| dbo:abstract
|
- توجيه الدفع هو قدرة الطائرة أو أي مركبة أخرى على توجيه الدفع الناتج عن محركها أو محركاتها الرئيسية في اتجاه غير الاتجاه الموازي لمحور المركبة الطولي. تم تطوير هذه التقنية لتمكين الطائرات من تنفيذ إقلاع وهبوط عمودي وإقلاع وهبوط قصير، لكن سرعان ما اكتشف أن استخدام توجيه الدفع في المواقف القتالية أعطى الطائرات إمكانية تنفيذ مناورات قتالية متعددة غير متاحة للمقاتلات ذات المحركات التقليدية. للقيام بالدوران، يجب أن تعتمد الطائرات العادية على أسطح توجيه الأيروديناميكية، مثل الجنيح والقلاب، أما طائرات توجيه الدفع تظل معتمدة على سطوح التوجيه السابقة، لكن إلى حد أقل. تعمل معظم الطائرات موجهة الدفع حاليًا باستخدام المحرك التربيني المروحي مع دورات ريح فوهة ثانية لتحويل تيار العادم، ومع ذلك، يجب أن يكون المحرك مجهز للرفع الرأسي، خلافًا للرحلة العادية، الأمر الذي يؤدي إلى زيادة الوزن. (ar)
- Vektorování tahu je schopnost letadla, rakety, nebo jiného vozidla, či stroje měnit směr tahu z motoru požadovaným směrem. Vektorování tahu je využíváno zejména u raketových motorů a to s pomocí vychylování celé trysky, nebo s pomocí deflektorů. Vektorování tahu raketových motorů je využíváno pro řízení směru letu, zvláště ve fázích letu, kdy nejsou účinné aerodynamické řídící plochy (při vyšších nadzvukových rychlostech, nebo ve velkých výškách). První operačně nasazená raketa V-2 používala pro řízení směru letu jak aerodynamické plochy tak řízení výtokových plynů s pomocí deflektorů, což byla keramická kormidla ve výtokové trysce. Raketové motory Space Shuttle Solid Rocket Booster raketoplánu Space Shuttle řídily směr letu s pomocí vychylování celé trysky až o 8°. Od 90. let 20. století se začalo zkoumat využití vektorování tahu u letounů za účelem zvýšení jejich obratnosti. V 21. století jsou zaváděny první bojové letouny běžně vybavené vektorováním tahu. Letouny používají pro vektorování tahu vychylování trysky proudového motoru, které se mohou pohybovat buď jen vertikálně jako u F-22, nebo všemi směry jako u letounu Suchoj PAK FA. Výjimkou je experimentální letoun X-31, který pro změnu vektoru tahu využíval deflektory. Výstupní tryska s deflektory X-31 (cs)
- La ŝovforta direktado axu ŝovforta vektora direktado estas direktada metodo por aviadiloj kaj raketoj, kiuj estas movataj per ŝovforto. Tiam la ŝovforton dona gasfasko forlasas la motorn ne paralele al la akso, sed en vektoro al ĝi, tiel ĝi estigas turnomomanton. Tiu direktada metodo estis unuafoje uzata en la dua mondmilito, ĉe direktado de la germana balistika raketo V-2. Poste oni uzis la ŝovfortan direktadon ĉe la „vertikale ekflugaj” aviadiloj (ekz. ) en la 1950-aj jaroj, ĉe kiuj oni povis ŝanĝi la vektoron de la forlaasanta gasfasko eĉ je 90°. Ekde la 1980-aj jaroj oni uzas tiun sistemon je , poste je por plibonigo de la manovra kapablo. Tiel la aviadiloj povas bone manovri sin ĉe malrapida flugo. (eo)
- Eine Schubvektorsteuerung ermöglicht Lenkbewegungen durch gezieltes Richten des Abgasstrahls eines Antriebs. Sie wird meist bei militärischen Flugzeugen sowie Raketen eingesetzt, um die Manövrierfähigkeit zu verbessern. Dies kann durch Strahlruder, Ablenkflächen am Düsenaustritt oder Schwenken der ganzen Düse erreicht werden. Neben konventionell startenden Flugzeugen wird Schubvektorsteuerung auch bei Senkrechtstartern verwendet; hierbei wird das Flugzeug beim vertikalen Start vom senkrecht nach unten gelenkten Schub getragen. Für den Horizontalflug werden die Düsen in die entsprechende Position geschwenkt, um dem Flugzeug Vortrieb zu geben, der Auftrieb wird dann auf konventionelle Weise von den Flügeln erzeugt. (de)
- El empuje vectorial es la capacidad de una aeronave u otro vehículo para dirigir el empuje de su motor en una dirección distinta a la paralela al eje longitudinal del vehículo. La técnica era originalmente pensada para proporcionar empuje vertical hacia arriba como una manera de darle a un avión la capacidad de despegues y aterrizajes verticales (VTOL) o cortos (STOL). Como consecuencia, se descubrió que usando empuje vectorial en situaciones de combate permite a la aeronave realizar varias maniobras que no son posibles con aeronaves de motores convencionales. Para realizar los giros, una aeronave que no dispone de empuje vectorial sólo cuenta con las superficies estabilizadoras de control, como los alerones o flaps; con empuje vectorial todavía debe usar las superficies de control, pero en menor grado. (es)
- La poussée vectorielle est une technologie utilisée en aéronautique. Elle consiste à orienter le jet du réacteur et améliore considérablement la manœuvrabilité (hypermanœuvrabilité) d'un avion à réaction indépendamment de sa vitesse (contrairement à l'aileron). Elle a été mise au point dans les années 1950. (fr)
- Thrust vectoring, also known as thrust vector control (TVC), is the ability of an aircraft, rocket, or other vehicle to manipulate the direction of the thrust from its engine(s) or motor(s) to control the attitude or angular velocity of the vehicle. In rocketry and ballistic missiles that fly outside the atmosphere, aerodynamic control surfaces are ineffective, so thrust vectoring is the primary means of attitude control. Exhaust vanes and gimbaled engines were used in the 1930s by RobertGoddard. For aircraft, the method was originally envisaged to provide upward vertical thrust as a means to give aircraft vertical (VTOL) or short (STOL) takeoff and landing ability. Subsequently, it was realized that using vectored thrust in combat situations enabled aircraft to perform various maneuvers not available to conventional-engined planes. To perform turns, aircraft that use no thrust vectoring must rely on aerodynamic control surfaces only, such as ailerons or elevator; aircraft with vectoring must still use control surfaces, but to a lesser extent. In missile literature originating from Russian sources, thrust vectoring is often referred to as gas-dynamic steering or gas-dynamic control. (en)
- 推力偏向（すいりょくへんこう）とは、ロケットエンジンやジェットエンジン、スクリュープロペラなど、噴流ないしその反作用によって推力を得るメカニズムにおいて、噴流の向きを変えることで、推力の向きを偏向させることである。 航空機では、固定翼のジェット機で、ジェットエンジンの噴流の向きをノズルで変えることで行われる。これにより推進力の一部で機体を持ち上げたり、補助翼や方向舵などの動翼だけに頼らずに機体の姿勢制御を行うことができ、フライ・バイ・ワイヤによる制御と組み合わせれば運動の幅を増すことが可能になる。そのためS/VTOL性能やドッグファイト時の機動性が求められる軍用機に実装されることが多い。スラスト・ベクタリング (thrust vectoring, TV) またはベクタード・スラスト (vectored thrust, VT) と呼ばれることもある。 (ja)
- 추력편향(推力偏向, 영어: thrust vectoring, thrust vector control, TVC)은 비행기의 추력의 방향을 변화시키는 것을 의미한다. 이러한 추진력의 일부로 기체를 들어올리거나 보조날개(Aileron)나 러더(Rudder) 등의 날개의 움직임에만 의지하지 않고 기체의 자세제어가 가능하게 되어, 플라이 바이 와이어(Fly-by-wire)에 의한 제어와 함께 사용하면 운동의 폭을 증가시킬 수 있다. 이러한 이유로 S/VTOL(수직이착륙기)나 근접전(Dog fight)시 기동성이 유구되는 군용기에 적용되는 경우가 많다. 러시아 군사학에서는 주로 가스-동적 스티어링이라고 부른다. (ko)
- La spinta direzionale o vettoriale è l'abilità di un aeroplano o di un altro veicolo di dirigere la propulsione del proprio motore in una direzione differente da quella parallela al proprio asse longitudinale. Questo sistema fu inizialmente ideato per venire incontro alle specifiche di progettazione per un aereo militare VTOL o STOL. Successivamente fu chiaro che l'uso di una spinta vettoriale durante il combattimento permetteva al velivolo di compiere varie manovre non consentite ad aerei equipaggiati con motori convenzionali. La maggior parte degli aerei attuali con spinta vettoriale ha installate turboventole con ugelli rotanti o dispositivi per deviare il flusso dell'aria ad altissima temperatura. Questo metodo può riuscire a deflettere la spinta fino a 90 gradi rispetto all'asse dell'aeromobile. Il dimensionamento del motore dev'essere valutato più per il decollo verticale che per la fase di volo, durante la quale il peso totale è sicuramente ridotto e la direzionabilità è agevolata dall'inerzia, sfruttando le superfici mobili di alettoni, elevatori e timone. Il postbruciatore è difficilmente incorporabile e poco pratico in fase di decollo, a causa del getto d'aria talmente incandescente da lasciare delle scie carbonizzate sulla pavimentazione della pista, e questo d'altra parte rende altrettanto difficile il raggiungimento di velocità supersoniche. La spinta direzionale è anche utilizzata come meccanismo di controllo per i dirigibili, in particolare i moderni dirigibili non rigidi. In questo caso, la maggior parte del carico è sostenuto dalla spinta idrostatica e la spinta vettoriale è utilizzata per controllare il movimento del velivolo. Ad ogni modo, progetti proposti di recente, come il , vedono una porzione significativa del peso dell'aeromobile sostenuta anche dalla spinta generata dai motori, oltre che da quella fluidodinamica. Il primo esempio di applicazione in questo campo fu ad opera di Enrico Forlanini con il dirigibile Omnia Dir negli anni trenta. Una seconda tipologia di spinta vettoriale arriva invece dagli ugelli a spinta fluida. Questi deviano la direttrice di propulsione espellendo dell'aria compressa attraverso degli scarichi e riuscendo, in questo caso, a portare una variazione di traiettoria fino a toccare i 15 gradi. Attualmente in fase di sperimentazione, questo genere di ugello è preferibile per svariate ragioni partendo innanzitutto dal suo peso ridotto, per arrivare infine alla maggior semplicità meccanica (assenza di superfici mobili) ed alla riduzione della sezione radar. L'aeromobile a rotore ribaltabile o convertiplano raggiunge la vettorizzazione della spinta tramite la rotazione della gondola in cui è alloggiato il turbopropulsore. Le complessità meccaniche di questa soluzione sono parecchie ed includono gli stress torcenti trasferiti dai motori mobili all'intera cellula. La maggior parte dei design a rotore ribaltabile equipaggia 2 motori, uno per lato e questo può generare, nel caso in cui le rotazioni non siano correttamente sincronizzate, delle pericolosissime traiettorie elicoidali tali da essere difficilmente contrastabili e recuperabili. Un convertiplano U.S. V-22 Osprey, durante i collaudi L'esempio più conosciuto di spinta vettoriale è il motore a getto della Rolls-Royce che equipaggia l'Hawker-Siddeley Harrier (con le varianti costruite dalla McDonnell Douglas) e, contrariamente alla credenza comune, non fu applicato contro i caccia argentini durante la Guerra delle Falkland. Recentemente, figlio di questa tecnologia, è stato sviluppato il Lockheed Martin F-35. Sebbene questo velivolo incorpori delle turboventole convenzionali dotate di postbruciatore (Pratt & Whitney F135 o ) che facilitino l'operatività supersonica, la versione B monta anche una ventola installata verticalmente ed azionata con un albero motore, con la specifica funzione di essere utilizzata durante i decolli e gli atterraggi. Gli scarichi di questa ventola sono deviati da un ugello direzionabile congiuntamente affiancato dalla spinta del motore primario. Anche i razzi o i velivoli con propulsione a razzo sfruttano la spinta direzionale. Molti missili fanno uso di questa tecnica in quanto, per imporre un cambio di direzione alle basse velocità di partenza, sarebbero altrimenti necessarie delle pinne direzionali eccessivamente estese e questo inficerebbe la penetrazione aerodinamica alle altissime velocità di crociera, senza poi considerare che le quote di operatività di molti razzi presentano una rarefazione dell'aria tale da rendere inutili queste derive.Tra i tanti esempi di razzi e missili che ricorrono alla spinta vettoriale ci sono l'S-300P (SA-10), missile aria-terra, gli AIM-132 ASRAAM e AA-11 Archer, missili aria-aria, l'RT-23 (SS-24), missile balistico e l'UGM-27 Polaris, missile balistico nucleare. (it)
- Stuwstraalbesturing is een besturingssysteem dat wordt gebruikt op raketten, vliegtuigen en andere luchtvaartuigen. In plaats van met stuurvlakken wordt het luchtvaartuig bestuurd door het richten van de stuwstraal. Het is ook mogelijk dat beide besturingen elkaar aanvullen. Er zijn drie doelen te onderscheiden om voor stuwstraalbesturing te kiezen: 1.
* het mogelijk maken van verticaal of verkort opstijgen en landen. Dit wordt onder andere bij de Harrier, V-22 Osprey en F-35B Lightning II gedaan. 2.
* stuwstraalbesturing kan in combinatie met conventionele besturing een vliegtuig of raket wendbaarder maken. Dit wordt onder andere gebruikt bij de straaljagers F-22 Raptor, Soe-30MKI, Soe-35, Soe-37 en bij verschillende raketten, onder andere de R-73 en AIM-9X Sidewinder. 3.
* er zijn speciale situaties waar stuurvlakken weinig nut hebben, bij raketten die hoge snelheden halen wordt het nut van stuurvlakken grootdeels tenietgedaan door de grote luchtweerstand die ze hebben. Verder worden ze naarmate een raket hoger vliegt steeds inefficiënter. Daarom maken raketten zoals de Space Shuttle SRB en Polaris ICBM alleen maar gebruik van stuwstraalbesturing en hebben ze geen verdere stuurvlakken. (nl)
- O Empuxo vetorial, em inglês Thrust vectoring, muitas vezes abreviado para TVC, de Thrust Vector Control, é a capacidade de um avião ou foguete de manipular a direção do empuxo dos motores para controlar a atitude e velocidade angular do veículo. Em aviação, o empuxo vetorial, é usado normalmente para fornecer um empuxo vertical de forma a permitir a um avião, decolagens e pousos totalmente na vertical (VTOL) ou muito curtas (STOL). Em ações de combate aéreo, o uso de empuxo vetorial permite a realização de manobras impossíveis para veículos com motores convencionais. Em foguetes e mísseis que ultrapassam o limite da atmosfera, controles aerodinâmicos são ineficazes. Nesses casos portanto, o empuxo vetorial é o principal meio de controle de atitude. (pt)
- Ciąg wektorowany – rozwiązanie konstrukcyjne pozwalające na zmianę (w pewnym zakresie) kierunku wektora siły ciągu silnika odrzutowego i rakietowego względem własnej osi podłużnej. Kierowanie wektorem ciągu uzyskuje się przez zmianę kąta pomiędzy osiami symetrii dyszy wylotowej a pozostałej części silnika. Zmianę ustawienia kierunku dyszy lub tylko jej elementów wykonują siłowniki. Próby zbudowania samolotu z ciągiem wektorowanym, w którym do uzyskania zmiany kierunku wektora ciągu porusza się całym silnikiem nie wyszły poza fazy badań eksperymentalnych. Podczas załogowych lotów na Księżyc, w programie Apollo, człon zniżania modułu księżycowego miał przegubowo zawieszony silnik, w którym zmianę wektora ciągu uzyskiwano poprzez poruszanie całym silnikiem. Samoloty wyposażone w silniki z wektorowanym ciągiem odznaczają się podwyższoną manewrowością przez co mogą wykonywać figury akrobacyjne wymagające dużej zwrotności, jak np. tzw. "kobra", mają też możliwość wykonywania skróconych lub całkowicie pionowych startów i lądowań (VTOL i STOL). Rozwiązanie to ma jednak również wady, wśród których na pierwszy plan wysuwają się trudności w kontroli wyposażonego w wektorowany ciąg samolotu, co wymaga najnowocześniejszych elektronicznych systemów kontroli aerodynamiki płatowca oraz wektora ciągu, o bardzo dużym stopniu niezawodności. Odmiana silników z wektorowanym ciągiem (Rolls-Royce Bristol ) używana jest w brytyjskim samolocie Harrier będącym pierwszym samolotem wyposażonym w to rozwiązanie. Wektorowanie ciągu polega w tym przypadku na obrocie całych dysz silnika (samolot posiada jeden silnik z kilkoma dyszami). Dzięki temu Harrier ma możliwość wykonywania lotu charakterystycznego dla śmigłowców: zawisu, przemieszczeń bocznych a także lotu do tyłu. Innym przykładem statku powietrznego wykorzystującym ciąg wektorowany jest amerykański V-22 Osprey. Jest to statek powietrzny posiadający na końcach nieruchomych skrzydeł silniki, które mają możliwość wykonywania obrotu dookoła osi łączącej oba silniki. Wektorowanie ciągu stosowane jest także w śmigłowcach i w tym przypadku jest związane ze specyfiką tych statków powietrznych. Wektorowanie ciągu uzyskuje się tu poprzez sterowanie – pochylanie i przechylanie – wirnikiem nośnym. Zmienny wektor ciągu został też po raz pierwszy zastosowany także w silnikach rakietowych – we wchodzącym w skład amerykańskiego systemu antybalistycznego Ballistic Missile Defense – pocisku Kinetic Energy Interceptor (KEI), w którym każdy z trzech stopni napędowych dysponuje własnym systemem wektorowania ciągu. (pl)
- Vektoriserad dragkraft erhålls genom att rikta om jet- eller raketstrålen på ett flygplan eller en raket. Detta kan ske genom att hela utblåset kan riktas om eller genom att utblåset har som kan rikta om jet-/raketstrålen. Ett jetflygplan som länge haft den egenskapen är VTOL-flygplan (vertical take-off and landing) i Hawker Siddeley Harrier-familjen, som gjorde sin första flygning 1967. Även jetflygplan av typen STOL (short take-off and landing), utnyttjar vektoriserad dragkraft.Saab 39 Gripen har med en startsträcka på endast 500 meter STOL-liknande egenskaper.[källa behövs] (sv)
- 推力向量（thrust vectoring；thrust vector control；TVC）是指飛行器将其推力从它的發動機平行方向引向其它方向的技术。推力向量技术除了可以提供垂直起降或能力外，还能在空战中为飞机提供额外的机动力。推力矢量一般用可以转动的向量喷嘴或者扰流片来实现。 此項技術廣泛使用於火箭及飛彈上。对于大气层外飞行的火箭和弹道导弹，空气动力控制面是无效的，因此推力矢量是姿态控制的主要手段。 (zh)
- Управление вектором тяги (УВТ) реактивного двигателя — отклонение реактивной струи двигателя от направления, соответствующего крейсерскому режиму. В настоящее время управление вектором тяги обеспечивается, в основном, за счёт поворота всего сопла или его части. (ru)
- Управління вектором тяги, або керування вектором тяги — здатність літаків, ракет або інших транспортних засобів змінювати напрям тяги свого двигуна з метою управляти положенням або кутовою швидкістю літального апарату. При польоті ракети чи балістичної ракети, що літають за межами атмосфери, аеродинамічні керуючі поверхні в таких умовах не ефективні, тому управління вектором тяги є основним засобом управління орієнтацією ракети. Для літаків метод, за задумом, спочатку передбачав надання можливості вертикального або злету та приземлення. Згодом стало ясно, що використання управління вектором тяги в бойових ситуаціях дозволяє літаку виконувати різноманітні маневри, не доступні літакам зі звичайним двигуном. Для виконання поворотів, літак, який не використовує векторну тягу, повинен покладатися тільки на аеродинамічні керуючі поверхні, такі як елерони або кермо висоти; при керуванні із векторною тягою теж використовують керуючі поверхні, але меншою мірою. В літературі про ракети, що має російські джерела, керування вектором тяги часто називають «газодинамічним управлінням». (uk)
|
| rdfs:comment
|
- La poussée vectorielle est une technologie utilisée en aéronautique. Elle consiste à orienter le jet du réacteur et améliore considérablement la manœuvrabilité (hypermanœuvrabilité) d'un avion à réaction indépendamment de sa vitesse (contrairement à l'aileron). Elle a été mise au point dans les années 1950. (fr)
- 推力偏向（すいりょくへんこう）とは、ロケットエンジンやジェットエンジン、スクリュープロペラなど、噴流ないしその反作用によって推力を得るメカニズムにおいて、噴流の向きを変えることで、推力の向きを偏向させることである。 航空機では、固定翼のジェット機で、ジェットエンジンの噴流の向きをノズルで変えることで行われる。これにより推進力の一部で機体を持ち上げたり、補助翼や方向舵などの動翼だけに頼らずに機体の姿勢制御を行うことができ、フライ・バイ・ワイヤによる制御と組み合わせれば運動の幅を増すことが可能になる。そのためS/VTOL性能やドッグファイト時の機動性が求められる軍用機に実装されることが多い。スラスト・ベクタリング (thrust vectoring, TV) またはベクタード・スラスト (vectored thrust, VT) と呼ばれることもある。 (ja)
- 추력편향(推力偏向, 영어: thrust vectoring, thrust vector control, TVC)은 비행기의 추력의 방향을 변화시키는 것을 의미한다. 이러한 추진력의 일부로 기체를 들어올리거나 보조날개(Aileron)나 러더(Rudder) 등의 날개의 움직임에만 의지하지 않고 기체의 자세제어가 가능하게 되어, 플라이 바이 와이어(Fly-by-wire)에 의한 제어와 함께 사용하면 운동의 폭을 증가시킬 수 있다. 이러한 이유로 S/VTOL(수직이착륙기)나 근접전(Dog fight)시 기동성이 유구되는 군용기에 적용되는 경우가 많다. 러시아 군사학에서는 주로 가스-동적 스티어링이라고 부른다. (ko)
- Vektoriserad dragkraft erhålls genom att rikta om jet- eller raketstrålen på ett flygplan eller en raket. Detta kan ske genom att hela utblåset kan riktas om eller genom att utblåset har som kan rikta om jet-/raketstrålen. Ett jetflygplan som länge haft den egenskapen är VTOL-flygplan (vertical take-off and landing) i Hawker Siddeley Harrier-familjen, som gjorde sin första flygning 1967. Även jetflygplan av typen STOL (short take-off and landing), utnyttjar vektoriserad dragkraft.Saab 39 Gripen har med en startsträcka på endast 500 meter STOL-liknande egenskaper.[källa behövs] (sv)
- 推力向量（thrust vectoring；thrust vector control；TVC）是指飛行器将其推力从它的發動機平行方向引向其它方向的技术。推力向量技术除了可以提供垂直起降或能力外，还能在空战中为飞机提供额外的机动力。推力矢量一般用可以转动的向量喷嘴或者扰流片来实现。 此項技術廣泛使用於火箭及飛彈上。对于大气层外飞行的火箭和弹道导弹，空气动力控制面是无效的，因此推力矢量是姿态控制的主要手段。 (zh)
- Управление вектором тяги (УВТ) реактивного двигателя — отклонение реактивной струи двигателя от направления, соответствующего крейсерскому режиму. В настоящее время управление вектором тяги обеспечивается, в основном, за счёт поворота всего сопла или его части. (ru)
- توجيه الدفع هو قدرة الطائرة أو أي مركبة أخرى على توجيه الدفع الناتج عن محركها أو محركاتها الرئيسية في اتجاه غير الاتجاه الموازي لمحور المركبة الطولي. تم تطوير هذه التقنية لتمكين الطائرات من تنفيذ إقلاع وهبوط عمودي وإقلاع وهبوط قصير، لكن سرعان ما اكتشف أن استخدام توجيه الدفع في المواقف القتالية أعطى الطائرات إمكانية تنفيذ مناورات قتالية متعددة غير متاحة للمقاتلات ذات المحركات التقليدية. للقيام بالدوران، يجب أن تعتمد الطائرات العادية على أسطح توجيه الأيروديناميكية، مثل الجنيح والقلاب، أما طائرات توجيه الدفع تظل معتمدة على سطوح التوجيه السابقة، لكن إلى حد أقل. (ar)
- Vektorování tahu je schopnost letadla, rakety, nebo jiného vozidla, či stroje měnit směr tahu z motoru požadovaným směrem. Vektorování tahu je využíváno zejména u raketových motorů a to s pomocí vychylování celé trysky, nebo s pomocí deflektorů. Vektorování tahu raketových motorů je využíváno pro řízení směru letu, zvláště ve fázích letu, kdy nejsou účinné aerodynamické řídící plochy (při vyšších nadzvukových rychlostech, nebo ve velkých výškách). První operačně nasazená raketa V-2 používala pro řízení směru letu jak aerodynamické plochy tak řízení výtokových plynů s pomocí deflektorů, což byla keramická kormidla ve výtokové trysce. Raketové motory Space Shuttle Solid Rocket Booster raketoplánu Space Shuttle řídily směr letu s pomocí vychylování celé trysky až o 8°. (cs)
- La ŝovforta direktado axu ŝovforta vektora direktado estas direktada metodo por aviadiloj kaj raketoj, kiuj estas movataj per ŝovforto. Tiam la ŝovforton dona gasfasko forlasas la motorn ne paralele al la akso, sed en vektoro al ĝi, tiel ĝi estigas turnomomanton. (eo)
- El empuje vectorial es la capacidad de una aeronave u otro vehículo para dirigir el empuje de su motor en una dirección distinta a la paralela al eje longitudinal del vehículo. La técnica era originalmente pensada para proporcionar empuje vertical hacia arriba como una manera de darle a un avión la capacidad de despegues y aterrizajes verticales (VTOL) o cortos (STOL). Como consecuencia, se descubrió que usando empuje vectorial en situaciones de combate permite a la aeronave realizar varias maniobras que no son posibles con aeronaves de motores convencionales. Para realizar los giros, una aeronave que no dispone de empuje vectorial sólo cuenta con las superficies estabilizadoras de control, como los alerones o flaps; con empuje vectorial todavía debe usar las superficies de control, pero e (es)
- Eine Schubvektorsteuerung ermöglicht Lenkbewegungen durch gezieltes Richten des Abgasstrahls eines Antriebs. Sie wird meist bei militärischen Flugzeugen sowie Raketen eingesetzt, um die Manövrierfähigkeit zu verbessern. Dies kann durch Strahlruder, Ablenkflächen am Düsenaustritt oder Schwenken der ganzen Düse erreicht werden. (de)
- Thrust vectoring, also known as thrust vector control (TVC), is the ability of an aircraft, rocket, or other vehicle to manipulate the direction of the thrust from its engine(s) or motor(s) to control the attitude or angular velocity of the vehicle. In rocketry and ballistic missiles that fly outside the atmosphere, aerodynamic control surfaces are ineffective, so thrust vectoring is the primary means of attitude control. Exhaust vanes and gimbaled engines were used in the 1930s by RobertGoddard. (en)
- La spinta direzionale o vettoriale è l'abilità di un aeroplano o di un altro veicolo di dirigere la propulsione del proprio motore in una direzione differente da quella parallela al proprio asse longitudinale. Questo sistema fu inizialmente ideato per venire incontro alle specifiche di progettazione per un aereo militare VTOL o STOL. Successivamente fu chiaro che l'uso di una spinta vettoriale durante il combattimento permetteva al velivolo di compiere varie manovre non consentite ad aerei equipaggiati con motori convenzionali. Un convertiplano U.S. V-22 Osprey, durante i collaudi (it)
- Ciąg wektorowany – rozwiązanie konstrukcyjne pozwalające na zmianę (w pewnym zakresie) kierunku wektora siły ciągu silnika odrzutowego i rakietowego względem własnej osi podłużnej. Kierowanie wektorem ciągu uzyskuje się przez zmianę kąta pomiędzy osiami symetrii dyszy wylotowej a pozostałej części silnika. Zmianę ustawienia kierunku dyszy lub tylko jej elementów wykonują siłowniki. Próby zbudowania samolotu z ciągiem wektorowanym, w którym do uzyskania zmiany kierunku wektora ciągu porusza się całym silnikiem nie wyszły poza fazy badań eksperymentalnych. Podczas załogowych lotów na Księżyc, w programie Apollo, człon zniżania modułu księżycowego miał przegubowo zawieszony silnik, w którym zmianę wektora ciągu uzyskiwano poprzez poruszanie całym silnikiem. (pl)
- Stuwstraalbesturing is een besturingssysteem dat wordt gebruikt op raketten, vliegtuigen en andere luchtvaartuigen. In plaats van met stuurvlakken wordt het luchtvaartuig bestuurd door het richten van de stuwstraal. Het is ook mogelijk dat beide besturingen elkaar aanvullen. Er zijn drie doelen te onderscheiden om voor stuwstraalbesturing te kiezen: (nl)
- O Empuxo vetorial, em inglês Thrust vectoring, muitas vezes abreviado para TVC, de Thrust Vector Control, é a capacidade de um avião ou foguete de manipular a direção do empuxo dos motores para controlar a atitude e velocidade angular do veículo. Em aviação, o empuxo vetorial, é usado normalmente para fornecer um empuxo vertical de forma a permitir a um avião, decolagens e pousos totalmente na vertical (VTOL) ou muito curtas (STOL). Em ações de combate aéreo, o uso de empuxo vetorial permite a realização de manobras impossíveis para veículos com motores convencionais. (pt)
- Управління вектором тяги, або керування вектором тяги — здатність літаків, ракет або інших транспортних засобів змінювати напрям тяги свого двигуна з метою управляти положенням або кутовою швидкістю літального апарату. При польоті ракети чи балістичної ракети, що літають за межами атмосфери, аеродинамічні керуючі поверхні в таких умовах не ефективні, тому управління вектором тяги є основним засобом управління орієнтацією ракети. В літературі про ракети, що має російські джерела, керування вектором тяги часто називають «газодинамічним управлінням». (uk)
|
