| dbo:abstract
|
- Mária Telkes (12 de desembre de 1900 – 2 de desembre de 1995) era un inventora i científica húngaro-americana que va treballar en tecnologies d'energia solar. (ca)
- Mária Telkesová (12. prosince 1900 Budapešť – 2. prosince 1995 Budapešť) byla maďarsko-americká fyzička a chemička, která proslula vynálezy v oblasti solární energetiky, pro něž je někdy přezdívána „sluneční královna”. (cs)
- ماريا تيلكس (بالمجرية: Telkes Mária) (و. 1900 – 1995 م) هي كيميائية، من المجر، ولدت في بودابست، توفيت في بودابست، عن عمر يناهز 95 عاماً. (ar)
- Η Μαρία Τέλκες (ουγγρικά: Mária Telkes, 12 Δεκεμβρίου 1900 - 2 Δεκεμβρίου 1995) ήταν Αμερικανίδα-Ουγγαρέζα επιστήμονας και εφευρέτης, που εργάστηκε στις τεχνολογίες της ηλιακής ενέργειας. Η Τέλκες, το 1952, έλαβε το βραβείο της Ένωσης Μηχανικών Γυναικών, ενώ το 1977, έλαβε το βραβείο Αμερικανικής Ένωσης Ηλιακής Ενέργειας, βραβείο Charles Greeley Abbot Award. Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, ενώ, αφού ολοκλήρωσε το διδακτορικό στη φυσικοχημεία, μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Στις ΗΠΑ, εργάστηκε ως βιοφυσικός, ενώ από το 1939 έως και το 1953, ασχολήθηκε με την έρευνα των τεχνολογιών της ηλικιακής ενέργειας, στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης. Η Τέλκες είναι γνωστή για τη δημιουργία της πρώτης θερμοηλεκτρικής γεννήτριας το 1947, σχεδιάζοντας έτσι το πρώτο ηλιακό σύστημα θέρμανσης για το Dover Sun House, στη Μασαχουσέτη. Στην κατασκευή του συστήματος αυτού, εργάστηκε μαζί της η Ελέανορ Ρέιμοντ, με την οποία φτιάξανε και το πρώτο θερμοηλεκτρικό ψυγείο το 1953, χρησιμοποιώντας τις αρχές των ημιαγωγών της θερμοηλεκτρικότητας. Σημαντική ήταν και η προσφορά της στις εφευρέσεις θερμικών συσκευών, όπως για παράδειγμα τη μικροσκοπική μονάδα αφαλάτωσης για χρήση σε σωσίβιες λέμβους, η οποία χρησιμοποιούσε ηλιακή ενέργεια. Μία από τις ειδικότητές της ήταν η αλλαγή φάσης των υλικών, όπως για παράδειγμα τα τετηγμένα άλατα, που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση της θερμικής ενέργειας. Ένα από τα υλικά που επέλεγε ήταν το θειικό νάτριο. Η Τέλκες θεωρείται μία από τις σημαντικότερες φιγούρες στην αποθήκευση της θερμικής ενέργειας, γεγονός που της προσέδωσε το παρατσούκλι "η Βασίλισσα του Ήλιου". Κατά τη δεκαετία του 1970, μετακόμισε στο Τέξας. Εκεί συνεργάστηκε με πολλές νέες εταιρείες που ασχολούνταν με την ηλιακή ενέργεια, όπως για παράδειγμα η Northrup Solar, η οποία αργότερα έγινε ARCO Solar, δηλαδή η σημερινή BP Solar. Πολλά σχολεία αργότερα πήραν το όνομά της, όπως το Maria Telkes, στην Νότια Καρολίνα, το Telkes Middle School στο Σαν Φρανσίσκο και το Telkes Maria's high school στο Οχάιο. Η Τέλκες πέθανε σε ηλικία 95 ετών, στις 2 Δεκεμβρίου του 1995, ενώ κι αν η προσφορά της ήταν μεγάλη, από τα 19 έως και τα 90 που εργαζόταν, δεν κατάφερε να βγάλει αρκετά χρήματα. Το 2012, εισήλθε στο National Inventors Hall of Fame. (el)
- Mária Telkes [telkeŝ], laŭ hungarlingve kutima nomordo Telkes Mária estis hungara-usona inventisto, kemiisto. Ŝia nomo estas ankaŭ Sunreĝino. Mária Telkes [1] naskiĝis la 12-an de decembro 1900 en Budapeŝto. Ŝi mortis la 2-an de decembro 1995 en Budapeŝto. (eo)
- Mária Telkes (* 12. Dezember 1900 in Budapest; † 2. Dezember 1995 ebenda) war eine ungarisch-US-amerikanische Biophysikerin, Wissenschaftlerin und Erfinderin, die auf dem Gebiet der Solarenergie arbeitete und forschte. (de)
- Mária Telkes (Budapest, 12 de diciembre de 1900- de 1995) fue una científica pionera e inventora húngara-estadounidense que trabajó en tecnologías de energía solar. (es)
- Mária Telkes (1900eko abenduaren 12a - 1995eko abenduaren 2a) asmatzaile eta zientzalari aintzindari Hungaro-Estatu Batuarra izan zen. Lan oso berritzaileak egin zituen Eguzki energiaren teknologietan. (eu)
- Mária Telkes (12 décembre 1900, Budapest - 2 décembre 1995) est une scientifique et inventeuse américano-hongroise qui a travaillé sur les technologies liées à l'énergie solaire. (fr)
- Mária Telkes (December 12, 1900 – December 2, 1995) was a highly respected Hungarian-American biophysicist, scientist and inventor who worked on solar energy technologies. Prior to her time in the United States, Maria Telkes studied physical chemistry at the University of Budapest in 1920 and received her Ph.D. in 1924. She came to the United States in 1925 and eventually arrived to Massachusetts Institute of Technology where she focused on the practical uses of solar energy. While at MIT, Telkes created a method that used sodium sulphates to store energy from the sun. The first time she ventured into the world of solar energy research was in 1939. During World War 2 she had created a distillation device for the sun used in the military's emergency medical lives. This saved the lives of downed airmen and torpedoed sailors. Not only that, but Telkes created an invention that was a solar distiller that vaporized seawater, recondensing it into water that was drinkable for others. Her goal and priority was to create an innovation at a low cost for villagers in poor and arid regions. Telkes is considered one of the founders of solar thermal storage systems, earning her the nickname The Sun Queen. Finally, post the war, Maria Telkes became an associate research professor at MIT. Built in 1948, the Dover House was in need of distributed air. In the 1940s she and her partner Eleanor Raymond, an architect, teamed up to create the first solar-heated house. They did this by using a chemical that crystalized and held the heat to then radiate it, keeping a constant temperature inside. They were highly successful in this as they kept a house in Massachusetts very warm throughout the brutal winter. She even received a $45,000 grant from the Ford Foundation in 1953 to create a universal solar oven that could be adapted for people residing at all various latitudes and locations. This oven was used by individuals to help prepare several types of cuisines yet was safe enough to be used by young children. Being who she was, she also built on this idea to develop a quicker way for farmers to dry off their crops. This later advanced to develop materials that were durable enough for temperatures in space. In 1952, Telkes became the first recipient of the Society of Women Engineers Achievement Award and 1977 she was awarded a lifetime achievement award from the National Academy of Sciences Building Research Advisory Board. This was for the solar-heated building technology she dedicated her time to. Overall, Telkes was a prolific inventor of practical thermal devices, including a miniature desalination unit (solar still) for use on lifeboats, which used solar power and condensation to collect potable water. The still saved the lives of airmen and sailors who would have been without water when abandoned at sea. Over the course of her career, Telkes earned more than 20 patents, including one for a functional solar oven, and continued to develop these solar-energy based applications. (en)
- Mária Telkes (12 Desember 1900 – 2 Desember 1995 di Budapest, Austria-Hongaria, sekarang Hongaria) adalah seorang ahli kimia fisik berkewarganegaraan Amerika Serikat yang dikenal dengan temuan pendistilasi surya dan sistem pemanas bertenaga surya pertama yang didesain untuk perumahan. Selain itu, ia juga berhasil menemukan beragam material yang dapat menyimpan energi yang bersumber dari matahari. Putri dari Aladar Telkes dan Maria Laban de Telkes ini dibesarkan di Budapest dan menyelesaikan doktoralnya di pada 1924. Pada tahun yang sama, setelah mengunjungi saudaranya yang bekerja sebagai Konsulat Hongaria di Cleveland, Telkes memutuskan untuk mengakhiri pekerjaannya sebagai dosen di Universitas Budapest dan pindah ke Amerika Serikat. Telkes bergabung dengan Yayasan Klinik Cleveland sebagai biofisikawan pada tahun 1925. (in)
- Mária Telkes (Boedapest, 12 december 1900 – 2 december 1995) was een Hongaars–Amerikaans onderzoekster gespecialiseerd in technologieën op zonne-energie. Ze werd bekend met het ontwikkeling van de eerste thermo-elektrische stroomgenerator in 1947. Telkes ontwierp in de jaren veertig het eerste huis op zonne-energie. (nl)
- Mária Telkes (ur. 12 grudnia 1900 w Budapeszcie, zm. 2 grudnia 1995) – węgiersko-amerykańska biofizyk, naukowiec, konstruktorka, zajmująca się badaniami nad energią słoneczną. (pl)
- Mária Telkes (Budapest, 12 dicembre 1900 – Budapest, 2 dicembre 1995) è stata una biofisica, scienziata e inventrice ungherese naturalizzata statunitense che lavorò sulle tecnologie riguardanti l'energia solare. Telkes è considerata una degli ideatori dei sistemi di accumulo termico solare, guadagnandosi il soprannome di "the Sun Queen" (la regina del sole). Fu una prolifica inventrice di dispositivi termici, tra cui un'unità di desalinizzazione in miniatura per l'uso su scialuppe di salvataggio, che utilizzava l'energia solare e la condensa per raccogliere l'acqua potabile. Sarebbe servito a salvare la vita ad aviatori e marinai dispersi in mare. Si trasferì in Texas negli anni '70 e collaborò con una varietà di start-up di società solari, tra cui Northrup Solar, che in seguito divenne ARCO Solar e infine BP Solar. (it)
- Mária Telkes (12 de dezembro de 1900 – 2 de dezembro de 1995) foi uma cientista e inventora húngaro-americana que trabalhou com tecnologias de energia solar. (pt)
- Марія Телкеш (угор. Telkes Mária; 12 грудня 1900 — 2 грудня 1995) — угорсько-американська науковиця (хімікиня, біофізикиня), винахідниця, працювала над технологіями сонячної енергії. (uk)
- Мария Телькеш (венг. Telkes Mária; 12 декабря 1900 — 2 декабря 1995) — венгерско-американский учёный и изобретатель. Специалист в области технологий в солнечной энергетике. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Mária Telkes (12 de desembre de 1900 – 2 de desembre de 1995) era un inventora i científica húngaro-americana que va treballar en tecnologies d'energia solar. (ca)
- Mária Telkesová (12. prosince 1900 Budapešť – 2. prosince 1995 Budapešť) byla maďarsko-americká fyzička a chemička, která proslula vynálezy v oblasti solární energetiky, pro něž je někdy přezdívána „sluneční královna”. (cs)
- ماريا تيلكس (بالمجرية: Telkes Mária) (و. 1900 – 1995 م) هي كيميائية، من المجر، ولدت في بودابست، توفيت في بودابست، عن عمر يناهز 95 عاماً. (ar)
- Mária Telkes [telkeŝ], laŭ hungarlingve kutima nomordo Telkes Mária estis hungara-usona inventisto, kemiisto. Ŝia nomo estas ankaŭ Sunreĝino. Mária Telkes [1] naskiĝis la 12-an de decembro 1900 en Budapeŝto. Ŝi mortis la 2-an de decembro 1995 en Budapeŝto. (eo)
- Mária Telkes (* 12. Dezember 1900 in Budapest; † 2. Dezember 1995 ebenda) war eine ungarisch-US-amerikanische Biophysikerin, Wissenschaftlerin und Erfinderin, die auf dem Gebiet der Solarenergie arbeitete und forschte. (de)
- Mária Telkes (Budapest, 12 de diciembre de 1900- de 1995) fue una científica pionera e inventora húngara-estadounidense que trabajó en tecnologías de energía solar. (es)
- Mária Telkes (1900eko abenduaren 12a - 1995eko abenduaren 2a) asmatzaile eta zientzalari aintzindari Hungaro-Estatu Batuarra izan zen. Lan oso berritzaileak egin zituen Eguzki energiaren teknologietan. (eu)
- Mária Telkes (12 décembre 1900, Budapest - 2 décembre 1995) est une scientifique et inventeuse américano-hongroise qui a travaillé sur les technologies liées à l'énergie solaire. (fr)
- Mária Telkes (Boedapest, 12 december 1900 – 2 december 1995) was een Hongaars–Amerikaans onderzoekster gespecialiseerd in technologieën op zonne-energie. Ze werd bekend met het ontwikkeling van de eerste thermo-elektrische stroomgenerator in 1947. Telkes ontwierp in de jaren veertig het eerste huis op zonne-energie. (nl)
- Mária Telkes (ur. 12 grudnia 1900 w Budapeszcie, zm. 2 grudnia 1995) – węgiersko-amerykańska biofizyk, naukowiec, konstruktorka, zajmująca się badaniami nad energią słoneczną. (pl)
- Mária Telkes (12 de dezembro de 1900 – 2 de dezembro de 1995) foi uma cientista e inventora húngaro-americana que trabalhou com tecnologias de energia solar. (pt)
- Марія Телкеш (угор. Telkes Mária; 12 грудня 1900 — 2 грудня 1995) — угорсько-американська науковиця (хімікиня, біофізикиня), винахідниця, працювала над технологіями сонячної енергії. (uk)
- Мария Телькеш (венг. Telkes Mária; 12 декабря 1900 — 2 декабря 1995) — венгерско-американский учёный и изобретатель. Специалист в области технологий в солнечной энергетике. (ru)
- Η Μαρία Τέλκες (ουγγρικά: Mária Telkes, 12 Δεκεμβρίου 1900 - 2 Δεκεμβρίου 1995) ήταν Αμερικανίδα-Ουγγαρέζα επιστήμονας και εφευρέτης, που εργάστηκε στις τεχνολογίες της ηλιακής ενέργειας. Η Τέλκες, το 1952, έλαβε το βραβείο της Ένωσης Μηχανικών Γυναικών, ενώ το 1977, έλαβε το βραβείο Αμερικανικής Ένωσης Ηλιακής Ενέργειας, βραβείο Charles Greeley Abbot Award. Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, ενώ, αφού ολοκλήρωσε το διδακτορικό στη φυσικοχημεία, μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Στις ΗΠΑ, εργάστηκε ως βιοφυσικός, ενώ από το 1939 έως και το 1953, ασχολήθηκε με την έρευνα των τεχνολογιών της ηλικιακής ενέργειας, στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης. (el)
- Mária Telkes (December 12, 1900 – December 2, 1995) was a highly respected Hungarian-American biophysicist, scientist and inventor who worked on solar energy technologies. Prior to her time in the United States, Maria Telkes studied physical chemistry at the University of Budapest in 1920 and received her Ph.D. in 1924. (en)
- Mária Telkes (12 Desember 1900 – 2 Desember 1995 di Budapest, Austria-Hongaria, sekarang Hongaria) adalah seorang ahli kimia fisik berkewarganegaraan Amerika Serikat yang dikenal dengan temuan pendistilasi surya dan sistem pemanas bertenaga surya pertama yang didesain untuk perumahan. Selain itu, ia juga berhasil menemukan beragam material yang dapat menyimpan energi yang bersumber dari matahari. (in)
- Mária Telkes (Budapest, 12 dicembre 1900 – Budapest, 2 dicembre 1995) è stata una biofisica, scienziata e inventrice ungherese naturalizzata statunitense che lavorò sulle tecnologie riguardanti l'energia solare. Telkes è considerata una degli ideatori dei sistemi di accumulo termico solare, guadagnandosi il soprannome di "the Sun Queen" (la regina del sole). Si trasferì in Texas negli anni '70 e collaborò con una varietà di start-up di società solari, tra cui Northrup Solar, che in seguito divenne ARCO Solar e infine BP Solar. (it)
|
