| dbo:abstract
|
- Το όνομα της ευγενής Κουμάνας που παντρεύτηκε στη συνέχεια δύο Τσάρους Αυτοκράτορες της Βουλγαρίας, τον Καλογιάν της Βουλγαρίας και τον Μπόριλ της Βουλγαρίας, είναι άγνωστο. Υπάρχουν μόνο δύο πηγές που την αναφέρουν και οι δύο ξένες. Ο βυζαντινός ιστορικός Γεώργιος Ακροπολίτης ισχυρίστηκε ότι μετά το θάνατο του Καλογιάν, ο γιος της αδερφής του, Μπόριλ «παντρεύτηκε τη θεία του Σκυθία». Από αυτά τα στοιχεία, δεν είναι σίγουρο αν η Τσαρίτσα ήταν πραγματικά Κουμάνα, ή ανήκε σε άλλη φυλή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως Σκύθη. Όπως επισημαίνει η Βέσελιν Ιγκνάτοφ, δεδομένης της ισχυρής σχέσης μεταξύ της δυναστείας Ασέν και των Κουμάνων, η κουμάνικη γενεαλογία της είναι η πιο ισχυτή πιθανότητα, αλλά όχι η μόνη. Είναι γνωστή στη βουλγαρική ιστοριογραφία ως Κουμανκάτα (βουλγαρικά: Куманката, η «Κουμάνα» [γυναίκα]). Η δεύτερη πηγή που αναφέρεται στην Τσαρίτσα έγινε από τον Κάνονα Άλμπεριχ περίπου το 1241. Επανέλαβε μία ιστορία που είχε ακούσει από έναν φλαμανδό ιερέα που ισχυρίστηκε ότι επισκέφθηκε τη βουλγαρική πρωτεύουσα του Τάρνοβο. Ο ιερέας ισχυρίστηκε ότι η Τσαρίτσα ερωτεύτηκε τον αιχμαλωτισμένο Λατίνο Αυτοκράτορα Βαλδουίνο Α' της Κωνσταντινούπολης και ενώ ο σύζυγός της έλειπε, έστειλε στον αυτοκράτορα μία επιστολή αγάπης, υποσχόμενος ότι θα τον βοηθούσε να δραπετεύσει, αν την πάρει μαζί του και την στέψη Αυτοκράτειρα του. Όταν ο Βαλδουίνος την απέρριψε, παραπονέθηκε στον Καλογιάν, ισχυριζόμενη ότι ο αιχμάλωτος αυτοκράτορας είχε προσπαθήσει να την πείσει να τον βοηθήσει να φύγει, προτείνοντας να την παντρευτεί και να την στέψει αυτοκράτειρα. Ο Καλογιάν την πίστεψε και μία νύχτα, ενώ ήταν μεθυσμένος, έβαλε να σκοτώσουν τον Βαλδουίνο παρουσία του. Οι περισσότεροι ιστορικοί δυσπιστούν αυτήν την πηγή, καθώς οι λόγοι για το θάνατο του Βαλδουίνου είναι γνωστοί και επαληθευμένοι από βυζαντινές και λατινικές πηγές: σκοτώθηκε μαζί με άλλους αιχμάλωτους, τόσο βυζαντινούς όσο και λατίνους, επειδή ο Καλογιάν εξοργίστηκε από τους Βυζαντινούς που έσπασαν τη σύμβασή μαζί του και συμμετείχαν στις σταυροφορίες. Ένας άλλος λόγος για τη δυσπιστία των ιστορικών για την ιστορία αυτή είναι ο χρόνος της εμφάνισής του: σχεδόν σαράντα χρόνια μετά τα γεγονότα και διαδόθηκε στη Γαλλία και όχι στη Βουλγαρία. Όπως επισημαίνει ο Ιγκνάτοφ, ο ίδιος ο Άλμπεριχ ξεκίνησε την ιστορία επεξηγώντας ότι δεν παρείχε επιβεβαιωμένα δεδομένα, οπότε μπορεί να είναι απλώς μία φήμη χωρίς καμία απόδειξη και ακόμη περισσότερο, υποστηριζόμενη από καμία λογική, καθώς η Βουλγάρα Τσαρίτσα φορούσε το στέμμα μίας ευημερούσας πολιτείας, ήταν σύζυγος του νικητή των Βυζαντινών, Λατίνων, Σέρβων και Ούγγρων, ενώ ο Βαλδουίνος Α' ηττήθηκε, φυλακίστηκε, εξευτελίστηκε. Δεν είχε τίποτα να κερδίσει μοιραζόμενη το στέμμα του - είχε το δικό της και τότε, άξιζε πολύ περισσότερο από το δικό του. Το έτος γέννησης της Τσαρίτσας και το όνομα που της δόθηκε κατά τη γέννηση δεν είναι γνωστά, αλλά φαίνεται πιθανό ότι, ενόψει του γάμου της με τον Καλογιάν, προσηλυτίστηκε στον Χριστιανισμό και υιοθέτησε το όνομα Άννα. Μετά το θάνατο του Καλγοιάν το 1207, παντρεύτηκε τον ανιψιό του και διάδοχο του Μπόριλ της Βουλγαρίας και αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την πιθανή κουμανική ταυτότητα του υποτιθέμενου δολοφόνου του Καλογιάν, Μαναστούρ, ενθάρρυνε πολλούς ιστορικούς, ειδικά εκείνους από τα τέλη του 19ου και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, για να πιστέψουμε ότι μαζί με τον Μπόριλ, ήταν μέρος μίας συνωμοσίας που αφαίρεσε τη ζωή του συζύγου της. Τις τελευταίες δεκαετίες, η ιδέα της συμμετοχής της αυτοκράτειρας στη συνωμοσία έχει γίνει δεκτή με δυσπιστία από πολλούς ιστορικούς. Παρά τις διαφορές στις πεποιθήσεις τους σχετικά με τους λόγους για τον θάνατο του Καλογιάν - συνωμοσία Βυζαντινών και Λατίνων, θάνατος από φυσικούς λόγους - ο Ιβάν Ντουίτσεφ, ο Ιβάν Μπογκίλοφ, η Τζενοβένα Τζάνκοβα-Πέτκοβα και ο Βεσελίν Ιγκνάτοφ υποστηρίζουν την ιδέα ότι ο γάμος του Μπόριλ με την χήρα Τσαρίτσα ήταν μόνο ένας τρόπος για να νομιμοποιήσει την έλευση του στο θρόνο. Όποια και αν είναι η αλήθεια, μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν την Τσαρίτσα με το θάνατο του Καλογιάν. Όπως και ο γάμος της με τον Καλογιάν, η ημερομηνία του γάμου της με τον Μπόριλ είναι άγνωστη. Η άνοδος του στο θρόνο υποστηρίχθηκε από τους συμπατριώτες της, τους Κουμάνους, αλλά λίγα χρόνια αργότερα υπήρχε μια μεγάλη κουμανική ταραχή εναντίον του. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις στις πηγές, αλλά είναι πιθανό ότι ο Μπόριλ απέρριψε την Τσαρίτσα και την έστειλε σε μοναστήρι όπου έγινε μοναχή και πήρε το όνομα Ανισία. Ο Μπορίλ παντρεύτηκε τότε μία ανιψιά του Λατίνου αυτοκράτορα Ερρίκου της Φλάνδρας. Τίποτα δεν είναι γνωστό για την μετέπειτα ζωή της Τσαρίτσας. Οι ιστορικοί έχουν αμφιλεγόμενα απόψεις για το αν είχε παιδιά από οποιονδήποτε ή και τους δύο γάμους της. Ο Ζλάταρσκι υποστηρίζει την ιδέα ότι η πριγκίπισσα που ο Μπορίλ έδωσε σε γάμο στον Λατίνο αυτοκράτορα Ερρίκο ήταν η κόρη της Τσαρίτσας από τον Καλογιάν και ο Ιγκνάτοφ πιστεύει ότι έδωσε έναν γιο στον Καλογιάν. Άλλοι ιστορικοί της δίνουν μία δεύτερη κόρη, αυτή τη φορά από τον Μπορίλ, αλλά τίποτα δεν επαληθεύεται με βεβαιότητα ως τώρα. Η Κουμάνα Τσαρίτσα της Βουλγαρίας απεικονίζεται ευρέως σε ιστορικά μυθιστορήματα, πάντα υπό αρνητικό φως. Μία από τις πιο αγαπημένες συγγραφείς ιστορικής μυθοπλασίας, μέσω του μυθιστορήματός της, "Η Θαυμαστή Εργαζόμενη της Θεσσαλονίκης", διαμόρφωσε στο μυαλό των αναγνωστών της την ιδέα ότι η Τσαρίτσα ήταν μία όμορφη, λαμπερή και φρικτή γυναίκα που ήταν ερωτευμένη με τον Βαλδουίνο και όταν αυτός την απέρριψε, παρακίνησε τον Καλογιάν να τον σκοτώσει. Στη συνέχεια, ερωτεύτηκε τον Μπόριλ και μαζί σχεδίασαν και πραγματοποίησαν τη δολοφονία του Καλογιάν από το χέρι του Μαναστούρ και παντρεύτηκαν μόνο 40 ημέρες μετά την κηδεία του Τσάρου. Η συγγραφέας δίνει στο χαρακτήρα της το κουμάνικο όνομα Τζελγκούμπα και λόγω της δημοτικότητας των βιβλίων της, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν πραγματικά ότι είναι το πραγματικό όνομα της Τσαρίτσας. Στην όπερα Τσαρ Καλογιάν από τον Πάντσο Βλαντίγκεροφ, της δίνεται το χριστιανικό όνομα Μαρία. (el)
- El nombre de la mujer noble cumana que posteriormente se casó con los zares de Bulgaria, Kaloján y Boril es desconocido. Únicamente hay dos fuentes que la mencionan, ambas extranjeras. El historiador bizantino Jorge Acropolita afirmó que después de la muerte de Kaloján, su sobrino Boril se casó con su tía escita. De esta evidencia, no se sabe si la zarina era realmente una cumana o si pertenecía a otra tribu que podría describirse como escita. Como señala , dadas las fuertes relaciones entre la dinastía Asen y los cumanos, su linaje cumano es muy probable pero no la única posibilidad. Ella es conocida en la historiografía búlgara como Kumankata (en búlgaro: Куманката, «la mujer cumana»). La segunda fuente que menciona a la zarina fue hecha por el canónigo francés Alberico de Trois-Fontaines alrededor de 1241. Repitió una historia que había escuchado de un sacerdote flamenco que afirmaba haber visitado la capital de Bulgaria, Tarnovo. El sacerdote afirmó que la zarina se enamoró del emperador latino Balduino I de Constantinopla, quien estaba prisionero, y mientras su esposo estaba fuera, ella le envió una carta de amor al emperador, prometiéndole que lo ayudaría a escapar si la llevaba consigo y la coronaba su emperatriz. Cuando Balduino la rechazó, se quejó con Kaloján, afirmando que el emperador cautivo había tratado de convencerla de que lo ayudara a huir, proponiéndoles hacerla su consorte. Kaloján creyó la historia y una noche, mientras estaba borracho, mató a Balduino en su presencia. La mayoría de los historiadores desconfían de esta fuente, ya que las razones de la muerte de Balduino son bien conocidas y verificadas por fuentes bizantinas y latinas: fue asesinado junto con otros cautivos, tanto bizantinos como latinos, debido a que Kaloján se enojó con los bizantinos porque estos rompieron su alianza y se unieron a los cruzados. Otra razón para que los historiadores desconfíen de la historia es el momento de su aparición: casi cuarenta años después de los hechos y además se difundió en Francia, no en Bulgaria. Como señala Ignatov, el propio Alberico comenzó la historia explicando que no entregó datos confirmados, por lo que podría ser solo un rumor sin ninguna prueba y aún más, respaldado por ninguna lógica, ya que la zarina búlgara portaba la corona de un próspero Estado. Además era la esposa del vencedor sobre los bizantinos, latinos, serbios y húngaros, mientras que Balduino fue derrotado, encarcelado y humillado. Ella no tenía nada que ganar al compartir su corona: tenía la suya propia, y en ese momento valía mucho más que la de Balduino. El año de nacimiento de la zarina y el nombre que le dieron al nacer no se conocen, pero parece probable que, con vistas a su matrimonio con Kaloján, se convirtió al cristianismo y adoptó el nombre de Ana. Después de la muerte de este en 1207, se casó con su sobrino y sucesor Boril y ese hecho, combinado con la probable identidad cumano del supuesto asesino de Kaloján, Manastar, alentó a muchos historiadores, especialmente aquellos de finales del siglo xix y la primera mitad del siglo xx, para creer que junto con Boril, ella formaba parte de una conspiración que se llevó la vida de su esposo. Durante las últimas décadas, la idea de que la emperatriz formaba parte en la conspiración ha sido aceptada con desconfianza por muchos historiadores. A pesar de las diferencias en sus creencias acerca de las razones de la muerte de Kaloján, una conspiración de bizantinos y latinos, la muerte por razones naturales, Ivan Duichev, Ivan Bogilov, Genoveva Tzancova-Petkova y Veselin Ignatov apoyan la idea de que Boril se casó con la zarina viuda. Esto era solamente una forma de legalizar su llegada al trono. Cualquiera que sea la verdad, hasta el día de hoy no hay evidencia que relacione a Kumankata con la muerte de su esposo. Al igual que su boda con Kaloján, la fecha de su matrimonio con Boril es desconocida. Su ascenso al trono fue apoyado por sus compatriotas, los cumanos, pero unos años más tarde hubo un gran motín en contra del nuevo emperador. No hay evidencia concreta en las fuentes, pero es probable que Boril repudiara a la zarina y la enviara al monasterio donde se convirtió en monja y asumió el nombre de Anisia. Boril se casó con una sobrina del emperador latino Enrique de Flandes. Después de esto nada se sabe sobre la vida posterior de la zarina. Los historiadores tienen ideas controvertidas acerca de si ella tuvo hijos de alguno o ambos matrimonios. apoya la idea de que la princesa que Boril le dio al emperador latino Enrique en matrimonio era la hija de la zarina con Kaloján, e Ignatov cree que ella le dio un hijo a Kaloján. Otros historiadores le dan una segunda hija, esta vez con Boril, pero nada se verifica con certeza hasta aquí. La zarina cumana de Bulgaria es ampliamente representada en novelas históricas, siempre bajo una luz negativa. Uno de los escritores de ficción histórica más queridos, a través de su novela The Wonder Worker of Thessalonica , formó las mentes de sus lectores de que la zarina era una mujer hermosa, lujuriosa y horrible que estaba apasionadamente enamorada de Balduino y que rechazada por él, mandó a Kaloján a matarlo. Luego, se enamoró de Boril y juntos planearon y llevaron a cabo el asesinato de Kaloján de la mano de Manastar y se casaron solo cuarenta días después del funeral del zar. La autora le da a su personaje el nombre de Tzelguba y, debido a la popularidad de sus libros, hay muchas personas que realmente creen que es el verdadero nombre de la zarina. En la ópera Zar Kaloján de Pancho Vladigerov, recibe el nombre cristiano de María. (es)
- The name of the Cuman noblewoman who subsequently married two Tsars Emperors of Bulgaria, Kaloyan of Bulgaria and Boril of Bulgaria, is unknown. There are only two sources mentioning her, both foreign. The Byzantine historian George Akropolites claimed that after the death of Kaloyan, his sister's son Boril 'married his Scythian aunt'. From this evidence, it is not sure whether the Tsaritsa was really a Cuman, or she belonged to another tribe that could be described as Scythian. As Veselin Ignatov points out, given the strong relations between the Asen dynasty and the Cumans, her Cuman lineage is the most probable possibility, but not the only one. She is known in Bulgarian historiography as Kumankata (Bulgarian: Куманката, "the Cuman [woman]"). The second source mentioning the Tsaritsa was made by Canon Alberih about 1241. He repeated a story that he had heard from a Flemish priest who claimed to have visited the Bulgarian capital of Tarnovo. The priest claimed that the Tsaritsa fell in love with the captive Latin Emperor Baldwin I of Constantinople and while her husband was away, she sent the Emperor a love letter, promising that she would help him escape if he took her with him and crown her his Empress. When Baldwin rejected her, she complained to Kaloyan, claiming that the captive Emperor had tried to convince her to help him run away, proposing to wed and crown her. Kaloyan believed her and one night, while drunk, had Baldwin killed in his presence. Most historians distrust this source, since the reasons for Baldwin's death are well known and verified by Byzantine and Latin sources: he was killed along with other captives, both Byzantine and Latin, because Kaloyan was angered by the Byzantines breaking their contract with him and joining the Crusaders. Another reason for the historians' distrust of the story is the time of its arising: almost forty years after the events took place, and it was spread in France, not Bulgaria. As Ignatov points out, Alberih himself started the story by elaborating that he did not deliver confirmed data, so it might be just a rumour without any proof and still more, backed up by no logic, since the Bulgarian Tsaritsa wore the crown of a prospering state, she was wife to the victor over Byzantines, Latins, Serbians, and Hungarians, while Baldwin I was defeated, imprisoned, humiliated. She had nothing to gain by sharing his crown - she had her own, and right then, it was worth far more than his. The birth year of the Tsaritsa and the name that she was given at birth are not known, but it seems likely that with a view to her marriage to Kaloyan, she converted to Christianity and adopted the name Anna. After Kaloyan's death in 1207, she married his nephew and successor Boril of Bulgaria and that fact, combined with the probable Cuman identity of Kaloyan's supposed murderer, Manastur, encouraged many historians, especially those from the end of 19th and the first half of 20th century, to believe that together with Boril, she was part of a conspiracy that took her husband's life. During the last few decades, the idea of the Empress' part in the conspiracy has been accepted with distrust by many historians. Despite the differences in their beliefs about the reasons for Kaloyan's death - a conspiracy of Byzantines and Latins, death by natural reasons - Ivan Duichev, Ivan Bogilov, Genoveva Tzancova-Petkova, and Veselin Ignatov all support the idea that Boril's marriage with the Dowager Tsaritsa was only a way to legalize his coming to the throne. Whatever the truth, to this day there is no evidence connecting the Tsaritsa with Kaloyan's death. Like her wedding to Kaloyan, the date of her wedding to Boril is unknown. His ascension to the throne was supported by her compatriots, the Cumans, but a few years later there was a great Cuman riot against him. There is no concrete evidence in the sources, but it is likely that Boril repudiated the Tsaritsa and sent her to monastery where she became a nun and assumed the name Anisia. Boril then married a niece of the Latin Emperor Henry of Flanders. Nothing is known about the Tsaritsa's later life. Historians have controversial minds about whether she had children by any or both her marriages. Zlatarsky supports the idea that the princess whom Boril gave to the Latin Emperor Henry in marriage was the Tsaritsa's daughter by Kaloyan, and Ignatov believes that she gave a son to Kaloyan. Other historians give her a second daughter, this time by Boril, but nothing is verified for certain this far. (en)
|
