| dbo:abstract
|
- Julio Baghy (en hongarès, Baghy Gyula) (Szeged, 13 de gener de 1891–Budapest, 18 de març de 1967) va ser un actor hongarès i un dels escriptors més importants en esperanto. Va començar a aprendre esperanto l'any 1911. Va treballar d'actor i de mànager de teatre. Durant la Primera Guerra Mundial va ser capturat i, com a presoner de guerra, va estar-se sis anys a Sibèria. En tornar al seu país, va dedicar-se a l'esperanto gairebé de forma exclusiva com a escriptor, editor, actor i professor, formant amb Kálmán Kalocsay en nucli de l'anomenada , amb qui va redactar la revista durant els anys 1920 i 1930. En aquest període va ser també professor itinerant d'esperanto segons el mètode en diferents països, com Estònia, Letònia, els Països Baixos i França. La seva extensa obra literària, particularment els seus poemes, la seva participació en nombrosos congressos i la seva activitat pedagògica el van convertir en una figura immensament popular entre els esperantistes. William Auld el considera "després de Zamenhof, el parlant d'esperanto més popular del món". (ca)
- Julio Baghy (13. ledna 1891, Segedín – 18. března 1967, Budapešť) byl maďarský herec, režisér a jeden z předních autorů esperantského hnutí. Je autorem několika novel, ale své mistrné zvládnutí esperanta dokázal především na poli poezie. Jeho verše jsou plné lyriky, humanismu a veselé nálady. Jeho první velkou básnickou sbírkou je Preter la Vivo, z níž bylo mnoho básní zhudebněno. (cs)
- Julio Baghy (* 13. Januar 1891 in Szeged; † 18. März 1967 in Budapest; eigentlich: Gyula Baghy) war ein ungarischer Autor und Schauspieler. Einige seiner Novellen und Gedichte erschienen in diversen Sprachen. Er war ein Esperanto-Lehrer und Anhänger der Esperanto-Bewegung und fungierte als Vizepräsident der Esperanto-Akademie. (de)
- Julio BAGHY (hungare Baghy Gyula IFA:[ˈbɒɡi ˈɟulɒ], pseŭdonime Jobo kaj Paĉjo; naskiĝis la 13-an de januaro 1891 en Szeged, mortis la 18-an de marto 1967 en Budapeŝto) estis verkisto kaj ankaŭ aktoro en sia junaĝo. Naskita en Aŭstrio-Hungario, li lernis Esperanton en 1911 kaj komencis sian laboron por la Esperanto-movado dum sesjara milita kaptiteco en Siberio. Elstara movadano kaj Esperanto-instruisto. Iama vicprezidanto de la Akademio de Esperanto. (eo)
- Julio Baghy (13 January 1891, Szeged – 18 March 1967, Budapest; in Hungarian Baghy Gyula) was a Hungarian actor and one of the leading authors of the Esperanto movement. He is the author of several famous novels but it is particularly in the field of poetry that he proved his mastery of Esperanto. (en)
- Julio Baghy, né Gyula Baghy (/ˈɟulɒ/, /ˈbɒgi/) le 13 janvier 1891 à Szeged et décédé le 18 mars 1967 à Budapest, est un écrivain et acteur hongrois, ayant beaucoup écrit en espéranto. Il commença à s'intéresser à l'espéranto en 1911. Il est l'auteur de plusieurs romans célèbres mais c'est surtout dans le domaine de la poésie qu'il a prouvé son habileté à manier l'espéranto. (fr)
- 이 사람의 이름은 헝가리 이름으로, 성이 앞에 오고 이름이 뒤에 옵니다. 따라서 성은 ‘버기’입니다. 버기 줄러(헝가리어: Baghy Gyula IPA: [ˈbɒgi ˈʝulɒ], 에스페란토: Julio Baghy 율리오 바기, 1891–1967)는 헝가리의 작가 및 배우이다. 에스페란토 학술회의 부회장이었고, 또 에스페란토로 여러 소설과 시 및 연극을 발표하였다. (ko)
- Gyula Baghy, pseudonimo: Julio Baghy (Seghedino, 13 gennaio 1891 – Budapest, 18 marzo 1967), è stato un esperantista e scrittore ungherese. Autore di numerosi componimenti originali in lingua esperanto, è stato uno dei protagonisti della letteratura esperantista del XX secolo. Viene spesso ricordato unitamente a Kálmán Kalocsay, ungherese, che come lui nacque nel 1891 e riscosse un enorme successo come autore di traduzioni e opere originali in esperanto. (it)
- Julio Baghy, oorspronkelijk Baghy Gyula, pseudoniem Jobo, (Szeged, 13 januari 1891 - 18 maart 1967) was een Hongaarse acteur en auteur in het Esperanto. Hij leerde Esperanto vanaf 1911 en begon zijn werk voor de Esperanto-beweging tijdens zijn zesjarige militaire gevangenschap in Siberië. Vooraanstaand activist en Esperanto-leraar. Voormalige ondervoorzitter van de Akademio de Esperanto. Zijn vader was toneelspeler en zijn moeder toneelsouffleuse. Na zijn studies werd ook hij acteur en regisseur bij diverse theaters. De oorlog verstoorde zijn carrière: zes jaar moest hij ver weg van het vaderland doorbrengen in een Russisch gevangenenkamp. Nog tijdens zijn jeugd verschenen veel van zijn Hongaarstalige gedichten en novelles in Hongaarse kranten. In 1911 maakte hij kennis met Esperanto waaraan hij meteen verkocht raakte. Zijn omvangrijke bezigheden met betrekking tot Esperanto begonnen reeds in de Siberische militaire gevangenis, waar hij vele cursussen aan verschillende nationaliteiten gaf. Na de oorlog terug in Hongarije aangekomen, werd hij een van de grootste leiders van de Esperanto-beweging: organisatie van vele cursussen van divers niveau, literaire avonden, ... Tijdens meerdere UK's was hij acteur (en regisseur) van toneelstukken. Hij werkte een gedetailleerd voorstel uit voor de reorganisatie van de Esperanto-beweging, zijn zogoemde Publika Letero (Publieke brief, 1931). Baghy agiteerde veel om het geestelijk niveau van de Esperantisten te verbeteren. Daartoe diende ook zijn initiatief om van de geboortedag van Zamenhof de dag van het Esperanto-boek te maken. Tijdens de laatste jaren gaf hij heel wat cursussen in Estland, Litouwen, Nederland, Frankrijk en nog andere aan de hand van de Cseh-methode. Baghy werkte samen met vele Esperanto-kranten en was een van de hoofdredactoren van (tot 1933). Zijn werken waren gekenmerkt door zijn strekking, die kan worden uitgedrukt door zijn lijfspreuk: Amo kreas pacon, Paco konservas homecon, Homeco estas plej alta idealismo ofwel Liefde maakt vrede, Vrede bewaart de mensheid, Mensheid is het grootste idealisme. Zijn eerste gedichten kwamen uit het Russische gevangenenkamp; ze zorgden voor verrassing en vreugde. Zamenhof en de andere vooroorlogse Esperanto-dichters waren belemmerd door de taal die weinig mogelijkheden voorzag. Zamenhof kon echter zelf de tekortkomingen van de poëtische taal doen vergeten, grotendeels dankzij zijn eerlijke, nobele, vurige gevoel die groeide rond het gevormde. Maar behalve de experimenten van Grabowski, was er geen enkel poëet die wilde of kon afzien van de vroege traditie van de jonge Esperanto poëzie. Na de lusteloosheid vanwege de eerste wereldoorlog verscheen, met verveelvuldige kracht, de individuele, nieuwe, melodierijke poëzie van Baghy. Zijn eerste dichtbundel, Preter la vivo (Voorbij het leven, 1922) opende nieuwe horizonten voor de Esperanto poëzie; het woord, de rijm, het beeld kregen een nieuwe betekenis en in de overvloed van al dat moois werd de lezer weggetoverd, of het nu om individuele thema's of om humanitaire gedachten ging. In zijn werken verschenen zelfs de veel bezongen thema's met het effect van iets nieuw, want dichten was voor Baghy een behoefte en steeds vond hij wel een originele vorm om zijn gevoelens uit te drukken. In de tweede dichtbundel, Pilgrimo (Pelgrim, 1926) rijpt zijn talent verder, maar gelijktijdig versterkt ook zijn pathos, die aan zijn poëzie een vleugje romantiek geeft, zonder de interesse van de lezer te schaden. De gedichten in Migranta Plumo (Zwervende pluim, 1929) toont de zoektocht naar nieuwe vormen. In de laatste dichtbundel La vagabondo kantas (De vagebond zingt, 1933) keert Baghy terug naar de klassieke Esperanto-taal en bewijst in een puriteinse sfeer zijn uitzonderlijk vers-talent, met af en toe een merkbare invloed uit de Hongaarse poëzie. Als novelle auteur, in Dancu Marionetoj (Dans marionetten, 1927), Migranta Plumo en Printempo en la Aŭtuno (Lente in de Herfst, 1931) presenteert hij zich als voorvechter van de vrede, gebruik makend van zwarte kleuren maar soms ook met het gepunte potlood van de satire schrijver. In de laatst genoemde lange novelle tekent hij echter met subtiele pastelkleuren, met speciale voorkeur voor zijn figuren, het meisje en de jongen, wiens prille liefde hij verhaalt. Zijn eerste roman La Viktimoj (De Slachtoffers, 1926) is er een uit het oorlogsgevangenis leven; de stijl, constructie, innerlijke gloed en humeur bindt de lezer zo sterk dat, ondanks de onwaarschijnlijkheid van de romantische figuren, het onmogelijk is niet van de roman te houden, want de poëet weet hoe hij ons kan laten geloven wat hij gelooft. Zijn meest betekenisvolle werk was de volumineuze roman Hura! (Hoera!, 1930) die deels een briljante satire over de maatschappij en diens inwoners is, en deels een utopie. In La Migranta Plumo vinden we zijn pogingen om drama te schrijven. In zijn werken beginnende vanaf 1930 (La vagabondo kantas; Verdaj Donkiĥotoj (Groene Don Quichotten, 1933)) evolureert Baghy meer en meer naar satire schrijver en wordt hij een scherpere en sterkere criticus van de Esperanto beweging. Zijn werk La teatra korbo (De theater mand, 1934) bevat herinneringen reeds van zijn kindertijd en bekentenissen over de man en auteur. Twee van zijn werken zijn beloond met een academische prijs. Veel novelles en gedichten van hem verschenen in verscheidene talen. (nl)
- Дью́ла Ба́ги (венг. Baghy Gyula, на эсперанто обычно подписывался эсперантизированной формой имени Julio; 13 января 1891 — 18 марта 1967; использовал псевдоним Jobo) — выдающийся венгерский эсперантист, знаменитый поэт и прозаик на языке эсперанто. (ru)
- Julio Baghy (ungerska Baghy Gyula), född 13 januari 1891 i Szeged, död 18 mars 1967, var en ungersk författare och skådespelare. Han lärde sig esperanto 1911 och började arbeta för esperantorörelsen under en sexårig krigsfångenskap i Sibirien. Han var en framstående esperantoaktivist och lärare, och under en tid vice ordförande för Esperantoakademin. Baghys far var skådespelare och hans mor teatersufflör. Efter skolgången blev även han skådespelare och regissör vid olika teatrar. Kriget avbröt hans karriär och han tvingades tillbringa sex år utanför sitt hemland i rysk krigsfångenskap. Redan under hans ungdom publicerades många av hans dikter och noveller i ungerska tidskrifter. 1911 lärde han känna esperanto, och dess "inre idé" (interna ideo) lockade honom omedelbart. Hans omfattande engagemang för esperanto började redan i fånglägret i Sibirien, där han ledde flera kurser för människor från olika länder. Sedan han återvänt till Ungern efter kriget blev han en av de viktigaste ledarna för esperantorörelsen: han höll många kurser på olika nivåer, ledde Esperanto-Rondo Amika, arrangerade litterära kvällar och så vidare. Under flera esperantistiska världskongresser var han skådespelare och regissör av kongressens teaterstycken. Han utarbetade ett detaljerat förslag för omorganisering av esperantorörelsen: Publika letero ("Öppet brev")(1931). Baghy agiterade mycket för att höja esperantogemenskapens andliga nivå, och denna målsättning hade även hans initiativ att göra Zamenhofs födelsedag till esperantobokens dag. Som esperantolärare enligt -metoden under de sista åren ledde han många kurser i Estland, Lettland, Nederländerna, Frankrike med flera platser. Baghy medverkade i många esperantotidskrifter, och var en av chefredaktörerna för (till 1933). Hans verk kännetecknas av den tendens som hans ordspråk uttrycker: "Kärlek skapar fred, Fred bevarar mänsklighet, Mänsklighet är högsta idealism." ("Amo kreas pacon, Paco konservas homecon, Homeco estas plej alta idealismo.") Hans första dikter, som tillkommit under hans ryska krigsfångenskap, mottogs med överraskning och glädje. Esperantopoesin alltfrån Zamenhofs dikter och ända fram till första världskriget präglades av språklig begränsning. Förutom Baghy och den experimenterande Grabowskis ville eller kunde ingen poet frigöra sig från den unga esperantopoesins traditionalism. Efter overksamheten under världskriget kom Baghys poesi, som var individuell, ny och melodirik. Hans första diktsamling, Preter la vivo (1922) visade en ny väg till esperantopoesin. I hans andra diktsamling, Pilgrimo (1926), mognar hans talang mer, men hans patos framträder samtidigt starkare och ger poesin mer inslag av romantik. I den sista diktsamlingen La vagabondo kantas (1933) återgår Baghy till det klassiska esperantospråket, ibland med inflytande från den ungerska poesin. Hans första roman Viktimoj (1926) är en roman från krigsfångens liv. Hans mest betydelsefulla verk är den omfattande romanen Hura! (1930), som delvis är en satir om det mänskliga samhället och dess invånare, delvis en utopi. I boken Migranta Plumo finns hans dramatik. I sitt skrivande i början av 1930-talet blir Baghy mer och mer satirisk och en skarp och kraftig kritiker av esperantorörelsen. Hans verk La teatra korbo (1934) innehåller minnen från barndomen och bekännelser om människan och författaren. Den ger också många detaljer ur Baghys esperantokarriär. Många av hans noveller och dikter har översatts till olika språk. (sv)
- Julio Baghy, a właściwie Baghy Gyula ([ˈʝulɒ ˈbɒgi], ur. 13 stycznia 1891 w Segedynie, zm. 18 marca 1967 w Budapeszcie) - węgierski pisarz, poeta i aktor, znany główny ze swojej twórczości w języku esperanto. Urodzony na dzisiejszych Węgrzech, nauczył się esperanta w 1911 roku, swoją pracę na rzecz ruchu esperanckiego rozpoczął podczas swojego sześcioletniego wojennego zesłania na Syberię. Później wiceprzewodniczący Akademio de Esperanto. (pl)
- Дюла Баґі, або Дюла Багі, (угор. Baghy Gyula; 1891, Сегед — 1967, Будапешт) — угорський есперанто письменник, автор низки великих есперантських романів, редактор низки літературних часописів. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Julio Baghy (13. ledna 1891, Segedín – 18. března 1967, Budapešť) byl maďarský herec, režisér a jeden z předních autorů esperantského hnutí. Je autorem několika novel, ale své mistrné zvládnutí esperanta dokázal především na poli poezie. Jeho verše jsou plné lyriky, humanismu a veselé nálady. Jeho první velkou básnickou sbírkou je Preter la Vivo, z níž bylo mnoho básní zhudebněno. (cs)
- Julio Baghy (* 13. Januar 1891 in Szeged; † 18. März 1967 in Budapest; eigentlich: Gyula Baghy) war ein ungarischer Autor und Schauspieler. Einige seiner Novellen und Gedichte erschienen in diversen Sprachen. Er war ein Esperanto-Lehrer und Anhänger der Esperanto-Bewegung und fungierte als Vizepräsident der Esperanto-Akademie. (de)
- Julio BAGHY (hungare Baghy Gyula IFA:[ˈbɒɡi ˈɟulɒ], pseŭdonime Jobo kaj Paĉjo; naskiĝis la 13-an de januaro 1891 en Szeged, mortis la 18-an de marto 1967 en Budapeŝto) estis verkisto kaj ankaŭ aktoro en sia junaĝo. Naskita en Aŭstrio-Hungario, li lernis Esperanton en 1911 kaj komencis sian laboron por la Esperanto-movado dum sesjara milita kaptiteco en Siberio. Elstara movadano kaj Esperanto-instruisto. Iama vicprezidanto de la Akademio de Esperanto. (eo)
- Julio Baghy (13 January 1891, Szeged – 18 March 1967, Budapest; in Hungarian Baghy Gyula) was a Hungarian actor and one of the leading authors of the Esperanto movement. He is the author of several famous novels but it is particularly in the field of poetry that he proved his mastery of Esperanto. (en)
- Julio Baghy, né Gyula Baghy (/ˈɟulɒ/, /ˈbɒgi/) le 13 janvier 1891 à Szeged et décédé le 18 mars 1967 à Budapest, est un écrivain et acteur hongrois, ayant beaucoup écrit en espéranto. Il commença à s'intéresser à l'espéranto en 1911. Il est l'auteur de plusieurs romans célèbres mais c'est surtout dans le domaine de la poésie qu'il a prouvé son habileté à manier l'espéranto. (fr)
- 이 사람의 이름은 헝가리 이름으로, 성이 앞에 오고 이름이 뒤에 옵니다. 따라서 성은 ‘버기’입니다. 버기 줄러(헝가리어: Baghy Gyula IPA: [ˈbɒgi ˈʝulɒ], 에스페란토: Julio Baghy 율리오 바기, 1891–1967)는 헝가리의 작가 및 배우이다. 에스페란토 학술회의 부회장이었고, 또 에스페란토로 여러 소설과 시 및 연극을 발표하였다. (ko)
- Gyula Baghy, pseudonimo: Julio Baghy (Seghedino, 13 gennaio 1891 – Budapest, 18 marzo 1967), è stato un esperantista e scrittore ungherese. Autore di numerosi componimenti originali in lingua esperanto, è stato uno dei protagonisti della letteratura esperantista del XX secolo. Viene spesso ricordato unitamente a Kálmán Kalocsay, ungherese, che come lui nacque nel 1891 e riscosse un enorme successo come autore di traduzioni e opere originali in esperanto. (it)
- Дью́ла Ба́ги (венг. Baghy Gyula, на эсперанто обычно подписывался эсперантизированной формой имени Julio; 13 января 1891 — 18 марта 1967; использовал псевдоним Jobo) — выдающийся венгерский эсперантист, знаменитый поэт и прозаик на языке эсперанто. (ru)
- Julio Baghy, a właściwie Baghy Gyula ([ˈʝulɒ ˈbɒgi], ur. 13 stycznia 1891 w Segedynie, zm. 18 marca 1967 w Budapeszcie) - węgierski pisarz, poeta i aktor, znany główny ze swojej twórczości w języku esperanto. Urodzony na dzisiejszych Węgrzech, nauczył się esperanta w 1911 roku, swoją pracę na rzecz ruchu esperanckiego rozpoczął podczas swojego sześcioletniego wojennego zesłania na Syberię. Później wiceprzewodniczący Akademio de Esperanto. (pl)
- Дюла Баґі, або Дюла Багі, (угор. Baghy Gyula; 1891, Сегед — 1967, Будапешт) — угорський есперанто письменник, автор низки великих есперантських романів, редактор низки літературних часописів. (uk)
- Julio Baghy (en hongarès, Baghy Gyula) (Szeged, 13 de gener de 1891–Budapest, 18 de març de 1967) va ser un actor hongarès i un dels escriptors més importants en esperanto. Va començar a aprendre esperanto l'any 1911. Va treballar d'actor i de mànager de teatre. Durant la Primera Guerra Mundial va ser capturat i, com a presoner de guerra, va estar-se sis anys a Sibèria. En tornar al seu país, va dedicar-se a l'esperanto gairebé de forma exclusiva com a escriptor, editor, actor i professor, formant amb Kálmán Kalocsay en nucli de l'anomenada , amb qui va redactar la revista durant els anys 1920 i 1930. En aquest període va ser també professor itinerant d'esperanto segons el mètode en diferents països, com Estònia, Letònia, els Països Baixos i França. La seva extensa obra literària, partic (ca)
- Julio Baghy, oorspronkelijk Baghy Gyula, pseudoniem Jobo, (Szeged, 13 januari 1891 - 18 maart 1967) was een Hongaarse acteur en auteur in het Esperanto. Hij leerde Esperanto vanaf 1911 en begon zijn werk voor de Esperanto-beweging tijdens zijn zesjarige militaire gevangenschap in Siberië. Vooraanstaand activist en Esperanto-leraar. Voormalige ondervoorzitter van de Akademio de Esperanto. Twee van zijn werken zijn beloond met een academische prijs. Veel novelles en gedichten van hem verschenen in verscheidene talen. (nl)
- Julio Baghy (ungerska Baghy Gyula), född 13 januari 1891 i Szeged, död 18 mars 1967, var en ungersk författare och skådespelare. Han lärde sig esperanto 1911 och började arbeta för esperantorörelsen under en sexårig krigsfångenskap i Sibirien. Han var en framstående esperantoaktivist och lärare, och under en tid vice ordförande för Esperantoakademin. Hans första roman Viktimoj (1926) är en roman från krigsfångens liv. Hans mest betydelsefulla verk är den omfattande romanen Hura! (1930), som delvis är en satir om det mänskliga samhället och dess invånare, delvis en utopi. (sv)
|
