| dbo:abstract
|
- Abú 'Al-Fath Muhammad (ابو الفتح محمد شیبانی خان), známý jako Šejbání Chán (1451 – 2. prosince 1510), byl středoasijský vojevůdce a chán Uzbeků, jejichž kmeny kolem roku 1500 sjednotil do mocného kmenového svazu. Pocházel z kmene Šibán či Šejbán, což v překladu znamená "pelyněk". Proslul především nepřátelstvím vůči jinému známému vojevůdci Báburovi z Fergany, pozdějšímu zakladateli Mughalské říše. Roku 1505 Šejbání Bábura vyhnal z jeho sídelního města Samarkandu a roku 1507 také z Herátu, kam před ním Bábur uprchl. Šejbáního sídlem byla Buchara, která se stala centrum jeho říše, Šajbánského chanátu. Sám sunnitský muslim, Šejbání Chán byl nábožensky tolerantním panovníkem i navzdory rivalství se sousední šíitskou Persií. Už od mládí byl známý živým zájmem o historii a teologii. Byl autorem spisu, shrnujícího jeho vlastní názory a postoje v rámci filozofie a náboženské etiky Islámu. Dílo, nesoucí název Bahru’l-huda bylo napsáno v čagatajštině, a jeho originál se dnes nachází v Londýně. Mimo čagajštiny ovládal i perštinu, v obou jazycích byl autorem poezie. Šejbání Chán proslul jako znalec náboženství, mecenáš umění, básník i vojevůdce. Buchara za jeho vlády zažila období rozkvětu a prosperity. Často připisovanou krutostí se nijak nevymykal dobovému standardu. Období jeho vlády je považováno za jeden z důležitých milníků v historii území dnešního Uzbekistánu, podobně jako vláda Tamerlána(Timura). Roku 1509 musel čelit povstání Kazachů. To sice dokázal potlačit, ale byl jím oslaben. Toho využil perský šáh Ismá‘íl I. z dynastie Safíjovců, který se cítil ohrožen vzrůstem Šejbáního moci. Roku 1510 se Ismá'il a Šejbání utkali v bitvě u Mervu, v dnešním Turkmenistánu. Navzdory početní převaze byl Šejbání poražen moderněji vyzbrojenou a organizovanou perskou armádou. Na útěku byl Šejbání smrtelně zraněn a padl do rukou Peršanů. Šáh Ismá'il nařídil umírajícího protivníka rozčtvrtit a jeho údy rozeslat po území Střední Asie. Z jeho lebky zasazené do zlata dal perský šáh zhotovit číši, jíž věnoval Báburovi. Šejbáního potomci přežili jako vládnoucí dynastie v uzbeckém městě Chiva až do konce 17. století. (cs)
- أبو الفتح محمد شيباني بن شاه بداق بن أبو الخير خان، ولد عام 1451 م ويعود نسبه لجنكيز خان. كني في صغره بشاه بخت «ثروة الملك» و تحولت كنيته مع الزمن إلى شايبك، وهي الكنية التي اختارها لنفسه في كبره. توفي والده وجده و هو ما زال في سن صغيرة، وأمضى بداية حياته مع أخيه مطارداً من أعداء جده . و كانا يمضيان في ثلة الفرسان الذين ظلا يحميانهما. و تعلم خلال هذه المحنة كيف يستطيع العيش في أحلك الظروف مما صنع منه قائداً فذاً. كان مسرح تلك الأحداث هي هضبة القبجاق، والتي كانت يوماً ما مملكة جغطاي خان أحد أحفاد جنكيز خان. قام بتوحيد العديد من القبائل الأوزبكية ووضع الأسس لصعودهم في بلاد ما وراء النهر وإنشاء خانات بخارى. (ar)
- Abu-l-Fath Muhàmmad Xaibani (v. 1451- 1510), net d'Abu l-Khayr després d'un període sense notícies clares de 32 anys, va ser el segon sobirà de la dinastia dels xibànides de l'Uzbekistan que regnà de 1500 a 1510. Els seus orígens en fan alhora un genguiskhànida i un descendent d'un homònim (Xiban o Xaiban), fundador de la seva dinastia (xibànida), que hauria convertit la seva tribu a l'islam des del segle xiii. Va néixer a la regió de Sighnak, sobre el Sirdarià inferior. Estava destinat a restaurar el poder que havia tingut el seu avi a la seva regió natal i va començar per la seva regió natal. (ca)
- Abu'l-Fath Mohammed Scheibani (usbekisch Муҳаммад Шайбоний Muhammad Shayboniy, * 1451; † 29. November oder 1. Dezember 1510) war ein Khan der Usbeken, der Wiederbegründer des Usbeken-Khanats und der Ahnherr der Scheibaniden-Dynastie. (de)
- Abu'l-Fath Muhammad Shaybani Jan, conocido también como Muhammad Shaybani o Mohammed Sheibani (ca. 1451? – 1510), nieto y sucessor de Abu'l-Jayr tras un interregno de 32 años, fue un soberano (kan) de la dinastía turcomongol de los Shaybánidas de Uzbekistán y reinó de 1500 a 1510. (es)
- Muhammad Shaybani Khan (Uzbek: Muhammad Shayboniy, also known as Abul-Fath Shaybani Khan or Shayabak Khan or Shahi Beg Khan, originally named "Shibägh", which means "wormwood" or "obsidian") (c. 1451 – 2 December 1510), was an Uzbek leader who consolidated various Uzbek tribes and laid the foundations for their ascendance in Transoxiana and the establishment of the Khanate of Bukhara. He was a Shaybanid or descendant of Shiban (or Shayban), the fifth son of Jochi, Genghis Khan's eldest son. He was the son of Shah-Budag, thus a grandson of the Uzbek conqueror Abu'l-Khayr Khan. (en)
- Mohammad Chaybani ou Shaybânî ou Mohammed Sheibani, né vers 1451 et mort en 1510, petit-fils et successeur d'Abu-l-Khayr après un interrègne de 32 ans, fut le deuxième souverain de la dynastie turco-mongole des Chaybanides de l'actuel Ouzbékistan (ancien Boukharie), et régna de 1500 à 1510. (fr)
- 아불 파스 무함마드(페르시아어: شیبک خان ازبک)는 후에 샤이바니 칸이라고 불리는 인물(1451년대 - 1510년 12월 2일)로, 1500년부터 우즈베크족의 칸이었다. 그는 전임자들이 추구한 우즈벡 부족들의 통합을 위한 노력을 계승하였으며, 지배권을 유지하기 위해 트란스옥시아나에 나라를 건국했다. 무함마드 샤이바니는 조부 아불 하이르 칸이 죽은 이후 여러 지역을 떠돌아다니다 티무르조에서의 망명 생활을 거쳐 1487년 모굴 칸국의 마흐무드 칸의 신하가 되었다. 마흐무드 칸으로부터 야씨시의 통치를 위임 받은 후 샤이바니는 흩어져 있언 우즈벡 유목민들을 재규합할 수 있었다. 그리고 그는 1500년 카자흐 세력과 휴전하고 트란스옥시아나 정복에 나섰다. 1500년, 샤이바니는 할아버지인 아불 하이르 칸이 그랬듯 티무르 왕조를 사마르칸드에서 쫓아냈다. 이후 그는 티무르 왕조의 지도자 바부르─무굴 제국의 창시자─에 대한 여러 번의 공격을 성공적으로 이끌었다. 1505년 그는 사마르칸드를 재점령하고, 1506년에는 부하라를 점령했으며, 1507년에는 헤라트마저 점령하여 샤이바니 제국을 세우는데 성공했다. 1508 - 9년 그는 북쪽의 카자흐 칸국을 공격하고 약탈을 행했다. 하지만 1510년, 이 이끄는 카자흐인들에게 대패했다. 당시 이란의 사파비 왕조의 샤 이스마일 1세는 샤이바니의 성공에 위협을 느껴 우즈벡인들에 적대적 태도를 보이기 시작한다. 샤 이스마일은 1510년 대규모의 원정군을 이끌고 호라산의 메르브에 체류 중이었던 샤이바니를 기습했다. 당시 샤이바니는 카자흐 칸국과 하자라족에 대한 군사원정을 마치고 군대를 해산한 상태였다. 그의 신하들은 병력이 열세임을 이유로 퇴각해 지원군을 기다릴 것을 주장했으나, 그는 이를 무시했다. 우즈벡 군대는 크게 패하고 샤이바니는 전사했다. 이스마일은 샤이바니 칸의 두개골을 술잔으로 만들어 오스만 제국의 바예지드 2세에게 선물로 보냈다. 샤이바니가 죽었을 때 우즈벡인들은 트란스옥시아나 전역을 지배하고 있었다. 샤이바니가 죽은 뒤 바부르는 이스마일에게 한자다 베굼을 석방해줄 것을 요청했고, 그녀는 아들과 함께 바부르의 궁정으로 왔다. 이런 까닭에 샤이바니의 자리가 그의 삼촌, 조카, 형제 등에게 전해진 것이다. 샤이바니 왕조는 1687년까지 호라즘(즉, 히바)를 다스렸다. (ko)
- Moehammad Shajbani Kan (Oezbeeks: Muhammad Shayboniy, Perzisch: شایبک خان), Aboel-Fath Shajbani Kan, Shajabak Kan of Shahi Beg Kan (c. 1451 – 2 december 1510) was een Oezbeekse heerser die kortstondig verschillende Oezbeekse stammen verenigde en de stichter was van het Kanaat van Boechara. Na het uiteenvallen van de Gouden Horde viel ook het Rijk van de Timoeriden uiteen. Hiervan maakte Shajbani gebruik om een nieuw rijk te stichten. In 1505 veroverde hij Samarkand, de hoofdstad van het rijk van de Timoeriden, in 1506 Buchara (vandaar de naam van het Kanaat) en in 1507 Herat. In 1508-09 voerde hij verschillende oorlogen met de Kazachen, zonder enig succes. De nieuwe shah van Perzië, Ismail I, vond dat hij moest ingrijpen. Tijdens de (1510) werd Shajbani gedood. Ismail liet de verschillende ledematen van Shajbani opsturen naar alle uithoeken van zijn rijk en maakte van zijn schedel een gouden drinkbeker. De nieuwe machten na zijn dood in Centraal-Azië waren: Rusland (Vasili III van Moskou), Perzië (Ismail I), het Ottomaanse Rijk (Selim I) en het Mogolrijk onder Babur. Het Kanaat van Buchara werd van 1505 tot 1599 geregeerd door de , daarna door de (1599-1785). In 1785 veranderde het Kanaat in het Emiraat Buchara. (nl)
- ムハンマド・シャイバーニー・ハン（ウズベク語: Muhammad Shayboniy / Муҳаммад Шайбоний、ペルシア語: شایبک خان, ラテン文字転写: Muḥammad Shaybānī Khān、1451年 - 1510年12月2日）は、ウズベク・ハン国シャイバーニー朝の初代ハン。アブル＝ハイル・ハンの孫。 (ja)
- Maomé Xaibani ou Muhammad Shaybani Khan (em usbeque: Muhammad Shayboniy), também conhecido ou grafado como Muhammad Shibani, Abul-Fath Shaybani Khan, Shayabak Khan, Shahi Beg Khan ou Shibägh (c. 1451 — Merve, 2 de dezembro de 1510) foi um líder usbeque que deu continuidade ao empreendimento do seu avô (r. 1428–1468) de reunir várias tribos usbeques e lançou as fundações para a sua ascendência na Transoxiana e a criação do Canato de Bucara. Era um membro do clã mongol dos xaibânidas, descendente de , filho de Jochi, o filho mais velho de Gêngis Cã. O seu pai era (ou Budaque Sultão), filho de Abu Cair Cã. (pt)
- Муха́ммед Шейбани́ (Шейбани́-хан, упоминаемый в источниках также как Шайба́к, Шайбе́к и Шахибе́к) (узб. Muhammad Shayboniy; узб. Shayboniyxon; узб. Sulton Muhammad Shayboniyxon; 1451 — 2 декабря 1510) — узбекский хан, основатель династии Шейбанидов и хан Бухарского ханства. Сын Шах-Будаг-султана, внук правителя и основателя государства кочевых узбеков Абулхайир-хана (1428—1468). Чингизид, потомок по линии хана Шибана, третьего сына Джучи. (ru)
- Muhammad Szibani (albo Muhammad Szejbani. Właściwie Muhammad Szah Bacht. W innych formach: Szahi Bek, Szajbek) (ur. 1451 - zm. 29 listopada 1510 r.) – chan z rodu Szejbanidów, który za swojego życia podbił większość zachodniej Azji Środkowej, tradycyjnie uważany za założyciela Chanatu Buchary. Był synem Szah Budaka. Otrzymał imię Muhammad i tytuł honorowy (lakab) Szah Bacht, który w tureckim przyjmował także formę Szahi Bek, albo Szajbek. W późniejszym okresie był jednak bardziej znany pod swoim poetyckim pseudonimem (tachallos) Szibani, przyjętym na cześć eponimicznego protoplasty Szejbanidów , czwartego syna Dżocziego. Późniejsza literacka tradycja Azji Środkowej była prawdopodobnie nieświadoma pochodzenia pseudonimu Szibaniego i szybko skojarzyła go ze znanym arabskim "Szejban" (zobacz plemię ). Stąd "Szibani" stał się "Szejbanim". Ojciec Szibaniego zmarł ok. 1459/1460 i wraz ze swoim bratem Mahmudem (żył 1454 - 1501), który miał pozostać jego towarzyszem przez całe życie, znalazł się on pod kuratelą swojego dziadka, Abulchajra (1428 - 1468). Abulchajr umieścił braci najpierw pod opieką "Ujghur Baj Szajcha", który prawdopodobnie był odpowiedzialny za naukę z książek, następnie zaś Karaczin Bega, uczącego ich polowania i wojaczki. Dzieciństwo i młodość Szibani spędził w nad dolną Syr-darią i jego okolicach, gdzie swój obóz miał jego dziadek. Kiedy po śmierci Abulchajra utworzona przez niego konfederacja rozpadła się Karaczin Beg zabrał braci do Astrachania, prawdopodobnie szukając opieki miejscowych chanów (zob. Wielka Orda, Chanat Astrachański). Ze względu na problemy w samym Astrachaniu cała trójka szybko jednak opuściła to miejsce. Chronologia życia Szibaniego aż do roku 1500 nie jest zbyt jasna. Po opuszczeniu Astrachania wraz z bratem udał się on z powrotem do Sygnaku, jednak po najwidoczniej nieudanej próbie zdobycia jakiejś pozycji w regionie obaj byli zmuszeni szukać schronienia w Bucharze. Przez następne dwa lata Szibani służył jako najemnik w służbie emira klanu , Sultana Alego Tarchana, by następnie powrócić w rejon środkowej Syr-darii, gdzie dowódca twierdzy Arkuk zaoferował uznanie jego zwierzchności. Jakiś czas później udało mu się zdobyć lub też ofiarowano mu Sygnak, stolicę jego dziadka. Cały region Syr-darii był wówczas polem walki pomiędzy Kazachami, potomkami Miranszaha (1405 - 1407) z rodu Timurydów, którzy dzierżyli Samarkandę i Bucharę, oraz Czagataidami z z centrum w Taszkencie. Przy ciągle zmieniającej się sytuacji Szibani tylko czasami odnosił zwycięstwa, najczęściej jako najemnik którejś ze stron. W połowie lat osiemdziesiątych Szibani zgromadził wokół siebie na tyle poważne siły, że mógł na ich czele dokonać rajdu na Chorezm, wówczas w posiadaniu Timurydy (1469 - 1506), i na pewien czas zająć w nim kilka miast. To zwróciło na niego uwagę władcy Samarkandy, (1469 - 1494), który wynajął go do udziału w kampanii przeciwko zajmującemu Taszkent i zagrażającemu posiadłościom Timurydów w Kotlinie Fergańskiej chanowi Czagataidów (1487 - 1508/1509). W roku 1488 pod Taszkentem Szibani przeszedł jednak na stronę przeciwnika i w konsekwencji siły z Samarkandy poniosły klęskę. Sultan Mahmud miał go wynagrodzić wspomnianym już wcześniej miastem Arkuk. Szibani kolejny raz pojawia się w źródłach dopiero w roku 1500, kiedy zaatakował Samarkandę, najprawdopodobniej w imieniu swojego patrona Sultana Mahmuda. Nawet jednak jeśli tak było, to po zdobyciu miasta Szibani zignorował swoje zobowiązania i potraktował je jako swoją osobistą zdobycz. Jeszcze w tym samym roku Szibani zdobył też Bucharę. Timuryda Babur (1494 - 1530) odbił Samarkandę i zajmował ją zimą 1500/1501 roku, jednak na wiosnę 1501 roku Szibani pokonał go w bitwie pod Sar-i Pul nieopodal miasta i ponownie je zdobył po długim oblężeniu. Te sukcesy spowodowały że na stronę Szibaniego zaczęło przechodzić wiele plemion służących poprzednio Timurydom albo Czagataidom, co dało mu środki na prowadzenie kampanii nieustannych podbojów przez następną dekadę. W roku 1502 Szibani przeprowadził udaną wyprawę do Kotliny Fergańskiej i zajął Taszkent. W następnym roku powrócił do Kotliny i pokonał w walnej bitwie połączone siły swojego dawnego mocodawcy Sultana Mahmuda i jego brata (1487 - 1504) oraz zajął ją ostatecznie. W roku 1505 po dziesięciomiesięcznym oblężeniu zdobył Urgencz, a następnie Balch, zagrażając tym samym także reszcie posiadłości Husajna Bajkary. Stary władca znajdował się w konflikcie zarówno ze swoimi buntowniczymi emirami, jak i synami, pomimo to zmobilizował przeciwko Szibaniemu armię i zamierzał wyruszyć w pole. Okazało się jednak że nie jest już zdolny do prowadzenia wojska i zmarł w 1506 roku. Jego synowie, (1506 - 1507) i (1506 - 1507), nie byli dla Szibaniego żadnymi przeciwnikami i w roku 1507 zajął on Herat niemal bez walki, po czym zdobył także Kandahar. W następnym roku Szibani udał się do zachodniego Chorasanu, zajmując Meszhed, Niszapur, Sabzewar, i Astarabad. Tym samym proces podboju posiadłości Timurydów został zakończony. Przez ostatnie dwa lata swojego życia Szibani nie dokonał już żadnych nowych podbojów, lecz starał się raczej scalić swoje pospiesznie zbudowane imperium. Lato 1508 roku spędził w okolicach Bastamu, zaś zimę w Bucharze, gdzie świętował Id al-Fitr, by następnie poprowadzić kampanię przeciwko Kazachom. Udał się na pielgrzymkę do Sanktuarium Imama Rezy w Meszhedzie, zaś później przybył do Heratu skąd poprowadził rajd na Kerman, by po powrocie do miasta przeprowadzić karne ekspedycje przeciwko Hazarom i z Hazaradżat. To w Heracie w październiku 1510 roku dotarła do niego wiadomość że Isma'il (1501 - 1524) z rodu Safawidów maszeruje na Chorasan. Szibani udał się natychmiast do Merwu i w pobliżu miasta zginął w bitwie z siłami Isma'ila 29 listopada 1510 roku "i większość podbitego przez niego terytorium została szybko utracona przez jego krewnych i zwolenników". Podobnie jak jego poprzednicy, Timurydzi, Szibani był patronem nauki i sztuki. Uczynił szczególnie dużo dla promowania literatury w języku czagatajskim i sam był poetą piszącym w tym języku. Pozostawił po sobie syna, Muhammada Temüra, który od roku 1512 współrządził wraz z chanem (1512 - 1530) w wyznaczonym mu apanażu w Samarkandzie, jednak zginął w marcu 1514 roku nie pozostawiając po sobie żadnych legalnych dziedziców. (pl)
- 穆罕默德·昔班尼（烏茲別克語：Muhammad Shayboniy，1451年－1510年12月2日）是河中地区布哈拉汗国的開國之君。他继续巩固各乌兹别克部族和奠定基础。 昔班尼是蒙古黄金家族成员昔班的后代。他是烏兹别克汗国首领阿布海兒之孫、之子。1468年，昔班尼的父、祖二人在反哈薩克人的戰役中被殺。乌兹别克部落陷入分裂，他与阿布海儿的其他子孙一样，辗转哈萨克汗国各地，过着流亡生活。 昔班尼後來投奔了帖木儿帝国的苏丹阿赫马德米儿咱，成为一名率领3000人的将领。在帖木儿帝国同西察合台汗国发生战争的时候，昔班尼秘密投靠了西察合台的速檀馬哈木，在1488年的奇尔奇克河战役中，他帮助速檀马哈木击败了帖木儿帝国，得到突厥斯坦城為封地。1500年，攻下帖木兒帝國的首都撒馬爾罕，建立作為布哈拉汗国開端的昔班尼王朝。此后，又经过一系列戰役，驱逐了帖木儿帝国後王巴卑爾，迫使其前往印度建立莫卧儿帝国。1506年，昔班尼率军攻占布哈拉，1507年攻取赫拉特，帖木儿帝国灭亡。1508年至1509年间，多次北上襲擊哈薩克汗國。又远征哈扎拉族，失败。 1510年，昔班尼被哈萨克汗哈斯木大败，逃亡到与波斯萨非王朝交界处。自赫拉特被乌兹别克人占领以后，薩非王朝的伊斯邁爾一世意识到乌兹别克人的扩张是一个重大威胁。得知昔班尼战败后，伊斯邁爾一世亲自率军至呼羅珊攻击昔班尼。在梅爾夫戰役中，昔班尼兵敗试图逃跑，但被殺。他的首级被砍了下来，贴上金箔，制成了骷髅杯，送给了土耳其蘇丹巴耶塞特二世。他的尸体则切成数块，送往波斯各地展览。 昔班尼在攻占撒马尔罕之后，娶巴布尔的姐姐汗扎達·別姬为妻。昔班尼被杀后他的妻儿被送往莫卧儿帝国，因此布哈拉汗国的继承人是他的叔父。他的远亲後來成立了希瓦汗国。 (zh)
- Мухаммед Шейбані (*1451 — 2 грудня 1510) — 1-й хан Держави Шейбанідів в 1500—1510 роках. Повне ім'я «Абул-Фатх Мухаммед ібн Шах-Будаг» на прізвисько Шейбані. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- أبو الفتح محمد شيباني بن شاه بداق بن أبو الخير خان، ولد عام 1451 م ويعود نسبه لجنكيز خان. كني في صغره بشاه بخت «ثروة الملك» و تحولت كنيته مع الزمن إلى شايبك، وهي الكنية التي اختارها لنفسه في كبره. توفي والده وجده و هو ما زال في سن صغيرة، وأمضى بداية حياته مع أخيه مطارداً من أعداء جده . و كانا يمضيان في ثلة الفرسان الذين ظلا يحميانهما. و تعلم خلال هذه المحنة كيف يستطيع العيش في أحلك الظروف مما صنع منه قائداً فذاً. كان مسرح تلك الأحداث هي هضبة القبجاق، والتي كانت يوماً ما مملكة جغطاي خان أحد أحفاد جنكيز خان. قام بتوحيد العديد من القبائل الأوزبكية ووضع الأسس لصعودهم في بلاد ما وراء النهر وإنشاء خانات بخارى. (ar)
- Abu-l-Fath Muhàmmad Xaibani (v. 1451- 1510), net d'Abu l-Khayr després d'un període sense notícies clares de 32 anys, va ser el segon sobirà de la dinastia dels xibànides de l'Uzbekistan que regnà de 1500 a 1510. Els seus orígens en fan alhora un genguiskhànida i un descendent d'un homònim (Xiban o Xaiban), fundador de la seva dinastia (xibànida), que hauria convertit la seva tribu a l'islam des del segle xiii. Va néixer a la regió de Sighnak, sobre el Sirdarià inferior. Estava destinat a restaurar el poder que havia tingut el seu avi a la seva regió natal i va començar per la seva regió natal. (ca)
- Abu'l-Fath Mohammed Scheibani (usbekisch Муҳаммад Шайбоний Muhammad Shayboniy, * 1451; † 29. November oder 1. Dezember 1510) war ein Khan der Usbeken, der Wiederbegründer des Usbeken-Khanats und der Ahnherr der Scheibaniden-Dynastie. (de)
- Abu'l-Fath Muhammad Shaybani Jan, conocido también como Muhammad Shaybani o Mohammed Sheibani (ca. 1451? – 1510), nieto y sucessor de Abu'l-Jayr tras un interregno de 32 años, fue un soberano (kan) de la dinastía turcomongol de los Shaybánidas de Uzbekistán y reinó de 1500 a 1510. (es)
- Muhammad Shaybani Khan (Uzbek: Muhammad Shayboniy, also known as Abul-Fath Shaybani Khan or Shayabak Khan or Shahi Beg Khan, originally named "Shibägh", which means "wormwood" or "obsidian") (c. 1451 – 2 December 1510), was an Uzbek leader who consolidated various Uzbek tribes and laid the foundations for their ascendance in Transoxiana and the establishment of the Khanate of Bukhara. He was a Shaybanid or descendant of Shiban (or Shayban), the fifth son of Jochi, Genghis Khan's eldest son. He was the son of Shah-Budag, thus a grandson of the Uzbek conqueror Abu'l-Khayr Khan. (en)
- Mohammad Chaybani ou Shaybânî ou Mohammed Sheibani, né vers 1451 et mort en 1510, petit-fils et successeur d'Abu-l-Khayr après un interrègne de 32 ans, fut le deuxième souverain de la dynastie turco-mongole des Chaybanides de l'actuel Ouzbékistan (ancien Boukharie), et régna de 1500 à 1510. (fr)
- ムハンマド・シャイバーニー・ハン（ウズベク語: Muhammad Shayboniy / Муҳаммад Шайбоний、ペルシア語: شایبک خان, ラテン文字転写: Muḥammad Shaybānī Khān、1451年 - 1510年12月2日）は、ウズベク・ハン国シャイバーニー朝の初代ハン。アブル＝ハイル・ハンの孫。 (ja)
- Maomé Xaibani ou Muhammad Shaybani Khan (em usbeque: Muhammad Shayboniy), também conhecido ou grafado como Muhammad Shibani, Abul-Fath Shaybani Khan, Shayabak Khan, Shahi Beg Khan ou Shibägh (c. 1451 — Merve, 2 de dezembro de 1510) foi um líder usbeque que deu continuidade ao empreendimento do seu avô (r. 1428–1468) de reunir várias tribos usbeques e lançou as fundações para a sua ascendência na Transoxiana e a criação do Canato de Bucara. Era um membro do clã mongol dos xaibânidas, descendente de , filho de Jochi, o filho mais velho de Gêngis Cã. O seu pai era (ou Budaque Sultão), filho de Abu Cair Cã. (pt)
- Муха́ммед Шейбани́ (Шейбани́-хан, упоминаемый в источниках также как Шайба́к, Шайбе́к и Шахибе́к) (узб. Muhammad Shayboniy; узб. Shayboniyxon; узб. Sulton Muhammad Shayboniyxon; 1451 — 2 декабря 1510) — узбекский хан, основатель династии Шейбанидов и хан Бухарского ханства. Сын Шах-Будаг-султана, внук правителя и основателя государства кочевых узбеков Абулхайир-хана (1428—1468). Чингизид, потомок по линии хана Шибана, третьего сына Джучи. (ru)
- Мухаммед Шейбані (*1451 — 2 грудня 1510) — 1-й хан Держави Шейбанідів в 1500—1510 роках. Повне ім'я «Абул-Фатх Мухаммед ібн Шах-Будаг» на прізвисько Шейбані. (uk)
- Abú 'Al-Fath Muhammad (ابو الفتح محمد شیبانی خان), známý jako Šejbání Chán (1451 – 2. prosince 1510), byl středoasijský vojevůdce a chán Uzbeků, jejichž kmeny kolem roku 1500 sjednotil do mocného kmenového svazu. Pocházel z kmene Šibán či Šejbán, což v překladu znamená "pelyněk". Období jeho vlády je považováno za jeden z důležitých milníků v historii území dnešního Uzbekistánu, podobně jako vláda Tamerlána(Timura). (cs)
- 아불 파스 무함마드(페르시아어: شیبک خان ازبک)는 후에 샤이바니 칸이라고 불리는 인물(1451년대 - 1510년 12월 2일)로, 1500년부터 우즈베크족의 칸이었다. 그는 전임자들이 추구한 우즈벡 부족들의 통합을 위한 노력을 계승하였으며, 지배권을 유지하기 위해 트란스옥시아나에 나라를 건국했다. 무함마드 샤이바니는 조부 아불 하이르 칸이 죽은 이후 여러 지역을 떠돌아다니다 티무르조에서의 망명 생활을 거쳐 1487년 모굴 칸국의 마흐무드 칸의 신하가 되었다. 마흐무드 칸으로부터 야씨시의 통치를 위임 받은 후 샤이바니는 흩어져 있언 우즈벡 유목민들을 재규합할 수 있었다. 그리고 그는 1500년 카자흐 세력과 휴전하고 트란스옥시아나 정복에 나섰다. 이스마일은 샤이바니 칸의 두개골을 술잔으로 만들어 오스만 제국의 바예지드 2세에게 선물로 보냈다. (ko)
- Moehammad Shajbani Kan (Oezbeeks: Muhammad Shayboniy, Perzisch: شایبک خان), Aboel-Fath Shajbani Kan, Shajabak Kan of Shahi Beg Kan (c. 1451 – 2 december 1510) was een Oezbeekse heerser die kortstondig verschillende Oezbeekse stammen verenigde en de stichter was van het Kanaat van Boechara. De nieuwe shah van Perzië, Ismail I, vond dat hij moest ingrijpen. Tijdens de (1510) werd Shajbani gedood. Ismail liet de verschillende ledematen van Shajbani opsturen naar alle uithoeken van zijn rijk en maakte van zijn schedel een gouden drinkbeker. (nl)
- Muhammad Szibani (albo Muhammad Szejbani. Właściwie Muhammad Szah Bacht. W innych formach: Szahi Bek, Szajbek) (ur. 1451 - zm. 29 listopada 1510 r.) – chan z rodu Szejbanidów, który za swojego życia podbił większość zachodniej Azji Środkowej, tradycyjnie uważany za założyciela Chanatu Buchary. (pl)
- 穆罕默德·昔班尼（烏茲別克語：Muhammad Shayboniy，1451年－1510年12月2日）是河中地区布哈拉汗国的開國之君。他继续巩固各乌兹别克部族和奠定基础。 昔班尼是蒙古黄金家族成员昔班的后代。他是烏兹别克汗国首领阿布海兒之孫、之子。1468年，昔班尼的父、祖二人在反哈薩克人的戰役中被殺。乌兹别克部落陷入分裂，他与阿布海儿的其他子孙一样，辗转哈萨克汗国各地，过着流亡生活。 昔班尼後來投奔了帖木儿帝国的苏丹阿赫马德米儿咱，成为一名率领3000人的将领。在帖木儿帝国同西察合台汗国发生战争的时候，昔班尼秘密投靠了西察合台的速檀馬哈木，在1488年的奇尔奇克河战役中，他帮助速檀马哈木击败了帖木儿帝国，得到突厥斯坦城為封地。1500年，攻下帖木兒帝國的首都撒馬爾罕，建立作為布哈拉汗国開端的昔班尼王朝。此后，又经过一系列戰役，驱逐了帖木儿帝国後王巴卑爾，迫使其前往印度建立莫卧儿帝国。1506年，昔班尼率军攻占布哈拉，1507年攻取赫拉特，帖木儿帝国灭亡。1508年至1509年间，多次北上襲擊哈薩克汗國。又远征哈扎拉族，失败。 昔班尼在攻占撒马尔罕之后，娶巴布尔的姐姐汗扎達·別姬为妻。昔班尼被杀后他的妻儿被送往莫卧儿帝国，因此布哈拉汗国的继承人是他的叔父。他的远亲後來成立了希瓦汗国。 (zh)
|
