| rdfs:comment
| - Gniewosz of Dalewice (Polish: Gniewosz z Dalewic; died after 1410) of Clan Kościesza was a Polish knight and a courtier of King Władysław Jagiełło and Queen Jadwiga of Poland. A Chamberlain of Kraków, along with Władysław Opolczyk, he was the main partisan of William of Austria (originally betrothed to Jadwiga), and opposed Jadwiga's marriage to Jagiełło. After it eventually happened in 1378, he tried to prevent it from being consummated. However, as soon as Jadwiga turned 12, Jagiełło reached Kraków and the marriage became valid. Gniewosz started an intrigue and spread gossip that, despite the marriage, Jadwiga was having an affair with William. Tried for his words by a Sejm tribunal in Wiślica, Gniewosz was sentenced to barking-off his lies. The penalty, common in medieval Poland, forced (en)
- Gniewosz z Dalewic (zm. ok. 1445) – polski rycerz herbu Strzegomia, dowódca chorągwi zaciężnych ze Śląska, Czech i Moraw w bitwie pod Grunwaldem. Był synem Gniewosza herbu Strzegomia, rycerza robiącego karierę przy Władysławie Opolczyku, a później na dworze Jagiełły, z przekazów Długosza znanego jako oszczerca królowej Jadwigi, i Joanny (Anny). Ojciec i syn Gniewoszowie są nieraz myleni, również w publikacjach o charakterze naukowym, w publikacjach lokalnych i internetowych są nieraz identyfikowani jako jedna osoba. (pl)
|
| has abstract
| - Gniewosz of Dalewice (Polish: Gniewosz z Dalewic; died after 1410) of Clan Kościesza was a Polish knight and a courtier of King Władysław Jagiełło and Queen Jadwiga of Poland. A Chamberlain of Kraków, along with Władysław Opolczyk, he was the main partisan of William of Austria (originally betrothed to Jadwiga), and opposed Jadwiga's marriage to Jagiełło. After it eventually happened in 1378, he tried to prevent it from being consummated. However, as soon as Jadwiga turned 12, Jagiełło reached Kraków and the marriage became valid. Gniewosz started an intrigue and spread gossip that, despite the marriage, Jadwiga was having an affair with William. Tried for his words by a Sejm tribunal in Wiślica, Gniewosz was sentenced to barking-off his lies. The penalty, common in medieval Poland, forced Gniewosz to publicly prone himself under the table and announce that what I told about the queen was a dogly lie and bark several times. Despite the verdict, Gniewosz continued his career at the court even after Jadwiga's death. In 1406 he became the Steward of the Crown, castellan of Sandomierz and a starost of Lwów. In 1410 he commanded the Strzegomia banner during the battle of Grunwald. (en)
- Gniewosz z Dalewic (zm. ok. 1445) – polski rycerz herbu Strzegomia, dowódca chorągwi zaciężnych ze Śląska, Czech i Moraw w bitwie pod Grunwaldem. Był synem Gniewosza herbu Strzegomia, rycerza robiącego karierę przy Władysławie Opolczyku, a później na dworze Jagiełły, z przekazów Długosza znanego jako oszczerca królowej Jadwigi, i Joanny (Anny). Przed 1406 r. ożenił się z Elżbietą Warszówną, bogatą dziedziczką znajdującą się pod opieką stryja, z którego domu Gniewosz ją porwał. Przed tym rokiem był prawdopodobnie kasztelanem sandomierskim, chociaż możliwe, że mylony jest tu z ojcem, o którym również mówi się, iż pod koniec życia zawiadywał grodem sandomierskim. W 1408 r. występuje jako podkomorzy dworski, a jeszcze przed rozpoczęciem działań zbrojnych podczas wojny z zakonem (1410) został podstolim krakowskim. W czasie przygotowań do wyprawy wojsk polskich na państwo krzyżackie dokonywał zaciągu na Śląsku i w Czechach i w bitwie pod Grunwaldem dowodził chorągwią zaciężnych Czechów, Morawian i Ślązaków. Znakiem chorągwi był herb rodu Gniewosza – Strzegomia (Kościesza), stąd pojawiają się informacje, że była to rodowa chorągiew małopolskich Strzegomitów. Według Długosza: Służyli w niej tylko najemni rycerze, nie z Polski, ale zaciągnięci przez wspomnianego podstolego Gniewosza spośród Czechów, Morawian i Ślązaków. Stefan M. Kuczyński w Wielkiej wojnie z Zakonem Krzyżackim twierdzi, że chorągiew Gniewosza miała mieszany skład narodowy i byli w niej również Polacy. Gniewosz brał też udział w dalszej części kampanii m.in. w bitwie pod Koronowem, po której wyróżniony został przez Długosza wymienieniem pośród najbardziej zasłużonych w bitwie z powodu ich heroicznego męstwa i dzielnych czynów, żeby u obecnych ludzi i u potomnych oraz w sercach wszystkich, którzy będą czytać te nasze słowa, zostawić dla nich wszystkich i dla każdego z nich rozgłos, sławę, szczególne wyróżnienie i nie gasnącą nigdy chwałę. Walczył później w zgrupowaniu Piotra Szafrańca pod , po czym został wysłany do króla przebywającego w Inowrocławiu z informacją o zwycięstwie, ale jednocześnie o problemach z utrzymaniem wojska, które zamierza się wycofać z powodu zimowej pory i łupów zagrabionych w obozie wrogów. Po wielkiej wojnie Gniewosz pozostawał w służbie królewskiej. Uczestniczył w królewskich objazdach po państwie. W 1413 r. dokonał podziału z bratem odziedziczonego Ćmielowa. W 1414 r. sprzedał królowi za 1200 grzywien srebra rodowe Dalewice wraz z prawem patronatu nad miejscowym kościołem (kaplicą), które Jagiełło przekazał na uposażenie księży katedry wawelskiej. W latach 20. XV wieku aktywność publiczna Gniewosza zanikła. Podstolstwo krakowskie objął po nim na krótko brat Dziersław. Gniewosz pojawia się w dokumentach tylko w związku z transakcjami gospodarczymi i kłopotami rodzinnymi. W 1424 r. sprzedał dom w Krakowie (w którym ojciec gościł Wilhelma, narzeczonego królowej Jadwigi) konwentowi benedyktynów z Tyńca, a w 1428 r. pojawił się w związku z transakcją sprzedaży części Płaszowa i Sidziny. W 1431 r. procesował się z synami swojego zarządcy, którego oskarżał o zagarnięcie pieniędzy. Możliwe, że kariera Gniewosza załamała się ze względów zdrowotnych. Żona Elżbieta wystąpiła o nieważność małżeństwa, zarzucając, że Gniewosz boskim zrządzeniem wpadł w szaleństwo. Oskarżała go, że dusił ją w łożu. Twierdziła, że jest groźny dla siebie i otoczenia. Podczas ataków choroby miał godzić brzytwą i nożycami w swoje gardło i trzeba było mu je siłą odbierać. Trzeba go było wiązać aż do uspokojenia. Małżeństwo zostało uznane za nieważne, a Elżbieta wyszła później za Jana Gniewosza z Oleksowa. Gniewosz zmarł prawdopodobnie około 1445 roku. Ojciec i syn Gniewoszowie są nieraz myleni, również w publikacjach o charakterze naukowym, w publikacjach lokalnych i internetowych są nieraz identyfikowani jako jedna osoba. (pl)
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)