| dbo:abstract
|
- Valašské právo je souhrn právních norem a zvyklostí, kterými se původní – nejdříve od vrcholného středověku – řídilo rumunské obyvatelstvo (tedy Valaši v užším, původním významu), později – do 18./19. století – téměř všechno to obyvatelstvo Střední Evropy a Balkánu (tedy hlavně Valaši v širším, přeneseném smyslu), u nichž byl způsob života a ekonomika založen na transhumanci (pastevectví nekočovného obyvatelstva se střídáním pastvin mezi vrchy v létě a nížinami v zimě). Setkáváme se s ním zejména u Rumunů (Valašsko, Moldávie, Sedmihradsko, Podkarpatská Rus, Polsko, Slovensko), Makedonských Arumunů, Rusínů (Podkarpatská Rus, Polsko, Slovensko), Poláků, Slováků, Moravanů (Moravské Valašsko), Srbů a Chorvatů. (cs)
- Valaĥia juro, malĝuste Valaĥia koloniigo, estas kolekto de juraj normoj kaj kutimoj, per kiuj devene - plej malfrue ekde kulmina mezepoko - gvidis sin rumana loĝantaro (do en pli malvasta, devena signifo), pli malfrue - ĝis la 18-a/19-a jarcentoj - preskaŭ ĉiu ĉi loĝantaro de Mez-Eŭropo kaj Balkano (do precipe valaĥoj en pli vasta, metafora senco), kies maniero de la vivo kaj ekonomiko estis fondita laŭ (paŝtiste nemigranta loĝantaro kun alterno de paŝtejoj inter montoj somere kaj ebenaĵoj vintre). Ni renkontiĝas kun la termino precipe ĉe rumanoj (Valaĥio, Moldavio, Transilvanio, Karpata Rutenio, Pollando, Slovakio), makedoniaj arumunoj, rutenoj (Karpata Rutenio, Pollando, Slovakio), poloj, slovakoj, moravanoj (Moravia Valaĥio), serboj kaj kroatoj. (eo)
- Das Walachische Recht (lateinisch Jus Valachorum, Jus Valachicum oder Lex Valachorum) ist eine Form des Niederlassungsrechts von Gesellschaften im Hoheitsgebiet mittelalterlicher Gemeinschaften in Südosteuropa, das seinen Ursprung im archaischen nordgriechischen Gewohnheitsrecht hat und noch heute in einigen Regionen Anwendung findet. Das Recht entwickelte sich seit der Zeit der Völkerwanderung und fand als ein Komplex von ethnischen Normen, christlichen Lehren, Aberglaube, heidnischen und agrarpastoralen Bräuchen von Nordgriechenland bis Südpolen Verbreitung. (de)
- Le Jus valachicum (en ancien roumain λеџѩ стръмошѩскѣ -legea strămoșească soit « droit ancestral », en français « droit valaque ») désigne les droits, devoirs, privilèges et spécificités juridiques des communautés valaques initialement pastorales de l'Europe centrale et orientale médiévale, dirigées par des joupans et des boyards, qui y rendaient la justice, levaient la troupe, collectaient l'impôt et veillaient au partage des droits de pâturage, de meunerie, de pêche, chasse, cueillette et bûcheronnage. (fr)
- Il diritto valacco, più precisamente Ius Valachicum o Lex Antiqua Valachorum, in romeno storico: Ʌеџѩ Стръмошѩскѣ, legea strămoșească ovvero diritto ancestrale, designa un complesso di norme di diritto e di consuetudini, che si sviluppa a partire dall'alto medioevo molto prima dell'affermazione di un'entità statale e ha continuato a perpetuarsi tramite forme di organizzazione sociale e giuridica della popolazione romenofona (valacchi) fino al XVIII - XIX secolo. Mappa dell'Ungheria alla fine del XIII secolo, in cui vengono illustrate in arancione le zone romenofone sottoposte allo Ius Valachicum, attestate dallo storico ungherese János Mihályi in Magyar diplomák a XIII és XIV századbol Altre denominazioni possono indicare il diritto consuetudinario romeno, l'insieme di regole giuridiche sostanziali o normative: Ius Volachie, Antiqua et approbata lex districtum Volachicaliu universorum, Lex Olachorum, Ritus Volachie, Modus Olachorum, Mos Olachorum, Volachorum antiqua lex et consuetudo. In magiaro: Vlach jog. (it)
- The Vlach law (Latin: ius valachicum, Romanian: legea românească, "Romanian law", or obiceiul pământului, "customs of the land", Hungarian: vlach jog) refers to the traditional Romanian common law as well as to various special laws and privileges enjoyed or enforced upon particularly pastoralist communities (cf. obști) of Romanian stock or origin in European states of the Late Middle Ages and Early modern period, including in the two Romanian polities of Moldavia and Wallachia, as well as in the Kingdom of Hungary, the Kingdom of Poland, Kingdom of Serbia, the Polish–Lithuanian Commonwealth, etc. The term "Vlachs" originally denoted Romance-speaking populations; the term became synonymous in some contexts with "shepherds", but even in these cases an ethnical aspect was implicit. The concept originates in the laws enforced on Vlachs in the medieval Balkans. In medieval Serbian charters, the pastoral community, primarily made up of Vlachs, were held under special laws due to their nomadic lifestyle. In late medieval Croatian documents Vlachs were held by special law in which "those in villages" pay tax and "those without villages" (nomads) serve as cavalry. Until the 16th century term Vlachs was used not only to describe a representative of the Vlach law or pastoral profession, it also had an ethnic meaning which was lost in the 17th century, although was still used for people (sheepherder) regardless of their origin. In Transylvania, after the establishment of the Union of Three Nations and the suppression of the Bobâlna Uprising in 1438, the Vlach law gradually disappeared while the Romanian masters and boyars (which enjoyed the Universitas Valachorum) had to choose between three solutions: the loss of all rights and the fall into serfdom, having to migrate beyond the Carpathians to Moldavia or Wallachia, or merging into the Hungarian nobility by converting to Catholicism and adopting the Hungarian language (the case of the Hunyadi family, for example). The last written document attesting the Universitas Valachorum dates from May 1355, when the general assembly (Congregatio Generalis) of the Transylvanian estates was convened in Turda. In the Habsburg monarchy, in 1630, the Vlach Statutes (Statuta Valachorum) were enacted which defined the tenancy rights and taxation of Orthodox refugees in the Military Frontier; land were granted in return for military service. In the 16th and 17th centuries Slavic pastoral communities (such as Gorals) under the Vlach law were settled in the northern Kingdom of Hungary. The colonization of peoples under the Vlach law resulted in ethnic enclaves of Czechs, Poles and Ruthenians in historical Hungary. (en)
- Prawo wołoskie – prawo osadnicze; zbiór norm regulujący stosunki pomiędzy właścicielem a osadnikami (najczęściej byli to Wołosi, Rusini, Bojkowie, Huculi). (pl)
- Валашское право (лат. jus valachicum, венг. vlach jog) — историческая система обычного права средневековых (XIV—XVII веков) валашских общин (изначально пастушеских групп, практиковавших кочевое и отгонное животноводство), в Центральной и Восточной Европе. Валашское право регулировало права, обязанности членов общины, а также подати, привилегии, освобождения и взаимоотношения со местной знатью. (ru)
- Волоське право — звичаєве право, що містило низку норм, які регламентували правовідносини сільського населення в галузі місцевого самоврядування, цивільного та кримінального права, судочинства, оподаткування та виконання повинностей застосовувалися упродовж XIII–XVIII ст. переважно у гірських селах з домінуючим скотарським господарством. Поширилося в XIV-XV столітті на західно-українських землях. Першими носіями волоського права були Драго-Саси - волоські переселенці (українці і волохи з Угорського королівства), які колонізували Карпатський регіон. Драго-Саси, знані і описані у Костянтина Багрянородного як угро-влахи і русо-влахи розвинули волоське право від звичаєвого до повноцінної і передової для свого часу слов’янської (проукраїнської) правової системи на якій успішно розвивались середньовічні держави - Молдавське князівство, Валахія, Трансільванія. Саме волоське право послужило правовою основою колонізації Карпат українцями (слов’янами). Волоське право в українському практичному застосуванні протягом століть може розглядатись як своєрідний синтез візантійської і німецької правових систем. Саме на землях, де існувало волоське право українська державність проіснувала найдовше у часовому вимірі (М.Дністрянський). (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Das Walachische Recht (lateinisch Jus Valachorum, Jus Valachicum oder Lex Valachorum) ist eine Form des Niederlassungsrechts von Gesellschaften im Hoheitsgebiet mittelalterlicher Gemeinschaften in Südosteuropa, das seinen Ursprung im archaischen nordgriechischen Gewohnheitsrecht hat und noch heute in einigen Regionen Anwendung findet. Das Recht entwickelte sich seit der Zeit der Völkerwanderung und fand als ein Komplex von ethnischen Normen, christlichen Lehren, Aberglaube, heidnischen und agrarpastoralen Bräuchen von Nordgriechenland bis Südpolen Verbreitung. (de)
- Le Jus valachicum (en ancien roumain λеџѩ стръмошѩскѣ -legea strămoșească soit « droit ancestral », en français « droit valaque ») désigne les droits, devoirs, privilèges et spécificités juridiques des communautés valaques initialement pastorales de l'Europe centrale et orientale médiévale, dirigées par des joupans et des boyards, qui y rendaient la justice, levaient la troupe, collectaient l'impôt et veillaient au partage des droits de pâturage, de meunerie, de pêche, chasse, cueillette et bûcheronnage. (fr)
- Prawo wołoskie – prawo osadnicze; zbiór norm regulujący stosunki pomiędzy właścicielem a osadnikami (najczęściej byli to Wołosi, Rusini, Bojkowie, Huculi). (pl)
- Валашское право (лат. jus valachicum, венг. vlach jog) — историческая система обычного права средневековых (XIV—XVII веков) валашских общин (изначально пастушеских групп, практиковавших кочевое и отгонное животноводство), в Центральной и Восточной Европе. Валашское право регулировало права, обязанности членов общины, а также подати, привилегии, освобождения и взаимоотношения со местной знатью. (ru)
- Valašské právo je souhrn právních norem a zvyklostí, kterými se původní – nejdříve od vrcholného středověku – řídilo rumunské obyvatelstvo (tedy Valaši v užším, původním významu), později – do 18./19. století – téměř všechno to obyvatelstvo Střední Evropy a Balkánu (tedy hlavně Valaši v širším, přeneseném smyslu), u nichž byl způsob života a ekonomika založen na transhumanci (pastevectví nekočovného obyvatelstva se střídáním pastvin mezi vrchy v létě a nížinami v zimě). (cs)
- Valaĥia juro, malĝuste Valaĥia koloniigo, estas kolekto de juraj normoj kaj kutimoj, per kiuj devene - plej malfrue ekde kulmina mezepoko - gvidis sin rumana loĝantaro (do en pli malvasta, devena signifo), pli malfrue - ĝis la 18-a/19-a jarcentoj - preskaŭ ĉiu ĉi loĝantaro de Mez-Eŭropo kaj Balkano (do precipe valaĥoj en pli vasta, metafora senco), kies maniero de la vivo kaj ekonomiko estis fondita laŭ (paŝtiste nemigranta loĝantaro kun alterno de paŝtejoj inter montoj somere kaj ebenaĵoj vintre). (eo)
- The Vlach law (Latin: ius valachicum, Romanian: legea românească, "Romanian law", or obiceiul pământului, "customs of the land", Hungarian: vlach jog) refers to the traditional Romanian common law as well as to various special laws and privileges enjoyed or enforced upon particularly pastoralist communities (cf. obști) of Romanian stock or origin in European states of the Late Middle Ages and Early modern period, including in the two Romanian polities of Moldavia and Wallachia, as well as in the Kingdom of Hungary, the Kingdom of Poland, Kingdom of Serbia, the Polish–Lithuanian Commonwealth, etc. (en)
- Il diritto valacco, più precisamente Ius Valachicum o Lex Antiqua Valachorum, in romeno storico: Ʌеџѩ Стръмошѩскѣ, legea strămoșească ovvero diritto ancestrale, designa un complesso di norme di diritto e di consuetudini, che si sviluppa a partire dall'alto medioevo molto prima dell'affermazione di un'entità statale e ha continuato a perpetuarsi tramite forme di organizzazione sociale e giuridica della popolazione romenofona (valacchi) fino al XVIII - XIX secolo. (it)
- Волоське право — звичаєве право, що містило низку норм, які регламентували правовідносини сільського населення в галузі місцевого самоврядування, цивільного та кримінального права, судочинства, оподаткування та виконання повинностей застосовувалися упродовж XIII–XVIII ст. переважно у гірських селах з домінуючим скотарським господарством. Поширилося в XIV-XV столітті на західно-українських землях. Першими носіями волоського права були Драго-Саси - волоські переселенці (українці і волохи з Угорського королівства), які колонізували Карпатський регіон. Драго-Саси, знані і описані у Костянтина Багрянородного як угро-влахи і русо-влахи розвинули волоське право від звичаєвого до повноцінної і передової для свого часу слов’янської (проукраїнської) правової системи на якій успішно розвивались серед (uk)
|
