| dbo:abstract
|
- Jazyky na-dené představují velkou rodinu indiánských jazyků Severní Ameriky, především na Aljašce, v západní Kanadě, na severozápadním pobřeží USA a v jižním vnitrozemí USA. Příslušníci kmenů mluvících těmito jazyky patrně přišli do Ameriky v poslední indiánské (tedy před Eskymáky) migrační vlně, přibližně před 8 000 lety, a od ostatních severoamerických indiánů se liší etnicky i jazykově. Vzhledem ke svým specifikům bývají jazyky na-dené často vyjímány ze skupiny ostatních indiánských jazyků a stavěny do příbuzenstva některých jazyků asijských, především sibiřské ketštiny, s níž tvoří tzv. dené-jenisejskou jazykovou rodinu. (Jazyk indiánského kmene Haidů, tradičně řazený mezi jazyky na-dené, stojí v tomto pojetí obvykle stranou a jeho další klasifikace zůstává nejasná.) Zatímco toto spojení již začíná být šířeji přijímáno, spekuluje se i o vztazích s burušaským jazykem a s rodinou sinotibetskou a severokavkazskou, s níž by mohly tvořit širší rodinu dené-kavkazskou, tato hypotéza však zatím není věrohodně doložena. Drtivá většina jazyků ze skupiny na-dené je silně ohrožena a jejich mluvčími je často jen několik desítek osob starší generace. Výjimku představuje především jazyk Navahů, kterým mluví přibližně 175 000 osob, a tento počet dále roste. Mezi další obecně známá etnika mluvící dené-kavkazskými jazyky patří například Apačové. (cs)
- Na-dené és un grup de llengües ameríndies de l'Amèrica del Nord. El subgrup més important és l'atapascà, que inclou, entre altres, el navajo, l'apatxe kiowa, i l'apatxe. La major part d'elles són llengües tonals, encara que s'ha pogut provar que el to és un desenvolupament recent. Una de les principals polèmiques històriques pel que fa a aquesta família ha estat l'estatus del haida. Edward Sapir va suggerir en 1915 que el haida havia d'incloure's en la família na-dené, no obstant això recerques posteriors mantenen la controvèrsia sobre aquest tema. Des del 2008, el grup na-dené és considerat una branca de la família dené-ienisseiana. (ca)
- نا-ديني هي عائلة من اللغات الأمريكية التي تضم ما لا يقل عن اللغات أثاباسكان، إياك، و لغات التلينجيت. تم إدراج لغة الهيدا سابقًا، لكنها تعتبر الآن مشكوكًا فيها. إلى حد بعيد ، لغة نا-ديني الأكثر انتشارًا هي لغة نافاهو. في فبراير 2008، تم نشر اقتراح يربط نا-ديني (باستثناء هيدا) باللغات ينيسية في وسط سيبيريا بعائلة دني ينيسيان وحظي بقبول جيد من قبل عدد من اللغويين. تم اقتراح في ورقة عام 2014 أن لغات نا-ديني في أمريكا الشمالية ولغات ينيسية في سيبيريا لها أصل مشترك في لغة منطوقة في بيرنجيا، بين القارتين. (ar)
- Na-Dené ist eine von Edward Sapir 1915 eingeführte Bezeichnung für eine Gruppe nordamerikanischer Sprachen, nämlich Haida, Tlingit und die etwa vierzig athapaskischen Sprachen, zu denen auch die Apache-Sprachen gehören. 1930 fügte man dieser Gruppe noch das mit dem Athapaskischen enger verwandte Eyak hinzu. Seit 1980 wird die genetische Verwandtschaft des Haida mit den anderen Sprachen dieser Gruppe von der Mehrheit der Forscher verneint, so dass Na-Dené im engeren Sinne nur noch Tlingit, Eyak und Athapaskisch umfasst und oft auch als Tlingit-Eyak-Athapaskisch bezeichnet wird. (de)
- La Na-denéa lingvaro (ankaŭ Na-Dene, Nadene, Atabaska-Eyak-Tlingita) estas proponita lingvo-familio kiu inkluzivas la atabaskajn lingvojn, la ejakan, la tlingitan (tli), kaj eble la (hai). La parenceco de la haida al la aliaj lingvoj estas disputata kaj la statuso de la Na-denéa hipotezo restas disputata. Laikoj fojfoje nomas la Na-denean - "Atabaska", pro la nomo de ĉefgento - atabaskoj (285 mil), sed tio senbezone ambiguigas la nomon Atabaska kaj estas do evitinda. Ĉi tiuj triboj loĝas en vasta zono de Alasko ĝis Kalifornio kaj Meksiko. Navaĥoj kaj apaĉoj transmigris suden en proksimaj tempoj. Totala kvanto: 305 mil. (eo)
- Na-dene hizkuntzak —batzuetan nadene, na-dené, tlina-dene edo atabaskera-eyak-tlingit izenez ere ezagunak— bat da. Haren barruan sailkatuta daude atabaskera, eyakera eta , besteak beste. Lehen, haida hizkuntza ere sartzen zuten talde honetan, baina gaur ez da hala sailkatua. 2008an proposatu zen na-dene hizkuntzek eta elkartu daitezkeela, barruan. 2014ko ikerketa batean aipatzen da bi hizkuntza talde horien sorlekua Beringia izan litekeela. (eu)
- Na-dené es una familia de lenguas del noroeste de Norteamérica. Está conformada por las lenguas tlingit, eyak y el conjunto de lenguas atabascanas, como las lenguas apaches, el navajo y el chipewyan, entre otras. La mayor parte de ellas son lenguas tonales, aunque se ha podido probar que el tono es un desarrollo reciente. Una de las principales polémicas históricas con respecto a esta familia ha sido el estatus del haida. Sapir sugirió en 1915 que el haida debía incluirse en la familia na-dené, pero investigaciones posteriores mantienen la controversia al respecto. Otro tema que ha producido intensa investigación durante los inicios del siglo XXI es la posibilidad del parentesco con las lenguas yeniseicas. (es)
- Na-Dene (/ˌnɑːdɪˈneɪ/; also Nadene, Na-Dené, Athabaskan–Eyak–Tlingit, Tlina–Dene) is a family of Native American languages that includes at least the Athabaskan languages, Eyak, and Tlingit languages. Haida was formerly included, but is now considered doubtful. By far the most widely spoken Na-Dene language today is Navajo. In February 2008, a proposal connecting Na-Dene (excluding Haida) to the Yeniseian languages of central Siberia into a Dené–Yeniseian family was published and well-received by a number of linguists. It was proposed in a 2014 paper that the Na-Dene languages of North America and the Yeniseian languages of Siberia had a common origin in a language spoken in Beringia, between the two continents. (en)
- Les langues na-dené forment une famille de langues amérindiennes principalement parlées en Alaska et dans l'ouest du Canada, ainsi que dans le sud-ouest des États-Unis. Elles comprennent les langues athapascanes, ainsi que les langues eyak et tlingit. (fr)
- La famiglia na-dene (anche na-dené o nadene) è una famiglia linguistica che raggruppa alcune lingue native americane, ossia le lingue athabaska, l'eyak e il tlingit. (it)
- 나데네어족(영어: Na-Dene languages)은 북아메리카에서 쓰이는 아메리카 원주민 언어 어족으로, 적어도 애서배스카어파, 이야크어, 틀링깃어가 포함된다. 애서배스카·이야크·틀링깃어족(영어: Athabaskan–Eyak–Tlingit languages)이라고도 한다. 과거에는 하이다어도 포함되는 것으로 생각했지만 오늘날 하이다어는 고립어로 여겨진다. 나데네어족과 중앙 시베리아의 예니세이어족을 하나로 묶은 데네예니세이어족 가설이 2008년에 발표되었고 일부 언어학자로부터 좋은 반응을 얻었다. 2014년에는 나데네어족과 예니세이어족 언어들은 모두 베링 육교에서 쓰였던 단일한 언어의 후손이라는 주장이 제기되었다. (ko)
- ナ・デネ語族（ナ・デネごぞく、Na-Dené languages）はアメリカインディアンの話す言語（アメリカ・インディアン諸語）の語族で、アラスカ・カナダ西部の広い範囲と、アメリカ合衆国本土太平洋岸北部、および合衆国南西部で用いられている。合衆国南西部のナバホ語の話者が最も多い。 (ja)
- De Na-Denétaalfamilie behoort tot de oorspronkelijke Amerikaanse talen. De taalfamilie is waarschijnlijk een subfamilie van de Dené-Jenisejische talen. De Na-Denétalen zijn te verdelen in twee subfamilies. De eerste bestaat uit slechts een taal, het Tlingit dat door 700 mensen woonachtig op eilanden voor de Canadese kust wordt gesproken. De andere familie is het , dat weer onder te verdelen is in twee subfamilies: de Athabaskische talen, waaronder het , en Navaho, die nog door bijna 200.000 mensen worden gesproken, en het in 2008 uitgestorven Eyak. Soms wordt het Haida als derde tak van de Na-Denétalen gerekend, maar die visie is omstreden en de meeste taalkundigen zien het Haida als isolaat. Volgens een zeer omstreden theorie van de Rus vallen de Na-Denétalen met onder andere de Noord-Kaukasische talen, de Sino-Tibetaanse talen en zelfs het Baskisch onder de . Deze hypothese wordt door de overgrote meerderheid van de taalkundigen verworpen. Een verwantschap met de Jenisejische talen uit Siberië is wel aannemelijk. In 2008 kwamen de belangrijkste kenners van de Na-Dené en Jenisejische taalfamilies tot de conclusie dat Na-Dené en Jenisejisch samen de Dené-Jenisejische familie vormen. DNA-onderzoek wijst naar een verband met de komst van de Paleo-Eskimo's uit Siberië. De Na-Denétaalfamilie vormt samen met de Algische en de Uto-Azteekse taalfamilies een van de drie grote taalfamilies van Noord-Amerika. Veel van de Na-Denétalen zijn dan ook goed bestudeerd. Michael Krauss is een Amerikaans taalkundige die de Na-Denétalen uitvoerig bestudeerd heeft. (nl)
- Języki na-dene – jedna z większych rodzin języków rdzennej ludności Ameryki Północnej. Zalicza się do niej języki atapaskańskie, język tlingit (południowo-zachodnia Alaska) i język eyak. Dawniej do rodziny tej zaliczano też język haida, obecnie jednak został z niej przez większość lingwistów wykluczony. Językami grupy atapasko mówią m.in. Indianie Nawaho i Apacze. Według hipotezy Merritt Ruhlena, spokrewnione z językami na-dene w ramach rodziny dene-jenisejskiej są języki jenisejskie. Rodzina na-dene dzieli się na następujące języki:
* tlingit
*
* eyak (Alaska – do 2008 dożyła tylko jedna osoba mówiąca tym językiem)
* atapaskańskie
* południowe (np. nawaho, język Mescalero)
* północne (np. , )
* pacyficzne (np. hupa) (pl)
- As línguas na-dene (também chamadas na-dené, nadene, atabascano-eyak-tlingit) é uma família de línguas nativas americanas que inclui as línguas atabascanas, o eyak, o tlingit, e possivelmente o haida. A ligação do haida com essa família é controversa. Em fevereiro de 2008, uma suposta ligação entre a família na-dene e a língua ket, pertencente às línguas ienisseianas, faladas na Sibéria, foi publicada e tem sido bem recebida pelos linguistas[1]. (pt)
- Языки на-дене́ (также атабаскско-эякско-тлинкитские языки) — семья индейских языков Северной Америки, включающая атабаскские языки, эякский язык, тлингитский язык и, вероятно, язык хайда (связь последнего с данной семьёй является спорной). Название этно-культурной общности на-дене происходит от самоназвания одного из крупнейших её племён — атабасков. Языки на-дене структурно резко отличаются от соседних индейских языков. В течение XX века различные лингвисты (Э. Сепир, С. А. Старостин, Э. Вайда, Дж. Гринберг, М. Рулен и другие) независимо друг от друга пришли к выводу о связи языков на-дене с сино-тибетскими и енисейскими языками (две последних семьи, согласно Старостину и Гринбергу, также находятся в родстве друг с другом). Общий праязык для енисейских языков и языков на-дене существовал в эпоху позднего мезолита. (ru)
- Na-dene, eller athabaskan-eyak-tlingit-språk, är en språkfamilj från Nordamerika som består av den athabaskiska språkfamiljen tillsammans med språken eyak, tlingit, och eventuellt också Haida. Tillsammans med amerindiska språk och eskimåisk-aleutiska språk är na-dene en av de tre komponenterna i Joseph Greenbergs kontroversiella klassificering av indianspråken i Amerika. Na-dene kan eventuellt vara besläktade med de jenisejiska språken som talas i Sibirien Språkfamiljen består av 46 språk:
* tlingit
* athabaskan-eyak-språk (45 språk) (sv)
- 納-德內語系（英语：Na-Dené languages），或作納－得內語系、納－達內語系或納－德內諸語言，都是指北美洲原住民的一個建議中的語系，主要分布於加拿大西南部（包括西北地區、育空地區及其鄰近地域）和美國西北部（阿拉斯加州，加上俄勒岡州西南部和加利福尼亞州北部）。納-德內語系包含了現時的阿薩巴斯卡語系諸語言、埃雅克語、特林吉特语。 納-德內語系的建議在最初提出時，還包括海達語，但有關海達語與其他語言的關聯有爭議。在2008年3月，有語言學家發表一個建議，把納-德內語系與在西伯利亞通行的葉尼塞語系合併成為德內-葉尼塞語系，並確認海達語語跟這個新語系內的成員並沒有關連。這個建議，得到相當數量的語言學家支持。 (zh)
- Мови на-дене (також атабаскансько-еяцько-тлінгітські мови) — сім'я індіанських мов Північної Америки, що включає атабасканські мови, еяцьку мову, тлінгітську мову і, ймовірно, мову хайда (зв'язок останньої з даною сім'єю є спірним). Назва етно-культурної спільності на-дене походить від самоназви одного з найбільших її племен — Атабасків. Мови на-дене структурно різко відрізняються від сусідніх індіанських мов. Протягом ХХ ст. різні лінгвісти (Едвард Сепір, Сергій Старостін, Е. Вайда, Джозеф Грінберг, та інші) незалежно один від одного прийшли до висновку про зв'язок мов на-дене з сино-тибетськими і єнісейськими мовами (дві останніх сім'ї, згідно зі Старостіним і Грінбергом, також знаходяться в родинних стосунках одна з одною). Загальна прамова для єнісейських і на-дене мов існувала в епоху пізнього мезоліту. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- نا-ديني هي عائلة من اللغات الأمريكية التي تضم ما لا يقل عن اللغات أثاباسكان، إياك، و لغات التلينجيت. تم إدراج لغة الهيدا سابقًا، لكنها تعتبر الآن مشكوكًا فيها. إلى حد بعيد ، لغة نا-ديني الأكثر انتشارًا هي لغة نافاهو. في فبراير 2008، تم نشر اقتراح يربط نا-ديني (باستثناء هيدا) باللغات ينيسية في وسط سيبيريا بعائلة دني ينيسيان وحظي بقبول جيد من قبل عدد من اللغويين. تم اقتراح في ورقة عام 2014 أن لغات نا-ديني في أمريكا الشمالية ولغات ينيسية في سيبيريا لها أصل مشترك في لغة منطوقة في بيرنجيا، بين القارتين. (ar)
- Na-Dené ist eine von Edward Sapir 1915 eingeführte Bezeichnung für eine Gruppe nordamerikanischer Sprachen, nämlich Haida, Tlingit und die etwa vierzig athapaskischen Sprachen, zu denen auch die Apache-Sprachen gehören. 1930 fügte man dieser Gruppe noch das mit dem Athapaskischen enger verwandte Eyak hinzu. Seit 1980 wird die genetische Verwandtschaft des Haida mit den anderen Sprachen dieser Gruppe von der Mehrheit der Forscher verneint, so dass Na-Dené im engeren Sinne nur noch Tlingit, Eyak und Athapaskisch umfasst und oft auch als Tlingit-Eyak-Athapaskisch bezeichnet wird. (de)
- Na-dene hizkuntzak —batzuetan nadene, na-dené, tlina-dene edo atabaskera-eyak-tlingit izenez ere ezagunak— bat da. Haren barruan sailkatuta daude atabaskera, eyakera eta , besteak beste. Lehen, haida hizkuntza ere sartzen zuten talde honetan, baina gaur ez da hala sailkatua. 2008an proposatu zen na-dene hizkuntzek eta elkartu daitezkeela, barruan. 2014ko ikerketa batean aipatzen da bi hizkuntza talde horien sorlekua Beringia izan litekeela. (eu)
- Les langues na-dené forment une famille de langues amérindiennes principalement parlées en Alaska et dans l'ouest du Canada, ainsi que dans le sud-ouest des États-Unis. Elles comprennent les langues athapascanes, ainsi que les langues eyak et tlingit. (fr)
- La famiglia na-dene (anche na-dené o nadene) è una famiglia linguistica che raggruppa alcune lingue native americane, ossia le lingue athabaska, l'eyak e il tlingit. (it)
- 나데네어족(영어: Na-Dene languages)은 북아메리카에서 쓰이는 아메리카 원주민 언어 어족으로, 적어도 애서배스카어파, 이야크어, 틀링깃어가 포함된다. 애서배스카·이야크·틀링깃어족(영어: Athabaskan–Eyak–Tlingit languages)이라고도 한다. 과거에는 하이다어도 포함되는 것으로 생각했지만 오늘날 하이다어는 고립어로 여겨진다. 나데네어족과 중앙 시베리아의 예니세이어족을 하나로 묶은 데네예니세이어족 가설이 2008년에 발표되었고 일부 언어학자로부터 좋은 반응을 얻었다. 2014년에는 나데네어족과 예니세이어족 언어들은 모두 베링 육교에서 쓰였던 단일한 언어의 후손이라는 주장이 제기되었다. (ko)
- ナ・デネ語族（ナ・デネごぞく、Na-Dené languages）はアメリカインディアンの話す言語（アメリカ・インディアン諸語）の語族で、アラスカ・カナダ西部の広い範囲と、アメリカ合衆国本土太平洋岸北部、および合衆国南西部で用いられている。合衆国南西部のナバホ語の話者が最も多い。 (ja)
- As línguas na-dene (também chamadas na-dené, nadene, atabascano-eyak-tlingit) é uma família de línguas nativas americanas que inclui as línguas atabascanas, o eyak, o tlingit, e possivelmente o haida. A ligação do haida com essa família é controversa. Em fevereiro de 2008, uma suposta ligação entre a família na-dene e a língua ket, pertencente às línguas ienisseianas, faladas na Sibéria, foi publicada e tem sido bem recebida pelos linguistas[1]. (pt)
- Na-dene, eller athabaskan-eyak-tlingit-språk, är en språkfamilj från Nordamerika som består av den athabaskiska språkfamiljen tillsammans med språken eyak, tlingit, och eventuellt också Haida. Tillsammans med amerindiska språk och eskimåisk-aleutiska språk är na-dene en av de tre komponenterna i Joseph Greenbergs kontroversiella klassificering av indianspråken i Amerika. Na-dene kan eventuellt vara besläktade med de jenisejiska språken som talas i Sibirien Språkfamiljen består av 46 språk:
* tlingit
* athabaskan-eyak-språk (45 språk) (sv)
- 納-德內語系（英语：Na-Dené languages），或作納－得內語系、納－達內語系或納－德內諸語言，都是指北美洲原住民的一個建議中的語系，主要分布於加拿大西南部（包括西北地區、育空地區及其鄰近地域）和美國西北部（阿拉斯加州，加上俄勒岡州西南部和加利福尼亞州北部）。納-德內語系包含了現時的阿薩巴斯卡語系諸語言、埃雅克語、特林吉特语。 納-德內語系的建議在最初提出時，還包括海達語，但有關海達語與其他語言的關聯有爭議。在2008年3月，有語言學家發表一個建議，把納-德內語系與在西伯利亞通行的葉尼塞語系合併成為德內-葉尼塞語系，並確認海達語語跟這個新語系內的成員並沒有關連。這個建議，得到相當數量的語言學家支持。 (zh)
- Na-dené és un grup de llengües ameríndies de l'Amèrica del Nord. El subgrup més important és l'atapascà, que inclou, entre altres, el navajo, l'apatxe kiowa, i l'apatxe. La major part d'elles són llengües tonals, encara que s'ha pogut provar que el to és un desenvolupament recent. (ca)
- Jazyky na-dené představují velkou rodinu indiánských jazyků Severní Ameriky, především na Aljašce, v západní Kanadě, na severozápadním pobřeží USA a v jižním vnitrozemí USA. Příslušníci kmenů mluvících těmito jazyky patrně přišli do Ameriky v poslední indiánské (tedy před Eskymáky) migrační vlně, přibližně před 8 000 lety, a od ostatních severoamerických indiánů se liší etnicky i jazykově. (cs)
- La Na-denéa lingvaro (ankaŭ Na-Dene, Nadene, Atabaska-Eyak-Tlingita) estas proponita lingvo-familio kiu inkluzivas la atabaskajn lingvojn, la ejakan, la tlingitan (tli), kaj eble la (hai). La parenceco de la haida al la aliaj lingvoj estas disputata kaj la statuso de la Na-denéa hipotezo restas disputata. (eo)
- Na-dené es una familia de lenguas del noroeste de Norteamérica. Está conformada por las lenguas tlingit, eyak y el conjunto de lenguas atabascanas, como las lenguas apaches, el navajo y el chipewyan, entre otras. La mayor parte de ellas son lenguas tonales, aunque se ha podido probar que el tono es un desarrollo reciente. (es)
- Na-Dene (/ˌnɑːdɪˈneɪ/; also Nadene, Na-Dené, Athabaskan–Eyak–Tlingit, Tlina–Dene) is a family of Native American languages that includes at least the Athabaskan languages, Eyak, and Tlingit languages. Haida was formerly included, but is now considered doubtful. By far the most widely spoken Na-Dene language today is Navajo. (en)
- De Na-Denétaalfamilie behoort tot de oorspronkelijke Amerikaanse talen. De taalfamilie is waarschijnlijk een subfamilie van de Dené-Jenisejische talen. De Na-Denétalen zijn te verdelen in twee subfamilies. De eerste bestaat uit slechts een taal, het Tlingit dat door 700 mensen woonachtig op eilanden voor de Canadese kust wordt gesproken. De andere familie is het , dat weer onder te verdelen is in twee subfamilies: de Athabaskische talen, waaronder het , en Navaho, die nog door bijna 200.000 mensen worden gesproken, en het in 2008 uitgestorven Eyak. Soms wordt het Haida als derde tak van de Na-Denétalen gerekend, maar die visie is omstreden en de meeste taalkundigen zien het Haida als isolaat. (nl)
- Języki na-dene – jedna z większych rodzin języków rdzennej ludności Ameryki Północnej. Zalicza się do niej języki atapaskańskie, język tlingit (południowo-zachodnia Alaska) i język eyak. Dawniej do rodziny tej zaliczano też język haida, obecnie jednak został z niej przez większość lingwistów wykluczony. Językami grupy atapasko mówią m.in. Indianie Nawaho i Apacze. Według hipotezy Merritt Ruhlena, spokrewnione z językami na-dene w ramach rodziny dene-jenisejskiej są języki jenisejskie. Rodzina na-dene dzieli się na następujące języki: (pl)
- Языки на-дене́ (также атабаскско-эякско-тлинкитские языки) — семья индейских языков Северной Америки, включающая атабаскские языки, эякский язык, тлингитский язык и, вероятно, язык хайда (связь последнего с данной семьёй является спорной). Название этно-культурной общности на-дене происходит от самоназвания одного из крупнейших её племён — атабасков. (ru)
- Мови на-дене (також атабаскансько-еяцько-тлінгітські мови) — сім'я індіанських мов Північної Америки, що включає атабасканські мови, еяцьку мову, тлінгітську мову і, ймовірно, мову хайда (зв'язок останньої з даною сім'єю є спірним). Назва етно-культурної спільності на-дене походить від самоназви одного з найбільших її племен — Атабасків. (uk)
|
