| dbo:abstract
|
- Mit Probeprägung wird sowohl der Vorgang des Münzenprägens zu Testzwecken als auch das daraus entstandene Produkt bezeichnet. Probeprägungen, auch Probemünzen oder kurz Proben genannt, werden aus unterschiedlichen Gründen hergestellt. Sie können dazu dienen, eine Prägemaschine zu testen oder ein neues Prägeverfahren auszuprobieren. Oder sie werden geprägt, um einen Entwurf für ein neues Münzdesign in anschaulicher Weise präsentieren zu können. Meistens werden Probeprägungen wieder vernichtet oder in den Archiven der Prägeanstalt gelagert, gelegentlich aber auch an Sammler verkauft. Wegen ihrer Seltenheit sind Probemünzen bei Sammlern teilweise sehr gesucht. Einige Prägeanstalten sind deshalb dazu übergegangen, als Proben bezeichnete Münzen speziell für Sammler anzufertigen, oft in viel größerer Anzahl als nötig oder ganz ohne technische Gründe. Beispiele dafür sind die in Polen und der Tschechoslowakei zahlreich ausgegebenen Münztypen mit der Aufschrift „Próba“, viele französische und monegassische Prägungen sowie die von der Swissmint seit 1998 mit dem Zusatz „Essai“ versehenen Gedenkmünzen. Neben der französischen Bezeichnung Essai ist im englischsprachigen Raum die Bezeichnung als Pattern coins üblich. Keine eigentlichen Probeprägungen, sondern von Privaten hergestellten Medaillen sind die irreführend als „Euro-Proben“ vermarkteten Münzen aus Ländern, welche nicht der Europäischen Währungsunion angehören. Siehe auch: Abschlag (Numismatik) (de)
- A pattern coin is a coin which has not been approved for release, but produced to evaluate a proposed coin design. They are often off-metal strike, to proof standard or piedforts. Many coin collectors collect and study pattern coins because of their historical importance. Many of the world's most valuable coins are pattern coins; nearly 25 of the pieces listed in 100 Greatest US Coins are pattern coins. (en)
- 試鋳貨幣（しちゅうかへい）は、新貨幣を発行する前に様々な図案、直径などの形式のものの中から新貨幣に採用すべきものを決定するにあたり試作される貨幣である。試作貨幣（しさくかへい）ともいう。このため通常は市場で使用されることは無い。 また、流通を前提として製造されたが、何らかの事情により発行には至らなかった不発行貨幣（ふはっこうかへい）とは異なるが、不発行貨の製造が少量にとどまり事実上の試鋳貨幣となることもある。 (ja)
- Пробная монета — монета, выбитая по проектрированным весу, пробе, типу и достоинству, предназначенная к обращению, но по определённым причинам в обращение не пущенная и известная только по нескольким экземплярам. Высоко ценится коллекционерами. Часто пробные монеты выбивались из мягких металлов (олова или свинца) стальными штемпелями, чтобы воспроизвести только тип новой монеты. Пробные монеты встречаются среди монет практически всех стран, начиная с Римской империи. К русским пробным монетам относятся серебряные двухрублёвики Петра Великого 1722 года, рубли Константина 1825 года и др. Часть советских пробных монет 1958 года, изготовленных в рамках подготовки к денежной реформе 1961 года, случайно попала в оборот, благодаря чему в настоящее время известно несколько сот экземпляров. (ru)
- Moneta próbna – jeden z pięciu podstawowych typów monet w numizmatyce polskiej, obok
* obiegowej,
* okolicznościowej,
* kolekcjonerskiej i
* bulionowej, najczęściej oznakowanych wypukłym lub wklęsłym napisem „PRÓBA”. Monety próbne należą do grupy monet nieobiegowych, których przeznaczenie jest inne niż zapewnienie obrotu pieniężnego. Co do zasady monety próbne są wybijane w niewielkim nakładzie. W drugim dziesięcioleciu XXI w. bardzo trudno jest odnaleźć w dokumentach oficjalną definicję monet próbnych. Można się jedynie opierać na informacjach uzyskanych w bankach emisyjnych i mennicach. Wynika z nich, że monety próbne należy zakwalifikować do dwóch zasadniczych grup:
* bitych na zamówienie banku emisyjnego zgodnie ze specyfikacją wynikającą ze złożonego zamówienia. Moneta taka powinna spełniać wszelkie określone w zamówieniu założenia. Jej przeznaczeniem jest ocena wyglądu monety, jej jakości, metalu czy rantu. Powinna mieć dodatkowo umieszczony wypukły napis „PRÓBA”, umożliwiający odróżnienie jej od monet przeznaczonych do obiegu (monetarnego lub kolekcjonerskiego). W niektórych przypadkach, np. nie zatwierdzenia pierwszej lub kolejnej wersji monety próbnej, kolejne jej wersje powinny zostać wyróżnione odpowiednim oznaczeniem. Te oznaczenia nie są określone jednoznacznie i polegają na uzgodnieniach pomiędzy zamawiającym (bankiem emisyjnym) i producentem (mennicą).
* prób technologicznych – taka próbna moneta nie musi być określona w zamówieniu emitenta, jest ona wykonywana przez producenta (mennica) w celach służących przygotowaniu produkcji. Mogą to być monety próbne różniące się metalem, grubością krążka lub rantem, których wybijanie służy przygotowaniu i opracowaniu technologicznego wykonania monety zgodnie ze specyfikacją określoną w zamówieniu emitenta. Niektórzy emitenci zastrzegają sobie obowiązek informowania przez producenta o wykonywaniu przez niego takich prób. Teoretycznie próby technologiczne, które nie są przekazywane do emitenta powinny zostać przez producenta zniszczone. W numizmatyce polskiej w zależności od okresu numizmatycznego pojęcie moneta próbna może mieć węższe lub szersze znaczenie. Po okresie do końca XIX wieku pozostało niewiele śladów po monetach nieobiegowych. W katalogach przy niektórych pozycjach zamieszczana jest informacja „moneta próbnego bicia”. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku przyjęło się, że wszystkie monety, których nie wprowadzono do obiegu, nazywano próbnymi. Pierwszych takich monet nie znakowano napisem „PRÓBA”. Dotyczyło to zarówno tych bitych dla oceny rysunku jak i tych, które mimo początkowego przeznaczenia nie zostały wprowadzone do obiegu. W okresie po drugiej wojnie światowej, choć nie od razu, pojęcie monet próbnych uległo znacznemu rozszerzeniu. Obok monet próbnych związanych z procesem przygotowania emisji monetarnych, pojawiły się w latach sześćdziesiątych XX wieku monety próbne kolekcjonerskie, próbne seryjne, próbne w innych metalach, oraz próbne skasowanego stempla. Poszczególne typy można scharakteryzować następująco:
* monety próbne „emisyjne” – monety bite przez mennicę dla oceny rysunku. Z reguły wykorzystywany jest ten sam metal co dla monety docelowej. Zazwyczaj bite są w niewielkich nakładach od kilku do kilkudziesięciu sztuk. Najczęściej pojawia się na nich wypukły, rzadziej wklęsły, napis „PRÓBA”. Informacja o tym typie monet nie jest podawana do publicznej wiadomości ani przez Narodowy Bank Polski, ani przez Mennicę Polską. W katalogach z końca drugiego dziesięciolecia XXI w. jeżeli monety takie się pojawiają, to są zaliczane do prób technologicznych.
* monety próbne technologiczne – tworzone przez mennicę w trakcie przygotowywania procesu produkcji monetarnej. Co do zasady monety takie nigdy nie powinny trafiać na rynek kolekcjonerski.
* monety próbne kolekcjonerskie – monety z napisem „PRÓBA” wydawane w nakładzie od kilku do kilkunastu tysięcy sztuk, przeznaczone do dystrybucji na pierwotnym rynku numizmatycznym. Niekiedy są kontynuacją serii tematycznych monet kolekcjonerskich. Z punktu widzenia prawnego monety te nigdy nie zostały wprowadzone do obiegu. Ostatnie monety próbne tego typu wybito w 1991 roku.
* monety próbne seryjne – serie monet próbnych w mosiądzu i w niklu, będące de facto podgrupą monet próbnych kolekcjonerskich. Seria w mosiądzu składała się z próbnych wersji trzynastu monet obiegowych, większość z wklęsłym napisem „PRÓBA”. Każdą monetę wybito w nakładzie ok. 100 sztuk. W latach 60. XX w. rozpoczęto serię monet próbnych niklowych, która w podstawowym wariancie liczyła 389 pozycji, każda w nakładzie po 500 sztuk (wg NBP). Seria monet próbnych niklowych została zakończona w roku 1994. Celem emisji tej serii było udokumentowanie polskiego dorobku menniczego. Monety próbne niklowe otrzymywały muzea, a mogli je nabywać jedynie wybrani numizmatycy oraz pracownicy banku. W katalogach z końca drugiego dziesięciolecia XXI w. monety mosiężne są klasyfikowane jako próby technologiczne, zaś niklowe – jako wydzielona podgrupa prób kolekcjonerskich.
* monety próbne skasowanego stempla – monety próbne technologiczne będące odbitkami monet obiegowych, okolicznościowych lub kolekcjonerskich wykonanych celowo uszkodzonym stemplem po zakończeniu bicia założonego nakładu. Można mieć wątpliwości, czy informacja podawana w katalogach o tym typie monet jest kompletna. Mennica nigdy oficjalnie nie publikowała informacji na ten temat, więc w opracowaniach opisane są tylko te monety, które wypłynęły na rynek. W katalogach z końca drugiego dziesięciolecia XXI w. jeśli takie monety się pojawiają, to są klasyfikowane jako próby technologiczne.
* monety próbne w innych metalach – bicia monet powszechnego obiegu w innych metalach, bez napisu „PRÓBA”. Najczęściej są to przypadki związane z zamianą krążków w trakcie procesu produkcji. W niektórych pracach z drugiego dziesięciolecia XXI w. wprowadzana jest kategoria monet próbnych zwanych anomaliami, tzn. wybitych w mennicy warszawskiej oryginalnymi stemplami bez żadnego sensownego uzasadnienia. Dotyczy to np. monet wybijanych na krążkach innej wielkości niż moneta oryginalna. (pl)
- Пробна монета - монета, викарбувана з проектованою вагою, пробою, типом і вартістю, призначена до обігу, але з певних причин в обіг не випущена і відома тільки по декількох екземплярах. Високо цінується колекціонерами. Часто пробні монети вибивалися виготовленими для карбування сталевими штемпелями з м'яких металів - олова або свинцю - щоб відтворити тільки тип нової монети. Пробні монети зустрічаються серед монет практично всіх країн, починаючи з Римської імперії. До українських пробних монет відносяться пробні шаг та "Порошкова" гривня 1992 р. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- A pattern coin is a coin which has not been approved for release, but produced to evaluate a proposed coin design. They are often off-metal strike, to proof standard or piedforts. Many coin collectors collect and study pattern coins because of their historical importance. Many of the world's most valuable coins are pattern coins; nearly 25 of the pieces listed in 100 Greatest US Coins are pattern coins. (en)
- 試鋳貨幣（しちゅうかへい）は、新貨幣を発行する前に様々な図案、直径などの形式のものの中から新貨幣に採用すべきものを決定するにあたり試作される貨幣である。試作貨幣（しさくかへい）ともいう。このため通常は市場で使用されることは無い。 また、流通を前提として製造されたが、何らかの事情により発行には至らなかった不発行貨幣（ふはっこうかへい）とは異なるが、不発行貨の製造が少量にとどまり事実上の試鋳貨幣となることもある。 (ja)
- Пробна монета - монета, викарбувана з проектованою вагою, пробою, типом і вартістю, призначена до обігу, але з певних причин в обіг не випущена і відома тільки по декількох екземплярах. Високо цінується колекціонерами. Часто пробні монети вибивалися виготовленими для карбування сталевими штемпелями з м'яких металів - олова або свинцю - щоб відтворити тільки тип нової монети. Пробні монети зустрічаються серед монет практично всіх країн, починаючи з Римської імперії. До українських пробних монет відносяться пробні шаг та "Порошкова" гривня 1992 р. (uk)
- Mit Probeprägung wird sowohl der Vorgang des Münzenprägens zu Testzwecken als auch das daraus entstandene Produkt bezeichnet. Probeprägungen, auch Probemünzen oder kurz Proben genannt, werden aus unterschiedlichen Gründen hergestellt. Sie können dazu dienen, eine Prägemaschine zu testen oder ein neues Prägeverfahren auszuprobieren. Oder sie werden geprägt, um einen Entwurf für ein neues Münzdesign in anschaulicher Weise präsentieren zu können. Siehe auch: Abschlag (Numismatik) (de)
- Moneta próbna – jeden z pięciu podstawowych typów monet w numizmatyce polskiej, obok
* obiegowej,
* okolicznościowej,
* kolekcjonerskiej i
* bulionowej, najczęściej oznakowanych wypukłym lub wklęsłym napisem „PRÓBA”. Monety próbne należą do grupy monet nieobiegowych, których przeznaczenie jest inne niż zapewnienie obrotu pieniężnego. Co do zasady monety próbne są wybijane w niewielkim nakładzie. W numizmatyce polskiej w zależności od okresu numizmatycznego pojęcie moneta próbna może mieć węższe lub szersze znaczenie. (pl)
- Пробная монета — монета, выбитая по проектрированным весу, пробе, типу и достоинству, предназначенная к обращению, но по определённым причинам в обращение не пущенная и известная только по нескольким экземплярам. Высоко ценится коллекционерами. Часто пробные монеты выбивались из мягких металлов (олова или свинца) стальными штемпелями, чтобы воспроизвести только тип новой монеты. Пробные монеты встречаются среди монет практически всех стран, начиная с Римской империи. К русским пробным монетам относятся серебряные двухрублёвики Петра Великого 1722 года, рубли Константина 1825 года и др. (ru)
|
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}