| dbo:abstract
|
- Druhá válka o Kappel byla občanská válka ve Švýcarsku, krátký válečný konflikt mezi katolickými a protestantskými kantony, který proběhl v říjnu 1531. Jeho výsledkem byla porážka protestantských kantonů, nové uspořádání Švýcarska a přes tři sta let trvající dominance katolických kantonů v zemi. (cs)
- La 2-a Milito de Kappel en la jaro 1531 estis la daŭrigo de la 1-a Milito de Kappel, kiu finiĝis en la jaro 1529 sen batalo, kaj post kiu estis konkludita la Landpaco de Kappel. La Militoj de Kappel estis la unuaj religiaj militoj en Eŭropo. La du militojn komencis la urbo Zuriko sub gvido de la reformisto Zvinglo kontraŭ la kvin internaj katolikaj kantonoj de la Svisa Ĵurkomunumo. La 11-an de oktobro 1531 la zurikanoj sub la malbona gvido de Zvinglo perdis la batalon de Kappel kaj Zvinglo falis. Li estis de liaj malamikoj dishakita en 47 pecojn. En la batalo de Gubel 13 tagojn poste la milito estis definitive decidite favore al la katolikaj kantonoj kaj la disvastigo de la reformacio en alemana Svislando haltigita. Dum la Svisa Dieto en Baden poste okazis la pacnegocado. (eo)
- Der Zweite Kappelerkrieg war 1531 die Fortsetzung des Ersten Kappelerkriegs, der 1529 ohne Kampfhandlungen mit dem Ersten Kappeler Landfrieden beendet wurde. Bei den Kappeler Kriegen handelt es sich um die ersten europäischen Religionskriege nach den Hussitenkriegen. Die zwei Kriege wurden durch die reformierten Kantone unter der Führung Zürichs mit dem Reformator Huldrych Zwingli gegen die fünf inneren katholischen Berg-Kantone geführt. Wie bereits im Alten Zürichkrieg spielte dabei auch die von Zürich verhängte Getreidesperre gegen die Innerschweiz eine wesentliche Rolle. Die Abmachungen des ersten Kappeler Landfriedens hielten denn auch nicht lange. Wesentlichen Einfluss hatte die Entwicklung im Reich. Die Beschlüsse des Augsburger Reichstags steigerten das Misstrauen zwischen den katholischen und reformierten Parteien in der Schweiz. Einmischungen in die Glaubensverhältnisse der gegnerischen Gebiete verstärkten diese Haltung. Zürich wurde vorgeworfen, sich neue Gebiete einverleiben zu wollen. Als die katholischen inneren Orte die Hilfe im Müsserkrieg verweigerten, drängte der Zürcher Reformator Zwingli auf einen neuen Waffengang. Die im Christlichen Burgrecht verbündeten Orte verhängten erneut eine Lebensmittelsperre gegen die inneren Orte, worauf diese am 9. Oktober 1531 Zürich den Krieg erklärten. In der Schlacht bei Kappel erlitten die isolierten und schlecht geführten Zürcher, die vergeblich auf rechtzeitige Unterstützung aus Bern warteten, am 11. Oktober 1531 eine Niederlage. Zwingli fiel in dieser Schlacht. In der dreizehn Tage später stattfindenden Schlacht am Gubel wurde der Krieg endgültig zugunsten der katholischen Orte entschieden und Friedensverhandlungen eingeleitet. Mit dem Zweiten Kappeler Landfrieden wurde der Zweite Kappelerkrieg beendet und damit die weitere Ausbreitung der Reformation in der deutschsprachigen Schweiz beendet. (de)
- The Second War of Kappel (German: Zweiter Kappelerkrieg) was an armed conflict in 1531 between the Catholic and the Protestant cantons of the Old Swiss Confederacy during the Reformation in Switzerland. (en)
- La seconda guerra di Kappel (in tedesco: Zweiter Kappelerkrieg) è stata un conflitto armato del 1531, tra i cantoni svizzeri protestanti e quelli cattolici della Vecchia Confederazione durante la Riforma protestante svizzera. (it)
- De Tweede Kappeleroorlog van 1531 was de voortzetting van de Eerste Kappeleroorlog, die in 1529 zonder gevechtshandelingen met de werd beëindigd. (nl)
- 제2차 카펠 전쟁(독일어: Zweiter Kappelerkrieg)은 1531년 스위스 종교개혁 당시 구스위스 연방의 개신교와 가톨릭 사이에 일어난 무력 충돌이다. (ko)
- II wojna kappelska – konflikt pomiędzy kantonami katolickimi a protestanckimi w Szwajcarii w 1531 roku. Do I wojny doszło w 1529 roku. Wojska protestanckie zajęły szereg miejscowości w Argowii. Siły obu walczących stron nie chciały jednak za bardzo walczyć ze sobą, o czym świadczy fakt częstego bratania się żołnierzy obu armii. 26 czerwca doszło zatem do zawarcia pokoju kończącego I wojnę kappelską, w wyniku którego postanowiono, że na terenach wspólnej władzy, miejscowe władze decydować będą o wyznaniu ich mieszkańców. Pierwszy pokój kappelski pozwalał więc formalnie na ekspansję reformacji, jednak nie rozwiał on wszystkich obaw Zwingliego i Zurychu. Obawiali się oni zbrojnego wystąpienia cesarza Karola V i jego brata Ferdynanda przeciw protestantom niemieckim i szwajcarskim i szykowali koalicję z landgrafami z Hesji i Bazylei. Uważając pięć kantonów katolickich za prawdopodobnych sprzymierzeńców obu władców w takim przedsięwzięciu, postanowili jak najprędzej pozbyć się potencjalnego zagrożenia. Odmowa udziału katolickich kantonów w lokalnej wojnie sprzymierzonej Gryzonii z kasztelanem Musso na jeziorze Como w marcu i kwietniu 1531 roku zdawała się potwierdzać teorię Zwingliego. Zwingliemu nie powiódł się plan stworzenia wielkiego przymierza przeciwko Habsburgom z protestantami niemieckimi, a nawet z Francją, Wenecją i Mediolanem. Z początkiem 1531 roku Zwingli zwrócił się do władz pięciu kantonów katolickich z żądaniem zezwolenia na swobodne wyznawanie kultu reformowanego na ich terenie. Żądanie to zostało potraktowane jako mieszanie się w sprawy wewnętrzne tych kantonów, niezgodne z wcześniejszymi ustaleniami i w związku z tym odrzucone. W tej sytuacji Zurych zaczął naciskać na Berno, by wspólnie z nim podjęło interwencję militarną. Berno odmówiło, jednak w maju 1531 roku obydwa kantony wprowadziły embargo żywnościowe przeciwko pięciu kantonom katolickim. Obejmowało ono wszystkie zboża (należy podkreślić, że z powodu wcześniejszego nieurodzaju również kantony protestanckie borykały się z brakiem żywności i drożyzną) oraz sól. Blokada nie odniosła zamierzonego skutku i kantony katolickie nie uległy żądaniom. Na początku października władze Berna jednostronnie zniosły embargo, co doprowadziło do powstania napięcia między dwoma głównymi sojusznikami protestanckimi. Katolickie kantony postanowiły to wykorzystać. W kilka dni później zgrupowały swoje oddziały na granicy kantonu Zug koło Kappel am Albis. W tzw. II wojnie kappelskiej kantony katolickie dysponowały (według różnych źródeł) 7000–8000 ludzi. Protestanci dysponowali siłami zaledwie 1200–2000 ludzi z Zurychu pod dowództwem Huldrycha Zwingliego – reformatora zuryskiego i twórcy szwajcarskiego protestantyzmu. Katolickie kantony atakując jako pierwsze wygrały w dniu 11 października bitwę pod Kappel, w której zginął Zwingli. Bitwa pod Kappel am Albis nie oznaczała jednak końca wojny. Berno i inne kantony protestanckie ruszyły Zurychowi ze zbrojną pomocą. Pomiędzy 15 a 21 października armia reformowanych przemieściła się w górę doliny rzeki Reuss. Oddziały katolickie, nieco mniej liczne, wycofały się w kierunku na . W nocy z 23 na 24 października trzon wojsk protestanckich, liczący około 5000 ludzi, został zaatakowany przez ekspedycję pięciu kantonów katolickich. Ta tzw. Bitwa na wzgórzu Gubel zakończyła się również przegraną protestantów. Stało się to wkrótce powodem do zawarcia tzw. drugiego pokoju kappelskiego, kończącego stan wojny pomiędzy protestantami a katolikami. Został on podpisany 20 listopada 1531 roku w niedaleko Baar. Był on niekorzystny dla protestantów. Antycypując zasadę cuius regio, eius religio, wprowadzoną później w postanowieniach pokoju augsburskiego (1555 r.), zapisy drugiego pokoju kappelskiego upoważniły wszystkie kantony do określenia wyznania swoich obywateli i poddanych, dając jednak pierwszeństwo katolicyzmowi w okręgach o ludności mieszanej i ustalając, że ewentualne zmiany mogą być dokonywane wyłącznie na rzecz katolicyzmu; zapewniono też prawną ochronę wyznania katolickiego na obszarach, na których stanowiło ono mniejszość. Od czasu wojen kappelskich geografia wyznaniowa Szwajcarii (nie licząc jej francuskojęzycznej zachodniej części) prawie nie uległa już zmianom do naszych czasów. Jednak polityczna przepaść, jaka utrwaliła się między dwoma obozami wyznaniowymi po tych wojnach, trwała aż do XVIII wieku, podsycana coraz to nowymi sporami. Czyniła ona bardzo trudną jakąkolwiek wspólną działalność kantonów w zakresie polityki zewnętrznej i skutecznie hamowała wewnętrzny rozwój Konfederacji. (pl)
- Вторая каппельская война (нем. Zweiter Kappelerkrieg) — вооружённый конфликт, состоявшийся в 1531 году между протестантскими и католическими кантонами швейцарского союза во время Реформации в Швейцарии. Вторая война являлась продолжением первой каппельской войны, которая завершилась в 1529 году без начала военных действий первым каппельским земским миром, в целом выгодным для протестантов, во главе которых стоял Цюрих. В то же время фактический глава Цюриха Ульрих Цвингли был недоволен миром и планировал возобновить военные действия, чтобы распространить Реформацию на всю Швейцарию. После того, как пять горных католических кантонов заключили союз с габсбургской Священной Римской империей, Цюрих и Берн организовали экономическую блокаду этих кантонов. В ответ католические кантоны мобилизовали свои войска и выступили походом на Цюрих. Цюрих не был поддержан Берном, поэтому его силы были явно слабее сил католиков. 11 октября 1531 года под Каппелем встретились 7—8 тысяч католиков и от 1200 до 2000 цюрихцев. В битве при Каппеле протестанты были разбиты, погибло 500 человек, среди которых был Ульрих Цвингли. Его тело было найдено на следующий день, четвертовано и сожжено, а прах осквернён. После битвы при Каппеле Цюриху пришли на помощь Берн и другие кантоны. Протестантские кантоны 15 октября предприняли ответный поход. Из-за слабой дисциплины продвижение шло медленно, 23 октября цюрихские войска встали лагерем под Менцингеном. Ночью на лагерь было совершено нападение, протестанты потеряли около 600 человек и были вынуждены отойти. В ноябре при посредничестве нейтральных кантонов начались мирные переговоры. Второй земский мир стал невыгодным для протестантов, согласно ему те коммуны, которые уже перешли в протестантизм, могли сохранить свою религию, однако на большинстве территорий преимущество получили католики. Отдельные стратегически важные населённые пункты, в которых преобладали протестанты, принудительно были объявлены католическими. По результатам второго земского мира религиозная карта Швейцарии надолго стабилизировалась. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Druhá válka o Kappel byla občanská válka ve Švýcarsku, krátký válečný konflikt mezi katolickými a protestantskými kantony, který proběhl v říjnu 1531. Jeho výsledkem byla porážka protestantských kantonů, nové uspořádání Švýcarska a přes tři sta let trvající dominance katolických kantonů v zemi. (cs)
- The Second War of Kappel (German: Zweiter Kappelerkrieg) was an armed conflict in 1531 between the Catholic and the Protestant cantons of the Old Swiss Confederacy during the Reformation in Switzerland. (en)
- La seconda guerra di Kappel (in tedesco: Zweiter Kappelerkrieg) è stata un conflitto armato del 1531, tra i cantoni svizzeri protestanti e quelli cattolici della Vecchia Confederazione durante la Riforma protestante svizzera. (it)
- De Tweede Kappeleroorlog van 1531 was de voortzetting van de Eerste Kappeleroorlog, die in 1529 zonder gevechtshandelingen met de werd beëindigd. (nl)
- 제2차 카펠 전쟁(독일어: Zweiter Kappelerkrieg)은 1531년 스위스 종교개혁 당시 구스위스 연방의 개신교와 가톨릭 사이에 일어난 무력 충돌이다. (ko)
- La 2-a Milito de Kappel en la jaro 1531 estis la daŭrigo de la 1-a Milito de Kappel, kiu finiĝis en la jaro 1529 sen batalo, kaj post kiu estis konkludita la Landpaco de Kappel. La Militoj de Kappel estis la unuaj religiaj militoj en Eŭropo. La du militojn komencis la urbo Zuriko sub gvido de la reformisto Zvinglo kontraŭ la kvin internaj katolikaj kantonoj de la Svisa Ĵurkomunumo. (eo)
- Der Zweite Kappelerkrieg war 1531 die Fortsetzung des Ersten Kappelerkriegs, der 1529 ohne Kampfhandlungen mit dem Ersten Kappeler Landfrieden beendet wurde. Bei den Kappeler Kriegen handelt es sich um die ersten europäischen Religionskriege nach den Hussitenkriegen. Die zwei Kriege wurden durch die reformierten Kantone unter der Führung Zürichs mit dem Reformator Huldrych Zwingli gegen die fünf inneren katholischen Berg-Kantone geführt. Wie bereits im Alten Zürichkrieg spielte dabei auch die von Zürich verhängte Getreidesperre gegen die Innerschweiz eine wesentliche Rolle. (de)
- II wojna kappelska – konflikt pomiędzy kantonami katolickimi a protestanckimi w Szwajcarii w 1531 roku. Do I wojny doszło w 1529 roku. Wojska protestanckie zajęły szereg miejscowości w Argowii. Siły obu walczących stron nie chciały jednak za bardzo walczyć ze sobą, o czym świadczy fakt częstego bratania się żołnierzy obu armii. 26 czerwca doszło zatem do zawarcia pokoju kończącego I wojnę kappelską, w wyniku którego postanowiono, że na terenach wspólnej władzy, miejscowe władze decydować będą o wyznaniu ich mieszkańców. (pl)
- Вторая каппельская война (нем. Zweiter Kappelerkrieg) — вооружённый конфликт, состоявшийся в 1531 году между протестантскими и католическими кантонами швейцарского союза во время Реформации в Швейцарии. Вторая война являлась продолжением первой каппельской войны, которая завершилась в 1529 году без начала военных действий первым каппельским земским миром, в целом выгодным для протестантов, во главе которых стоял Цюрих. В то же время фактический глава Цюриха Ульрих Цвингли был недоволен миром и планировал возобновить военные действия, чтобы распространить Реформацию на всю Швейцарию. (ru)
|
