| rdfs:comment
| - Smírčí kříž je kamenný kříž postavený nejčastěji na místě, kde se stal hrdelní zločin nebo neštěstí. (cs)
- A conciliation cross was a stone cross, which was set up in a place where a murder or accident had happened. These memorial crosses are mostly in central and western Europe. (en)
- Sühnekreuz oder Mordkreuz (auch Mord- und Sühnestein) ist die Bezeichnung für ein steinernes Flurkreuz, das zur Sühne für einen begangenen Mord oder Totschlag errichtet wurde.Sühnekreuze standen meist an Wegen und Wegkreuzungen. Auf einigen Steinkreuzen sind Waffen (Armbrust, Axt oder ähnliches) eingeritzt, möglicherweise die Tatwaffen. (de)
- Pentaj krucoj estas monolitaj, rektaj kaj krudaj ŝtonoj, en formo de kruco, starigitaj pere de mortiginto en loko, kie oni okazis murdo. Ĉi tiu kutimo daŭris de la 13-a jarcento ĝis la duono de la 19-a jarcento en Eŭropo sur tereno de nordo de Italio ĝis Skandinavio. En Eŭropo nun estas ĉirkaŭ 7 000 da pentaj krucoj, de kiuj ĉirkaŭ 4 000 en Germanio kaj en Pollando troviĝas ĉirkaŭ 600 da krucoj.
* Pławna Dolna – penta kruco kun videbla reliefo de tranĉilo.
*
* (eo)
- La croce della conciliazione è una croce di pietra posta di solito in un luogo in cui è stato commesso un peccato capitale o è avvenuta una disgrazia. Nel medioevo era possibile, per punire un delinquente, applicare il sistema chiamato "legge della conciliazione". Secondo questo sistema veniva imposto al colpevole un compito che riparava al crimine. Questo compito, oltre al compensare la famiglia colpita, poteva essere scolpire ed erigere una croce di pietra sul luogo dove è stato compiuto il crimine. (it)
- Een moordkruis, ook wel boetekruis, doodslagkruis, memoriekruis of zoenkruis genoemd, is een monument voor de slachtoffer(s) van een gewelddaad zoals moord of doodslag en is geplaatst door de dader of diens familie als blijvend aandenken en als blijk van respect van de dader voor de slachtoffers. Het gebruik heeft wellicht zijn oorsprong bij de Germanen, die de bloedwraak kenden, maar waar de dader deze bloedwraak kon afkopen bij de nabestaanden van het slachtoffer. Als bewijs hiervan werd een gedenkteken opgericht. (nl)
- Krzyż pokutny – krzyż fundowany przez zabójcę w wyniku postanowień niektórych umów pojednawczych z rodziną zabitego, zawieranych w średniowieczu i początkach XVI w. Zwyczaj ten przywędrował do Polski z zachodu, a panował w niej prawdopodobnie od XIII w. do poł. XIX w. Na przestrzeni wieków krzyże zmieniały swój wygląd oraz formę. Obszar ich występowania sięga od północy Włoch po Skandynawię. W Europie istnieje ok. 7000 krzyży, w tym. ok. 4000 w Niemczech. Największym tego typu obiektem w Europie jest krzyż w Stargardzie. Niektóre źródła podają informacje o rzekomych trzech tysiącach zaginionych krzyży. Część została zniszczona podczas wojen oraz w wyniku kradzieży, zaniedbania i wandalizmu. Krzyże były również używane jako materiał budowlany. Na terenie samej Polski znajduje się ok. 600 kr (pl)
|
| has abstract
| - Smírčí kříž je kamenný kříž postavený nejčastěji na místě, kde se stal hrdelní zločin nebo neštěstí. (cs)
- Pentaj krucoj estas monolitaj, rektaj kaj krudaj ŝtonoj, en formo de kruco, starigitaj pere de mortiginto en loko, kie oni okazis murdo. Ĉi tiu kutimo daŭris de la 13-a jarcento ĝis la duono de la 19-a jarcento en Eŭropo sur tereno de nordo de Italio ĝis Skandinavio. En Eŭropo nun estas ĉirkaŭ 7 000 da pentaj krucoj, de kiuj ĉirkaŭ 4 000 en Germanio kaj en Pollando troviĝas ĉirkaŭ 600 da krucoj.
* Pławna Dolna – penta kruco kun videbla reliefo de tranĉilo.
*
* La mortiginto, krome de starigo de la kruco, devis pagi kostojn de sepultado kaj de jura proceso. Li ankaŭ devis pagi pro vivtenado al familio de la mortigito. La mortiginto havis ankaŭ sindevigo kontraŭ eklezio, por ekzemple li devis aĉeti kandelojn aŭ pagi pro sankta meso dediĉita por trankvilo al animo de mortito. Sekve, li devis nudpiede pilgrimi ĝis sankta loko. La starigo de la kruco estis la lasta punkto de la pentofaro. Post la plenigo ĉiuj devigoj de jura verdikto la mortiginto estiĝis libera de kulpoj. La kruco estis starigita pro memoro, atento kaj averto al posteuloj. Ĝi ankaŭ instigis preterirantojn al preĝo pro animo de la mortiginto kaj la mortigito. Apud la kruco oni okazis konkordigo inter mortiginto kaj familio de mortigito.Ĝis la 14-a jarcento la pentaj krucoj estis rektaj kaj sen gravuraĵo. Ĉi tiuj kun gravuritaj iloj, per kiuj estis farita murdo, ekaperis en la 15-a – la 16-a jarcento. Oni povas trovi krucojn kun skulptaĵoj de: arbalestoj, tranĉiloj, ponardoj, glavoj, forkegoj, hakiloj, lancoj, haktranĉiloj, revolveroj. Ankaŭ estas krucoj kun profesia atributo de mortigito, por ekzemple martelo kaj pinĉilo. Surskriboj kun informoj pri tempo, loko, kriminto, mortigito, kaŭzo kaj ilo de murdo komencis aperi kune kun populariĝo de skriba scipovo. Alternativo de pentaj krucoj estis pentaj kapeletoj kun niĉeto por altareto, statueto aŭ pentraĵo.La pentaj krucoj estis faritaj de loka krudmaterialo. Ĉi tio do estis grejso, konglomeraĵo, granito, bazalto. Oni povas trovi ankaŭ krucoj kun plena aŭreolo aŭ duno de aŭreolo. Estas ankaŭ krucoj muntitaj en muro. Oni distingas multe da specoj de la krucoj: kruco de sankta Antono, trifolia, baroka, malta, duopa, greka, latina. (eo)
- A conciliation cross was a stone cross, which was set up in a place where a murder or accident had happened. These memorial crosses are mostly in central and western Europe. (en)
- Sühnekreuz oder Mordkreuz (auch Mord- und Sühnestein) ist die Bezeichnung für ein steinernes Flurkreuz, das zur Sühne für einen begangenen Mord oder Totschlag errichtet wurde.Sühnekreuze standen meist an Wegen und Wegkreuzungen. Auf einigen Steinkreuzen sind Waffen (Armbrust, Axt oder ähnliches) eingeritzt, möglicherweise die Tatwaffen. (de)
- La croce della conciliazione è una croce di pietra posta di solito in un luogo in cui è stato commesso un peccato capitale o è avvenuta una disgrazia. Nel medioevo era possibile, per punire un delinquente, applicare il sistema chiamato "legge della conciliazione". Secondo questo sistema veniva imposto al colpevole un compito che riparava al crimine. Questo compito, oltre al compensare la famiglia colpita, poteva essere scolpire ed erigere una croce di pietra sul luogo dove è stato compiuto il crimine. Un simbolo simile è la croce scolpita nella pietra, che quindi non ha la classica forma a croce.Le croci scolpite nella pietra venivano erette anche a ricordo di calamità, per esempio epidemie di peste. Uno dei paesi dove si registra la più alta concentrazione di croci in pietra è la Repubblica Ceca, dove se ne contano oltre 2300. (it)
- Een moordkruis, ook wel boetekruis, doodslagkruis, memoriekruis of zoenkruis genoemd, is een monument voor de slachtoffer(s) van een gewelddaad zoals moord of doodslag en is geplaatst door de dader of diens familie als blijvend aandenken en als blijk van respect van de dader voor de slachtoffers. Het gebruik heeft wellicht zijn oorsprong bij de Germanen, die de bloedwraak kenden, maar waar de dader deze bloedwraak kon afkopen bij de nabestaanden van het slachtoffer. Als bewijs hiervan werd een gedenkteken opgericht. In het Duitse Rijk was het zeer gebruikelijk om op de plaats van een doodslag een gedenkteken op te richten. Dit gebruik is ook bekend in de graafschappen Vlaanderen, Holland en Zeeland. Voor graaf Floris V was op de plaats waar hij was doodgeslagen een groot houten kruis opgericht, dat bijna honderd jaar na de misdaad nog steeds in ere werd gehouden. In 1544 werd op het Buitenhof een ijzeren kruis opgericht op de plaats waar volgens de overlevering Willem Cuser en Aleid van Poelgeest waren doodgeslagen. Nog tot in de zeventiende eeuw kon een rechter in de Nederlanden een veroordeelde als bijkomende straf de verplichting opleggen tot het oprichten van een 'zoenkruis'. Soms vermeldt het gedenkteken naast de naam van het slachtoffer iets over de toedracht van de daad en een oproep tot gebed. In de 19e en 20e eeuw zijn ook moordkruisen geplaatst door nabestaanden van slachtoffers. Het aspect van boetedoening is hierbij verdwenen, de kruisen dienen uitsluitend als eerbetoon aan de slachtoffers en als markering van de plaats waar het delict heeft plaatsgevonden. (nl)
- Krzyż pokutny – krzyż fundowany przez zabójcę w wyniku postanowień niektórych umów pojednawczych z rodziną zabitego, zawieranych w średniowieczu i początkach XVI w. Zwyczaj ten przywędrował do Polski z zachodu, a panował w niej prawdopodobnie od XIII w. do poł. XIX w. Na przestrzeni wieków krzyże zmieniały swój wygląd oraz formę. Obszar ich występowania sięga od północy Włoch po Skandynawię. W Europie istnieje ok. 7000 krzyży, w tym. ok. 4000 w Niemczech. Największym tego typu obiektem w Europie jest krzyż w Stargardzie. Niektóre źródła podają informacje o rzekomych trzech tysiącach zaginionych krzyży. Część została zniszczona podczas wojen oraz w wyniku kradzieży, zaniedbania i wandalizmu. Krzyże były również używane jako materiał budowlany. Na terenie samej Polski znajduje się ok. 600 krzyży, w większości średniowiecznych, choć zdarzają się także XVII-wieczne. Około 400 krzyży umiejscowionych jest na terenie województwa dolnośląskiego, a największy spośród nich to krzyż w Kijowicach. Pozostałe są w województwach lubuskim, opolskim i śląskim. W województwach pomorskim, świętokrzyskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim są pojedyncze sztuki. Krzyże były również przenoszone ze swoich pierwotnych miejsc na cmentarze, do parków, ogrodów i innych miejsc. Morderca, oprócz wzniesienia krzyża, był również zobowiązany pokryć koszty pogrzebu i przewodu sądowego. Winien również łożyć na utrzymanie rodziny zabitego. Był zobowiązany wobec Kościoła, np. musiał zakupić świece. Następnie powinien odbyć boso pieszą pielgrzymkę do świętego miejsca (np. do Rzymu, Jerozolimy lub Akwizgranu). Wystawienie krzyża stanowiło ostatni punkt pokuty. Krzyż był jej wyrazem zadośćuczynienia. Stawiano go ku pamięci, uwadze i przestrodze potomnych. Miał również skłaniać przechodniów do modlitwy za dusze: zabójcy i ofiary. Przy krzyżu następowało pojednanie zabójcy z rodziną ofiary. Do XIV w. krzyże były proste i pozbawione . Te z wyżłobionymi narzędziami, przy pomocy których dokonano zabójstwa, zaczęły pojawiać się w XV–XVI. Można znaleźć krzyże z rzeźbami kuszy, noży, mieczy, sztyletów, wideł, toporów, włóczni, sierpów, pistoletów. Zdarzały się też krzyże z atrybutem zawodu ofiary, np. młotem i obcęgami. Napisy informujące o czasie, miejscu, sprawcy, ofierze, powodzie i narzędziu mordu zaczęły się pojawiać wraz z upowszechnieniem pisma. Alternatywę krzyży stanowiły kapliczki pokutne z wnęką na ołtarzyk, figurę lub obraz. Krzyże wykonywane były z miejscowego surowca. Mógł to być więc piaskowiec, zlepieniec, granit, bazalt. Spotyka się również krzyże z aureolą pełną lub połowiczną. Występują także krzyże wbudowane w mur. Rozróżnia się wiele typów krzyży: św. Antoniego, trójlistne, , maltańskie, podwójne, greckie, łacińskie. W Świdnicy istnieje siedziba jedynego polskiego bractwa krzyżowego.Największą w Polsce liczbą krzyży i kapliczek pokutnych zgrupowanych w jednym miejscu posiada Studnica. Znajduje się tam 11 obiektów. (pl)
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)
