| rdfs:comment
| - イディッシュ文化（yidishkeyt）は、ドイツ以外のドイツ語圏の方言であるイディッシュ語を母語とする人をはじめとする、アシュケナージ系ユダヤ人の文化。文学・音楽・演劇などを含む。現在、イディッシュ文化の中心はアメリカ合衆国・イスラエル・南アフリカなどに移っている。 西方ユダヤ人・同化ユダヤ人・改宗者を含むウィーン学派、ブダペスト学派、プラハのカフェ文化、ウィーン文化、、（Jung Wien）などはもはや東欧系ユダヤ人（ユダヤ系東欧人）のイディッシュ文化とは言えないが、地域的・時代的に重なり、相互影響が全く無かったわけではないと考えられる。拡大するとアシュケナジムの文化すべてを紹介することになりかねないので、本項ではイディッシュ語による「ユダヤ性」を持った文化を中心に述べる。 英語版の「List of Austrian Jews」なども参照。西欧・東欧社会におけるユダヤ人の貢献・所産は「ユダヤ人」「アシュケナージ」も参照。 (ja)
- Jidiškajt (jidiš: ייִדישקייט) či jidiškejt v jidiš židovství, judaismus, přeneseně označení pro židovský způsob života u aškenázského židovstva. Tento pojem zahrnuje jak tradice a náboženské zvyky, tak i například kulturu, řeč (jidiš) a názorový pohled na svět u aškenázských charedim. Před příchodem haskaly a v Evropě bylo centrem jidiškajtu studium Tóry a Talmudu pro muže, rodina a společný život, jemuž vládlo dodržování halachy. Mezi potomky východoevropských charedim, kteří tvoří většinu Židů, kteří stále mluví jidiš, toto slovo svůj význam neztratilo. (cs)
- Jiddischkeit ist ein jiddischer Begriff, der in etwa „Judentum“, „Judaismus“ bedeutet, d. h. die jüdische Lebensweise (insbesondere die aschkenasische Lebensweise) mit einer Einhaltung von Traditionen und Bräuchen sowie religiösen Vorschriften. Gelebt und gepflegt werden die religiöse Lebensweise, die Kultur, Sprache (Jiddisch) und Weltanschauung der aschkenasischen Charedim (ultraorthodoxe Juden). (de)
- Yiddishkeit (Yiddish: ייִדישקייט yidishkeyt) literally means "Jewishness", i.e. "a Jewish way of life". It can refer to Judaism or forms of Orthodox Judaism when used by religious or Orthodox Jews. In a more general sense, it has come to mean the "Jewishness" or "Jewish essence" of Ashkenazi Jews in general and the traditional Yiddish-speaking Jews of Eastern and Central Europe in particular. (en)
- Jidyszkajt (jid. ייִדישקייט) – termin dosłownie oznaczający „żydowskość”, tj. żydowski sposób życia. Dla niektórych ortodoksyjnych Żydów oznacza on życie zgodnie z wymogami judaizmu. W szerszym aspekcie termin ten oznacza tradycyjny styl życia żydowskich mieszkańców Europy Środkowej i Wschodniej (włącznie z językiem jidysz), a niekiedy – Żydów aszkenazyjskich w ogólności. (pl)
|
| has abstract
| - Jidiškajt (jidiš: ייִדישקייט) či jidiškejt v jidiš židovství, judaismus, přeneseně označení pro židovský způsob života u aškenázského židovstva. Tento pojem zahrnuje jak tradice a náboženské zvyky, tak i například kulturu, řeč (jidiš) a názorový pohled na svět u aškenázských charedim. Před příchodem haskaly a v Evropě bylo centrem jidiškajtu studium Tóry a Talmudu pro muže, rodina a společný život, jemuž vládlo dodržování halachy. Mezi potomky východoevropských charedim, kteří tvoří většinu Židů, kteří stále mluví jidiš, toto slovo svůj význam neztratilo. Spolu s příchodem sekularizace, si jidiškajt neudržel pouze význam židovských náboženských zvyků a za tímto pojmem se dnes skrývá mnoho hnutí, ideologií, zvyků a tradicí, na kterých se aškenázové podíleli. Nově se však jidiškajt identifikuje s způsobem řeči, druhem humoru, atp. (cs)
- Jiddischkeit ist ein jiddischer Begriff, der in etwa „Judentum“, „Judaismus“ bedeutet, d. h. die jüdische Lebensweise (insbesondere die aschkenasische Lebensweise) mit einer Einhaltung von Traditionen und Bräuchen sowie religiösen Vorschriften. Gelebt und gepflegt werden die religiöse Lebensweise, die Kultur, Sprache (Jiddisch) und Weltanschauung der aschkenasischen Charedim (ultraorthodoxe Juden). Vor dem Aufkommen der Haskala (jüdische Aufklärung) und der Emanzipation der Juden in Europa lag der Schwerpunkt der Jiddischkeit auf dem Studium der Tora und des Talmuds für die Männer sowie auf dem Familien- und Gemeinschaftsleben, das von der Einhaltung der Halacha (mit den jüdischen Religionsgesetzen) bestimmt wurde. Unter den Nachkommen der osteuropäischen Charedim, die die Mehrheit der Juden ausmachen, die noch Jiddisch sprechen, hat das Wort seine Bedeutung nicht verloren. Mit dem Säkularismus und der Moderne wurde „Jiddischkeit“ nicht mehr nur der Bewahrung der tatsächlichen jüdischen Religion und Tradition zugeschrieben, sondern mit einer Vielzahl von Bewegungen, Ideologien, Bräuchen und Traditionen identifiziert, an denen osteuropäische (jiddischsprachige) Juden teilnahmen und ein Gefühl des „Judentums“ aufrechterhielten, wie (osteuropäisches) jüdisches Essen, Humor, Schtetl-Leben und Klezmer-Musik. Die Jiddischkeit wird daher heute oft mit einer bestimmten Sprechweise, einer bestimmten Art von Humor (dem unverwechselbaren jüdischen Witz) usw. gleichgesetzt. (de)
- イディッシュ文化（yidishkeyt）は、ドイツ以外のドイツ語圏の方言であるイディッシュ語を母語とする人をはじめとする、アシュケナージ系ユダヤ人の文化。文学・音楽・演劇などを含む。現在、イディッシュ文化の中心はアメリカ合衆国・イスラエル・南アフリカなどに移っている。 西方ユダヤ人・同化ユダヤ人・改宗者を含むウィーン学派、ブダペスト学派、プラハのカフェ文化、ウィーン文化、、（Jung Wien）などはもはや東欧系ユダヤ人（ユダヤ系東欧人）のイディッシュ文化とは言えないが、地域的・時代的に重なり、相互影響が全く無かったわけではないと考えられる。拡大するとアシュケナジムの文化すべてを紹介することになりかねないので、本項ではイディッシュ語による「ユダヤ性」を持った文化を中心に述べる。 英語版の「List of Austrian Jews」なども参照。西欧・東欧社会におけるユダヤ人の貢献・所産は「ユダヤ人」「アシュケナージ」も参照。 (ja)
- Yiddishkeit (Yiddish: ייִדישקייט yidishkeyt) literally means "Jewishness", i.e. "a Jewish way of life". It can refer to Judaism or forms of Orthodox Judaism when used by religious or Orthodox Jews. In a more general sense, it has come to mean the "Jewishness" or "Jewish essence" of Ashkenazi Jews in general and the traditional Yiddish-speaking Jews of Eastern and Central Europe in particular. According to The JC, "'Yiddishkeit' evokes the teeming vitality of the shtetl, the singsong of Talmud study emanating from the cheder and the ecstatic spirituality of Chasidim." Moreso than the word "Judaism," the word 'Yiddishkeit' evokes the Eastern European world and has an authentic ring to it. "Judaism suggests an ideology, a set of definite beliefs like socialism, conservatism or atheism. The suffix -keit in German, on the other hand, means -ness in English, which connotes a way of being. … Not merely a creed but an organic and all-encompassing, pulsing, breathing way of life" From a more secular perspective, it is associated with the popular culture or folk practices of Yiddish-speaking Jews, such as popular religious traditions, Eastern European Jewish cuisine, Yiddish humor, shtetl life, and klezmer music, among other things. Before the Haskalah and the Jewish emancipation in Europe, central to Yiddishkeit were Torah study and Talmudical studies for men, and a family and communal life governed by the observance of halakha (Jewish religious laws) for men and women. Among Haredi Jews of Eastern European descent, who compose the majority of Jews who still speak Yiddish in their everyday lives, the word has retained this meaning. But with secularization, Yiddishkeit has come to encompass not just traditional Jewish religious practice, but a broad range of movements, ideologies, practices, and traditions in which Ashkenazi Jews have participated and retained their sense of "Jewishness". (See: Jewish secularism & Jewish atheism.) Yiddishkeit has been identified in manners of speech, in styles of humor, in patterns of association, in culture and education. Another quality often associated with Yiddishkeit is an emotional attachment and identification with the Jewish people. (en)
- Jidyszkajt (jid. ייִדישקייט) – termin dosłownie oznaczający „żydowskość”, tj. żydowski sposób życia. Dla niektórych ortodoksyjnych Żydów oznacza on życie zgodnie z wymogami judaizmu. W szerszym aspekcie termin ten oznacza tradycyjny styl życia żydowskich mieszkańców Europy Środkowej i Wschodniej (włącznie z językiem jidysz), a niekiedy – Żydów aszkenazyjskich w ogólności. W świeckiej perspektywie jidyszkajt związany jest z kulturą masową lub zwyczajami ludowymi Żydów mówiących językiem jidysz: m.in. znanymi tradycjami pochodzenia religijnego, wschodnioeuropejską kuchnią żydowską, mówioną i pisaną kulturą języka jidysz, specyfiką życia w sztetlach, charakterystycznym żydowskim dowcipem oraz muzyką klezmerską. Przed nadejściem Haskali (z hebr. „oświecenie żydowskie”), esencją jidyszkajtu było studiowanie przez mężczyzn Tory i Talmudu oraz życie rodzinne i gminne zgodne z regułami Halachy (z hebr. „żydowskiego prawa religijnego”). W pochodzących z Europy środkowo-wschodniej społecznościach Haredim (z hebr., Żydów ultraortodoksyjnych), których większość członków do dziś mówi w jidysz na co dzień, owo pierwotne znaczenie słowa jidyszkajt pozostało niezmienione. (pl)
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)