| dbo:abstract
|
- Příčetnost označuje v trestním právu duševní stav pachatele trestného činu v době jeho spáchání, při němž nejsou negativně ovlivněny schopnosti pachatele rozpoznat jeho protiprávnost nebo ovládat své jednání. Posouzení příčetnosti, resp. nepříčetnosti pachatele je důležité z hlediska právní zásady, že vůle duševně chorého nemá právní účinky. Příčetnost je v trestním zákoníku vymezena pouze negativně v § 26: „Kdo pro duševní poruchu v době spáchání činu nemohl rozpoznat jeho protiprávnost nebo ovládat své jednání, není za tento čin trestně odpovědný.“ Legální definice nepříčetnosti tedy kumulativně obsahuje tři základní znaky:
* duševní porucha pachatele,
* která nastala nebo trvala v době spáchání činu
* a v jejíž důsledku vznikla neschopnost rozpoznat protiprávnost (neschopnost intelektuální) nebo neschopnost ovládat jednání (neschopnost volní). Zbavení nebo omezení způsobilosti osoby k právním úkonům není pro posuzování stavu nepříčetnosti rozhodujícím kritériem. Otázka nepříčetnosti je otázkou právní, o níž rozhodují orgány činné v trestním řízení na základě znaleckého posudku. Dopustí-li se nepříčetný pachatel činu jinak trestného a jeho pobyt na svobodě je nebezpečný (posuzuje opět znalec), uloží mu soud obligatorně ochranné léčení (§ 72 odst. 1 TZ). Ochranné léčení může mít jak ambulantní, tak ústavní charakter. (cs)
- Cordura se refiere a un estado mental cuando una persona es prudente y sensata, opuesta a la locura. (es)
- Sanity (from Latin: sāntā) refers to the soundness, rationality, and health of the human mind, as opposed to insanity. A person is sane if they are rational. In modern society, the term has become exclusively synonymous with compos mentis (Latin: compos, having mastery of, and Latin: mentis, mind), in contrast with non compos mentis, or insanity, meaning troubled conscience. A sane mind is nowadays considered healthy both from its analytical - once called rational - and emotional aspects. According to the writer G. K. Chesterton, sanity involves wholeness, whereas insanity implies narrowness and brokenness. (en)
- 責任能力（せきにんのうりょく）とは、一般的に自らの行った行為について責任を負うことのできる能力をいう。 刑法においては、事物の是非・善悪を弁別し、かつそれに従って行動する能力をいう。また、民法では、不法行為上の責任を判断しうる能力をいう。 (ja)
- 책임능력(責任能力)은 법률상의 책임을 변식할 수 있는 정신능력을 뜻하는 용어이다. 불법행위능력이라고도 하는데, 이 책임능력은 의사능력을 책임이라는 면에서 본 것에 불과하다. 민법은 의사능력, 즉 책임능력이 없으면 불법행위의 책임이 생기지 않는다고 규정하고 있다. (ko)
- Poczytalność – zdolność do rozpoznania znaczenia zarzucanego danej osobie czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Zachowana poczytalność jest właściwością domniemaną, tzn. jest stanem właściwym dla każdego człowieka. Sąd (bądź prokuratura) może podejrzewać niepoczytalność, na podstawie uzyskanej wiedzy w trakcie postępowania. Wiedza, która nakazuje sądowi (bądź prokuratorowi) powzięcie uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności osoby podejrzanej, czy oskarżonej o popełnienie czynu zabronionego pochodzić może z różnego źródła: może to być sam oskarżony (podejrzany), dowolny świadek, czy też powzięcie podejrzeń co do poczytalności oskarżonego (podejrzanego) może nastąpić w wyniku obserwacji zachowania, bądź wypowiedzi oskarżonego (podejrzanego) przez sędziego (prokuratora). Poczytalność ocenia zwykle dwóch lekarzy psychiatrów (w sprawach o wykroczenia jeden), na podstawie przeprowadzonego badania sądowo-psychiatrycznego. O przeprowadzeniu takiego badania decyduje sąd lub prokurator, wydając postanowienie o dopuszczeniu dowodu w postaci opinii sądowo-psychiatrycznej. Poczytalność jest właściwością zmienną, zależną od sytuacji. Dotyczy tylko osób oskarżonych, czy podejrzanych o popełnienie czynu zabronionego. W stosunku do osób, wobec których nie toczy się postępowanie karne albo wykroczeniowe, pojęcie poczytalności nie ma zastosowania. Dodatkowo, poczytalność dotyczy tylko jednego czynu, w związku z czym, przy opiniowaniu osoby oskarżonej (podejrzanej) o popełnienie kilku czynów zabronionych ocenia się poczytalność w odniesieniu do każdego z tych czynów oddzielnie. Zdarza się, że w stosunku do opiniowanej osoby ocena poczytalności różni się w odniesieniu do jednego czynu w porównaniu z drugim, zarzucanym tej samej osobie. Poczytalność może być zachowana, ograniczona w znacznym stopniu, bądź zniesiona. Zachowana poczytalność nie wymaga uzasadnienia. Stwierdzenie poczytalności zniesionej, albo w znacznym stopniu ograniczonej wymaga uzasadnienia przez biegłych psychiatrów (w wypadku spraw dotyczących wykroczeń jednego biegłego psychiatry). Zniesienie poczytalności ma miejsce zwykle w odniesieniu do czynu, który był dokonany w wyniku doznań psychotycznych, albo wskutek zaburzeń świadomości. Istotne jest stwierdzenie związku przyczynowo-skutkowego popełnionego czynu z treścią doznań psychotycznych. Znaczne ograniczenie poczytalności występuje również w wyniku doznań psychotycznych, poza tym może zostać orzeczone na podstawie innych patologii ujawniających się w czasie objętym zarzutem, jak np. . W wyniku praktyki sądowo-psychiatrycznej lekarze stworzyli pojęcie nieznacznie ograniczonej poczytalności. Jest to stan bez znaczenia prawnego, opinia taka dotyczy głównie osób dokonujących czynów gwałtownych, wynikających z pewnych nieprawidłowości psychicznych, jak , czy na podłożu organicznego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Praktycznie nieznacznie ograniczona poczytalność oznacza poczytalność zachowaną. Poczytalność orzeka się w czasie zarzucanego czynu. Oznacza to, że osoba, która w późniejszym czasie zachowałaby się inaczej w sytuacji podobnej do tej, która miała miejsce w okresie objętym zarzutem, może być opiniowana jako niepoczytalna, czy o znacznie ograniczonej poczytalności, choć w trakcie badania sądowo-psychiatrycznego rozumie znaczenie zarzucanego jej czynu. (pl)
- Осудність — це психічний стан людини, за якого вона під час вчинення злочину могла усвідомлювати свої дії (бездіяльність) і керувати ними. За розгорнутим визначенням осудність — це кримінально-правова категорія, яка характеризує психічний стан особи під час вчинення злочину, при якому у неї повністю збережена здатність усвідомлювати свої дії (бездіяльність) і керувати ними. Осудна особа — це фізична особа, яка за віком і станом психічного здоров'я може усвідомлювати свої дії і керувати ними під час вчинення злочину. Осудність є одною з обов'язкових ознак суб'єкта злочину. Підставою для кримінальної відповідальності і покарання є осудність особи, яка вчинила злочин. Згідно з ч. 1 ст. 19 КК України, осудною визнається особа, яка під час вчинення злочину могла усвідомлювати свої дії (бездіяльність) і керувати ними. Людина, яка володіє нормальними розумовими і вольовими якостями, здатна свідомо сприймати вплив на її мозок впливу зовнішнього світу, а значить і здатна критично підходити до своєї поведінки, розуміти вимоги, які пред'являються до неї встановленими в суспільстві правилами поведінки. Володіючи цими якостями, кожна психічно здорова людина може нести відповідальність за свої дії і вчинки, в тому числі і за суспільно небезпечні діяння. Таким чином, кримінальне право України розглядає людину не як безвільну біологічну істоту, яка цілком залежить від біопсихофізіологічних факторів, а як особистість, наділену розумом і волею, здатну вільно вибирати той чи інший соціально значущий варіант поведінки. Осудність — це нормальний психічний стан особи, що характеризується двома критеріями: юридичним (психологічним) і медичним (біологічним). Юридичний критерій означає, що особа здатна усвідомлювати характер своїх суспільно-небезпечних дій, а також керувати ними. Медичний критерій вказує на стан психіки особи (відсутність психічних захворювань, недоліків розумового розвитку). (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Cordura se refiere a un estado mental cuando una persona es prudente y sensata, opuesta a la locura. (es)
- Sanity (from Latin: sāntā) refers to the soundness, rationality, and health of the human mind, as opposed to insanity. A person is sane if they are rational. In modern society, the term has become exclusively synonymous with compos mentis (Latin: compos, having mastery of, and Latin: mentis, mind), in contrast with non compos mentis, or insanity, meaning troubled conscience. A sane mind is nowadays considered healthy both from its analytical - once called rational - and emotional aspects. According to the writer G. K. Chesterton, sanity involves wholeness, whereas insanity implies narrowness and brokenness. (en)
- 責任能力（せきにんのうりょく）とは、一般的に自らの行った行為について責任を負うことのできる能力をいう。 刑法においては、事物の是非・善悪を弁別し、かつそれに従って行動する能力をいう。また、民法では、不法行為上の責任を判断しうる能力をいう。 (ja)
- 책임능력(責任能力)은 법률상의 책임을 변식할 수 있는 정신능력을 뜻하는 용어이다. 불법행위능력이라고도 하는데, 이 책임능력은 의사능력을 책임이라는 면에서 본 것에 불과하다. 민법은 의사능력, 즉 책임능력이 없으면 불법행위의 책임이 생기지 않는다고 규정하고 있다. (ko)
- Příčetnost označuje v trestním právu duševní stav pachatele trestného činu v době jeho spáchání, při němž nejsou negativně ovlivněny schopnosti pachatele rozpoznat jeho protiprávnost nebo ovládat své jednání. Posouzení příčetnosti, resp. nepříčetnosti pachatele je důležité z hlediska právní zásady, že vůle duševně chorého nemá právní účinky.
* duševní porucha pachatele,
* která nastala nebo trvala v době spáchání činu
* a v jejíž důsledku vznikla neschopnost rozpoznat protiprávnost (neschopnost intelektuální) nebo neschopnost ovládat jednání (neschopnost volní). (cs)
- Poczytalność – zdolność do rozpoznania znaczenia zarzucanego danej osobie czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Zachowana poczytalność jest właściwością domniemaną, tzn. jest stanem właściwym dla każdego człowieka. Sąd (bądź prokuratura) może podejrzewać niepoczytalność, na podstawie uzyskanej wiedzy w trakcie postępowania. Wiedza, która nakazuje sądowi (bądź prokuratorowi) powzięcie uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności osoby podejrzanej, czy oskarżonej o popełnienie czynu zabronionego pochodzić może z różnego źródła: może to być sam oskarżony (podejrzany), dowolny świadek, czy też powzięcie podejrzeń co do poczytalności oskarżonego (podejrzanego) może nastąpić w wyniku obserwacji zachowania, bądź wypowiedzi oskarżonego (podejrzanego) przez sędziego (prokuratora). (pl)
- Осудність — це психічний стан людини, за якого вона під час вчинення злочину могла усвідомлювати свої дії (бездіяльність) і керувати ними. За розгорнутим визначенням осудність — це кримінально-правова категорія, яка характеризує психічний стан особи під час вчинення злочину, при якому у неї повністю збережена здатність усвідомлювати свої дії (бездіяльність) і керувати ними. Осудна особа — це фізична особа, яка за віком і станом психічного здоров'я може усвідомлювати свої дії і керувати ними під час вчинення злочину. (uk)
|
