeko emigrazio-maila eman zen. Etorkin gehienak bizi-kalitate hobe baten bila zebiltzan gazteak ziren. Helmugako herrialdeek langileen beharra zeukaten eta soldatak jatorrizko herrialdeetan baino altuagoak ziren. Etorkin horietako asko Europatik zetozen, batez ere Britainia Handitik eta Irlandatik, baina italiar eta espainiar emigranteak ere nabarmendu ditzakegu Lehen Globalizazioaren azken urteetan. AEBak, Argentina eta Kanada izan ziren etorkin horien hiru helmuga nagusiak. Moneta-sistemari dagokionez, Lehenengo Globalizazioan urrezko patroiaren nagusitasuna eztabaidaezina da. Sistema hori aurrerapen handia izan zen nazioarteko merkataritzarentzat, bai ondasunen merkatuan eta kapitalen merkatuan. Kanbio-tasa finkoko sistema bat zen, urrean oinarritua. Pertsonek transakzioak egiterako orduan urrezko eta/edo zilarrezko txanponak ez kargatzeko helburuarekin asmatu zen. Banku Zentralek paperezko txekeak jaulkitzen zituzten non txekearen balioa urre gramotan adierazten zuten. Horrela, salerosketa erosoagoa egiten zen. Urre patroiak nazioarteko elkartrukeak erraztu zituen globalizazioari bultzada emanez. Testuinguru honetan, Britainia Handia, beste behin ere, liderra zen. Urte hauetan zehar, hainbat herrialderen helburua ordainketa balantza positiboa mantentzea zen, baina hau ezinezkoa zen, eta Humek bere doikuntza automatikoaren teoriarekin azaltzen zuen. Humeren orekak funtziona zezan eta sistemak egonkortasuna izan zezan, funtsezkoa zen sistemak urrearekiko zuen izaera finkoa mantentzea, baita billeteen bihurgarritasuna bermatzea ere. Humek azaltzen zuenez, ekonomia batek ordainketa-balantza positiboa bazuen, horrek urrea herrialdean sartzea erakarriko zuen, eta horrek diru-masa handitzea ekarriko zuen. Ondorioz, herrialdearen nazioarteko lehiakortasunari kalte egiten zion inflazio-prozesu batean sartzen zen, eta horrek esportazioen jaitsiera ekartzen zuen. Horrela, urrea herrialdetik irteteko joera zegoen, eta horrek ordainketa-balantza negatiboa eragiten zuen. Orduan, prozesua errepikatu egiten zen, baina guztiz alderantziz: urrea herrialdetik ateratzen zen, deflazio-prozesu batek herrialde batek zuen masa monetarioa murriztea ekartzen zuen, eta horrek lehiakortasuna berreskuratzea ekarriko luke, esportazioak areagotuz eta, ondorioz, berriz urrea herrialdean sartuz. XIX. mendearen lehen erdian ez bezala, 1850etik aurrera, Europako atzerriko inbertsio zuzena (hegemonikoa zena) mundu mailara hedatu zen, mendearen lehen erdian atzerriko inbertsio zuzenaren zatirik handiena kontinentean bertan geratzen zela kontuan hartuta. Kontinentetik kanpoko kapitalen esportazioak herrialde aurreratuenetan hazi ziren: Britainia Handian, Frantzian eta Alemanian, batez ere. Urrezko patroiak zerikusi handia izan zuen testuinguru horretan, prezioen egonkortasuna eta egonkortasun kanbiarioa bermatzen baitzuen. Gainera, ez zegoen kapitalaren mugikortasunaren murrizketarik. Londres munduko finantza merkatu honen erdigunea zen. Garai honetan, "Aurrekaririk gabeko finantza-hedapen" baten gorakadarako giltzarri izan ziren finantza-tresna asko asmatu ziren. Ekoizpeneko eta zor publikoko jardueretan inbertitu zen. Honen irudi argiagoa izateagatik, 1913an atzerriko inbertsio zuzenaren erdia baino gehiago Britainia Handiak eta Frantziak egin zuten. Atzerriko inbertsio zuzena nahiko modu ekitatiboan banatzen zen Europa, Ipar Amerika, Hego Amerika eta Asiaren artean. Europakoak ez diren herrialdeetan kapital-fluxu horiek emateko arrazoiak desberdinak izan ziren helmugako herrialdearen arabera, eta, adibidez, ekoizpen- eta kontsumo-garapenerako zentro berriak garatu ziren (Kanada, Australia eta Zeelanda Berria). Latinoamerikako atzerriko inbertsio zuzen gehiena Brasil, Argentina eta Mexikora bideratu zen, Asian Txina, Japonia eta Indiara eta Afrikan Hegoafrikara. Globalizazio-prozesu hori guztia geldialdi handi baten biktima izan zen, gerra arteko garai osoa iraun zuena. Lehen Mundu Gerra, beren artean lankidetzan aritzea erabaki ez zuten herrialdeetako merkataritza-politikek eragindako tentsioek eraginda, izan zen geldialdi horri hasiera eman zion gertakizuna. Gerra Handiaren ondoren, Europak diru asko zor zion AEBri, hark finantzatu baitzuen gerra. Zor horri aurre egiteko, Alemania diru asko jaulkitzen hasi zen, eta hiperinflazio-arazo handia izan zen. Hori dela eta, AEBk urrea eman zion Alemaniak diru berria sortzeko konpromisoarekin. Gerra amaitu zenean, herrialdeen estrategiak lankidetzarik eza eta nazionalismo ekonomikoa izan ziren. Gainera, ezinezkoa izan zen urre-patroira itzultzea, eta librak indar handia galdu zuen, dolarraren garrantziaren gorakadaren mesedetan. (eu)
|
