| dbo:abstract
|
- La història de Moçambic es troba documentada almenys a partir del segle x, ja que va ser quan Moçambic va aparèixer per primera vegada en els relats d'uns estudiosos viatgers i mercaders àrabs. Al-Masudi va descriure una important activitat comercial entre les nacions de la regió del golf Pèrsic i els zanj de la Bilad as Sofala, que incloïa gran part de la costa nord i centre de l'actual Moçambic. Buzurg Ibn Shahriyar cita en el seu llibre Al aya'ib al-Hind (Meravelles de l'Índia) diversos relats situats a Moçambic, i en descriu el tipus de comerç practicat. No obstant això, diverses troballes arqueològiques permeten l'estudi de la prehistòria de Moçambic (abans de l'escriptura). Probablement l'esdeveniment més important d'aquesta prehistòria hagi estat l'establiment en la regió dels pobles bantus que no sols eren agricultors, sinó que també hi van introduir la metal·lúrgia entre els segles I i IV. Segons diferents fonts, el mariner xinès Zheng He va visitar la regió del canal de Moçambic a principis del segle xv. La penetració portuguesa a Moçambic, iniciada en el segle xvi, només a partir de 1885 - amb el repartiment d'Àfrica per les potències europees durant la Conferència de Berlín- es va transformar en una ocupació militar, és a dir, en la submissió total dels estats allí existents, la qual cosa va portar durant els primers anys del segle xx a una veritable administració colonial. Després d'una guerra d'alliberament que va durar al voltant de 10 anys, Moçambic es va independitzar el 25 de juny de 1975. (ca)
- Die Geschichte Mosambiks ist im engeren Sinn die Geschichte der 1975 gegründeten Republik Mosambik im südlichen Afrika mit vorangegangenem Befreiungskampf und nachfolgendem Bürgerkrieg sowie die Geschichte von mehr als 400 Jahren portugiesischer Einflussnahme und schließlich Kolonialisierung des Landes als Portugiesisch-Ostafrika. Die vorkoloniale Geschichte Mosambiks umfasst zudem 1500 Jahre unterschiedlicher Kulturen und Regionen mit jeweils eigener Entwicklung. Das Staatsgebiet von Mosambik hat eine Nord-Süd-Ausdehnung von etwa 2000 Kilometern und eine West-Ost-Ausdehnung zwischen 50 und 600 Kilometern. Diese Grenzen sind wie in den meisten afrikanischen Staaten als Ergebnis kolonialer Aufteilung ohne Rücksicht auf vorhandene natürliche Grenzen oder Kulturen entstanden. Neben verschiedenen frühen eisenzeitlichen Kulturen haben sich insbesondere Küstenregion und Inland recht verschieden entwickelt und waren unterschiedlichen Einflüssen ausgesetzt. Die Küstenregion war weitgehend in die arabisch-afrikanische Swahili-Kultur und ihr ausgedehntes Handelsgeflecht einbezogen, während weite Teile des Inlandes von der Zugehörigkeit zu größeren afrikanischen Reichen, insbesondere dem Reich von Munhumutapa, geprägt waren. (de)
- La historia de Mozambique se encuentra documentada por lo menos a partir del siglo X, ya que fue cuando Mozambique apareció por primera vez en los relatos de unos estudiosos viajeros y mercaderes árabes. Al-Masudi describió una importante actividad comercial entre las naciones de la región del golfo Pérsico y los zanj de la Bilad as Sofala, que incluía gran parte de la costa norte y centro del actual Mozambique. Buzurg Ibn Shahriyar cita en su libro Al aya'ib al-Hind (Maravillas de la India) varios relatos ubicados en Mozambique, describiendo el tipo de comercio que allí se practicaba. No obstante, varios hallazgos arqueológicos permiten el estudio de la prehistoria del Mozambique (antes de la escritura). Probablemente el evento más importante de esa prehistoria haya sido el establecimiento en esa región de los pueblos bantúes que no sólo eran agricultores, sino que también introdujeron la metalurgia entre los siglos I y IV. Según distintas fuentes, el marinero chino Zheng He visitó la región del canal de Mozambique a principios del siglo XV. La penetración portuguesa en Mozambique, iniciada en el siglo XVI, solo a partir de 1885 —con el reparto de África por las potencias europeas durante la Conferencia de Berlín— se transformó en una ocupación militar, es decir, en el sometimiento total de los estados allí existentes, lo que llevó durante los primeros años del siglo XX a una verdadera administración colonial. Después de una guerra de liberación que duró alrededor de diez años, Mozambique se independizó en 25 de junio de 1975. (es)
- Mozambikeko historia san herriko ehiztari-biltzaileen etorrerarekin hasi zen. K. o. I. eta IV. mendeen artean, bantueraz mintzatzen ziren herri-olatuak mendebaldetik eta iparraldetik, Zambezi ibaiaren haranean zehar ordokira eta kostaldera migratu ziren. Herri horiek nekazaritza eta burdingintza ezagutzen zituzten. (eu)
- Mozambique was a Portuguese colony, overseas province and later a member state of Portugal. It gained independence from Portugal in 1975. (en)
- Par histoire du Mozambique, on entend ici l'histoire des territoires relevant du Mozambique, avant et après l'indépendance de ce pays, acquise en juin 1975. (fr)
- 本項では、モザンビークの歴史（モザンビークのれきし）について述べる。モザンビークはポルトガル海上帝国の植民地、海外領土の時期、ポルトガルの構成国を経て、1975年に独立した。 (ja)
- La storia del Mozambico è stata in gran parte segnata dalla colonizzazione portoghese. A causa della politica coloniale portoghese, il Mozambico ha ottenuto l'indipendenza al prezzo di una profonda recessione economica che tuttora contribuisce a collocare il paese fra i più poveri del mondo. (it)
- 모잠비크는 포르투갈의 식민지였고, 해외의 속국이었다. 이 나라는 1975년에 포르투갈로부터 독립했다. (ko)
- Deze pagina geeft een overzicht van de geschiedenis van Mozambique, van de prehistorische tot de moderne tijd. (nl)
- Tereny współczesnego Mozambiku zasiedlili około I tysiąclecia p.n.e. Buszmeni. Od V wieku n.e. rozpoczęła się fala napływu ludów Bantu, która zepchnęła Buszmenów na południe. Od wieku VIII na wybrzeżu utworzone zostały faktorie arabskie, perskie i indyjskie. Niektóre z takich ośrodków, rozwinęły się w duże miasta portowe. Mieszkańcy wybrzeża przeważnie wyznawali islam i należeli do kultury Suahili. Od XV wieku zachodnia część współczesnego Mozambiku została włączona do imperium Monomotapa ze współczesnego Zimbabwe. Od końca XV wieku rozpoczęła się eksploracja portugalska. W 1609 roku Mozambik stał się kolonią portugalską, kolonialiści nie zdołali jednak podbić wnętrza kraju aż do końca XIX wieku. Od początków XX wieku miało miejsce systematyczne ograniczanie praw tubylców i ich marginalizacja na rzecz Portugalczyków. W 1930 roku Akt kolonialny przekształcił Mozambik w posiadłość zarządzaną przez metropolię, a w 1951 roku w prowincję zamorską. Od połowy lat 50. zwiększyło się osadnictwo białych Portugalczyków. Na gruncie sprzeciwu wobec tego zaczął kształtować się ruch wyzwoleńczy. W 1962 roku utworzony został Front Wyzwolenia Mozambiku (FRELIMO). Rok później z tejże organizacji wyłamał się Afrykański Zjednoczony Front Ludowy, który w 1965 roku powołał Rewolucyjny Komitet Mozambiku. Niemniej jednak przewaga w ruchu niepodległościowym należała do FRELIMO które w 1964 roku rozpoczęło antyportugalską wojnę partyzancką. Rebelia wsparta została przez Tanzanię, Algierię, Zjednoczoną Republikę Arabską, Zambię i kraje socjalistyczne. Krwawe tłumienia powstania przyczyniły się do masowej emigracji Mozambijczyków do państw ościennych, głównie Tanzanii i Zambii. Do 1974 roku FRELIMO przejęło kontrolę nad 1/3 kraju a na wyzwolonych obszarach tworzyło lokalną administrację. Po rewolucji goździków w Portugalii, rząd rewolucyjny zapowiedział przyznanie Mozambikowi niepodległości. W 1975 roku Mozambik stał się niepodległą republiką. W tym samym roku armia portugalska i siły FRELIMO stłumiły powstanie portugalskich osadników którzy niechętnie przyjęli deklarację niepodległości. W następstwie nieudanej rebelii większość osadników opuściła kraj. Pierwszym prezydentem i szefem rządu został Samora Machel. Rozpoczął on budowę socjalistycznego ustroju państwa. Na gruncie budowy socjalizmu doszło do upaństwowienia ziemi, systemu edukacji i opieki zdrowotnej, zrównano też prawa kobiet i mężczyzn. Rząd popierał ruch narodowowyzwoleńczy z sąsiedniej Rodezji, wsparciem prezydenta cieszył się Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe Roberta Mugabe a także Afrykański Kongres Narodowy zwalczający apartheid. Reformy utrzymane w lewicowym stylu nie spodobały się części dotychczasowych członków Frontu. Wsparci przez rząd Rodezji dysydencie utworzyli w 1976 roku Narodowy Ruch Oporu Mozambiku (RENAMO) który rozpoczął antyrządową kampanię partyzancką. Wybuch walk jedynie zradykalizował FRELIMO które w 1977 roku oficjalnie przyjęło doktrynę marksistowską i politycznie zbliżyło się do bloku wschodniego. Siły partyzanckie w walce z rządem stosowały początkowo sabotaż gospodarczy i ataki na infrastrukturę, z czasem rozpoczęły ataki na miasta i wsie. Metodą zastraszenia społeczeństwa stosowaną przez RENAMO stały się masakry cywilów które stały się powszechne. W 1984 roku Mozambik zrezygnował z popierania ruchów wyzwoleńczych w państwach ościennych na gruncie ugody Nkomati z rządem Republiki Południowej Afryki, która zobowiązała się w zamian wycofać swoje poparcie wobec RENAMO. Do końca lat 80. działania RENAMO doprowadziły do co najmniej 100 tysięcy ofiar w ludziach i ucieczki z kraju miliona uchodźców. Po transformacji ustrojowej Mozambiku w system wielopartyjny o wolnorynkowej gospodarce, RENAMO rozpoczęło z rządem rozmowy pokojowe. Porozumienie pokojowe podpisano w Rzymie pod egidą ONZ w 1992. Na jego mocy RENAMO przekształciło się w partię polityczną z Alfonsem Dhlakamą na czele. W 1994 lider partii wziął udział w pierwszych wolnych wyborach prezydenckich w Mozambiku. Przegrał jednak z kandydatem FRELIMO, Joaquimem Chissano (53,3% głosów), zdobywając 33,7% głosów poparcia. Od tego czasu FRELIMO sprawowała władzę na gruncie wielopartyjnym. 21 października 2013 RENAMO wypowiedziało układ pokojowy z 1992 po tym, jak według RENAMO siły rządowe ostrzelały i zajęły bazę Sathunjira w regionie Gorongosa w prowincji Sofala, ok. 600 km na północ od stołecznego Maputo. W bazie przebywał lider ugrupowania Afonso Dhakama, lecz zdołał uciec spod ostrzału. Już wcześniej, bo w kwietniu i czerwcu 2013 dochodziło do starć między armią a RENAMO, a w atakach bojówki zginęło 11 żołnierzy i policjantów oraz sześciu cywilów. Układ pokojowy wznowiono w 2014 roku. (pl)
- Moçambiques historia präglades tidigt av khoisan-folket, områdets första kända invånare. Dessa jägare och samlare trängdes undan av bantufolken mellan 100 e.Kr. och 500 e.Kr. Den första skriftliga källan skrevs på 900-talet. Den arabiska historikern Ali al-Masudi beskrev handelsförbindelser mellan nationerna vid Persiska viken och Swahilikusten. 1498 anlände Vasco da Gama till Moçambiqueön på sin första resa. Portugiserna byggde fortet och grundade en handelsstation 1507. Stationen växte under 1500-talet och blev huvudstad i Portugisiska Östafrika som varade till 1975. (sv)
- В этой статье описывается история Мозамбика. (ru)
- Moçambique é um país da África Austral, situado na costa do Oceano Índico, com cerca de 20 milhões de habitantes (2004). Foi uma colónia portuguesa, que se tornou independente em 25 de Junho de 1975. A história de Moçambique encontra-se documentada pelo menos a partir do século X, quando um estudioso viajante árabe, Almaçudi descreveu uma importante actividade comercial entre as nações da região do Golfo Pérsico e os "Zanjes" (os negros) da "Bilade as Sofala", que incluía grande parte da costa norte e centro do actual Moçambique. No entanto, vários achados arqueológicos permitem caracterizar a "pré-história" de Moçambique (antes da escrita) por muitos séculos antes. Provavelmente o evento mais importante dessa pré-história terá sido a fixação nesta região dos povos bantu que, não só eram agricultores, mas introduziram aqui a metalurgia do ferro, entre os séculos I a IV. A penetração portuguesa em Moçambique, iniciada no início do século XVI, só em 1885 - com a partilha de África pelas potências europeias durante a Conferência de Berlim - se transformou numa ocupação militar, ou seja, na submissão total dos estados ali existentes, que levou, nos inícios do século XX a uma verdadeira administração colonial. Depois de uma guerra de libertação que durou cerca de 10 anos, Moçambique tornou-se independente em 25 de Junho de 1975. (pt)
- У 6-1 тис. до н. е. територію сучасного Мозамбіку, як і інші країни Південної Африки, населяли койсанські народи. Вони займалися в основному мисливством та збиральництвом, мали кам'яні знаряддя праці.У 1-4 ст. н. е. розпочалось заселення території Мозамбіку з півночі народами банту, які принесли з собою культуру землеробства та вміння виготовляти залізні вироби, а також вироби з інших металів. Поступово койсанські народи були витіснені з території сучасного Мозамбіку на південь. (uk)
- 莫桑比克曾经是葡萄牙殖民地。她于1975年获得独立。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Mozambikeko historia san herriko ehiztari-biltzaileen etorrerarekin hasi zen. K. o. I. eta IV. mendeen artean, bantueraz mintzatzen ziren herri-olatuak mendebaldetik eta iparraldetik, Zambezi ibaiaren haranean zehar ordokira eta kostaldera migratu ziren. Herri horiek nekazaritza eta burdingintza ezagutzen zituzten. (eu)
- Mozambique was a Portuguese colony, overseas province and later a member state of Portugal. It gained independence from Portugal in 1975. (en)
- Par histoire du Mozambique, on entend ici l'histoire des territoires relevant du Mozambique, avant et après l'indépendance de ce pays, acquise en juin 1975. (fr)
- 本項では、モザンビークの歴史（モザンビークのれきし）について述べる。モザンビークはポルトガル海上帝国の植民地、海外領土の時期、ポルトガルの構成国を経て、1975年に独立した。 (ja)
- La storia del Mozambico è stata in gran parte segnata dalla colonizzazione portoghese. A causa della politica coloniale portoghese, il Mozambico ha ottenuto l'indipendenza al prezzo di una profonda recessione economica che tuttora contribuisce a collocare il paese fra i più poveri del mondo. (it)
- 모잠비크는 포르투갈의 식민지였고, 해외의 속국이었다. 이 나라는 1975년에 포르투갈로부터 독립했다. (ko)
- Deze pagina geeft een overzicht van de geschiedenis van Mozambique, van de prehistorische tot de moderne tijd. (nl)
- Moçambiques historia präglades tidigt av khoisan-folket, områdets första kända invånare. Dessa jägare och samlare trängdes undan av bantufolken mellan 100 e.Kr. och 500 e.Kr. Den första skriftliga källan skrevs på 900-talet. Den arabiska historikern Ali al-Masudi beskrev handelsförbindelser mellan nationerna vid Persiska viken och Swahilikusten. 1498 anlände Vasco da Gama till Moçambiqueön på sin första resa. Portugiserna byggde fortet och grundade en handelsstation 1507. Stationen växte under 1500-talet och blev huvudstad i Portugisiska Östafrika som varade till 1975. (sv)
- В этой статье описывается история Мозамбика. (ru)
- У 6-1 тис. до н. е. територію сучасного Мозамбіку, як і інші країни Південної Африки, населяли койсанські народи. Вони займалися в основному мисливством та збиральництвом, мали кам'яні знаряддя праці.У 1-4 ст. н. е. розпочалось заселення території Мозамбіку з півночі народами банту, які принесли з собою культуру землеробства та вміння виготовляти залізні вироби, а також вироби з інших металів. Поступово койсанські народи були витіснені з території сучасного Мозамбіку на південь. (uk)
- 莫桑比克曾经是葡萄牙殖民地。她于1975年获得独立。 (zh)
- La història de Moçambic es troba documentada almenys a partir del segle x, ja que va ser quan Moçambic va aparèixer per primera vegada en els relats d'uns estudiosos viatgers i mercaders àrabs. Al-Masudi va descriure una important activitat comercial entre les nacions de la regió del golf Pèrsic i els zanj de la Bilad as Sofala, que incloïa gran part de la costa nord i centre de l'actual Moçambic. Buzurg Ibn Shahriyar cita en el seu llibre Al aya'ib al-Hind (Meravelles de l'Índia) diversos relats situats a Moçambic, i en descriu el tipus de comerç practicat. (ca)
- Die Geschichte Mosambiks ist im engeren Sinn die Geschichte der 1975 gegründeten Republik Mosambik im südlichen Afrika mit vorangegangenem Befreiungskampf und nachfolgendem Bürgerkrieg sowie die Geschichte von mehr als 400 Jahren portugiesischer Einflussnahme und schließlich Kolonialisierung des Landes als Portugiesisch-Ostafrika. Die vorkoloniale Geschichte Mosambiks umfasst zudem 1500 Jahre unterschiedlicher Kulturen und Regionen mit jeweils eigener Entwicklung. Das Staatsgebiet von Mosambik hat eine Nord-Süd-Ausdehnung von etwa 2000 Kilometern und eine West-Ost-Ausdehnung zwischen 50 und 600 Kilometern. Diese Grenzen sind wie in den meisten afrikanischen Staaten als Ergebnis kolonialer Aufteilung ohne Rücksicht auf vorhandene natürliche Grenzen oder Kulturen entstanden. Neben verschiede (de)
- La historia de Mozambique se encuentra documentada por lo menos a partir del siglo X, ya que fue cuando Mozambique apareció por primera vez en los relatos de unos estudiosos viajeros y mercaderes árabes. Al-Masudi describió una importante actividad comercial entre las naciones de la región del golfo Pérsico y los zanj de la Bilad as Sofala, que incluía gran parte de la costa norte y centro del actual Mozambique. Buzurg Ibn Shahriyar cita en su libro Al aya'ib al-Hind (Maravillas de la India) varios relatos ubicados en Mozambique, describiendo el tipo de comercio que allí se practicaba. (es)
- Tereny współczesnego Mozambiku zasiedlili około I tysiąclecia p.n.e. Buszmeni. Od V wieku n.e. rozpoczęła się fala napływu ludów Bantu, która zepchnęła Buszmenów na południe. Od wieku VIII na wybrzeżu utworzone zostały faktorie arabskie, perskie i indyjskie. Niektóre z takich ośrodków, rozwinęły się w duże miasta portowe. Mieszkańcy wybrzeża przeważnie wyznawali islam i należeli do kultury Suahili. Od XV wieku zachodnia część współczesnego Mozambiku została włączona do imperium Monomotapa ze współczesnego Zimbabwe. Od końca XV wieku rozpoczęła się eksploracja portugalska. W 1609 roku Mozambik stał się kolonią portugalską, kolonialiści nie zdołali jednak podbić wnętrza kraju aż do końca XIX wieku. Od początków XX wieku miało miejsce systematyczne ograniczanie praw tubylców i ich marginaliza (pl)
- Moçambique é um país da África Austral, situado na costa do Oceano Índico, com cerca de 20 milhões de habitantes (2004). Foi uma colónia portuguesa, que se tornou independente em 25 de Junho de 1975. A história de Moçambique encontra-se documentada pelo menos a partir do século X, quando um estudioso viajante árabe, Almaçudi descreveu uma importante actividade comercial entre as nações da região do Golfo Pérsico e os "Zanjes" (os negros) da "Bilade as Sofala", que incluía grande parte da costa norte e centro do actual Moçambique. (pt)
|
