| dbo:abstract
|
- En arquitectura, el cimbori o xumbòria és el cos cilíndric o poligonal que serveix de base a la cúpula. El terme, derivat del llatí ciborium, també serveix per a designar l'edicle a l'interior d'algunes esglésies que se situa sobre l'altar en forma de baldaquí; de fet, la majoria de llengües europees atorguen a ciborium aquesta darrera accepció, mentre que per a la primera utilitzen la variant corresponent de "torre-llanterna". Un objectiu principal per al seu ús és l'entrada de llum solar que proporcionen les obertures que s'hi practiquen; un altre és l'amplitud espacial que genera a l'interior, davant de l'absis. No és un element exclusiu de l'arquitectura religiosa, encara que és en els temples on s'arriba a la seva màxima utilització. En efecte, en les esglésies de planta en forma de creu, bé sigui llatina o bé grega, es produïx un espai de trobada entre la nau principal i el transsepte que rep el nom de creuer. És habitual que aquest àmbit es cobreixi mitjançant una cúpula elevada sobre un cimbori. Segons que l'amplària del transsepte sigui o no igual a la de la nau, el creuer és un quadrat perfecte o un rectangle; en tot cas, els seus quatre costats van constituïts per sengles arcs torals sobre els quals s'alça el cimbori. Atès que aquest és de planta circular o octogonal, mentre que el creuer és un quadrilàter, per a realitzar el degut seient es disposen en els quatre vèrtexs d'aquest últim altres tantes peces estructurals amb volta, ja sigui en forma de triangles esfèrics, en aquest cas es denominen petxines, o de voladissos fora del mur en forma de vanos corbats, que es designen com a trompes. El cimbori sol anar calat per buits o lluernes que alleugen el seu pes i propicien la il·luminació superior. (ca)
- Ein Tiburio (italienisch) ist ein selbsttragendes Bauteil der Kirchenarchitektur. Er entspricht etwa einem Vierungsturm, ist jedoch auch bei Kirchen ohne Querhaus anzutreffen. Der Begriff stammt vom mittelalterlich-lat. tiburium, möglicherweise einer Alteration des Begriffs ciborium, also einem kunstvoll verzierten, auf Säulen ruhenden und mit Figuren geschmückten Überbau über einem Altar in Form eines Baldachins (Ziborium). In Anlehnung an den französischen Begriff Tour-lanterne kann der Tiburio auch einen turmartigen Vierungsaufbau meinen, der den Luftraum in den Bereich dieses Turms erweitert und es somit erst mit der Decke des Turms zum Raumabschluss kommt. (de)
- En arkitekturo, oni uzas la terminon Kupolbazo aŭ cimborio (foje ankaŭ lanterna turo) por konstruaĵo kun formo de turo, ĝenerale de kvadrata plano aŭ okangula, kiu utilas por elstarigo de volbo. Ne temas pri elemento ekskluziva de la religia arkitekturo, kvankam estas en temploj kie plej elstare la cimborio kuŝas sur pendentivoj aŭ sur trumpoj. La cimborio kutime malpeziĝas pere de truoj aŭ lukoj kiuj helpas la supran lumigon. (eo)
- Zinborioa edo zinborrioa gurutzadura estaltzeko eraikitzen den dorre zilindriko edo oktogonala da, gehienetan argi sarrerez hornitua (leihoak, beirateak, argizuloak). Ez da bakarrik arkitektura erlijiosoan erabiltzen, tenpluetan gehien erabiltzen den arren. Transeptuaren zabaleraren arabera, gurutzadura karratua izan daieke, edo laukiluzea. Edozein kasutan bere lau aldeak, toru formako arku banakin osatuak daude, hauen gainean zinborioa altxatzen delarik. Hau, oinplano zirkular edo oktogonalekoa denez, gurutzadura karratua edo laukiluzea den bitartean, behar bezalako eustea egiteko, azken honen lau erpinetan beste hainbeste egitura atal gangatuak jartzen dira, hiruki esferiko forman, kasu honetan petxina deritzelarik, edo harresiz kanpoko mentsula forman, non tronpa deitzen diren. Zinborioa, bere astuntasuna arintzen duten eta goikaldeko argiztapena mesedetzen duten edo zuloen bidez sartua doa. (eu)
- In architecture, the lantern tower is a tall construction above the junction of the four arms of a cruciform (cross-shaped) church, with openings through which light from outside can shine down to the crossing (so it also called a crossing lantern). Many lantern towers are usually octagonal, and give an extra dimension to the decorated interior of the dome. An affiliated term is the Italian tiburio, which is the lantern atop a dome. Like a lantern tower, a tiburio is often polygonal and interspersed with windows both to lighten the load and allow for light to shine. The word tiburio is from the Medieval Latin tiburium (lit. 'hut', a variant of tugurium). (en)
- El cimborrio (del latín ciborĭum, a su vez del griego κιβώριον, kibṓrion 'fruto del nenúfar', 'copa de forma semejante a la de este fruto') es un elemento arquitectónico en forma de torre erigido sobre el crucero de una iglesia, que permite iluminar y ventilar el interior. Generalmente son de planta cuadrada u octogonal y descansan sobre los arcos torales o bien sobre pechinas o trompas. Sus paños verticales están calados por vanos (ventanales o lucernarios), que además de iluminar y ventilar, alivian su pesadez. Los cimborrios se cubren de muy distintas maneras, primero con techumbres planas y aguadas poco pronunciadas y apenas perceptibles desde la lejanía. Fueron complicándose y se convirtieron en verdaderas torres rematadas con escalonamientos, pináculos y chapiteles o flechas agudas, algunas de gran altura, como la de la catedral de Ruan. A medida que iban ganando importancia, pasaron a ser el elemento compositivo central de la silueta de la iglesia, adquiriendo más y más altura, organizándose en plantas y rivalizando con las propias torres de campanarios y fachadas. En algunas zonas se emplazaron en ellos los mismos campanarios y hasta los relojes comunales. Llegaron a ser tan sofisticados que a veces es difícil distinguirlos: se confunden con verdaderas torres y no siempre se sabe si se trata de cimborrios cubiertos con cúpula o son cúpulas sobre tambor. La misma definición que da la RAE de cimborrio—«Cuerpo cilíndrico que sirve de base a la cúpula y descansa inmediatamente sobre los arcos torales»— no ayuda, ya que claramente lo confunde con el tambor, que define bien —«Pared vertical redonda o poligonal, generalmente con ventanas, que sostiene una cúpula»—. Una torre elevada sobre el crucero o una torre central tampoco es siempre necesariamente cimborrio y, de hecho, a veces se separan del espacio inferior del crucero por una bóveda. Este es el caso de la catedral de Bayeux y de la abadía de Saint-Ouen en Rouen, por ejemplo. Algunos campanarios dispuestos sobre el tiburio, separan solamente la parte de la flecha, iluminando el cimborrio el espacio interior. Aunque no es un elemento exclusivo de la arquitectura religiosa, se empleó en casi toda Europa en las grandes iglesias desde la época medieval, primero en estilo románico y luego gótico. Destacan los cimborrios góticos franceses de la zona de Normandía, los cimborrios normandos de Inglaterra y el conjunto de cimborrios del Duero en la península ibérica. Se usan también para designar los cimborrios los términos de tiburio (tomado del italiano) y torre-linterna (del inglés, lantern tower). Véase también: Linterna (arquitectura) (es)
- Une tour-lanterne est une tour d'édifice majoritairement religieux, comportant des ouvertures par lesquelles la lumière peut pénétrer dans l'édifice, d'où son nom de « lanterne ». (fr)
- La torre nolare, (da Nola, in provincia di Napoli, città nella quale si sarebbero costruite le prime campane) all'origine era una torre che ospitava delle campane, un campanile. Con l'architettura gotica, e in particolare quella normanna, ma anche quella cistercense, prende un significato diverso, a designare una torre che si erge dalla crociera di una chiesa. La Cattedrale di Bayeux Torri di questo tipo possono accogliere al loro interno una cupola o una volta, come nella Cattedrale di Rouen. Ancora possono erigersi al di sopra di un tiburio, come nell'Abbazia di Chiaravalle, o presentarsi coronate da una cupola, come nella Cattedrale di Bayeux. (it)
- Een meloengewelf is een kruisgewelf dat uit acht door ribben gescheiden bolvormige gewelfkappen bestaat. Schematisch lijkt het op een halve bol. De ribben van het gewelf, die aan de bovenzijde in een ring samenkomen, hebben geen dragende functie. Dit type gewelf komt met name voor in romanogotische kerken in het noorden van Nederland. (nl)
- Een vieringtoren, kruisingstoren, lantaarntoren of transepttoren is een kerktoren midden op de kruising van een kerk. Indien de vieringtoren een toren is (meestal de klokkentoren in het klein en zonder klokken), noemt men het ook wel een (vierings)dakruiter. Indien de vieringtoren een koepel is, spreekt men van een en wordt de kerk een kruiskoepelkerk genoemd. Vieringtorens kunnen gemaakt zijn van steen, maar vaak is dit te zwaar voor de kruispijlers. Daarom worden vieringtorens ook vaak van hout gemaakt, vaak beschermd met een loden bekleding. Soms dient de vieringtoren als klokkentoren. Een vieringtoren is ook een van de typische kenmerken van de zogenaamde "Scheldegotiek" (naast het gebruik van Doornikse Blauwe Steen, de flankeertorens en de knolkapitelen bovenaan de zuilen binnenin), met misschien als meest representatieve vertegenwoordiger de St-Niklaaskerk in Gent. (nl)
- Тибуриум (cр.-лат. tiburium) — в западноевропейской средневековой архитектуре — башня, обычно в форме октогона (восьмигранника), которую возводили над средокрестием храма. В Испании похожее сооружение называют симборио (исп. cimborrio , от лат. cymborium, cymbium — «чашечка»). В Англии — «световая башня» (lantern tower). Через оконные проёмы такой башни освещается внутреннее пространство. Поэтому такое сооружение сближают с понятием лантерны и часто называют октогональной лантерной. Однако тибуриумы, особенно в готической архитектуре, бывают огромными. Например, тибуриум-октогон собора в Кутансе (северо-западная Франция, 1220—1275) или «октогональная лантерна» готического собора в Или (Англия). Эту башню возвели в 1322—1328 годах из дерева, после того как обрушился каменный тибуриум старого норманнского собора. Классический тибуриум, хотя и небольшого размера, создал Донато Браманте в церкви Санта-Мария-прессо-Сан-Сатиро в Милане (1478—1482). В 1492—1497 годах Браманте перестраивал старую базилику Санта-Мария-делле-Грацие в Милане. Сохранив базиликальный план, он пристроил массивную кубическую трибуну (основной объём средокрестия), а над трибуной возвёл огромный двухъярусный тибуриум с характерной арочной ломбардской галереей и шатровым покрытием. (ru)
- Lykttorn är ett torn placerat över korsmitten i en kyrka. I en basilika motsvarar detta den centrala plats där tvärskeppet möter mittskeppet och dess förlängning mot högkoret. I andra kyrkor kan lykttornet motsvara det huvudsakliga tornet i kyrkobyggnaden, med eller utan separat komplettering i en separat klockstapel. Lykttorn förekommer även i andra sammanhang, för ett smalt torn med ljus som syns långt. Gotiska katedraler har ofta ett lykttorn av större eller mindre storlek, med en spetsig utformning av typen tornspira. I Notre-Dame de Paris har lykttornet endast formen av en mindre spira (brandhärjad och sammanstörtad vid 2019 års brand). Lykttornet i den ännu halvfärdiga katedralen i Beauvais var dock imposant och gjorde kyrkan en tid till världens högsta byggnad (1569–1573), innan tornet störtade samman. (sv)
- Zimbório é a parte mais alta e exterior da cúpula, em forma de torre, em geral circular ou octogonal, das igrejas e edifícios de grande dimensão. (pt)
|
| rdfs:comment
|
- En arkitekturo, oni uzas la terminon Kupolbazo aŭ cimborio (foje ankaŭ lanterna turo) por konstruaĵo kun formo de turo, ĝenerale de kvadrata plano aŭ okangula, kiu utilas por elstarigo de volbo. Ne temas pri elemento ekskluziva de la religia arkitekturo, kvankam estas en temploj kie plej elstare la cimborio kuŝas sur pendentivoj aŭ sur trumpoj. La cimborio kutime malpeziĝas pere de truoj aŭ lukoj kiuj helpas la supran lumigon. (eo)
- Une tour-lanterne est une tour d'édifice majoritairement religieux, comportant des ouvertures par lesquelles la lumière peut pénétrer dans l'édifice, d'où son nom de « lanterne ». (fr)
- Een meloengewelf is een kruisgewelf dat uit acht door ribben gescheiden bolvormige gewelfkappen bestaat. Schematisch lijkt het op een halve bol. De ribben van het gewelf, die aan de bovenzijde in een ring samenkomen, hebben geen dragende functie. Dit type gewelf komt met name voor in romanogotische kerken in het noorden van Nederland. (nl)
- Zimbório é a parte mais alta e exterior da cúpula, em forma de torre, em geral circular ou octogonal, das igrejas e edifícios de grande dimensão. (pt)
- En arquitectura, el cimbori o xumbòria és el cos cilíndric o poligonal que serveix de base a la cúpula. El terme, derivat del llatí ciborium, també serveix per a designar l'edicle a l'interior d'algunes esglésies que se situa sobre l'altar en forma de baldaquí; de fet, la majoria de llengües europees atorguen a ciborium aquesta darrera accepció, mentre que per a la primera utilitzen la variant corresponent de "torre-llanterna". Un objectiu principal per al seu ús és l'entrada de llum solar que proporcionen les obertures que s'hi practiquen; un altre és l'amplitud espacial que genera a l'interior, davant de l'absis. (ca)
- Ein Tiburio (italienisch) ist ein selbsttragendes Bauteil der Kirchenarchitektur. Er entspricht etwa einem Vierungsturm, ist jedoch auch bei Kirchen ohne Querhaus anzutreffen. Der Begriff stammt vom mittelalterlich-lat. tiburium, möglicherweise einer Alteration des Begriffs ciborium, also einem kunstvoll verzierten, auf Säulen ruhenden und mit Figuren geschmückten Überbau über einem Altar in Form eines Baldachins (Ziborium). (de)
- El cimborrio (del latín ciborĭum, a su vez del griego κιβώριον, kibṓrion 'fruto del nenúfar', 'copa de forma semejante a la de este fruto') es un elemento arquitectónico en forma de torre erigido sobre el crucero de una iglesia, que permite iluminar y ventilar el interior. Generalmente son de planta cuadrada u octogonal y descansan sobre los arcos torales o bien sobre pechinas o trompas. Sus paños verticales están calados por vanos (ventanales o lucernarios), que además de iluminar y ventilar, alivian su pesadez. Véase también: Linterna (arquitectura) (es)
- In architecture, the lantern tower is a tall construction above the junction of the four arms of a cruciform (cross-shaped) church, with openings through which light from outside can shine down to the crossing (so it also called a crossing lantern). Many lantern towers are usually octagonal, and give an extra dimension to the decorated interior of the dome. (en)
- Zinborioa edo zinborrioa gurutzadura estaltzeko eraikitzen den dorre zilindriko edo oktogonala da, gehienetan argi sarrerez hornitua (leihoak, beirateak, argizuloak). Ez da bakarrik arkitektura erlijiosoan erabiltzen, tenpluetan gehien erabiltzen den arren. Transeptuaren zabaleraren arabera, gurutzadura karratua izan daieke, edo laukiluzea. Edozein kasutan bere lau aldeak, toru formako arku banakin osatuak daude, hauen gainean zinborioa altxatzen delarik. Hau, oinplano zirkular edo oktogonalekoa denez, gurutzadura karratua edo laukiluzea den bitartean, behar bezalako eustea egiteko, azken honen lau erpinetan beste hainbeste egitura atal gangatuak jartzen dira, hiruki esferiko forman, kasu honetan petxina deritzelarik, edo harresiz kanpoko mentsula forman, non tronpa deitzen diren. Zinborio (eu)
- La torre nolare, (da Nola, in provincia di Napoli, città nella quale si sarebbero costruite le prime campane) all'origine era una torre che ospitava delle campane, un campanile. Con l'architettura gotica, e in particolare quella normanna, ma anche quella cistercense, prende un significato diverso, a designare una torre che si erge dalla crociera di una chiesa. La Cattedrale di Bayeux (it)
- Een vieringtoren, kruisingstoren, lantaarntoren of transepttoren is een kerktoren midden op de kruising van een kerk. Indien de vieringtoren een toren is (meestal de klokkentoren in het klein en zonder klokken), noemt men het ook wel een (vierings)dakruiter. Indien de vieringtoren een koepel is, spreekt men van een en wordt de kerk een kruiskoepelkerk genoemd. Vieringtorens kunnen gemaakt zijn van steen, maar vaak is dit te zwaar voor de kruispijlers. Daarom worden vieringtorens ook vaak van hout gemaakt, vaak beschermd met een loden bekleding. Soms dient de vieringtoren als klokkentoren. (nl)
- Lykttorn är ett torn placerat över korsmitten i en kyrka. I en basilika motsvarar detta den centrala plats där tvärskeppet möter mittskeppet och dess förlängning mot högkoret. I andra kyrkor kan lykttornet motsvara det huvudsakliga tornet i kyrkobyggnaden, med eller utan separat komplettering i en separat klockstapel. Lykttorn förekommer även i andra sammanhang, för ett smalt torn med ljus som syns långt. (sv)
- Тибуриум (cр.-лат. tiburium) — в западноевропейской средневековой архитектуре — башня, обычно в форме октогона (восьмигранника), которую возводили над средокрестием храма. В Испании похожее сооружение называют симборио (исп. cimborrio , от лат. cymborium, cymbium — «чашечка»). В Англии — «световая башня» (lantern tower). (ru)
|
