| dbo:abstract
|
- La llengua llatina, igual com altres llengües indoeuropees antigues, és molt flexiva en el sentit estructural i orgànic, la qual cosa significa que permet una gran flexibilitat per a l'elecció de l'ordre de paraules. Per exemple femina togam texuit, "la dona va teixir una toga, " que és l'ordre preferit de paraules, es podria expressar igualment com texuit togam femina o togam texuit femina. En cada paraula, els acabaments -a, -a-m i -u-it -i no la posició que ocupen en la frase, com succeeix en canvi a la majoria de les llengües modernes, romàniques o no- n'expressen la funció gramatical. Tanmateix, generalment l'ordre de les paraules s'até al paradigma Subjecte+Objecte+Verb, encara que les variacions d'aquest model són molt freqüents, especialment en la poesia, així com en la prosa per expressar matisos sintàctics i estilístics subtils. (ca)
- Die lateinische Grammatik behandelt in systematischer Form Aufbau und Funktionsweise der lateinischen Sprache. Diese lässt sich dem italischen Zweig des Indogermanischen zuordnen; ihre Grammatik zeigt viele Ähnlichkeiten mit den anderen historisch bekannten Sprachen dieser Familie. Aus ihrer gesprochenen Form, dem sogenannten Vulgärlatein, haben sich die romanischen Sprachen entwickelt. Latein ist, ebenso wie Altgriechisch, Sanskrit und andere indogermanische Sprachen, eine typische flektierende Sprache mit synthetischem Ausdruck grammatischer Information. Verglichen mit der rekonstruierten Grammatik des Urindogermanischen lassen sich Prozesse erkennen, die meist als Vereinfachungen angesehen werden. Dies schlägt sich etwa in den einheitlichen Suffixen zur Bildung von Tempora und Kasus (Synkretismus) nieder, der Verringerung auf vier Verb- und fünf Substantivklassen oder der Reduktion von acht Kasus der Ursprache auf sechs im Lateinischen (Kategorienabbau). Die Begriffe, die sich zur Beschreibung und Diskussion der klassischen Sprachen einschließlich des Lateinischen historisch entwickelt haben, werden heute sowohl in der Linguistik als auch im allgemeinen Sprachgebrauch selbst für nicht-indogermanische Sprachen häufig verwendet. Das hier vorgestellte System bezieht sich auf das „klassische“ Latein, eine normierte literarische Kunstsprache, die so im Wesentlichen nur im ersten Jahrhundert vor Christus von den zeitgenössischen römischen Autoren gebraucht wurde und heute im Lateinunterricht an den Schulen gelehrt wird. (de)
- La gramática de la lengua latina (en latín: Grammatica linguae latinae), al igual que la de otras lenguas indoeuropeas antiguas, es muy flexiva en el sentido estructural y orgánico, lo que significa que permite una gran flexibilidad para la elección del orden de palabras. Por ejemplo, femina togam texuit, «la mujer tejió una toga», que es el orden preferido de palabras, se podría expresar igualmente como texuit togam femina o togam texuit femina. En cada palabra, las terminaciones -a, -a-m y -u-it —y no la posición que ocupan en la frase, como sucede en cambio en la mayoría de las lenguas modernas, romances o no— expresan la función gramatical. Sin embargo, generalmente el orden de las palabras se atiene al paradigma Sujeto Objeto Verbo, aunque las variaciones de este modelo son muy frecuentes, especialmente en la poesía, así como en la prosa para expresar matices sintácticos y estilísticos sutiles. (es)
- Latin is a heavily inflected language with largely free word order. Nouns are inflected for number and case; pronouns and adjectives (including participles) are inflected for number, case, and gender; and verbs are inflected for person, number, tense, aspect, voice, and mood. The inflections are often changes in the ending of a word, but can be more complicated, especially with verbs. Thus verbs can take any of over 100 different endings to express different meanings, for example regō "I rule", regor "I am ruled", regere "to rule", regī "to be ruled". Most verbal forms consist of a single word, but some tenses are formed from part of the verb sum "I am" added to a participle; for example, ductus sum "I was led" or ductūrus est "he is going to lead". Nouns belong to one of three genders (masculine, feminine, and neuter). The gender of a noun is shown by the adjectives and pronouns that refer to it: e.g., hic vir "this man", haec mulier "this woman", hoc nōmen "this name". There are also two numbers: singular (mulier "woman") and plural (mulierēs "women"). As well as having gender and number, nouns, adjectives, and pronouns have different endings according to their function in the sentence, for example, rēx "the king" (subject), but rēgem "the king" (object). These different endings are called "cases". Most nouns have six cases: nominative (subject), accusative (object), genitive ("of"), dative ("to" or "for"), ablative ("with" or "in"), and vocative (used for addressing). Some nouns have a seventh case, the locative; this is mostly found with the names of towns and cities, e.g. Rōmae "in Rome". There is no definite or indefinite article in Latin, so that rēx can mean "king", "a king", or "the king" according to context. Latin word order tends to be subject–object–verb; however, other word orders are common. Different word orders are used to express different shades of emphasis. (See Latin word order.) An adjective can come either before or after a noun, e.g. vir bonus or bonus vir "a good man", although some kinds of adjectives, such as adjectives of nationality (vir Rōmānus "a Roman man") usually follow the noun. Latin usually omits pronouns as the subject except for emphasis; so for example amās by itself means "you love" without the need to add the pronoun tū "you". (A language with this characteristic is known as a pro-drop language.) Latin also exhibits verb framing in which the path of motion is encoded into the verb rather than shown by a separate word or phrase. For example, the Latin verb exit (a compound of ex and it) means "he/she/it goes out". In this article a line over a vowel (e.g. ē) indicates that it is long. (en)
- Tá Gramadach na Laidine, mar an gcéann leis na teangacha Ind-Eorpacha ársa eile, infhillte go mór. Ciallaíonn sé seo go gceadaítear roinnt mhaith solúbthachta nuair a roghnaítear ord na bhfocal sa Laidin. Mar shampla, d'fhéadfadh femina togam texuit (d'fhigh an bhean toga), an t-ordú focal is fearr, a chur in iúl agus a léiriú mar texuit togam femina nó togam texuit femina.Tugan iarmhír na bhfocal: -a,-am agus -uit, agus ní suíomh na bhfocal, le fios an fheidhm ghramadaí.Go ginearálta áfach, leanann órd na bhfocal an pharaidí seo a leanas; , cé go bhfuil athruithe ar fáil go háirithe san fhilíocht le haghaidh difríochta grinnslítheacha a chur in iúl i bprós. Sa Laidin, bíonn foirmeacha faoi leith ag an ainmfhocal ( agus ag an bhforainm) agus ag an aidiacht de réir na bhfeidhm a chomhlíonadar ins an abairt. a tugtar ar na foirmeacha seo. a tugtar ar na tuisil go léir a bhíonn ag ainmfhocal nó ag aidiacht. Tá cúig díochlaonta agus ceithre réimniú na mbriathra sa Laidin. Níl aon alt sa Laidin agus mar sin go ginearálta ní bhíonn idirdhealú idir, mar shampla, cailín agus an cailín; freagraíonn an t-aonad comhréireach céanna díobh araon: ciallaíonn 'puella amat' 'gránn an cailín' agus 'gránn cailín' araon. Úsáideann Laidin , agus de ghnáth bíonn aidiachtaí curtha i ndiaidh na n-ainmfhocal. Is féidir leis an teanga, i gcásanna áirithe, forainmneacha a fhágáil ar lár chomh maith , rud a chiallaíonn go ginearálta gur féídir inscne, agus uimhir an ghníomhaí a aithint; is minice a choimeádtar forainmneacha le haghaidh cásanna nuair nach bhfuil brí iomlán soiléir i gceist. Taispeánann an Laidin 'frámú an bhriathair', ina bhfuil conair na gluaisne ionchódaithe isteach sa bhriathair; m.sh. ciallaíonn "exit" téann sé / sí amach; agus bíonn an Béarla, mar shampla, ag brath ar an réamhfhocal le haghaidh an eolais céanna a ionchódú . A lán focal , ach mionlach díobh, a réimnítear, a díochlaontar, nó a chruthann céimeanna comparáide, ní chomhaontaíonn siad go beacht leis na gnáth-paraidímí. Tugtar focail neamhrialta orthu siúd, agus tugtar focail rialta orthu siúd a aontaíonn. De ghnáth, bíonn na focail a úsáidtear go minic neamhrialta. Bíonn foirmeacha neamhrialta de réimniú, díochlaonadh, nó foirmiú céimeanna comparáide inrianaithe go minic i leith na sanasaíocha chuig cumascadh focal a bhí neamhspleách roimhe. (ga)
- De grammatica van het Latijn bepaalt de zinsbouw en morfologie van de Latijnse taal. De woordvolgorde is wat betreft de grammatica zeer flexibel omdat de taal in grote mate flecterend is. Er zijn zes naamvallen (soms zeven, één naamval, de locativus, is in het Klassiek Latijn rudimentair geworden) en een uitgebreid stelsel van tijden en toestanden voor het vervoegen van werkwoorden. Over het algemeen is er in proza wel een veelvoorkomende woordvolgorde, waarbij het werkwoord (meestal de persoonsvorm) vaak het laatste woord van de zin is. Het onderwerp staat vaak voorop (na eventuele vragende voornaamwoorden of andere kortere bepalingen van tijd of wijze), de rest van de zinsdelen staat ertussen. Ook worden bij elkaar horende zinsdelen, zoals zelfstandig en bijvoeglijk naamwoord, slechts bij uitzondering van elkaar gescheiden. In poëzie is dit anders; vanwege het metrum en bepaalde door de dichter verlangde stijlfiguren kan de woordvolgorde hier heel anders zijn dan in proza. Zo kunnen bijvoorbeeld bij elkaar horende bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandige naamwoorden van elkaar worden gescheiden, en kan zelfs het werkwoord daartussen staan. (nl)
- La lingua latina deriva dall'antica lingua protoindoeuropea, pur presentando caratteristiche simili a molti altri idiomi. Essa ha subito notevoli mutamenti morfologici e fonetici che ne hanno modellato la forma nel corso dei secoli. Viene definita "morta", poiché non è più in uso. Pur essendo il latino una lingua estinta nel senso strettissimo (anche se è la lingua ufficiale del Vaticano), a oggi la grammatica latina è studiata in molte parti del mondo e anche in Italia, dove è materia di studio nei licei classico, scientifico, delle scienze umane e linguistico. Questa lingua presenta una grammatica più complessa rispetto alle lingue romanze moderne : il latino classico ha cinque declinazioni e sei casi (nominativo, genitivo, dativo, accusativo, vocativo e ablativo; nel latino arcaico era presente anche il caso locativo), tre generi (maschile, femminile e neutro; a volte è elencato anche un quarto genere detto comune, per nomi che hanno la stessa forma sia al maschile che al femminile), quattro coniugazioni verbali, sei tempi e due diatesi (attiva e passiva). (it)
- 本項ではラテン語の文法 (羅: grammatica) について述べる。 (ja)
- Jämfört med moderna västeuropeiska språk, så är latinet, även kallat klassiskt latin, mycket strukturerat och avancerat. Det har ett ganska rikt system av böjningar och därför en relativt fri (på ett strukturerat sätt) ordföljd. Latinet böjer substantiv och adjektiv i två numeri (singular och plural), tre genera (maskulinum, femininum och neutrum) och sex kasus (nominativ, genitiv, dativ, ackusativ, ablativ och vokativ). Det finns dessutom rester av lokativ och instrumentalis. Böjningen av substantiv indelas i fem deklinationer. Verben har två diateser (aktivum och passivum), tre finita modi (indikativ, konjunktiv och imperativ) och fem infinita verbformer (infinitiv, gerundium, supinum, particip och gerundivum). Följande tempora finns: presens, imperfekt, perfekt, pluskvamperfekt, futurum simplex och futurum exaktum. Verben böjs också efter person och numerus. Verbböjningen har fyra konjugationer. Klassiskt latin hade varken bestämd eller obestämd artikel. (sv)
- Gramatyka języka łacińskiego – opis zjawisk gramatycznych w języku łacińskim. Łacina jest językiem silnie fleksyjnym – wiele słów ulega odmianie polegającej zasadniczo na dodaniu odpowiedniej końcówki do tematu wyrazu. Wyróżnia się 5 deklinacji – wzorców odmian rzeczowników, przymiotników, zaimków i liczebników – oraz 4 koniugacje – wzorce odmian czasownika. Poprzez odpowiednie końcówki fleksyjne wyrażana jest funkcja składniowa danego słowa, dzięki czemu tego zadania nie musi przejmować ściśle określony szyk wyrazów – jest on swobodny, choć nie całkowicie dowolny. Mówiona łacina używana przez rodzimych użytkowników tego języka była zróżnicowana terytorialnie i ulegała naturalnym zmianom w czasie. Później wykształciły się z niej języki romańskie. Z kolei w przypadku łaciny pisanej za wzorcową przyjęło się postrzegać tę z klasycznego okresu (I w. p.n.e. – I w. n.e.), a zwłaszcza tę używaną przez twórców takich jak Cyceron, Cezar i Wergiliusz. Początkowo zresztą nie rozróżniano analizy gramatycznej języka i analizy literatury – obie mieściły się w pojęciu gramatyka, która była jedną ze sztuk wyzwolonych. Łacina nie jest typowym językiem martwym. Choć od wielu wieków dla nikogo nie jest już językiem ojczystym, funkcjonowała mimo to jako język nauki i międzynarodowej komunikacji. Bywa także stosowana do opisu współczesnego świata w ramach tzw. żywej łaciny i w związku z tym wzbogacana jest o nowe słownictwo. Dążenia, by odzwierciedlała starożytną łacinę literacką, spowodowały jednak, że jej gramatyka przestała ewoluować; można stwierdzić, że ma ona charakter konwencjonalny, sztuczny. Współcześnie nauka języka łacińskiego zazwyczaj polega przede wszystkim na nabywaniu umiejętności rozpoznawania struktur gramatycznych w tekście i tłumaczenia na język ojczysty ucznia, na czym skupia się metoda gramatyczno-tłumaczeniowa. Jest to więc raczej odszyfrowywanie tekstu przy użyciu słowników i tabel paradygmatycznych oraz rozwijanie kompetencji translatorycznych niż nauka posługiwania się językiem łacińskim, formułowania własnych wypowiedzi. (pl)
- Латинский язык имеет развитую систему словоизменения, что особенно проявляется в глагольном спряжении. Образование словоформ происходит путём присоединения окончаний, а словообразование — путём присоединения префиксов и суффиксов. (ru)
- Латинська мова має широку систему відмінювання, особливо це проявляється у дієвідмінюванні. Словозміна відбувається шляхом приєднання суфіксів, словотворення — шляхом приєднання префіксів та суфіксів. (uk)
- 拉丁语分为古典拉丁语（Latina Classica）和通俗拉丁语（Sermo Vulgaris）。古典拉丁语是古罗马的官方语言，在恺撒和西塞罗的时代成熟。拉丁语后来逐渐化分为法语、西班牙语、葡萄牙语、意大利语、罗马尼亚语等，但同时对亲属关系并不十分相近的英语和德语也产生了相当大的影响。通俗拉丁语以及拉丁语的语言后裔对古典拉丁语做了很多的修改和简化，比如古典拉丁语的中性词在拉丁语的后裔语言中已经不存在了，（罗马尼亚语除外）。本页介绍的是古典拉丁语语法。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- 本項ではラテン語の文法 (羅: grammatica) について述べる。 (ja)
- Латинский язык имеет развитую систему словоизменения, что особенно проявляется в глагольном спряжении. Образование словоформ происходит путём присоединения окончаний, а словообразование — путём присоединения префиксов и суффиксов. (ru)
- Латинська мова має широку систему відмінювання, особливо це проявляється у дієвідмінюванні. Словозміна відбувається шляхом приєднання суфіксів, словотворення — шляхом приєднання префіксів та суфіксів. (uk)
- 拉丁语分为古典拉丁语（Latina Classica）和通俗拉丁语（Sermo Vulgaris）。古典拉丁语是古罗马的官方语言，在恺撒和西塞罗的时代成熟。拉丁语后来逐渐化分为法语、西班牙语、葡萄牙语、意大利语、罗马尼亚语等，但同时对亲属关系并不十分相近的英语和德语也产生了相当大的影响。通俗拉丁语以及拉丁语的语言后裔对古典拉丁语做了很多的修改和简化，比如古典拉丁语的中性词在拉丁语的后裔语言中已经不存在了，（罗马尼亚语除外）。本页介绍的是古典拉丁语语法。 (zh)
- La llengua llatina, igual com altres llengües indoeuropees antigues, és molt flexiva en el sentit estructural i orgànic, la qual cosa significa que permet una gran flexibilitat per a l'elecció de l'ordre de paraules. Per exemple femina togam texuit, "la dona va teixir una toga, " que és l'ordre preferit de paraules, es podria expressar igualment com texuit togam femina o togam texuit femina. En cada paraula, els acabaments -a, -a-m i -u-it -i no la posició que ocupen en la frase, com succeeix en canvi a la majoria de les llengües modernes, romàniques o no- n'expressen la funció gramatical. Tanmateix, generalment l'ordre de les paraules s'até al paradigma Subjecte+Objecte+Verb, encara que les variacions d'aquest model són molt freqüents, especialment en la poesia, així com en la prosa per e (ca)
- Die lateinische Grammatik behandelt in systematischer Form Aufbau und Funktionsweise der lateinischen Sprache. Diese lässt sich dem italischen Zweig des Indogermanischen zuordnen; ihre Grammatik zeigt viele Ähnlichkeiten mit den anderen historisch bekannten Sprachen dieser Familie. Aus ihrer gesprochenen Form, dem sogenannten Vulgärlatein, haben sich die romanischen Sprachen entwickelt. Latein ist, ebenso wie Altgriechisch, Sanskrit und andere indogermanische Sprachen, eine typische flektierende Sprache mit synthetischem Ausdruck grammatischer Information. (de)
- La gramática de la lengua latina (en latín: Grammatica linguae latinae), al igual que la de otras lenguas indoeuropeas antiguas, es muy flexiva en el sentido estructural y orgánico, lo que significa que permite una gran flexibilidad para la elección del orden de palabras. Por ejemplo, femina togam texuit, «la mujer tejió una toga», que es el orden preferido de palabras, se podría expresar igualmente como texuit togam femina o togam texuit femina. En cada palabra, las terminaciones -a, -a-m y -u-it —y no la posición que ocupan en la frase, como sucede en cambio en la mayoría de las lenguas modernas, romances o no— expresan la función gramatical. Sin embargo, generalmente el orden de las palabras se atiene al paradigma Sujeto Objeto Verbo, aunque las variaciones de este modelo son muy frecu (es)
- Latin is a heavily inflected language with largely free word order. Nouns are inflected for number and case; pronouns and adjectives (including participles) are inflected for number, case, and gender; and verbs are inflected for person, number, tense, aspect, voice, and mood. The inflections are often changes in the ending of a word, but can be more complicated, especially with verbs. There is no definite or indefinite article in Latin, so that rēx can mean "king", "a king", or "the king" according to context. In this article a line over a vowel (e.g. ē) indicates that it is long. (en)
- Tá Gramadach na Laidine, mar an gcéann leis na teangacha Ind-Eorpacha ársa eile, infhillte go mór. Ciallaíonn sé seo go gceadaítear roinnt mhaith solúbthachta nuair a roghnaítear ord na bhfocal sa Laidin. Mar shampla, d'fhéadfadh femina togam texuit (d'fhigh an bhean toga), an t-ordú focal is fearr, a chur in iúl agus a léiriú mar texuit togam femina nó togam texuit femina.Tugan iarmhír na bhfocal: -a,-am agus -uit, agus ní suíomh na bhfocal, le fios an fheidhm ghramadaí.Go ginearálta áfach, leanann órd na bhfocal an pharaidí seo a leanas; , cé go bhfuil athruithe ar fáil go háirithe san fhilíocht le haghaidh difríochta grinnslítheacha a chur in iúl i bprós. (ga)
- La lingua latina deriva dall'antica lingua protoindoeuropea, pur presentando caratteristiche simili a molti altri idiomi. Essa ha subito notevoli mutamenti morfologici e fonetici che ne hanno modellato la forma nel corso dei secoli. Viene definita "morta", poiché non è più in uso. Pur essendo il latino una lingua estinta nel senso strettissimo (anche se è la lingua ufficiale del Vaticano), a oggi la grammatica latina è studiata in molte parti del mondo e anche in Italia, dove è materia di studio nei licei classico, scientifico, delle scienze umane e linguistico. (it)
- Gramatyka języka łacińskiego – opis zjawisk gramatycznych w języku łacińskim. Łacina jest językiem silnie fleksyjnym – wiele słów ulega odmianie polegającej zasadniczo na dodaniu odpowiedniej końcówki do tematu wyrazu. Wyróżnia się 5 deklinacji – wzorców odmian rzeczowników, przymiotników, zaimków i liczebników – oraz 4 koniugacje – wzorce odmian czasownika. Poprzez odpowiednie końcówki fleksyjne wyrażana jest funkcja składniowa danego słowa, dzięki czemu tego zadania nie musi przejmować ściśle określony szyk wyrazów – jest on swobodny, choć nie całkowicie dowolny. (pl)
- De grammatica van het Latijn bepaalt de zinsbouw en morfologie van de Latijnse taal. De woordvolgorde is wat betreft de grammatica zeer flexibel omdat de taal in grote mate flecterend is. Er zijn zes naamvallen (soms zeven, één naamval, de locativus, is in het Klassiek Latijn rudimentair geworden) en een uitgebreid stelsel van tijden en toestanden voor het vervoegen van werkwoorden. (nl)
- Jämfört med moderna västeuropeiska språk, så är latinet, även kallat klassiskt latin, mycket strukturerat och avancerat. Det har ett ganska rikt system av böjningar och därför en relativt fri (på ett strukturerat sätt) ordföljd. Latinet böjer substantiv och adjektiv i två numeri (singular och plural), tre genera (maskulinum, femininum och neutrum) och sex kasus (nominativ, genitiv, dativ, ackusativ, ablativ och vokativ). Det finns dessutom rester av lokativ och instrumentalis. Böjningen av substantiv indelas i fem deklinationer. Klassiskt latin hade varken bestämd eller obestämd artikel. (sv)
|
