| dbo:abstract
|
- Die Tunicella (Diminutiv von lat. Tunica „kleine Tunica“; auch Tunica stricta, dalmatica subdiaconalis, subucula, subtile oder subdiaconale) ist in der katholischen Kirche das liturgische Amtsgewand des Subdiakons bei Heiligen Messen, Prozessionen und Segnungen. Ferner trug sie auch der Bischof beim feierlichen Pontifikalamt unter der Dalmatik und der Kasel. Nach dem ersten Römischen Ordo handelte es sich bei der Tunicella noch um ein päpstliches Kleidungsstück. Ab dem 9. Jahrhundert löste sie die bei den Subdiakonen gebräuchliche Kasel als liturgisches Obergewand ab. Ende des 12. Jahrhunderts war sie auch bei Bischöfen allgemein in Gebrauch. Die Überreichung der Tunicella an die Subdiakone bei ihrer Weihe ist ab dem 12. Jahrhundert nachzuweisen. Die Tunicella ist abgeleitet von der in Antike und Mittelalter geläufigen Tunika als Unter- wie auch Obergewand, deren Seiten und Ärmel später aufgeschlitzt werden konnten, woraus die Ärmellappen entstanden. Charakteristisch waren für Tunicella und Dalmatik schon früh Querstreifen auf Vorder- und Rückseite. In der Frühzeit unterschied sich die Tunicella des Subdiakons noch durch engere Ärmel von der Dalmatik des Diakons. Später wurde sie dieser in Farbe, Schnitt und Verzierung angepasst, so dass zwischen beiden Gewändern kein wirklicher Unterschied zu erkennen war. Gelegentlich lässt sich der Unterschied zwischen den beiden Gewändern daran erkennen, dass die Dalmatik zwei Querstreifen, die Tunicella dagegen nur einen Querstreifen zwischen den beiden aufgestickten Längsstreifen hat. Die Tunicella des Bischofs behielt dagegen ihre Eigenarten, auch waren Tunicella (dalmatica minor) und Dalmatik (dalmatica maior) des Bischofs meist aus dünnerem Stoff, da sie lediglich als Untergewand unter dem Messgewand fungierten. Mit dem Tragen aller drei Kleidungsstücke sollte die Fülle des Weihesakraments im Bischofsamt symbolisiert werden. Die Tunicella war ursprünglich weiß, passte sich im Spätmittelalter dem liturgischen Farbkanon an und richtete sich immer nach der Farbe der Kasel des zelebrierenden Priesters. Die weißen Paramente galten als Feiergewänder, so dass Subdiakone und Diakone an Bußtagen, in der Advents- und Fastenzeit, nicht Tunicella und Dalmatik trugen, sondern eine dunkelfarbige Kasel oder die Albe ohne Obergewand. Es wurde Brauch, dass sie die Kasel dabei als Planeta plicata, vorn aufgerollt oder aufgebunden, trugen. Mit der Aussetzung der Spendung der niederen Weihen (und damit auch der Quasiabschaffung des Subdiakonats in der ordentlichen Form des römischen Ritus) durch das Motu Proprio Ministeria quaedam Pauls VI. kam die Tunicella auch als bischöfliches Untergewand weitgehend außer Gebrauch. Sie wird nur noch in der außerordentlichen Form des römischen Ritus gebraucht. (de)
- La tunicelo (aŭ tuniketo) estas unu el la liturgiaj ornatoj en uzo en la kristana Liturgio, nome en la Katolika Eklezio kaj Eklezio de Anglio. (Latine: “tunicella”. Hodiaŭ la tunicelo prezentiĝas precize kiel la dalmatiko: ĝin konstituas ŝtofa retangulo, kun truo en la centro, tra kiu pasas la kapo, kiu refalas antaŭe kaj malantaŭe. Ĝia kvadrata formo estas adherigita al la korpo pere de ligiloj.Kiam tiu ornato estas vestita de diakono oni ĝin nomas dalmatiko, kiam estas vestita de subdiakono estas nomata tunicelo. Origine ili estis malsamformaj: la dalmatiko ĝin vestis la altaj moŝtuloj, la tunicelo (laŭlitere eta tuniko) estis malpli riĉornata: kaj tiuj diversaj formoj pasigis en la liturgian uzon Nun ili estas egalaj. En solenaj mesoj (katolikaj) la pastro vestas kazublon (gotikan aŭ modernan), la diaskono la dalmatikon, la ĉefdiakono (nur en la pontifikaj mesoj) la pluvialon. La episkopo (por evidentigi la sacerdotan plenecon) dum la pontifikaj ceremoniaj submetas jen kazublon jen dalmatikon jen tunicelon. Tunicelo kutime estas konfekciita per altvalora ŝtofo, kaj ornamita per brodadoj kaj/aŭ galonoj, kaj kiel la aliaj ornatoj povas esti diverskolora (viola, ruĝa, verda, blankaj, nigra aŭ roza). (eo)
- La tunicela es la vestidura exterior propia y característica de los subdiáconos. A partir del siglo XI, la tunicela apenas se diferencia de la dalmática que usan los diáconos salvo cuando la llevaba el obispo debajo de la casulla para utilizarla en los pontificales. Sin embargo, desde el siglo IX en que se tiene su primera noticia, su estructura era la de una simple túnica sin adornos o menos adornada y más estrecha que la propia dalmática. A imitación de ella, se hicieron desde el siglo IX dalmáticas para uso de los acólitos para utilizar en funciones muy solemnes. A excepción de los institutos de vida consagrada y las sociedades de vida apostólica que tienen permiso de emplear exclusivamente la forma 1962 del rito romano y mantienen el subdiaconado, las tunicelas se usan en casos esporádicos, bien en el ámbito de celebraciones litúrgicas tradicionales, bien vestidas por acólitos en algunos lugares, especialmente de tradición hispánica. (es)
- La tunique est un vêtement liturgique catholique solennel, porté par le sous-diacre. Ressemblant à la dalmatique, elle s'en différencie par ses dimensions et son absence de clavi (bandes verticales) : elle est plus courte, moins ornée et a des manches un peu plus longues et plus étroites. Depuis le XIXe siècle, dalmatique et tunique sont souvent identiques dans les formes utilisées en France. Aux temps de pénitence, dans les grandes églises, la dalmatique du diacre et la tunique du sous-diacre étaient remplacées, jusqu'à la réforme des rubriques romaines par le pape Jean XXIII, en 1960, par des chasubles violettes (ou noires le vendredi saint), pliées en avant ou coupées vers le milieu de la partie antérieure. Le sous-diaconat a été supprimé en 1972. Il continue d'être conféré dans les instituts de vie cléricale célébrant la liturgie antérieure aux réformes consécutives au Concile Vatican II, ainsi que par certaines communautés non-traditionalistes (comme les Oratoires de Londres et de Birmingham, ainsi que la Communauté Saint-Martin). (fr)
- Tunica atau Tunik adalah vestimentum liturgis yang dipergunakan dalam Ritus Latin Gereja Katolik oleh para , dan diadopsi pula oleh umat Anglikan dan Anglo-Katolik. Untuk mengetahui deskripsi tunica, lihat dalmatik, vestimentum yang bentuknya identik dengan tunica, meskipun edisi-edisi awal dari mengatur agar potongan lengan tunica dibuat lebih sempit. Kadang-kadang tunica dicirikan oleh selembar pita lebar yang dijahitkan pada bagian depan dan belakangnya, karena pada dalmatik dijahitkan dua lembar pita lebar tersebut. Di Roma, para subdiakon mulai mengenakan tunica sekitar abad ke-6, namun Paus Gregorius I mengharuskan mereka kembali mengenakan kasula. Mereka kembali mengenakan tunica pada abad ke-9, masa ketika tunica dikenakan pula oleh para akolit, kebiasaan yang menyebar luas sampai akhir Abad Pertengahan, dan kadang-kadang masih terlihat dikenakan oleh para akolit dan pembawa tongkat salib dalam Gereja-Gereja Anglikan. Di beberapa tempat di luar Roma, para subdiakon meneruskan penggunaan tunica bahkan antara abad ke-5 dan abad ke-9. Upacara dimana uskup mengenakan tunica pada subdiakon yang ditahbiskannya dimulai sejak abad ke-12, namun belum umum dilaksanakan sampai abad ke-14. Para diakon Roma dulu mengenakan tunica di bawah dalmatik, dan tunica juga menjadi bagian dari vestimentum liturgis berbagai tokoh penting. Pada abad ke-12 lazim bagi para uskup untuk mengenakan baik tunica maupun dalmatik sebagai bagian dari vestimentum pontifikal mereka. Sebelumnya mereka hanya mengenakan salah satu dari keduanya. Edisi-edisi awal dari Caeremoniale Episcoporum mengatur agar kedua vestimentum tersebut wajib dikenakan dalam , namun edisi saat ini hanya mengharuskan penggunaan dalmatik. (in)
- The tunicle is a liturgical vestment associated with Roman Catholicism, Anglicanism, and Lutheranism. (en)
- La tunicella è uno dei paramenti liturgici usati nella liturgia cristiana. Oggi la tunicella si presenta esattamente come una dalmatica: è costituita da un rettangolo di stoffa, con un foro al centro per la testa, che ricade davanti e dietro. Ha una forma squadrata e ai lati vi sono dei lacci.Quando questo paramento è indossato da un diacono si chiama dalmatica, quando è indossato da un suddiacono si chiama tunicella. In origine erano diverse, la dalmatica era una veste per alti dignitari, la tunicella (letteralmente "piccola tunica") era più modesta, ma ora sono divenuti uguali. In quella forma della messa tridentina che è chiamata messa solenne il prete indossa la casula o pianeta, il diacono la dalmatica, il suddiacono la tunicella. Il vescovo (ad indicare la pienezza del sacerdozio) nei pontificali indossa sotto la casula o pianeta sia la dalmatica che la tunicella. La tunicella è di solito di tessuto prezioso, e ornata con ricami e/o galloni, e come gli altri paramenti può essere dei vari colori liturgici (violaceo, rosso, verde, bianco, nero o rosaceo). (it)
- De tuniek (in het Latijn tunica of tunicella) is een kerkelijk parament (liturgisch kledingstuk) in de Rooms-Katholieke Kerk en sommige orthodoxe kerkgemeenschappen. Zij is het liturgisch kledingstuk van de subdiaken. De liturgische tuniek is afgeleid van de wereldlijke Romeinse tunica, die door de vroege christengemeenten overgenomen werd voor de eucharistische liturgie en daarbij rijkelijk versierd werd met christelijke symbolen en afbeeldingen. De tuniek werd voortaan door de subdiaken gedragen in de viering van de eucharistie en andere plechtigheden. De tuniek lijkt heel sterk op de dalmatiek, het kledingstuk voor de diaken. Oorspronkelijk bestonden er verschillen, maar die vervaagden in de loop van de eeuwen. In de oosterse liturgieën en kerken is de tuniek net als de dalmatiek lang: zij hangt tot op de kuiten. De tuniek heet daar stichaar. In de westerse (Latijnse) liturgie is zij ingekort gedurende de eeuwen en komt veelal tot de hoogte van de heupen. Sinds het vrijwel volledige verdwijnen van de oud-christelijke structuur van de hogere en lagere wijdingen door toedoen van een motu proprio van paus Paulus VI in 1972, waardoor het subdiakenschap praktisch verdween, is de tuniek veelal in onbruik geraakt. Zij is echter nog altijd een verplicht liturgisch kledingstuk in de Tridentijnse Mis die in de Katholieke Kerk vooral gebruikt wordt door traditionalistische geestelijken. (nl)
- Туни́ка — (лат. tunica) деталь литургического облачения католического клирика. Схожа с далматикой, но с более узкими рукавами. Верхнее облачение католического субдиакона. При совершении понтификальной мессы епископ носит тунику под далматику. Различают tunica talaris — туника до пят, лат. exomis — с обнажённым правым плечом, лат. colobium — туника без рукавов. (ru)
- Tunika, tunicella – szata liturgiczna używana przez subdiakona oraz biskupa, nakładana podczas sprawowania uroczystej mszy w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego. Tunicella występowała jako element stroju liturgicznego w VI w., u schyłku którego wyszła z użycia. Przywrócono ją w IX w. Była podobna do dalmatyki, jednak mniej zdobiona. Ponadto w średniowieczu różniła się od niej węższymi rękawami o odmiennym kroju, ale z czasem ta różnica zanikła. Główną różnicą między tunicellą okresu średniowiecznego a dalmatyką tegoż okresu jest brak rozcięcia po bokach szaty, ponadto ówczesne tuniki były krótsze od dalmatyk. Użycie tuniki zostało zaniechane w związku ze zniesieniem subdiakonatu w efekcie reform posoborowych po 1963 r.; zachowały ją jednak środowiska przywiązane do dawnej liturgii. Tunicella jako element stroju biskupa miała charakter symboliczny - symbolizowała, iż biskup łączy w sobie wszystkie stopnie święceń. Ponieważ znajdowała się pod kilkoma innymi szatami to zdobiono ją jeszcze skromniej niż tunikę subdiakońską i szyto ją z materiałów o mniejszym ciężarze właściwym. Tunika, zarówno subdiakońska, jak i biskupia symbolizowała radość z posługi kapłańskiej i w czasie jej zakładania kapłan odmawiał krótką modlitwę proszącą Boga o dar radości. (pl)
- Tunicela é uma Veste litúrgica própria dos subdiáconos, também os bispos a podem vestir no rito romano extraordinário antes da dalmática. Tem a forma de um T e é essencialmente igual à dalmática, difere desta apenas em ter as mangas mais estreitas e mais compridas, embora, por uma questão de simetria, a tunicela e a dalmática sejam, nos tempos que correm, exactamente iguais. O subdiácono pode ou deve usar a tunicela em todos os actos e celebrações em que a liturgia permite ou prescreve ao diácono o uso da dalmática. Usada pelo bispo nos pontificais sob a dalmática e a casula, representa a plenitude do poder de todos os graus da hierarquia da ordem que ele possui. (pt)
|
| rdfs:comment
|
- The tunicle is a liturgical vestment associated with Roman Catholicism, Anglicanism, and Lutheranism. (en)
- Туни́ка — (лат. tunica) деталь литургического облачения католического клирика. Схожа с далматикой, но с более узкими рукавами. Верхнее облачение католического субдиакона. При совершении понтификальной мессы епископ носит тунику под далматику. Различают tunica talaris — туника до пят, лат. exomis — с обнажённым правым плечом, лат. colobium — туника без рукавов. (ru)
- La tunicelo (aŭ tuniketo) estas unu el la liturgiaj ornatoj en uzo en la kristana Liturgio, nome en la Katolika Eklezio kaj Eklezio de Anglio. (Latine: “tunicella”. Hodiaŭ la tunicelo prezentiĝas precize kiel la dalmatiko: ĝin konstituas ŝtofa retangulo, kun truo en la centro, tra kiu pasas la kapo, kiu refalas antaŭe kaj malantaŭe. Ĝia kvadrata formo estas adherigita al la korpo pere de ligiloj.Kiam tiu ornato estas vestita de diakono oni ĝin nomas dalmatiko, kiam estas vestita de subdiakono estas nomata tunicelo. Origine ili estis malsamformaj: la dalmatiko ĝin vestis la altaj moŝtuloj, la tunicelo (laŭlitere eta tuniko) estis malpli riĉornata: kaj tiuj diversaj formoj pasigis en la liturgian uzon Nun ili estas egalaj. (eo)
- Die Tunicella (Diminutiv von lat. Tunica „kleine Tunica“; auch Tunica stricta, dalmatica subdiaconalis, subucula, subtile oder subdiaconale) ist in der katholischen Kirche das liturgische Amtsgewand des Subdiakons bei Heiligen Messen, Prozessionen und Segnungen. Ferner trug sie auch der Bischof beim feierlichen Pontifikalamt unter der Dalmatik und der Kasel. (de)
- La tunicela es la vestidura exterior propia y característica de los subdiáconos. A partir del siglo XI, la tunicela apenas se diferencia de la dalmática que usan los diáconos salvo cuando la llevaba el obispo debajo de la casulla para utilizarla en los pontificales. Sin embargo, desde el siglo IX en que se tiene su primera noticia, su estructura era la de una simple túnica sin adornos o menos adornada y más estrecha que la propia dalmática. A imitación de ella, se hicieron desde el siglo IX dalmáticas para uso de los acólitos para utilizar en funciones muy solemnes. (es)
- La tunique est un vêtement liturgique catholique solennel, porté par le sous-diacre. Ressemblant à la dalmatique, elle s'en différencie par ses dimensions et son absence de clavi (bandes verticales) : elle est plus courte, moins ornée et a des manches un peu plus longues et plus étroites. Depuis le XIXe siècle, dalmatique et tunique sont souvent identiques dans les formes utilisées en France. (fr)
- Tunica atau Tunik adalah vestimentum liturgis yang dipergunakan dalam Ritus Latin Gereja Katolik oleh para , dan diadopsi pula oleh umat Anglikan dan Anglo-Katolik. Untuk mengetahui deskripsi tunica, lihat dalmatik, vestimentum yang bentuknya identik dengan tunica, meskipun edisi-edisi awal dari mengatur agar potongan lengan tunica dibuat lebih sempit. Kadang-kadang tunica dicirikan oleh selembar pita lebar yang dijahitkan pada bagian depan dan belakangnya, karena pada dalmatik dijahitkan dua lembar pita lebar tersebut. (in)
- La tunicella è uno dei paramenti liturgici usati nella liturgia cristiana. Oggi la tunicella si presenta esattamente come una dalmatica: è costituita da un rettangolo di stoffa, con un foro al centro per la testa, che ricade davanti e dietro. Ha una forma squadrata e ai lati vi sono dei lacci.Quando questo paramento è indossato da un diacono si chiama dalmatica, quando è indossato da un suddiacono si chiama tunicella. In origine erano diverse, la dalmatica era una veste per alti dignitari, la tunicella (letteralmente "piccola tunica") era più modesta, ma ora sono divenuti uguali. (it)
- De tuniek (in het Latijn tunica of tunicella) is een kerkelijk parament (liturgisch kledingstuk) in de Rooms-Katholieke Kerk en sommige orthodoxe kerkgemeenschappen. Zij is het liturgisch kledingstuk van de subdiaken. De liturgische tuniek is afgeleid van de wereldlijke Romeinse tunica, die door de vroege christengemeenten overgenomen werd voor de eucharistische liturgie en daarbij rijkelijk versierd werd met christelijke symbolen en afbeeldingen. De tuniek werd voortaan door de subdiaken gedragen in de viering van de eucharistie en andere plechtigheden. (nl)
- Tunika, tunicella – szata liturgiczna używana przez subdiakona oraz biskupa, nakładana podczas sprawowania uroczystej mszy w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego. Tunicella występowała jako element stroju liturgicznego w VI w., u schyłku którego wyszła z użycia. Przywrócono ją w IX w. Była podobna do dalmatyki, jednak mniej zdobiona. Ponadto w średniowieczu różniła się od niej węższymi rękawami o odmiennym kroju, ale z czasem ta różnica zanikła. Główną różnicą między tunicellą okresu średniowiecznego a dalmatyką tegoż okresu jest brak rozcięcia po bokach szaty, ponadto ówczesne tuniki były krótsze od dalmatyk. (pl)
- Tunicela é uma Veste litúrgica própria dos subdiáconos, também os bispos a podem vestir no rito romano extraordinário antes da dalmática. Tem a forma de um T e é essencialmente igual à dalmática, difere desta apenas em ter as mangas mais estreitas e mais compridas, embora, por uma questão de simetria, a tunicela e a dalmática sejam, nos tempos que correm, exactamente iguais. O subdiácono pode ou deve usar a tunicela em todos os actos e celebrações em que a liturgia permite ou prescreve ao diácono o uso da dalmática. (pt)
|
