| dbo:abstract
|
- Overlapping consensus is a term coined by John Rawls in A Theory of Justice and developed in Political Liberalism. The term overlapping consensus refers to how supporters of different comprehensive normative doctrines—that entail apparently inconsistent conceptions of justice—can agree on particular principles of justice that underwrite a political community's basic social institutions. Comprehensive doctrines can include systems of religion, political ideology, or morality. Rawls explains that an overlapping consensus on principles of justice can occur despite "considerable differences in citizens' conceptions of justice provided that these conceptions lead to similar political judgements." The groups are able to achieve this consensus in part by refraining from political/public disputes over fundamental (e.g. metaphysical) arguments regarding religion and philosophy. Rawls elaborates that the existence of an overlapping consensus on conceptions of justice among major social groups holding differing—yet reasonable—comprehensive doctrines is a necessary and distinctive characteristic of political liberalism. Rawls also explains that the overlapping consensus on principles of justice is itself a moral conception and is supported by moral reasoning—although the fundamental grounds of this support may differ for each of the various groups holding disparate comprehensive doctrines, and these lines of reasoning may also differ from the public reasons provided for supporting the principles. These latter features distinguish his idea of an overlapping consensus from a mere modus vivendi, which is a strategic agreement entered into for pragmatic purposes, and therefore potentially unprincipled and unstable. The overlapping consensus could in sum be said to "depend, in effect, on there being a morally significant core of commitments common to the 'reasonable' fragment of each of the main comprehensive doctrines in the community". It has been argued that reasonable forms of religious and moral public education may be agreed by considering which common values and principles may be determined through overlapping consensus between those of otherwise incommensurable comprehensive doctrines (e.g. those of a given religion and secularists). (en)
- Konsensus częściowy – jeden z rodzajów konsensusu w etyce, obok konsensusu pluralistycznego. W etyce potrzeba szukania i osiągania konsensusu uwarunkowania jest różnorodnością poglądów osób biorących udział w dyskursie etycznym, w tym bioetycznym. Wynika ona z odmiennych poglądów członków współczesnych demokratycznych społeczeństw, a co za tym idzie, reprezentujących je osób. Sprawia to, że nie można przy opracowywaniu wiążących regulacji odwoływać się do jednej tylko teorii etycznej, a głosowanie nad nimi budzi sprzeciw. Pewnym rozwiązaniem może tu być konsensus pluralistyczny, może on jednak grozić odejściem od przekonań moralnych w stronę dyskursu prawno-politycznego. Natomiast konsensus częściowy ma za zadanie zachować moralny charakter dyskursu, a nawet bazować na moralnych przekonaniach jego członków. Konsensus częściowy bazuje na obserwacji, że członkowie jednego społeczeństwa zazwyczaj podzielają pewne wspólne poglądy. Wyrośli w jednej kulturze, rozwijają częściowo nakładające się na siebie, zazębiające się ze sobą przekonania, również w sferze wyznawanych wartości i przekonań moralnych. Chodzi tu o to, że poglądy te pokrywają się ze sobą tylko częściowo. Często zdarza się, że różni ludzi dochodzą do tych samych wniosków moralnych, wychodząc od zupełnie różnych poglądów czy przesłanek, nie tylko stricte moralnych, ale też religijnych. Istnieje też pogląd, zgodnie z którym moralność opiera się na pewnych uniwersalnych standardach, które nie zależą od kultury, religii czy grupy społecznej danej osoby. Wobec tego mogą istnieć zasady moralne, które skłonne byłyby zaakceptować osoby o bardzo różnych poglądach, niezależnie od wymienionych czynników, chociaż będą odwoływać się do innych norm najwyższego poziomu. Przykład może stanowić tutaj zasada szacunku dla osoby. Szacunek ten może wynikać z etyki chrześcijańskiej. Przedstawiciel tego poglądu będzie uzasadniał szacunek dla osoby posiadaną przez tę osobę nieśmiertelną duszą, wolną wolą oraz stworzeniem tej osoby na obraz i podobieństwo Boga. Będzie więc odwoływał się do objawienia uznawanego przez swą religię. Zupełnie inaczej podejdzie do sprawy zwolennik kantyzmu. On uzasadni szacunek dla osoby szacunkiem dla , które ta osoba stanowi. Utylitarysta co do przesłanek nie zgodzi się ani z tym, ani z tym. Utylitarysta widział będzie bowiem obowiązek respektowania wolności osoby, będzie przyznawała tej osobie prawo do samostanowienia. W końcowym wniosku dojdzie jednak do uznania szacunku dla osoby. Tak więc pomimo skrajnie różnych przesłanek w omówionych przypadkach osiągnięty został ten sam wniosek. zauważa, że konsensus częściowy przypomina . Nie posiada jednakże wad w postaci odejścia od poglądów moralnych jego uczestników Jest wprost przeciwnie: konsensus częściowy afirmuje te poglądy. Nie przystaje na rozwiązania silniejszej strony ani nie prowadzi też do , chociaż krytycy częściowego konsensusu zauważają, że przystępujące doń osoby muszą osłabić częściowo swe przekonania moralne. Muszą to mianowicie zrobić w tej części swych poglądów, których nie można na siebie nałożyć. Z drugiej strony jednak część poglądów moralnych członków społeczeństwa nie opiera się na żadnych głębokim namyśle etycznym, wynikać może po prostu z niewiedzy. Tutaj swoją rolę do odegrania ma raczej edukacja takich członków społeczeństwa. Jako przykład Szewczyk podaje , gdyż istnieją sytuacje, kiedy medycyna potrafi zapewnić choremu już jedynie spokojną śmierć. Inną wada konsensusu częściowego jest powierzchowność wypracowanych wspólnych rozwiązań. Wynika ona z tej często niewielkiej części wspólnej odmiennych poglądów, wspólnego wniosku wynikającego np. z rozważań kantystów i utylitarystów, prezentujących właściwie zupełnie odmienne poglądy. Szewczyk podaje też przykład problemu, którego jego zdaniem nie można rozwiązać przez konsensus częściowy. Chodzi o problem dopuszczalności aborcji. Poglądy są w tym przypadku tak odmienne, że problem wydaje się nierozwiązywalny. Konsensusu nie można w takim przypadku wypracować, nie tylko częściowego, ale nawet pluralistycznego. Ponieważ pewne uregulowania są konieczne, pozostaje więc prawo i polityka. Koncepcja konsensusu moralnego rozpropagowana została przez amerykańskiego filozofa Johna Rawlsa. (pl)
|
| rdfs:comment
|
- Overlapping consensus is a term coined by John Rawls in A Theory of Justice and developed in Political Liberalism. The term overlapping consensus refers to how supporters of different comprehensive normative doctrines—that entail apparently inconsistent conceptions of justice—can agree on particular principles of justice that underwrite a political community's basic social institutions. Comprehensive doctrines can include systems of religion, political ideology, or morality. (en)
- Konsensus częściowy – jeden z rodzajów konsensusu w etyce, obok konsensusu pluralistycznego. W etyce potrzeba szukania i osiągania konsensusu uwarunkowania jest różnorodnością poglądów osób biorących udział w dyskursie etycznym, w tym bioetycznym. Wynika ona z odmiennych poglądów członków współczesnych demokratycznych społeczeństw, a co za tym idzie, reprezentujących je osób. Sprawia to, że nie można przy opracowywaniu wiążących regulacji odwoływać się do jednej tylko teorii etycznej, a głosowanie nad nimi budzi sprzeciw. Pewnym rozwiązaniem może tu być konsensus pluralistyczny, może on jednak grozić odejściem od przekonań moralnych w stronę dyskursu prawno-politycznego. Natomiast konsensus częściowy ma za zadanie zachować moralny charakter dyskursu, a nawet bazować na moralnych przekonani (pl)
|
