| dbo:abstract
|
- In linguistics, control is a construction in which the understood subject of a given predicate is determined by some expression in context. Stereotypical instances of control involve verbs. A superordinate verb "controls" the arguments of a subordinate, nonfinite verb. Control was intensively studied in the government and binding framework in the 1980s, and much of the terminology from that era is still used today. In the days of Transformational Grammar, control phenomena were discussed in terms of Equi-NP deletion. Control is often analyzed in terms of a null pronoun called PRO. Control is also related to raising, although there are important differences between control and raising. Most if not all languages have control constructions and these constructions tend to occur frequently. (en)
- 制御（せいぎょ）またはコントロール (control) は、明示的な主語を持たない不定詞などのに見られる現象のことである。この仕組みを解明することは統語論の長年にわたる目標である (O'Grady 2005: 56)。 (ja)
- Kontrola – konstrukcja, w której (domyślny) podmiot danej predykacji jest określony przez pewne wyrażenie w kontekście. Stereotypowe przypadki kontroli obejmują czasowniki. Czasownik nadrzędny kontroluje argumenty czasownika podrzędnego w bezokoliczniku.Na przykład w zdaniu: (1) Marysia postanowiła kupić nowy zegarek. mamy do czynienia z dwoma czasownikami: postanowić i kupić, ale tylko z jednym (Marysia) powierzchniowym podmiotem.Biorąc pod uwagę fakt, że każdy argument czasownika powinien być wypełniony, postuluje się istnienie pewnego rodzaju „podmiotu domyślnego” bezokoliczników. Jest to element o charakterze bliskim zaimkowi – podobnie jak zaimki charakteryzuje się on (odnoszeniem się do tego samego desygnatu, czy mówiąc prościej – do tej samej osoby lub rzeczy, co jakiś rzeczownik). W wypadku zdania (1) wykonawcą obu czynności (postanowić i kupić) jest Marysia. Omawiany element jest konwencjonalnie oznaczany symbolem PRO. Pełni funkcję „ukrytego” podmiotu czasownika kupić. PRO jest koindeksowane z kontrolerem „Marysia” (podmiot zdania głównego) z indeksem dolnym „i” wskazującym, że oba składniki odnoszą się do tego samego referenta (obiektu pozajęzykowego). Koindeksowanie uświadamia również, że PRO nie może wskazywać innego odniesienia. (2) [Marysiai postanowiła [PROi kupić nowy zegarek]] Jedyna poprawna interpretacja semantyczna tego zdania to taka, że osoba kupująca zegarek jest tożsama z osobą podejmującą postanowienie. W konstrukcji z kontrolą mamy do czynienia z dwoma czasownikami. Jeden – w formie osobowej ma argument rzeczownikowy, zachowujący się jak semantyczny podmiot obu czasowników, oraz , którym jest zdanie podrzędne. Czasownik, który występuje w konstrukcji kontrolującej nazywany jest czasownikiem kontrolującym, natomiast argument rzeczownikowy jest kontrolerem. Czasownikiem kontrolującym jest w podanym przykładzie „postanowiła”, zakłada on dwa argumenty (ktoś + postanowić + coś): jednym z nich jest podmiot oraz kontroler – „Marysia”, a drugim podrzędne bezokolicznikowe zdanie kupić nowy zegarek. Rozróżniamy kontrolę podmiotową i dopełnieniową. (3) Janeki obiecał PROi pomóc. – kontrola podmiotowa wymagana przez czasownik pomagać(4) Basiai próbowała PROi odejść. – kontrola podmiotowa wymagana przez czasownik odejść(5) Dowódca rozkazał żołnierzomi PROi strzelać. – kontrola dopełnieniowa wymagana przez czasownik rozkazać. Czasowniki kontrolne determinują, które wyrażenie jest interpretowane jako podmiot czasownika w bezokoliczniku. Zdanie (1) i (2) są przykładami kontroli podmiotowej, ponieważ podmiot czasownika kontrolującego jest również podmiotem domyślnym predykatu zdania podrzędnego. Zdanie (3) jest przykładem kontroli dopełnieniowej, ponieważ dopełnienie czasownika kontrolującego jest podmiotem czasownika zdania podrzędnego (wykonawcami czynności strzelania są żołnierze (dopełnienie dalsze), a nie podmiot – dowódca). Kontrola arbitralna pojawia się, gdy kontroler jest rozumiany dowolnie, może nim być każda osoba (uogólnienie), np.: Czytać książki jest przyjemnie (pl)
|
| dbo:thumbnail
| |
| dbo:wikiPageExternalLink
| |
| dbo:wikiPageID
| |
| dbo:wikiPageLength
|
- 16308 (xsd:nonNegativeInteger)
|
| dbo:wikiPageRevisionID
| |
| dbo:wikiPageWikiLink
| |
| dbp:wikiPageUsesTemplate
| |
| dcterms:subject
| |
| gold:hypernym
| |
| rdf:type
| |
| rdfs:comment
|
- In linguistics, control is a construction in which the understood subject of a given predicate is determined by some expression in context. Stereotypical instances of control involve verbs. A superordinate verb "controls" the arguments of a subordinate, nonfinite verb. Control was intensively studied in the government and binding framework in the 1980s, and much of the terminology from that era is still used today. In the days of Transformational Grammar, control phenomena were discussed in terms of Equi-NP deletion. Control is often analyzed in terms of a null pronoun called PRO. Control is also related to raising, although there are important differences between control and raising. Most if not all languages have control constructions and these constructions tend to occur frequently. (en)
- 制御（せいぎょ）またはコントロール (control) は、明示的な主語を持たない不定詞などのに見られる現象のことである。この仕組みを解明することは統語論の長年にわたる目標である (O'Grady 2005: 56)。 (ja)
- Kontrola – konstrukcja, w której (domyślny) podmiot danej predykacji jest określony przez pewne wyrażenie w kontekście. Stereotypowe przypadki kontroli obejmują czasowniki. Czasownik nadrzędny kontroluje argumenty czasownika podrzędnego w bezokoliczniku.Na przykład w zdaniu: (1) Marysia postanowiła kupić nowy zegarek. (2) [Marysiai postanowiła [PROi kupić nowy zegarek]] Jedyna poprawna interpretacja semantyczna tego zdania to taka, że osoba kupująca zegarek jest tożsama z osobą podejmującą postanowienie. Rozróżniamy kontrolę podmiotową i dopełnieniową. Czytać książki jest przyjemnie (pl)
|
| rdfs:label
|
- Control (linguistics) (en)
- コントロール (言語学) (ja)
- Kontrola (językoznawstwo) (pl)
|
| owl:sameAs
| |
| prov:wasDerivedFrom
| |
| foaf:depiction
| |
| foaf:isPrimaryTopicOf
| |
| is dbo:wikiPageDisambiguates
of | |
| is dbo:wikiPageRedirects
of | |
| is dbo:wikiPageWikiLink
of | |
| is foaf:primaryTopic
of | |
