| dbo:abstract
|
- Guna nebo také Kuna je indiánská národnost, jejíž příslušníci v počtu asi 50 000 osob obývají souostroví San Blas v Karibském moři a přilehlé pobřeží Panamy a Kolumbie. Oblast na severovýchodě Panamy, kde tvoří indiáni Guna většinu, je autonomní správní jednotkou pod názvem Guna Yala. Gunové se sami nazývají Dule nebo Tule, což znamená lidé. Hovoří , který patří mezi čibčské jazyky. Příslušníci národa Guna žijí ve vesnicích, kterým vládne saila, spojující světskou i náboženskou autoritu. Pro majetkové vztahy je typická matrilinearita. Mezi ostrovy se pohybují na ručně dlabaných kánoích. Živí se rybolovem a kopaničářským pěstováním kokosových ořechů, plantainů a kakaovníku. Tradičním rukodělným výrobkem jsou pestrobarevné látky molas s geometrickými vzory, které slouží jako ženský kroj i suvenýry pro turisty. V letech 1921-1925 proběhl velké povstání Gunů proti nelegálnímu obsazování jejich půdy bílými osadníky, 21. února 1925 byla dokonce vyhlášena nezávislost země Guna na Panamě. Povstání bylo potlačeno a následovala tvrdá akulturace, domorodci si však díky odlehlosti svého kraje udrželi řadu původních tradic. Přežívá i původní náboženství, i když řada příslušníků etnika přijala baptismus nebo mormonismus. Mezi etnikem Guna je mimořádně rozšířen albinismus, podle statistik připadá jeden albín na 145 narozených dětí. Albíni tvoří uzavřenou kastu, která hraje v tradičních náboženských představách důležitou roli spojenou s kultem Měsíce. (cs)
- Els Kuna o Guna són una ètnia ameríndia també anomenats dule, tule, o Gunadule (humans), que parla una de les llengües ístmiques de les llengües txibtxa. Es divideix en els grups chuana, San Blas, Coiba, Chukunake, Bayano, Maje-Paya-Pucuro i Caimanes. Una característica important que presenta aquest grup ètnic es la defensa de la seva cultura, identitat i unitat. Encara que el poble kuna estigui format per diferents grups, es reconeixen com una única ètnia. (ca)
- Tuloj (hispane ankaŭ nomataj "guna" aŭ "kuna") estas indiĝena popolo kiu loĝas en Panamo kaj Kolombio. Propralingve, ili nomiĝas Dule aŭ Tule kio signifas indiĝeno - ekzemple: merguidule (amerika indiĝeno) dulemarnega (indiĝena popolo). Loĝantaro estas sume 50 000. Ilia lingvo nomiĝas dulegaya (lingvo de la popolo). Inter la jaroj 1951 kaj 1954 la esperantlingva ĵurnalisto kaj mondvojaĝanto Tibor Sekelj esplorvizitis la tulojn de la regiono Guna Yala de Panamo, kaj menciis tiun viziton en sia verkaro. (eo)
- Die Kuna (auch Cuna, Eigenbezeichnung Dule, „Mensch“, in Kolumbien Tule) sind eine indigene Ethnie in Panama. Sie besiedeln das Territorium Guna Yala (auch San Blas genannt), welches die nordöstliche Atlantikküste Panamas mit ihren vorgelagerten Inseln und einen mehrere Kilometer breiten Streifen Festlands bis zur kolumbianischen Grenze umfasst. Etwa 1500 Kunas leben in den Bergen der am Fluss Río Chepo. Die meisten leben jedoch entlang des etwa 200 Kilometer langen Küstenstreifens, der sich von der nahe der kolumbianischen Grenze gelegenen Siedlung Armila bis zum westlichen Mandinga erstreckt. Die Zahl der hier lebenden Kunas beträgt etwa 30.000. Außerdem gibt es noch einige kleine Siedlungen im kolumbianischen Regenwald entlang des Golfs von Urabá. Der große Teil der Bevölkerung von Guna Yala ist auf etwa 50 der dem Küstenstreifen vorgelagerten ca. 370 Koralleninseln und 11 Siedlungen im Regenwald des Festlandes angesiedelt. Die Größe der Bevölkerung reicht dabei je nach Größe der Siedlung von 100 bis zu 4000 Menschen. Die Sprache der Kuna gehört neben Ngäbere zu den beiden verbreitetsten Chibcha-Sprachen. (de)
- The Guna, are an Indigenous people of Panama and Colombia. In the Guna language, they call themselves Dule or Tule, meaning "people", and the name of the language is Dulegaya, literally "people-mouth". The term was in the language itself spelled Kuna prior to a 2010 orthographic reform, but the Congreso General de la Nación Gunadule since 2010 has promoted the spelling Guna. (en)
- Los gunas (anteriormente tules, kuna o cuna) son un pueblo amerindio localizado en Panamá y Colombia. Su idioma forma parte de la familia lingüística chibcha. En lengua guna, se autodenominan como dule, que significa "persona". Esta etnia ha aparecido en medios internacionales, al ser uno de los primeros pueblos que podrían ver afectada de manera drástica su vida por el cambio climático. (es)
- Les Kunas, Cunas ou Gunas sont un groupe ethnique amérindien du Panama et du nord de la Colombie bénéficiant d'un régime d'autonomie territoriale (comarcas). Le nom donné à l'Amérique par les cunas, Abya Yala (la Terre Généreuse), a été adopté et proposé en 1992 par le leader indigène aymara comme dénomination à être utilisée par tous les peuples indigènes d'Amérique pour désigner ce continent au lieu de le nommer d'après Amerigo Vespucci. Ils vivent principalement dans l'archipel de San Blas et sont environ 50 000 individus. (fr)
- I Cuna (noti anche come Kuna, Tule, Cuna-Cuna o Indiani di San Blas) sono un popolo di lingua chibcha di circa 40 000 unità. La maggior parte (più di 30 000 persone) abitano le Isole San Blas, a Panama. Esistono altre comunità nel Darién (Paya, Pucuro, Arquia-Makilakuntiwala) e a Caiman Nuevo, sul golfo di Uraba, in Colombia. (it)
- De Kuna is een Indiaans volk in Panama in Centraal-Amerika en was daar de oorspronkelijke bewoning. (nl)
- Cunas é um povo ameríndio do Panamá e noroeste da Colômbia, que fala uma língua da família chibcha. Habita no arquipélago de San Blas (arquipélago das Mulatas), na costa panamense do Caribe e na bacia do rio Tuira, nas comarcas indígenas Guna Yala, Madugandí e Wargandí, os corregimentos de Púcuro e Paya, e os resguardos indígenas de Caimán Nuevo e Arquía. Possuem uma economia baseada principalmente na agricultura (milho, mandioca) e na pesca, e também no artesanato, na caça, e o no comércio. As mulheres fabricam e usam formosos vestidos coloridos. Tecem e vendem as chamadas molas de telas de cores. (pt)
- Kuna (Cuna) – plemię Indian z pogranicza Panamy i Kolumbii, zamieszkujące autonomiczne terytorium Kuna Yala, w tym panamski archipelag San Blas. Sąsiadują z plemieniem Chocó. (pl)
- Ку́на (туле, тельмалтола) — индейский народ группы чибча, обитающий в Панаме и Колумбии. Численность — более 50 тыс. человек (из них около 700 человек — в Колумбии). Говорят на языке куна чибчанской семьи. Письменность на основе латинской графики. Основные традиционные занятия — тропическое ручное земледелие (кукуруза, батат, кокосы) и рыболовство. Традиционная социально-политическая организация в доколониальный период характеризовалась вождествами с выраженной социальной стратификацией. В колониальный период произошла определённая демократизация социально-политической системы. Матрилокальное брачное поселение. Христианизированы католиками и протестантами. Среди куна много альбиносов. В мифологии куна альбиносы занимают особое место. Их называют «дети Луны». Во время лунного затмения они должны были выходить и стрелять из лука в небо, чтобы предотвратить поглощение Луны драконом. (ru)
- 库那族（Kuna），巴拿马和哥伦比亚的土著民族。 (zh)
- Ку́на (cuna), самоназва дуле (dule) — народ в Панамі частково також в Колумбії. Проживають у внутрішній частині округа та на островах в бухті Сан-Блас на сході Панами. Поселення народу є також в Колумбії. Чисельність — 35 000 осіб (1978). Мова відносить до мовної сім'ї чибча. (uk)
|
| dbo:language
| |
| dbo:populationPlace
| |
| dbo:related
| |
| dbo:thumbnail
| |
| dbo:totalPopulation
|
- 50000 (xsd:nonNegativeInteger)
|
| dbo:wikiPageExternalLink
| |
| dbo:wikiPageID
| |
| dbo:wikiPageLength
|
- 19360 (xsd:nonNegativeInteger)
|
| dbo:wikiPageRevisionID
| |
| dbo:wikiPageWikiLink
| |
| dbp:group
| |
| dbp:imageCaption
|
- A Guna woman wearing a mola stands next to a clothes line in Guna Yala, Panama (en)
|
| dbp:langs
| |
| dbp:popplace
| |
| dbp:population
| |
| dbp:related
|
- other Chibchan-speaking people, Miskito (en)
|
| dbp:rels
|
- traditional Guna religion, Christianity (en)
|
| dbp:wikiPageUsesTemplate
| |
| dcterms:subject
| |
| rdf:type
| |
| rdfs:comment
|
- Els Kuna o Guna són una ètnia ameríndia també anomenats dule, tule, o Gunadule (humans), que parla una de les llengües ístmiques de les llengües txibtxa. Es divideix en els grups chuana, San Blas, Coiba, Chukunake, Bayano, Maje-Paya-Pucuro i Caimanes. Una característica important que presenta aquest grup ètnic es la defensa de la seva cultura, identitat i unitat. Encara que el poble kuna estigui format per diferents grups, es reconeixen com una única ètnia. (ca)
- Tuloj (hispane ankaŭ nomataj "guna" aŭ "kuna") estas indiĝena popolo kiu loĝas en Panamo kaj Kolombio. Propralingve, ili nomiĝas Dule aŭ Tule kio signifas indiĝeno - ekzemple: merguidule (amerika indiĝeno) dulemarnega (indiĝena popolo). Loĝantaro estas sume 50 000. Ilia lingvo nomiĝas dulegaya (lingvo de la popolo). Inter la jaroj 1951 kaj 1954 la esperantlingva ĵurnalisto kaj mondvojaĝanto Tibor Sekelj esplorvizitis la tulojn de la regiono Guna Yala de Panamo, kaj menciis tiun viziton en sia verkaro. (eo)
- The Guna, are an Indigenous people of Panama and Colombia. In the Guna language, they call themselves Dule or Tule, meaning "people", and the name of the language is Dulegaya, literally "people-mouth". The term was in the language itself spelled Kuna prior to a 2010 orthographic reform, but the Congreso General de la Nación Gunadule since 2010 has promoted the spelling Guna. (en)
- Los gunas (anteriormente tules, kuna o cuna) son un pueblo amerindio localizado en Panamá y Colombia. Su idioma forma parte de la familia lingüística chibcha. En lengua guna, se autodenominan como dule, que significa "persona". Esta etnia ha aparecido en medios internacionales, al ser uno de los primeros pueblos que podrían ver afectada de manera drástica su vida por el cambio climático. (es)
- Les Kunas, Cunas ou Gunas sont un groupe ethnique amérindien du Panama et du nord de la Colombie bénéficiant d'un régime d'autonomie territoriale (comarcas). Le nom donné à l'Amérique par les cunas, Abya Yala (la Terre Généreuse), a été adopté et proposé en 1992 par le leader indigène aymara comme dénomination à être utilisée par tous les peuples indigènes d'Amérique pour désigner ce continent au lieu de le nommer d'après Amerigo Vespucci. Ils vivent principalement dans l'archipel de San Blas et sont environ 50 000 individus. (fr)
- I Cuna (noti anche come Kuna, Tule, Cuna-Cuna o Indiani di San Blas) sono un popolo di lingua chibcha di circa 40 000 unità. La maggior parte (più di 30 000 persone) abitano le Isole San Blas, a Panama. Esistono altre comunità nel Darién (Paya, Pucuro, Arquia-Makilakuntiwala) e a Caiman Nuevo, sul golfo di Uraba, in Colombia. (it)
- De Kuna is een Indiaans volk in Panama in Centraal-Amerika en was daar de oorspronkelijke bewoning. (nl)
- Kuna (Cuna) – plemię Indian z pogranicza Panamy i Kolumbii, zamieszkujące autonomiczne terytorium Kuna Yala, w tym panamski archipelag San Blas. Sąsiadują z plemieniem Chocó. (pl)
- 库那族（Kuna），巴拿马和哥伦比亚的土著民族。 (zh)
- Ку́на (cuna), самоназва дуле (dule) — народ в Панамі частково також в Колумбії. Проживають у внутрішній частині округа та на островах в бухті Сан-Блас на сході Панами. Поселення народу є також в Колумбії. Чисельність — 35 000 осіб (1978). Мова відносить до мовної сім'ї чибча. (uk)
- Guna nebo také Kuna je indiánská národnost, jejíž příslušníci v počtu asi 50 000 osob obývají souostroví San Blas v Karibském moři a přilehlé pobřeží Panamy a Kolumbie. Oblast na severovýchodě Panamy, kde tvoří indiáni Guna většinu, je autonomní správní jednotkou pod názvem Guna Yala. Gunové se sami nazývají Dule nebo Tule, což znamená lidé. Hovoří , který patří mezi čibčské jazyky. (cs)
- Die Kuna (auch Cuna, Eigenbezeichnung Dule, „Mensch“, in Kolumbien Tule) sind eine indigene Ethnie in Panama. Sie besiedeln das Territorium Guna Yala (auch San Blas genannt), welches die nordöstliche Atlantikküste Panamas mit ihren vorgelagerten Inseln und einen mehrere Kilometer breiten Streifen Festlands bis zur kolumbianischen Grenze umfasst. Etwa 1500 Kunas leben in den Bergen der am Fluss Río Chepo. Die meisten leben jedoch entlang des etwa 200 Kilometer langen Küstenstreifens, der sich von der nahe der kolumbianischen Grenze gelegenen Siedlung Armila bis zum westlichen Mandinga erstreckt. Die Zahl der hier lebenden Kunas beträgt etwa 30.000. Außerdem gibt es noch einige kleine Siedlungen im kolumbianischen Regenwald entlang des Golfs von Urabá. (de)
- Cunas é um povo ameríndio do Panamá e noroeste da Colômbia, que fala uma língua da família chibcha. Habita no arquipélago de San Blas (arquipélago das Mulatas), na costa panamense do Caribe e na bacia do rio Tuira, nas comarcas indígenas Guna Yala, Madugandí e Wargandí, os corregimentos de Púcuro e Paya, e os resguardos indígenas de Caimán Nuevo e Arquía. (pt)
- Ку́на (туле, тельмалтола) — индейский народ группы чибча, обитающий в Панаме и Колумбии. Численность — более 50 тыс. человек (из них около 700 человек — в Колумбии). Говорят на языке куна чибчанской семьи. Письменность на основе латинской графики. Христианизированы католиками и протестантами. Среди куна много альбиносов. В мифологии куна альбиносы занимают особое место. Их называют «дети Луны». Во время лунного затмения они должны были выходить и стрелять из лука в небо, чтобы предотвратить поглощение Луны драконом. (ru)
|
| rdfs:label
|
- Kuna (ètnia) (ca)
- Guna (etnikum) (cs)
- Kuna (Ethnie) (de)
- Tuloj (eo)
- Pueblo guna (es)
- Kuna (peuple) (fr)
- Guna people (en)
- Cuna (it)
- Kuna (volk) (nl)
- Kuna (plemię) (pl)
- Cunas (pt)
- Куна (народ) (ru)
- Куна (народ) (uk)
- 库那族 (zh)
|
| owl:sameAs
| |
| prov:wasDerivedFrom
| |
| foaf:depiction
| |
| foaf:isPrimaryTopicOf
| |
| foaf:name
| |
| is dbo:wikiPageDisambiguates
of | |
| is dbo:wikiPageRedirects
of | |
| is dbo:wikiPageWikiLink
of | |
| is foaf:primaryTopic
of | |
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
