| dbo:abstract
|
- Rachel (21. února 1821 – 3. ledna 1858), vlastním jménem Élisa Rachel Félix byla francouzsko-židovská herečka považovaná ve své době za jednu z největších představitelek tragických rolí. Její rodiče byli původně kočovní židovští herci a handlíři. Rachel musela už jako dítě zpívat a recitovat na ulici a v hudebních kavárnách, aby přispěla k uživení rodiny. V té době objevil významný francouzský hudební pedagog Choron Rachelin talent, umožnil trvalý pobyt její rodiny v Paříži a návštěvu herecké školy. Rachel se tam naučila číst a psát a s podporou ze sbírek vystudovala umění přednesu. V roce 1837 začala vystupovat na pařížských divadlech, o rok později dostala už hlavní roli v tragédii Horace. Publikum a divadelní kritici byli nadšeni jejím uměním, brzy využila nabídky k vystoupením na mnoha významných jevištích v západní Evropě i v Rusku. Její otec byl celý život jejím manažérem, který pro ni vyjednal dobře placená angažmá. Rachel nebyla nikdy vdaná, měla však dva syny (jednoho s nemanželským synem Napoleona Bonaparte a jednoho s vnukem generála Bertranda). Její soukromý život byl často podnětem k titulkům tehdejšího bulvárního tisku, odtud jsou známé mnohé milostné aféry s muži z různých sociálních vrstev. Během krátkého (neúspěšného) angažmá v USA v roce 1855 byla už nemocná, v roce 1858 zemřela na TBC. Populární jméno umělkyně využívali různí podnikatelé k označování svých výrobků. Například se prodávaly odlitky jejich prsou jako suvenýr nebo parfum označovaný jejím jménem. Jeden saský pletař, který vyráběl šály na osnovním pletacím stroji, použil v roce 1859 pro své výrobky označení tricot a la Rachel. V dalších letech začal výrobce těchto strojů používat poněmčené označení Raschel-Maschine. Raschel, česky rašl, se stal po zdokonalení konstrukce od poloviny 20. století nejpoužívanějším strojem k výrobě mnoha druhů textilií. (cs)
- Rachel, auch Mademoiselle Rachel, eigentlich Élisa Rachel Félix oder Elizabeth-Rachel Félix (* 21. Februar 1821 in Mumpf, Kanton Aargau, Schweiz; † 3. Januar 1858 in Le Cannet in Südfrankreich), war eine französische Schauspielerin jüdischen Glaubens und galt als eine der größten Tragödinnen ihrer Zeit. (de)
- Élisabeth Rachel Félix aŭ Elizabeth Rachel Félix, ankaŭ literumata Élisa Rachel Félix kaj Élisabeth Félice Rachel, artiste kutime nur nomata Rachel aŭ Mademoiselle Rachel (naskiĝis la 21-an de februaro 1821 en Mumpf, Kantono Argovio, Svislando; mortis la 3-an de januaro 1858 en Le Cannet, departemento Alpes-Maritimes de suda Francio), estis franca-juda aktorino. Ŝi estis konsiderata unu el la plej elstaraj tragediaj aktorinoj de sia epoko, kaj inter alie estis idealo por Sarah Bernhardt. (eo)
- Elisabeth Félix, más conocida solo como Rachel o Mademoiselle Rachel (21 de febrero de 1821-3 de enero de 1858), fue una actriz francesa. Ella se convirtió en una figura prominente en la sociedad francesa, y era la amante de, entre otros, Napoleón III Bonaparte, Napoleón José Carlos Bonaparte y Alejandro José Colonna-Walewski, el hijo ilegítimo de Napoleón Bonaparte. Los esfuerzos de los periódicos por publicar fotografías de ella en su lecho de muerte llevaron a la introducción del derecho a la privacidad en la legislación francesa. (es)
- Élisabeth-Rachel Félix, dite Rachel ou Mlle Rachel, est une actrice née le 21 février 1821 à Mumpf (Suisse) et morte le 3 janvier 1858 au Cannet. Grande tragédienne, elle fut un modèle pour Sarah Bernhardt. (fr)
- Elisabeth Félix (21 February 1821 – 3 January 1858), better known only as Mademoiselle Rachel or simply Rachel, was a French actress. She became a prominent figure in French society, and was the mistress of, among others, Napoleon III, Prince Napoléon, and Alexandre Colonna-Walewski, the illegitimate son of Napoleon I. Efforts by newspapers to publish pictures of her on her deathbed led to the introduction of privacy rights into French law. (en)
- Elizabeth-Rachel Félix (Mumpf, 18 februari 1821 - Le Cannet, 4 januari 1858), beter bekend als Mademoiselle Rachel, was een Joods-Frans actrice, de bekendste van haar tijdperk. Van haar wordt verteld dat keizerin Eugénie van Frankrijk, de vrouw van Napoleon III, haar inhuurde om gracieus te leren bewegen en reverences te maken. (nl)
- Elisabeth Rachel Félix, nota con il nome d'arte di Rachel (Mumpf, 21 febbraio 1821 – Le Cannet, 3 gennaio 1858), è stata un'attrice teatrale francese. Svizzera di nascita ma francese di nazionalità, Rachel vide i natali a Mumpf, nel cantone dell'Aargau: nata con il nome di Élisa Félix, fu figlia di un droghiere ebreo alsaziano; guadagnò i primi soldi da bambina, cantando e recitando nelle strade. Nel 1830 circa, arrivò a Parigi e prese lezioni di dizione e di canto, avendo come maestro il musicista Alexandre-Étienne Choron, e studiò arti drammatiche al Conservatorio. Per provvedere ai bisogni della famiglia, debuttò nel gennaio 1837 ne al Théâtre du Gymnase. Delestre-Poirson, il direttore, le dette il nome d'arte Rachel, nome che scelse di tenere nella vita privata. All'età di 17 anni, recitò al Théâtre-Français nell'Orazio di Pierre Corneille. La sua fama si diffuse in tutta Europa, dopo il successo a Londra nel 1841, e diventò esperta nei lavori di Voltaire, Racine, e Corneille, girando in tournée a Bruxelles, Berlino e San Pietroburgo. Rappresentò il personaggio principale nella commedia di Eugène Scribe, . Le sue rappresentazioni furono caratterizzate da una perfetta dizione e dall'eleganza dei gesti, sebbene essi fossero minimizzati tanto da essere ridotti al minimo. Rachel fu molto conosciuta per la sua rappresentazione nella Fedra. Divenne l'amante del figlio naturale di Napoleone Bonaparte, Alessandro Giuseppe Colonna-Walewski, da cui ebbe un figlio, Alexandre Colonna-Walewski, nel 1844. Morì di tubercolosi; fu sepolta nella parte ebraica del cimitero di Père-Lachaise. Jacques Offenbach le dedicò il primo brano del "Decameron dramatique. Album du theatre francais", per pianoforte. (it)
- ラシェル・フェリックス（Rachel Félix、1821年2月21日 - 1858年1月3日）はフランスの女優。 (ja)
- Rachel Felix (właściwie: Élisabeth Rachel Félix, zwana Mademoiselle Rachel; ur. 21 lutego 1821 w Mumpf, Argowia, Szwajcaria, zm. 3 stycznia 1858 w Le Cannet) – francuska aktorka dramatyczna żyjąca pod koniec panowania Ludwika Filipa I i na początku rządów Napoleona III. Urodziła się w wiejskiej karczmie, w niezamożnej rodzinie żydowskiej wędrownego handlarza Jakuba Felixa i jego żony Estery. Małżonkowie handlowali pasmanterią i mieli troje dzieci: Sarę, Rachelę i Rafaela. Rodzina Felix pochodziła z Alzacji, a więc Rachela od dzieciństwa władała i niemieckim, i francuskim oraz hebrajskim, który znała z nabożeństw w synagodze. Około 1831 cała rodzina znalazła się w Lyonie, gdzie mieszkała na poddaszu. Wszystkie dzieci śpiewały, deklamowały i tańczyły na ulicach pod kawiarniami i hotelami w celach zarobkowych. Pewnego dnia drobną, bosą i ubraną w podartą sukienkę Rachelę zauważył znany muzyk paryski Alexandre-Étienne Choron i poprosił ją, by coś zaśpiewała: dziewczynka zanuciła głębokim, tragicznym głosem jedną z hebrajskich pieśni religijnych. Pan Choron postanowił jej pomóc i skłonił rodziców do przeniesienia się do Paryża. Zamieszkali w dzielnicy żydowskiej, a Racheli Choron załatwił mecenasów, tak że mogła zacząć naukę śpiewu, deklamacji (uczyła się deklamacji z kamykami w ustach, tak jak Demostenes) oraz czytania i pisania, gdyż dotąd była analfabetką. Od 17 roku życia Rachela występowała na scenie, najpierw w wodewilu i w mało znaczących rolach, ale krytycy teatralni zwrócili uwagę na jej talent. W 1838 r. przyjęto ją do sławnego teatru Comédie-Française, gdzie odniosła wielki sukces w tragedii Corneille’a „Horacjusz” w roli Kamili. Stała się gwiazdą, jednocześnie poznał ją Alfred de Musset i nawiązał z nią romans, ku wielkiej goryczy Aleksandra Walewskiego, który także się w niej głęboko zakochał. Na scenie Rachela, występująca jako Rachel lub Mademoiselle Rachel, święciła gigantyczne sukcesy w różnych rolach w dramatach klasyków francuskich, jak Corneille i Racine. Największym jej triumfem była interpretacja roli Fedry w sztuce Racine’a (1842): obecny na premierze król Ludwik Filip osobiście udał się do garderoby divy, by jej pogratulować. Krytycy chwalili jej czystą i surową interpretację, bez patosu jej poprzedniczek, wspaniały głos, nienaganną dykcję, niezatarte wrażenie wywierała jej drobna i szczupła postać i ogromne, płonące oczy. W życiu osobistym Rachel odznaczała się bardzo swobodnymi obyczajami (opowiadano o niej, że na premierze „Fedry” zapełniła pół parteru teatru swymi byłymi kochankami). Około roku 1842/43 rozpoczął się jej wielki romans z Aleksandrem Walewskim, który przez cały czas trwania związku musiał walczyć z jej „kokieterią” i tolerować jej sporadyczne już teraz spotkania z Mussetem lub synem Ludwika Filipa, księciem de Joinville. 3 listopada 1844 przyszedł na świat syn Racheli i Aleksandra, Aleksander Antoni Walewski. Ojcu nie przeszkadzało, że był w połowie Żydem i wnukiem wędrownych kramarzy, uznał go natychmiast i kochał bardziej od swych legalnych potomków. Rok później stosunki między Rachelą i Aleksandrem zaczęły się psuć, gdyż aktorka zapałała uczuciem do szesnastoletniego chłopca nazwiskiem Samson, syna dyrektora Comédie Française. Zerwanie między Rachelą a Walewskim nastąpiło w marcu 1847. W tym samym roku Aleksander poznał we Florencji hrabiankę Annę Marię Ricci i poślubił ją. Po zerwaniu z Walewskim miała romans z Bertrandem, wnukiem generała Bertranda, który towarzyszył wraz z rodziną Napoleonowi w wygnaniu na Wyspie Św. Heleny, i urodziła mu syna Gabriela Wiktora w 1848, w tych latach miała też przelotny romans z Prezydentem – Księciem Ludwikiem Napoleonem – późniejszym Napoleonem III, a po nim z jego kuzynem ks. Napoleonem. Zdrowie Racheli podkopały liczne podróże za granicę: do Rosji w latach 1853 – 1854 (i tam święciła triumfy), i do USA w 1855, gdzie jej sukcesy nie były tak wielkie z powodu niedostatecznej znajomości angielskiego. Jadąc do USA była już chora na gruźlicę. Po powrocie do Starego Świata udała się na kurację do Egiptu. W 1856 oddała syna Aleksandra Antoniego ojcu, który porozumiawszy się z żoną adoptował go (wychowany w wierze katolickiej chłopiec stał się przodkiem wszystkich dziś żyjących potomków Napoleona I). Ostatnie lata życia spędziła w Le Cannet w Południowej Francji, gdzie zmarła na gruźlicę w 37 roku życia. Na jej pogrzeb, który odbył się w żydowskiej kwaterze cmentarza Père-Lachaise, przybyło ok. 100 000 paryżan. (pl)
- Rachel, egentligen Élisabeth Rachel Félix, ofta kallad Mademoiselle Rachel, född 28 februari 1820 i Aargau i Schweiz, död 3 januari 1858 utanför Cannes, var en fransk skådespelerska. Rachels föräldrar var fattiga judar, och från elva till tretton års ålder sjöng hon för bröd på kaféerna i Paris. Hon uppträdde 1833 på , utbildades därefter vid Conservatoire de Paris och debuterade 1838 på Théâtre Français som Camille i Pierre Corneilles Les Horaces. Kritiken såg snart i henne den som genom sitt starkt accentuerade och lidelsefulla, men ändå strängt behärskade spel skulle åter gjuta liv i den klassiska franska tragedin, en förhoppning som kom att slå in. Fram till 1855 glänste hon på Théâtre Français i Corneilles och Racines sorgespel, i synnerhet i uttolkningen av lidelser som svartsjuka och hat. Phédre var hennes glansroll, och bland nyare rolltolkningar märks Adrienne Lecouvreur i Scribes och Legouvés tragedi. Rachel gjorde flera långa gästspelsresor, även till USA. Resorna tärde på hennes hälsa, och hon dog 37 år gammal. I Nordisk familjebok beskrivs hennes talang enligt följande: (sv)
- Elizabeth-Rachel Félix, também chamada Eliza ou Élisa Rachel Félix, entretanto, mais conhecida apenas por Rachel (Mumpf, Aargau, Suíça, 21 de fevereiro de 1821 - Le Cannet, França, 3 de janeiro de 1858) foi uma atriz francesa. (pt)
- Элиза Рашель Феликс (фр. Elisa Rachel Felix, Mademoiselle Rachel; 21 февраля 1821, Мумпф, Аргау — 3 января 1858, Ле-Канне, департамент Приморские Альпы) — французская театральная актриса, кумир знаменитой Сары Бернар. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Rachel, auch Mademoiselle Rachel, eigentlich Élisa Rachel Félix oder Elizabeth-Rachel Félix (* 21. Februar 1821 in Mumpf, Kanton Aargau, Schweiz; † 3. Januar 1858 in Le Cannet in Südfrankreich), war eine französische Schauspielerin jüdischen Glaubens und galt als eine der größten Tragödinnen ihrer Zeit. (de)
- Élisabeth Rachel Félix aŭ Elizabeth Rachel Félix, ankaŭ literumata Élisa Rachel Félix kaj Élisabeth Félice Rachel, artiste kutime nur nomata Rachel aŭ Mademoiselle Rachel (naskiĝis la 21-an de februaro 1821 en Mumpf, Kantono Argovio, Svislando; mortis la 3-an de januaro 1858 en Le Cannet, departemento Alpes-Maritimes de suda Francio), estis franca-juda aktorino. Ŝi estis konsiderata unu el la plej elstaraj tragediaj aktorinoj de sia epoko, kaj inter alie estis idealo por Sarah Bernhardt. (eo)
- Elisabeth Félix, más conocida solo como Rachel o Mademoiselle Rachel (21 de febrero de 1821-3 de enero de 1858), fue una actriz francesa. Ella se convirtió en una figura prominente en la sociedad francesa, y era la amante de, entre otros, Napoleón III Bonaparte, Napoleón José Carlos Bonaparte y Alejandro José Colonna-Walewski, el hijo ilegítimo de Napoleón Bonaparte. Los esfuerzos de los periódicos por publicar fotografías de ella en su lecho de muerte llevaron a la introducción del derecho a la privacidad en la legislación francesa. (es)
- Élisabeth-Rachel Félix, dite Rachel ou Mlle Rachel, est une actrice née le 21 février 1821 à Mumpf (Suisse) et morte le 3 janvier 1858 au Cannet. Grande tragédienne, elle fut un modèle pour Sarah Bernhardt. (fr)
- Elisabeth Félix (21 February 1821 – 3 January 1858), better known only as Mademoiselle Rachel or simply Rachel, was a French actress. She became a prominent figure in French society, and was the mistress of, among others, Napoleon III, Prince Napoléon, and Alexandre Colonna-Walewski, the illegitimate son of Napoleon I. Efforts by newspapers to publish pictures of her on her deathbed led to the introduction of privacy rights into French law. (en)
- Elizabeth-Rachel Félix (Mumpf, 18 februari 1821 - Le Cannet, 4 januari 1858), beter bekend als Mademoiselle Rachel, was een Joods-Frans actrice, de bekendste van haar tijdperk. Van haar wordt verteld dat keizerin Eugénie van Frankrijk, de vrouw van Napoleon III, haar inhuurde om gracieus te leren bewegen en reverences te maken. (nl)
- ラシェル・フェリックス（Rachel Félix、1821年2月21日 - 1858年1月3日）はフランスの女優。 (ja)
- Elizabeth-Rachel Félix, também chamada Eliza ou Élisa Rachel Félix, entretanto, mais conhecida apenas por Rachel (Mumpf, Aargau, Suíça, 21 de fevereiro de 1821 - Le Cannet, França, 3 de janeiro de 1858) foi uma atriz francesa. (pt)
- Элиза Рашель Феликс (фр. Elisa Rachel Felix, Mademoiselle Rachel; 21 февраля 1821, Мумпф, Аргау — 3 января 1858, Ле-Канне, департамент Приморские Альпы) — французская театральная актриса, кумир знаменитой Сары Бернар. (ru)
- Rachel (21. února 1821 – 3. ledna 1858), vlastním jménem Élisa Rachel Félix byla francouzsko-židovská herečka považovaná ve své době za jednu z největších představitelek tragických rolí. Její rodiče byli původně kočovní židovští herci a handlíři. Rachel musela už jako dítě zpívat a recitovat na ulici a v hudebních kavárnách, aby přispěla k uživení rodiny. V té době objevil významný francouzský hudební pedagog Choron Rachelin talent, umožnil trvalý pobyt její rodiny v Paříži a návštěvu herecké školy. Rachel se tam naučila číst a psát a s podporou ze sbírek vystudovala umění přednesu. (cs)
- Elisabeth Rachel Félix, nota con il nome d'arte di Rachel (Mumpf, 21 febbraio 1821 – Le Cannet, 3 gennaio 1858), è stata un'attrice teatrale francese. Svizzera di nascita ma francese di nazionalità, Rachel vide i natali a Mumpf, nel cantone dell'Aargau: nata con il nome di Élisa Félix, fu figlia di un droghiere ebreo alsaziano; guadagnò i primi soldi da bambina, cantando e recitando nelle strade. All'età di 17 anni, recitò al Théâtre-Français nell'Orazio di Pierre Corneille. (it)
- Rachel Felix (właściwie: Élisabeth Rachel Félix, zwana Mademoiselle Rachel; ur. 21 lutego 1821 w Mumpf, Argowia, Szwajcaria, zm. 3 stycznia 1858 w Le Cannet) – francuska aktorka dramatyczna żyjąca pod koniec panowania Ludwika Filipa I i na początku rządów Napoleona III. (pl)
- Rachel, egentligen Élisabeth Rachel Félix, ofta kallad Mademoiselle Rachel, född 28 februari 1820 i Aargau i Schweiz, död 3 januari 1858 utanför Cannes, var en fransk skådespelerska. Rachels föräldrar var fattiga judar, och från elva till tretton års ålder sjöng hon för bröd på kaféerna i Paris. Hon uppträdde 1833 på , utbildades därefter vid Conservatoire de Paris och debuterade 1838 på Théâtre Français som Camille i Pierre Corneilles Les Horaces. Kritiken såg snart i henne den som genom sitt starkt accentuerade och lidelsefulla, men ändå strängt behärskade spel skulle åter gjuta liv i den klassiska franska tragedin, en förhoppning som kom att slå in. Fram till 1855 glänste hon på Théâtre Français i Corneilles och Racines sorgespel, i synnerhet i uttolkningen av lidelser som svartsjuka oc (sv)
|
