| dbo:abstract
|
- Hulk byl obchodní nebo válečná loď v 15. století, typově odvozený od hanzovní kogy. Oproti ní se hulk lišil v několika konstrukčních prvcích, ale celkově jí byl dosti podobný, takže se oba typy lodí často zaměňují. Hulk byla mohutná třístěžňová plachetnice poměrně pevné konstrukce. Na rozdíl od kogy měl vyšší nosnost a už neměl prohluběň v obrubnici, jeho boky byly vodorovné. Prohlubeň v obrubnici kogy pocházela ještě z konstrukce vikinských knarrů. (cs)
- Una urca és un tipus d'embarcació, similar a una fragata, de gran amplada en el seu centre, d'uns 40 m de llarg, que podia ser de càrrega per al transport de mercaderies o de guerra i que va ser utilitzada fins al segle xviii. (ca)
- Der mittelalterliche Segelschiffstyp Holk oder Hulk bezeichnet ein in der Regel relativ breit und flachbödig gebautes Schiff, das nur einen flachen Balkenkiel besitzt. Das Wort Holk/Hulk für einen Schiffstyp wurde in der Geschichte unterschiedlich verwendet. Zunächst bezeichnete es – besonders im westlichen Mitteleuropa – zum Ende der Römerzeit und im Mittelalter ein vom Land aus gezogenes (getreideltes) Flussschiff mit flachem Boden. Ein entsprechendes Schiff aus der Zeit um 800 wurde beispielsweise bei Utrecht gefunden. Münzen aus Dorestad mit der Darstellung des Holks und der Aufschrift „Dorestatus“ zeigen das Schiff. Um das Jahr 1000 wurden in englischen Zolllisten Keels und Hulks unterschieden, die beide den gleichen Zoll zu zahlen hatten. Ein Siegel der Stadt Hulkesmouth aus dem Jahr 1295 bezeichnet das darauf dargestellte, äußerlich koggenähnliche Schiff ausdrücklich als Hulk. Damals waren Holke mit etwa 50–60 Lasten (100–120 Tonnen Tragfähigkeit) eher kleiner als Koggen, zogen aber im 14. Jahrhundert größenmäßig gleich. Im 15. Jahrhundert erreichten Holke eine Tragfähigkeit von bis zu 350 Tonnen. Sie stellten hinsichtlich der Bauweise eine Mischform aus Kogge und dem traditionellen Holk dar und kombinierten den Kiel der Kogge mit dem breiteren, rundlicheren Rumpf der hergebrachten Holke. Die Beplankung erfolgte seitlich in Klinkerbauweise, der Schiffsboden war vielfach in Kraweelbauweise ausgeführt. Die Vor- und Achterkastelle waren vom Rumpf aus durchgehend beplankt hochgezogen. Neben dem einmastigen Grundtyp traten auch Zweimaster und Dreimaster auf. Dieser Schiffstyp stellte im 15. Jahrhundert einen wichtigen Teil der Handelsflotte der Hanse dar und ersetzte mit ihren verstärkten Vorderkastellen und mindestens einem Mars, also einem geschützten Mastkorb, die Kogge als Kriegsschiff. Der Holk wurde ab dem Ende des 15. Jahrhunderts zunehmend vom Kraweel abgelöst. (de)
- A hulk (or "holk") was a type of medieval sea craft, a technological predecessor of the carrack and caravel. The hulk appears to have remained a relatively minor type of sailing ship apparently peculiar to the Low Countries of Europe where it was probably used primarily as a river or canal boat, with limited potential for coastal cruising. The only evidence of hulks is from legal documents and iconography. (en)
- La houlque est un type de voilier médiéval du Nord de l'Europe, qui a précédé les caraques et caravelles. Ce type de bateau semble avoir eu un développement relativement mineur en Europe, où il était probablement utilisé comme bateau fluvial, puis maritime, avec un potentiel limité à la navigation côtière. La seule preuve que nous ayons de ce type de voilier sont des documents administratifs et des iconographies. (fr)
- La urca fue un tipo de embarcación, similar a una fragata, de gran anchura en su centro, de unos 40 m de largo, que podía ser de carga para el transporte de mercancías o de guerra y que fue utilizada hasta el siglo XVIII. (es)
- L'orca fu un veliero sviluppato nel Basso Medioevo nei Paesi Bassi partendo dal modello di una barca da fiume. Sviluppò le innovazioni tecnologiche della cocca massicciamente utilizzata dai commercianti della Lega Anseatica, divenendo il legno più in uso nel Nord Europa a partire dal XIV secolo, seppur la sua esistenza ci sia stata riportata solo da fonti documentarie ed iconografiche. (it)
- ハルク船とは、中世の船の一種である。技術的にはキャラック船やキャラベル船よりも以前のものに当たる。 ハルク船はヨーロッパの低地の国に特有のもので、比較的マイナーな船舶形式のまま残されたと推測される。この船は主として河川もしくは運河用ボートとして用いられ、限定的な沿岸航行能力を持つ。ハルク船の名称は、ギリシアの単語「holkas」から来たものと推測され、意味は「曳航されるボート」であり、これは河川用の艀としてハルクを使うことと一致している。またハルク船という単語の中世での意味には「刳り抜かれたもの」もしくはハルク船の基本形状からして適切な「殻のようなもの」がある。14世紀中にハルク船は、中世の経済において主要な貨物運輸船であるコグ船のライバルに匹敵できるまでに発達をはじめた。これが、コグ船の欠点が認識されていった結果なのか、それとも北ヨーロッパからオランダの低地の国へ向かう経済地理学上の変動の結果であったのか、見分けるのは容易ではない。 大型化されたハルク船のうちもっとも脆弱な部分は舳先と船尾である。この船には適切な竜骨、またはそれに替わる頑丈な舳先、あるいはが無く、船のこうした部分は頑丈なエプロンとブレストフック（船首肘板。船首材や、隣接する外板を補強するように張られた水平な肘板）によって補強されなければならなかった。このブレストフックはおそらく舳先と船尾材の犠牲によって増やされたもので、構造的に支持のない状態の船体厚板はこれを挟むことができた。ヨーロッパ北部に存在する他の全てのボート形式のように、初期のハルク船は、船殻の製造に当初「ラップストレーキ」または「クリンカー・ビルディング」と呼ばれる厚板の重ね張り製法が使われ、すぐ後にフレームとして木材の成長した湾曲部が挿入され、補強された。おそらく木工からの建築学的な技術移転の結果としてより良い解釈が行われ、これらの技術を用いた船大工達は、ハルク船のサイズをコグ船に匹敵するか凌駕するほどにまで大型化することができた。 (ja)
- Een hulk is een historisch type vrachtschip dat in de Middeleeuwen werd gebruikt voor transport over zee. Het woord hulk is erg oud en komt uit het Grieks, het betekent gesleept vrachtschip. In zijn eerste verschijningsvorm in de Lage Landen in de achtste eeuw had het een stevenloze romp van zware planken en een in de lengte sterk gebogen vorm: de zogenaamde zeeg. In 1930 werd er in Utrecht een wrak gevonden dat deze kenmerken bezit. Het is daar te zien in het Centraal Museum. Een stevenloze romp zonder kiel werd pas veel later in de 17e eeuw als aak benoemd. In de elfde eeuw werd in Engeland de hulk gelijkgesteld met de keel voor de hoogte van het havengeld. Dit betekende dat zij even groot was als de kogge die daar keel genoemd werd, omdat die wel een kiel of keel had. Het is aannemelijk dat de hulk nog lang het zijroer heeft gebruikt toen de grotere, op stevens gebouwde schepen al overgegaan waren op het stevenroer. Toen echter in de 13e eeuw de hulk ook met een stevenroer werd uitgerust, bevestigd aan een loze of losse achtersteven, was de weg vrij voor een schaalvergroting die er toe leidde dat in de 14e eeuw de hulk weer groter was dan de kogge. Het is verder aannemelijk, maar niet afdoende bewezen, dat kenmerken van de hulk overgegaan zijn in het kofschip en de latere tjalkschepen.
* Worcester chronicle - Hendrik I van Engeland aan boord van een hulk met een zijroer (vroege 12e eeuw)
* Een hulk met een stevenroer, door Pieter Breughel de Oude (16e eeuw) (nl)
- Holk, hulk – rodzaj dużego średniowiecznego żaglowca północnoeuropejskiego z ok. XV-XVI w. Używano go do celów handlowych na Morzu Północnym i Bałtyku, początkowo obok mniejszej kogi, z której się wywodził. Nazwą tą określano początkowo duże kogi, jedno- i trójmasztowe. Następnie, pod wpływem południowoeuropejskiej karaki żaglowiec przyjął formę odrębną. Posiadał przedni i tylny kasztel (tylny w formie długiej nadbudówki), poszycie klepkowe łączone na zakładkę i ster zawiasowy. Poszycie wzmacniane było pionowymi zewnętrznymi belkami. Trójmasztowe holki zwykle posiadały dwa maszty z ożaglowaniem rejowym i ostatni maszt z ożaglowaniem łacińskim. Pod tym względem podobne były kogom, a różniły się od karak, także noszących marsle. Inne różnice polegały na ściętej rufie i dużej, prostokątnej nadbudówce rufowej. W drugiej połowie XV wieku budowano holki większe, o nośności nawet 800 ton, co oznacza, że wzorem okrętów południowoeuropejskich musiały mieć one poszycie karawelowe (poszycie klinkierowe ma zbyt małą wytrzymałość w konstrukcji tak dużych jednostek). Statki te wykorzystywano także do działań wojennych, uzbrajając w kilkanaście dział umieszczanych na śródokręciu i kasztelach. W XVI wieku wyparte zostały przez galeony. Ze względu na fakt, że handel bałtycki zdominowany był w owym czasie przez miasta hanzeatyckie, w których posługiwano się głównie dialektami dolnoniemieckimi, żaglowiec ten najczęściej znany był w Polsce pod jego dolnoniemiecką nazwą hulk (nie mylić z hulkiem jako statkiem wycofanym z eksploatacji). (pl)
- A urca (em neerlandês: hulk) é um tipo de veleiro mercante. (pt)
- Хольк, хулк, халк — североевропейское парусное судно X—XVI веков. В современном толковании термин неоднозначный и может означать как весьма разные суда (в разные периоды), так и скорее своеобразную уникальную технологию, нежели судно определённых параметров. Чаще всего, особенно в русскоязычных изданиях, под хольком подразумевают североевропейское судно XV—XVI веков, более крупное, чем когг, сменившее его в XV веке как торговое судно североевропейских морей. Имел три мачты с прямыми парусами на фоке и гроте и латинским на бизани. Грузоподъёмность составляла порядка 400 тонн. Однако, термин «hulc» упоминается по крайней мере с X века и тогда это было совсем другое судно — одномачтовое, с одним прямым парусом, меньшего размера. Современные археологи термин «хольк» (англ. hulk, hulс) применяют к судам, корпус которых сделан по определённой своеобразной технологии, нежели к судам какого то типа, размера или парусного вооружения. (ru)
- У́рка — тип старовинного вітрильного судна, винайдений в Іспанії. Вийшов з ужитку ще до XIX століття. Урка мала розмір барки, але за міцністю не поступалася кораблю. Вирізнялася довгим румпелем, який для полегшення праці кермового оснащувався двома шківами в шківгатах на його кінці. Зазвичай мала дві щогли. Цим кораблям була притаманна висока швидкість та остійність. Серед інших типів суден урки вирізнялись багатим оздобленням: їх завжди розмальовували й золотили. За розмірами вони поділялись на великі — військові та маленькі — торгові. Військові урки входили до складу Великої Армади, зокрема урка «Великий грифон» під командуванням Лопе де Медіна мала на борту 40 гармат і водотоннажність 650 тонн. Малими урками окрім торговців часто користувались контрабандисти. Незважаючи на добрі якості, про них збереглося мало відомостей. Доволі детальний опис цього судна французький письменник Віктор Гюго навів у своєму романі . (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Hulk byl obchodní nebo válečná loď v 15. století, typově odvozený od hanzovní kogy. Oproti ní se hulk lišil v několika konstrukčních prvcích, ale celkově jí byl dosti podobný, takže se oba typy lodí často zaměňují. Hulk byla mohutná třístěžňová plachetnice poměrně pevné konstrukce. Na rozdíl od kogy měl vyšší nosnost a už neměl prohluběň v obrubnici, jeho boky byly vodorovné. Prohlubeň v obrubnici kogy pocházela ještě z konstrukce vikinských knarrů. (cs)
- Una urca és un tipus d'embarcació, similar a una fragata, de gran amplada en el seu centre, d'uns 40 m de llarg, que podia ser de càrrega per al transport de mercaderies o de guerra i que va ser utilitzada fins al segle xviii. (ca)
- A hulk (or "holk") was a type of medieval sea craft, a technological predecessor of the carrack and caravel. The hulk appears to have remained a relatively minor type of sailing ship apparently peculiar to the Low Countries of Europe where it was probably used primarily as a river or canal boat, with limited potential for coastal cruising. The only evidence of hulks is from legal documents and iconography. (en)
- La houlque est un type de voilier médiéval du Nord de l'Europe, qui a précédé les caraques et caravelles. Ce type de bateau semble avoir eu un développement relativement mineur en Europe, où il était probablement utilisé comme bateau fluvial, puis maritime, avec un potentiel limité à la navigation côtière. La seule preuve que nous ayons de ce type de voilier sont des documents administratifs et des iconographies. (fr)
- La urca fue un tipo de embarcación, similar a una fragata, de gran anchura en su centro, de unos 40 m de largo, que podía ser de carga para el transporte de mercancías o de guerra y que fue utilizada hasta el siglo XVIII. (es)
- L'orca fu un veliero sviluppato nel Basso Medioevo nei Paesi Bassi partendo dal modello di una barca da fiume. Sviluppò le innovazioni tecnologiche della cocca massicciamente utilizzata dai commercianti della Lega Anseatica, divenendo il legno più in uso nel Nord Europa a partire dal XIV secolo, seppur la sua esistenza ci sia stata riportata solo da fonti documentarie ed iconografiche. (it)
- A urca (em neerlandês: hulk) é um tipo de veleiro mercante. (pt)
- Der mittelalterliche Segelschiffstyp Holk oder Hulk bezeichnet ein in der Regel relativ breit und flachbödig gebautes Schiff, das nur einen flachen Balkenkiel besitzt. Das Wort Holk/Hulk für einen Schiffstyp wurde in der Geschichte unterschiedlich verwendet. Neben dem einmastigen Grundtyp traten auch Zweimaster und Dreimaster auf. Dieser Schiffstyp stellte im 15. Jahrhundert einen wichtigen Teil der Handelsflotte der Hanse dar und ersetzte mit ihren verstärkten Vorderkastellen und mindestens einem Mars, also einem geschützten Mastkorb, die Kogge als Kriegsschiff. (de)
- ハルク船とは、中世の船の一種である。技術的にはキャラック船やキャラベル船よりも以前のものに当たる。 ハルク船はヨーロッパの低地の国に特有のもので、比較的マイナーな船舶形式のまま残されたと推測される。この船は主として河川もしくは運河用ボートとして用いられ、限定的な沿岸航行能力を持つ。ハルク船の名称は、ギリシアの単語「holkas」から来たものと推測され、意味は「曳航されるボート」であり、これは河川用の艀としてハルクを使うことと一致している。またハルク船という単語の中世での意味には「刳り抜かれたもの」もしくはハルク船の基本形状からして適切な「殻のようなもの」がある。14世紀中にハルク船は、中世の経済において主要な貨物運輸船であるコグ船のライバルに匹敵できるまでに発達をはじめた。これが、コグ船の欠点が認識されていった結果なのか、それとも北ヨーロッパからオランダの低地の国へ向かう経済地理学上の変動の結果であったのか、見分けるのは容易ではない。 (ja)
- Holk, hulk – rodzaj dużego średniowiecznego żaglowca północnoeuropejskiego z ok. XV-XVI w. Używano go do celów handlowych na Morzu Północnym i Bałtyku, początkowo obok mniejszej kogi, z której się wywodził. Ze względu na fakt, że handel bałtycki zdominowany był w owym czasie przez miasta hanzeatyckie, w których posługiwano się głównie dialektami dolnoniemieckimi, żaglowiec ten najczęściej znany był w Polsce pod jego dolnoniemiecką nazwą hulk (nie mylić z hulkiem jako statkiem wycofanym z eksploatacji). (pl)
- Een hulk is een historisch type vrachtschip dat in de Middeleeuwen werd gebruikt voor transport over zee. Het woord hulk is erg oud en komt uit het Grieks, het betekent gesleept vrachtschip. In zijn eerste verschijningsvorm in de Lage Landen in de achtste eeuw had het een stevenloze romp van zware planken en een in de lengte sterk gebogen vorm: de zogenaamde zeeg. In 1930 werd er in Utrecht een wrak gevonden dat deze kenmerken bezit. Het is daar te zien in het Centraal Museum. Een stevenloze romp zonder kiel werd pas veel later in de 17e eeuw als aak benoemd.
*
* (nl)
- Хольк, хулк, халк — североевропейское парусное судно X—XVI веков. В современном толковании термин неоднозначный и может означать как весьма разные суда (в разные периоды), так и скорее своеобразную уникальную технологию, нежели судно определённых параметров. Чаще всего, особенно в русскоязычных изданиях, под хольком подразумевают североевропейское судно XV—XVI веков, более крупное, чем когг, сменившее его в XV веке как торговое судно североевропейских морей. Имел три мачты с прямыми парусами на фоке и гроте и латинским на бизани. Грузоподъёмность составляла порядка 400 тонн. (ru)
- У́рка — тип старовинного вітрильного судна, винайдений в Іспанії. Вийшов з ужитку ще до XIX століття. Урка мала розмір барки, але за міцністю не поступалася кораблю. Вирізнялася довгим румпелем, який для полегшення праці кермового оснащувався двома шківами в шківгатах на його кінці. Зазвичай мала дві щогли. Цим кораблям була притаманна висока швидкість та остійність. Серед інших типів суден урки вирізнялись багатим оздобленням: їх завжди розмальовували й золотили. (uk)
|
