| dbo:abstract
|
- UDBA (UDBA nebo UDSA, později SDB nebo SDS) je zkratka označující tajnou policii působící ve Socialistické federativní republice Jugoslávie. Bosensky zkratka znamenala Uprava državne bezbjednosti, srbsky Uprava državne bezbednosti, chorvatsky Uprava državne sigurnosti, makedonsky Управа за државна безбедност, slovinsky Uprava državne varnosti. UDBA byl používána jako nástroj kontroly státní mocí. V pozdější době byla UDBA složena ze šesti více či méně nezávislých organizací tajné policie, každá pro jednu ze šesti jugoslávských federálních republik. Organizace byly koordinovány centrálním federálním úřadem. Uvádí se, že UDBA byla zodpovědná za „eliminaci“ několika desítek nepřátel státu v rámci Jugoslávie i na mezinárodní úrovni (odhaduje se asi 200 atentátů a únosů). Cíle a metody eliminace byly různé; z dob druhé světové války byl cílem ustašovský (fašistický) vůdce Nezávislého státu Chorvatsko Ante Pavelić a velitel lágrů Vjekoslav Luburić (ve Španělsku a Argentině), později členové extrémní chorvatské emigrace jako například . (cs)
- Die Uprava državne bezbednosti (serbisch-kyrillisch Управа државне безбедности, bosnisch Uprava državne bezbjednosti, slowenisch Uprava državne varnosti, kroatisch Uprava državne sigurnosti, deutsch Behörde der staatlichen Sicherheit), kurz UDB bzw. meist grammatisch UDB-a bzw. vereinfacht UDBa oder UDBA, war die Geheimpolizei Jugoslawiens. Einen Angehörigen der UDB nannte man serbokroatisch udbaš bzw. slowenisch udbovec. Die UDB ging 1946 aus der jugoslawischen Geheimpolizei Odjeljenje za zaštitu naroda (OZN) hervor, nachdem dessen militärische Aufgaben in den ebenso neugegründeten Militärgeheimdienst Kontraobaveštajna služba (KOS) übergingen. Im Zuge der Dezentralisierungstendenzen wurde die UDB in Služba državne bezbednosti (serbisch-kyrillisch Служба државне безбедности, deutsch: Staatssicherheitsdienst), kurz SDB, umbenannt. Umgangssprachlich blieb jedoch die Bezeichnung UDBA gebräuchlich. Neben der Abrechnung mit den jeweiligen Gegnern war die Organisation der UDB vor allem gegen tatsächliche und eventuelle Gegner des kommunistischen Regimes Jugoslawiens gerichtet, was vor allem Internierung oder physische Beseitigung bedeutete. Die UDB ist mutmaßlich für etwa 200 Morde und Entführungen verantwortlich. 1964 wurde dafür eigens eine Abteilung eingerichtet. Die Befehle zur Ermordung der Dissidenten wurden vom jugoslawischen Staatschef Tito persönlich erteilt. Nach dessen Tod im Jahr 1980 konnten Liquidierungsanordnungen ausschließlich durch die politischen Entscheidungsträger innerhalb der jeweiligen Exekutivkomitees der kommunistischen Partei auf Republikebene getroffen werden. Mit dem Zerfall Jugoslawiens wurde die UDBA, offiziell mittlerweile der SDB, im Jahr 1991 aufgelöst. Ihr Nachfolger war in der Bundesrepublik Jugoslawien der jugoslawische Staatssicherheitsdienst RDB. Nach der Auflösung der UDB in den 1990er Jahren wurden viele ihrer Funktionäre in teilweise hohe Funktionen der Nachfolgestaaten Jugoslawiens übernommen. (de)
- El Servicio de Seguridad del Estado (SDB o SDS), más comúnmente conocida por su nombre original Administración de Seguridad del Estado (UDBA o UDSA), fue la policía secreta de la República Federal Socialista de Yugoslavia. Aunque la UDBA no alcanzó la fama de otras agencias de seguridad de la Europa oriental, si se hizo conocida por ser responsable de numerosas ejecuciones de enemigos del Estado yugoslavo. Muchas de sus víctimas fueron antiguos militantes fascistas de la Ustaše croata, como Ante Pavelić y Vjekoslav Luburić o el disidente croata . (es)
- L'UDBA est le sigle couramment utilisé pour désigner le service de sécurité de la république fédérative socialiste de Yougoslavie. Cette appellation vient de son nom d'origine, Administration de sécurité de l'État (serbo-croate : Uprava državne sigurnosti ; serbe : Uprava državne bezbednosti). L'UDBA a par la suite été rebaptisée Service de sécurité de l'État (Služba državne sigurnosti ou SDS). (fr)
- The State Security Service (Croatian: Služba državne sigurnosti, Serbian: Служба државне безбедности; Macedonian: Служба за државна безбедност; Slovene: Služba državne varnosti), also known by its original name as the State Security Administration, was the secret police organization of Communist Yugoslavia. It was at all times best known by the acronym UDBA, which is derived from the organization's original name in the Serbo-Croatian language: "Uprava državne bezbednosti" ("State Security Administration"). The acronyms SDB (Serbian) or SDS (Croatian) were used officially after the organization was renamed into "State Security Service". In its latter decades it was composed of eight semi-independent secret police organizations—one for each of the six Yugoslav federal republics and two for the autonomous provinces—coordinated by the central federal headquarters in the capital of Belgrade. Although it operated with more restraint than secret police agencies in the communist states of Eastern Europe, the UDBA was a feared tool of control. It is alleged that the UDBA was responsible for the "eliminations" of dozens of enemies of the state within Yugoslavia and internationally (estimates about 200 assassinations and kidnappings). Eliminations vary from those of World War II Ustaše Croat leaders Ante Pavelić and Vjekoslav Luburić (in Argentina and Spain), to Croatian emigrant writer Bruno Bušić and Serbian emigrant writer Dragiša Kašiković, although war criminals have to be distinguished from those assassinated only for dissent or political reasons. With the breakup of Yugoslavia, the breakaway republics went on to form their own secret police agencies, while the State Security Service of the FR Yugoslavia kept its UDBA-era name. (en)
- L'Uprava državne bezbednosti/sigurnosti/varnosti o UDBA (in serbo: Управа државне безбедности, УДБА; letteralmente: Amministrazione Sicurezza Statale) era la polizia segreta della Repubblica Federale Socialista di Jugoslavia. Fu responsabile dell'eliminazione di dozzine di nemici dello Stato, all'interno della Jugoslavia e al di fuori dei confini nazionali (si stimano 200 tra uccisioni e sequestri). Tra le persone eliminate figurano criminali di guerra come o come , dissidente croato. Vjekoslav "Maks" Luburić membro degli Ustaša viene ricordato come il comandante del Campo di concentramento di Jasenovac. Venne ucciso da un agente dell'UDBA nel 1969 in Spagna. (it)
- O Departamento de Segurança do Estado (em sérvio: Uprava državne bezbednosti, croata: Uprava državne sigurnosti, sérvio cirílico: Управа државне безбедности, УДБА; macedônio: Управа за државна безбедност, УДБА; esloveno: Uprava državne varnosti) foi a organização de polícia secreta da República Federal Socialista da Iugoslávia. Embora operasse com mais moderação do que outras agências de polícia secreta comunista na Europa Oriental, o UDBA foi, todavia, uma ferramenta de controle temida. Alega-se que o UDBA foi responsável pela eliminações de dezenas de inimigos do Estado dentro da Iugoslávia e internacionalmente (as estimativas de cerca de 200 eliminações e sequestros). Eliminações variam desde aquelas de criminosos de guerra notórios (por exemplo, e Ante Pavelić) na Espanha e Argentina aos de emigrantes croatas como em 16 de outubro de 1978 em Paris. (pt)
- UDBA (serbsko-chorwacki: Управа Државне Безбедности / Uprava Državne Bezbednosti, Urząd Bezpieczeństwa Państwa) – znana również pod pierwotną nazwą jako Administracja Bezpieczeństwa Państwowego, była tajną organizacją policji komunistycznej Jugosławii. Przez cały okres funkcjonowania bardziej znana była pod akronimem UDBA, wywodzącym się od oryginalnej nazwy organizacji w języku serbsko-chorwackim: Uprava državne bezbednosti (Administracja Bezpieczeństwa Państwa). Akronimy SDB (serbski) lub SDS (chorwacki) zostały oficjalnie użyte po zmianie nazwy organizacji na Państwowa Służba Bezpieczeństwa. W ostatnich dziesięcioleciach działalności składała się z ośmiu na wpół niezależnych organizacji tajnej policji – po jednej dla każdej z sześciu jugosłowiańskich republik federalnych i dwóch dla prowincji autonomicznych – koordynowanych przez centralną siedzibę federalną w Belgradzie. Chociaż działała mniej represyjnie niż tajna policja w innych państwach komunistycznych Europy Wschodniej, UDBA była jednak środkiem kontroli społeczeństwa, którego się obawiano. UDBA było prawdopodobnie odpowiedzialna za „eliminację” dziesiątek wrogów państwowych w Jugosławii i na świecie (szacuje się, że około 200 zabójstw i porwań). Takie działania dotknęły różne osoby: chorwackich przywódców ustaszy z czasów II wojny światowe, Ante Pavelicia i Vjekoslava Luburicia (w Argentynie i Hiszpanii), ale również chorwackiego pisarza emigranta Bruna Bušicia i serbskiego pisarza emigranta . Na liście ofiar UDBA znaleźli się nie tylko zbrodniarze wojenni, ale również przypadkowe osoby, które straciły życie na skutek nieporozumień lub z powodów politycznych. Po rozpadzie Jugosławii, separatystyczne republiki utworzyły własne agencje tajnej policji, podczas gdy Państwowa zachowała nazwę z czasów UDBA. (pl)
- UDBA, (serbisk kyrilliska; Управа Државне безбедности, latinsk skrift; Uprava Državne bezbednosti, Statssäkerhetstjänsten) var SFR Jugoslaviens säkerhetspolis. UDBA ägde bestånd från 1946 till 1991. Denna artikel om Balkans historia saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att lägga till den. (sv)
- Служба державної безпеки (сербохорв. Служба државне безбедности/Služba državne bezbednosti), до 1966 року Управління державної безпеки (сербохорв. Управа државне безбедности/Uprava državne bezbednosti) — орган державного управління часів Другої Югославії, який поєднував функції служби безпеки, розвідувального агентства і таємної поліції. Створена 1946 року внаслідок реорганізації Відділення захисту народу.. Припинила діяльність під цією назвою з розпадом СФРЮ. Попри те, що УДБА діяла стриманіше, ніж служби безпеки в інших комуністичних державах Східної Європи, вона все одно залишалася страхітливим знаряддям контролю. Припускається, що ця спецслужба несе відповідальність за «ліквідацію» десятків ворогів держави в Югославії та поза нею (за оцінками близько 200 убивств і викрадень): від провідників хорватських усташів часів Другої світової війни Анте Павелича і Вєкослава Лубурича (в Аргентині та Іспанії) до письменників-емігрантів хорвата Бруно Бушича і серба Драгіші Кашиковича та косовсько-албанського правозахисника Енвера Хадрі, хоча слід відрізняти воєнних злочинців від тих, кого вбито лише за інакодумство або з політичних причин. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- El Servicio de Seguridad del Estado (SDB o SDS), más comúnmente conocida por su nombre original Administración de Seguridad del Estado (UDBA o UDSA), fue la policía secreta de la República Federal Socialista de Yugoslavia. Aunque la UDBA no alcanzó la fama de otras agencias de seguridad de la Europa oriental, si se hizo conocida por ser responsable de numerosas ejecuciones de enemigos del Estado yugoslavo. Muchas de sus víctimas fueron antiguos militantes fascistas de la Ustaše croata, como Ante Pavelić y Vjekoslav Luburić o el disidente croata . (es)
- L'UDBA est le sigle couramment utilisé pour désigner le service de sécurité de la république fédérative socialiste de Yougoslavie. Cette appellation vient de son nom d'origine, Administration de sécurité de l'État (serbo-croate : Uprava državne sigurnosti ; serbe : Uprava državne bezbednosti). L'UDBA a par la suite été rebaptisée Service de sécurité de l'État (Služba državne sigurnosti ou SDS). (fr)
- UDBA, (serbisk kyrilliska; Управа Државне безбедности, latinsk skrift; Uprava Državne bezbednosti, Statssäkerhetstjänsten) var SFR Jugoslaviens säkerhetspolis. UDBA ägde bestånd från 1946 till 1991. Denna artikel om Balkans historia saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att lägga till den. (sv)
- UDBA (UDBA nebo UDSA, později SDB nebo SDS) je zkratka označující tajnou policii působící ve Socialistické federativní republice Jugoslávie. Bosensky zkratka znamenala Uprava državne bezbjednosti, srbsky Uprava državne bezbednosti, chorvatsky Uprava državne sigurnosti, makedonsky Управа за државна безбедност, slovinsky Uprava državne varnosti. UDBA byl používána jako nástroj kontroly státní mocí. V pozdější době byla UDBA složena ze šesti více či méně nezávislých organizací tajné policie, každá pro jednu ze šesti jugoslávských federálních republik. Organizace byly koordinovány centrálním federálním úřadem. (cs)
- Die Uprava državne bezbednosti (serbisch-kyrillisch Управа државне безбедности, bosnisch Uprava državne bezbjednosti, slowenisch Uprava državne varnosti, kroatisch Uprava državne sigurnosti, deutsch Behörde der staatlichen Sicherheit), kurz UDB bzw. meist grammatisch UDB-a bzw. vereinfacht UDBa oder UDBA, war die Geheimpolizei Jugoslawiens. Einen Angehörigen der UDB nannte man serbokroatisch udbaš bzw. slowenisch udbovec. (de)
- The State Security Service (Croatian: Služba državne sigurnosti, Serbian: Служба државне безбедности; Macedonian: Служба за државна безбедност; Slovene: Služba državne varnosti), also known by its original name as the State Security Administration, was the secret police organization of Communist Yugoslavia. It was at all times best known by the acronym UDBA, which is derived from the organization's original name in the Serbo-Croatian language: "Uprava državne bezbednosti" ("State Security Administration"). The acronyms SDB (Serbian) or SDS (Croatian) were used officially after the organization was renamed into "State Security Service". In its latter decades it was composed of eight semi-independent secret police organizations—one for each of the six Yugoslav federal republics and two for t (en)
- L'Uprava državne bezbednosti/sigurnosti/varnosti o UDBA (in serbo: Управа државне безбедности, УДБА; letteralmente: Amministrazione Sicurezza Statale) era la polizia segreta della Repubblica Federale Socialista di Jugoslavia. Fu responsabile dell'eliminazione di dozzine di nemici dello Stato, all'interno della Jugoslavia e al di fuori dei confini nazionali (si stimano 200 tra uccisioni e sequestri). Tra le persone eliminate figurano criminali di guerra come o come , dissidente croato. (it)
- O Departamento de Segurança do Estado (em sérvio: Uprava državne bezbednosti, croata: Uprava državne sigurnosti, sérvio cirílico: Управа државне безбедности, УДБА; macedônio: Управа за државна безбедност, УДБА; esloveno: Uprava državne varnosti) foi a organização de polícia secreta da República Federal Socialista da Iugoslávia. (pt)
- UDBA (serbsko-chorwacki: Управа Државне Безбедности / Uprava Državne Bezbednosti, Urząd Bezpieczeństwa Państwa) – znana również pod pierwotną nazwą jako Administracja Bezpieczeństwa Państwowego, była tajną organizacją policji komunistycznej Jugosławii. Przez cały okres funkcjonowania bardziej znana była pod akronimem UDBA, wywodzącym się od oryginalnej nazwy organizacji w języku serbsko-chorwackim: Uprava državne bezbednosti (Administracja Bezpieczeństwa Państwa). Akronimy SDB (serbski) lub SDS (chorwacki) zostały oficjalnie użyte po zmianie nazwy organizacji na Państwowa Służba Bezpieczeństwa. W ostatnich dziesięcioleciach działalności składała się z ośmiu na wpół niezależnych organizacji tajnej policji – po jednej dla każdej z sześciu jugosłowiańskich republik federalnych i dwóch dla pro (pl)
- Служба державної безпеки (сербохорв. Служба државне безбедности/Služba državne bezbednosti), до 1966 року Управління державної безпеки (сербохорв. Управа државне безбедности/Uprava državne bezbednosti) — орган державного управління часів Другої Югославії, який поєднував функції служби безпеки, розвідувального агентства і таємної поліції. Створена 1946 року внаслідок реорганізації Відділення захисту народу.. Припинила діяльність під цією назвою з розпадом СФРЮ. (uk)
|
