| dbo:abstract
|
- Guglielmo Oberdan (* 1. Februar 1858 in Triest, Kaisertum Österreich, als Wilhelm Oberdank; † 20. Dezember 1882 in Triest, Österreich-Ungarn) war Mitglied der irredentistischen Bewegung in Italien. Er wurde nach einem missglückten Attentat auf den österreichischen Kaiser Franz Joseph I hingerichtet und nach seinem Tod zum politischen Märtyrer erhoben. (de)
- Guglielmo Oberdan (naskita kiel Wilhelm Oberdank la 1-an de februaro 1858 en Triesto, ekzekutita samloke la 20-an de decembro 1882) estis juli-venecia iredentismano kaj ribelulo. Kiel filo de slovena patrino kaj itala patro li vivis en la tiam aŭstria urbo Triesto, tiutempe markita de la kontrasto inter fidelaj aŭstrianoj (precipe slavoj) kaj iredentismanoj, precipe italoj kaj juli-venecianoj. Li estis bona lernejano kaj en 1877 ricevis stipendion de la komunumo por studi ĉe la viena politekniko. Kiam la sekvan jaron Aŭstrio proklamis armean mobilizon por okupi, laŭ decido de la Berlina Kongreso, Bosnion kaj Hercegovinon, Oberdan ricevis rekrutigan ordonon kaj devis interrompi sian studadon. Por ne devi batali sub aŭstria ordono li decidis dizerti kaj, helpate de italaj patriotismaj organizoj, atingis Romon. Li italigis sian nomon kaj registriĝis kiel studento por kompletigi sian inĝenieran studon. Sed en sia lasta studjaro li denove devis interrompi, ĉar la itala ŝtato nuligis helpopagon pro iuj opinioj esprimitaj de Oberdan. En 1882 la morto de Giuseppe Garibaldi kaj la "triopa alianco" inter Italio, Aŭstrio kaj Germanio malkuraĝigis multajn ital-etnajn ekzilulojn, kiuj estis esperintaj, ke Garibaldi konkeru por Italio iliajn teritoriojn. Tiuj eventoj konvinkis Oberdan, ke necesas grava evento por savi la aferon de iredentismo. En julio li iris al Napolo kaj komunikis al la iredentisma estro , ke li provos ribeligi sian devenurbon eĉ koste de la propra vivo. Li kredis, ke por tio necesas triesta martiro, kies morto eble instigos al ribelo. Tiutempe Triesto prepariĝis al vizito de la aŭstria imperiestro Francisko Jozefo la 1-a, okaze de 500-jara aparteno de Triesto al Aŭstrio. Oberdan konstruis du bombojn kaj veturis al Triesto. La 15-an de septembro, kiam li atingis Udine, Oberdan skribis en speco de politika testamento, ke li "plenumos agon solenan kaj gravan". La 16-an li transiris la limon; sed ĉar kunulo perfidis lin, polico lin arestis en Ronchi, malgraŭ defendo per revolvero. Li konfesis, ke la bomboj estis por mortigi la imperiestron. Je la 4-a de decembro 1882 li estis pro dizerto kaj reĝ-atenco kondamnita, de la plej supera armea tribunalo aŭstrio-hungaria, al morto per pendumo. La juĝo estis plenumita je la 20-a de decembro. Laŭdire la lastaj vortoj de Oberdan estis "Vivu Italio! Vivu libera Triesto". Li iĝis martiro kaj simbolulo de itala iredentismo, kiu pro lia morto trovis multajn entuziasmajn anojn. Dum la unua mondmilito lia sorto servis kiel emocia instigilo por la itala popolo. Ekestis populara kanto "himno al Oberdan" (inno a Oberdan), kiu postulas la morton de la imperiestro. En multaj italaj urboj estas placo aŭ strato nomita laŭ Oberdan. En la Museo del Risorgimento en Triesto troviĝas kapelo dediĉita al lia memoro. (eo)
- Guglielmo Oberdan, (born Wilhelm Oberdank) (February 1, 1858 - December 20, 1882) was an Italian irredentist. He was executed after a failed attempt to assassinate Austrian Emperor Franz Joseph, becoming a martyr of the Italian unification movement. (en)
- Guglielmo Oberdan (Wilhelm Oberdank), 1858-1882, est un nationaliste italien et irrédentiste. Né le 1er février 1858, après avoir passé sa jeunesse à Trieste, il se distingua par ses études et s'inscrit à l'école polytechnique de Vienne en 1877. L'année suivante, il interrompit ses études à la suite de l'appel sous les drapeaux de l'Autriche qui avait décidé d'occuper militairement la Bosnie-Herzégovine. Pour éviter l'incorporation, il déserta et, aidé d'organisations patriotiques italiennes, il s'expatria en rejoignant Rome où il put s'inscrire à l'Université pour terminer ses études d'ingénieur. L'État italien lui enleva les bourses d'études pour raison politique car ses opinions étaient contraires à la Triple-Alliance mise en place entre l'Italie et les puissances centrales à cette époque. En 1882, à la suite de la mort de Garibaldi, les espoirs des nationalistes sud-tyroliens poussèrent Oberdan à organiser un attentat contre l'Empereur François-Joseph en visite à Trieste, avec l'aide d'autres irrédentistes. L'empereur échappa à l'attentat, dans lequel cependant furent tuées deux personnes. Il fut arrêté à Ronchi (aujourd'hui Ronchi dei Legionari), à la suite de la dénonciation de certains infiltrés. Condamné à mort par la justice autrichienne, qui le considérait un déserteur et un régicide, il fut pendu le 20 décembre 1882. Considéré comme un martyr de la cause irrédentiste, des places et des rues lui ont été dédiées dans presque toutes les villes italiennes, un lycée scientifique de Trieste et la place du conseil régional du Frioul, où se trouvait la caserne dans laquelle il fut pendu. Son buste réalisé par le sculpteur Ugo Cipriani orne la piazza Oberdan à Florence. (fr)
- Guglielmo Oberdan, nato Wilhelm Oberdank (Trieste, 1º febbraio 1858 – Trieste, 20 dicembre 1882), è stato un patriota irredentista italiano.È considerato il primo martire dell'irredentismo. (it)
- Guglielmo Oberdan, nascido Wilhelm Oberdank (Trieste, 1 de fevereiro de 1858 — Trieste, 20 de dezembro de 1882) foi um patriota e expoente do irredentismo italiano. Foi julgado e condenado à morte por enforcamento pelo crime de conspirar contra a vida do imperador austríaco Francisco José, tornando-se assim um mártir do movimento pela Unificação da Itália. Seu sobrenome já italianizado tornou-se um prenome atribuído até o primeiro quarto do século XX a meninos em homenagem ao patriota. Um exemplo de tal homenagem é o futebolista ítalo-brasileiro Oberdan Cattani. (pt)
|
| rdfs:comment
|
- Guglielmo Oberdan (* 1. Februar 1858 in Triest, Kaisertum Österreich, als Wilhelm Oberdank; † 20. Dezember 1882 in Triest, Österreich-Ungarn) war Mitglied der irredentistischen Bewegung in Italien. Er wurde nach einem missglückten Attentat auf den österreichischen Kaiser Franz Joseph I hingerichtet und nach seinem Tod zum politischen Märtyrer erhoben. (de)
- Guglielmo Oberdan, (born Wilhelm Oberdank) (February 1, 1858 - December 20, 1882) was an Italian irredentist. He was executed after a failed attempt to assassinate Austrian Emperor Franz Joseph, becoming a martyr of the Italian unification movement. (en)
- Guglielmo Oberdan, nato Wilhelm Oberdank (Trieste, 1º febbraio 1858 – Trieste, 20 dicembre 1882), è stato un patriota irredentista italiano.È considerato il primo martire dell'irredentismo. (it)
- Guglielmo Oberdan, nascido Wilhelm Oberdank (Trieste, 1 de fevereiro de 1858 — Trieste, 20 de dezembro de 1882) foi um patriota e expoente do irredentismo italiano. Foi julgado e condenado à morte por enforcamento pelo crime de conspirar contra a vida do imperador austríaco Francisco José, tornando-se assim um mártir do movimento pela Unificação da Itália. Seu sobrenome já italianizado tornou-se um prenome atribuído até o primeiro quarto do século XX a meninos em homenagem ao patriota. Um exemplo de tal homenagem é o futebolista ítalo-brasileiro Oberdan Cattani. (pt)
- Guglielmo Oberdan (naskita kiel Wilhelm Oberdank la 1-an de februaro 1858 en Triesto, ekzekutita samloke la 20-an de decembro 1882) estis juli-venecia iredentismano kaj ribelulo. Kiel filo de slovena patrino kaj itala patro li vivis en la tiam aŭstria urbo Triesto, tiutempe markita de la kontrasto inter fidelaj aŭstrianoj (precipe slavoj) kaj iredentismanoj, precipe italoj kaj juli-venecianoj. Li estis bona lernejano kaj en 1877 ricevis stipendion de la komunumo por studi ĉe la viena politekniko. (eo)
- Guglielmo Oberdan (Wilhelm Oberdank), 1858-1882, est un nationaliste italien et irrédentiste. Né le 1er février 1858, après avoir passé sa jeunesse à Trieste, il se distingua par ses études et s'inscrit à l'école polytechnique de Vienne en 1877. En 1882, à la suite de la mort de Garibaldi, les espoirs des nationalistes sud-tyroliens poussèrent Oberdan à organiser un attentat contre l'Empereur François-Joseph en visite à Trieste, avec l'aide d'autres irrédentistes. L'empereur échappa à l'attentat, dans lequel cependant furent tuées deux personnes. (fr)
|
