| dbo:abstract
|
- تطورت أفكار عصر التنوير في بولندا في وقت متأخر عن أوروبا الغربية، إذ كانت البرجوازية البولندية أضعف، وكانت ثقافة الشلختا (النبلاء) (السارماتية) جنبًا إلى جنب مع النظام السياسي للكومنولث البولندي الليتواني (التحرر الذهبي) في أزمة عميقة. بدأت فترة التنوير البولندي في ثلاثينيات وأربعينيات القرن الثامن عشر، وبلغت ذروتها في عهد ملك بولندا، ستانيسواف أغسطس بونياتوفسكي (النصف الثاني من القرن الثامن عشر)، وتراجعت مع التقسيم الثالث لبولندا (1795)، وهي مأساة وطنية ألهمت فترة قصيرة من الكتابة العاطفية، وانتهت عام 1822، واستبدلت بالرومانسية. (ar)
- Die polnische Aufklärung ist eine Epoche in der Geschichtsschreibung Polens und zugleich die polnische Variante der zu Beginn des 18. Jahrhunderts in Europa entstandenen Aufklärungsbewegung. Die polnische Aufklärung entfaltete sich zwischen 1730 sowie 1795. Ihre wesentlichen Merkmale sind ihre lange Koexistenz neben der alten sarmatischen Weltanschauung sowie die Bedeutung innerer wie äußerer politischer Entwicklungen in allen Gesellschaftsbereichen Polens vor seinen Teilungen. Die Eigenheit der polnischen Aufklärung ist auf die eigentümliche Regierungsform zurückzuführen: Umgeben von absolutistischen Monarchien, bildete Polen als aristokratische Republik auf Basis eines dualistisch-feudalen Föderalstaates eine demokratische Insel innerhalb Europas. Ihren politischen Höhepunkt bildet die Verfassung vom 3. Mai 1791. Die polnische Aufklärung fand ihr Ende 1822 mit dem Übergang zur polnischen Romantik. „In der polnischen Kulturgeschichte markierte traditionell die dreißigjährige Regierungszeit von Stanisław August Poniatowski (1764–1795) das Zeitalter der Aufklärung. Die Aufklärung endete in Polen mit der dritten und letzten Teilung des Landes, die den Verlust dessen Souveränität bedeutete.“ – Julian Krzyżanowski (de)
- Las ideas de la Ilustración en Polonia se desarrollaron más tarde que en Europa Occidental, puesto que la burguesía polaca era más débil, y la cultura (Sarmatismo) de la szlachta (nobleza) junto con el sistema político de la Mancomunidad polaco-lituana (La Libertad Dorada) estaban en una crisis profunda. El periodo de la Ilustración polaca comenzó entre 1730 y 1740, llegando a su pico máximo durante el reinado del rey polaco, Estanislao Augusto Poniatowski (en la segunda mitad del siglo XVIII), comenzó su declive con la Tercera partición de Polonia (1795) - una tragedia nacional que inspiró un período breve de escritura sentimental - y finalizó en 1822, reemplazado por el Romanticismo. (es)
- The ideas of the Age of Enlightenment in Poland were developed later than in Western Europe, as the Polish bourgeoisie was weaker, and szlachta (nobility) culture (Sarmatism) together with the Polish–Lithuanian Commonwealth political system (Golden Liberty) were in deep crisis. The period of Polish Enlightenment began in the 1730s–40s, peaked in the reign of Poland's king, Stanisław August Poniatowski (second half of the 18th century), went into decline with the Third Partition of Poland (1795) – a national tragedy inspiring a short period of sentimental writing – and ended in 1822, replaced by Romanticism. (en)
- Abad Pencerahan di Polandia merupakan suatu masa yang berkembang lebih lambat daripada di Eropa Barat, disebabkan oleh borjuis Polandia yang lemah, dan budaya szlachta (bangsawan) bersama dengan sistem politik Persemakmuran Polandia-Lituania (Kebebasan emas) berada dalam krisis yang parah. Abad pencerahan ini dimulai pada tahun 1730-an–40-an, yang memuncak pada masa pemerintahan raja Polandia, Stanisław August Poniatowski (pertengahan kedua abad ke-18), mengalami kemerosotan dengan Pemisahan Polandia Ketiga (1795) – sebuah tragedi nasional yang menginspirasi masa singkat penulisan sentimental – dan berakhir pada tahun 1822, yang digantikan oleh . (in)
- Le idee dell'età dell'Illuminismo in Polonia furono sviluppate più tardi rispetto agli stati dell'Europa occidentale, in quanto la borghesia polacca era più debole e la cultura della szlachta (nobiltà), insieme al sistema politico della Confederazione Polacco-Lituana (libertà dorata) erano in grave crisi. Il periodo dell'illuminismo polacco iniziò negli anni trenta e quaranta del XVIII secolo, raggiunse il picco durante il regno dell'ultimo Re di Polonia, Stanisław August Poniatowski (seconda metà del XVIII secolo), ed iniziò il suo declino con la terza spartizione della Polonia del 1795; ebbe termine nel 1822, quando fu sostituito dal Romanticismo. L'illuminismo polacco, pur condividendo molti caratteri in comune con i movimenti di illuminismo classici dell'Europa occidentale, differì da essi per molti aspetti, costituendo un'interessante controparte. Gran parte del pensiero dell'illuminismo occidentale si evolse nel clima oppressivo della monarchia assoluta, e pose come primo obiettivo la battaglia per la libertà politica. I pensatori occidentali aspiravano alla separazione dei poteri di Montesquieu per restringere il potere quasi illimitato dei loro sovrani. L'illuminismo polacco, invece, si sviluppò in un frangente del tutto diverso. Il sistema politico polacco era quasi l'opposto di una monarchia assoluta: i monarchi polacchi erano eletti e la loro posizione era molto debole, in quanto gran parte del potere era detenuto dal Parlamento (il Sejm). Le riforme polacche miravano all'eliminazione delle leggi che avrebbero trasformato il Paese in una semi-anarchia, conseguente all'abuso del sistema del voto con il consenso all'interno del Sejm (liberum veto) che stava paralizzando la Confederazione Polacco-Lituana, specialmente durante il periodo della dinastia Wettin: la Polonia era già stata ridotta da principale giocatore sullo scacchiere europeo a stato fantoccio in mano agli stati confinanti. Pertanto, mentre gli illuministi di Francia e Prussia scrivevano riguardo alla necessità di maggiori strumenti di controllo sui re, l'illuminismo polacco fu diretto verso la lotta contro gli abusi che nascevano dalla troppa libertà. Ma le differenze non finiscono qui. I movimenti illuministi occidentali furono dominati dalle popolazioni delle città e dalla borghesia, mentre nella Confederazione gran parte dei riformisti giungeva dalla szlachta (nobiltà). Fortemente gerarchico e dominato dall'aristocrazia, l'Occidente combatteva per l'uguaglianza, la cui nozione era spesso considerata tradimento (come si può notare nelle battaglie non eguali nei tentativi di Denis Diderot per pubblicare la sua Encyclopédie in Francia). La szlachta della Confederazione, che formava il 10% della popolazione, considerava tuttavia l'idea dell'uguaglianza come uno dei fondamenti della propria cultura e i riformisti combatterono per espanderla verso le altre classi sociali. La tolleranza religiosa, causa di molte guerre europee, fu un altro punto fermo delle libertà polacche; mentre l'Occidente era influenzato dalla rivoluzione industriale e combatteva per colonie d'oltremare, la Confederazione, perlopiù senza sbocco sul mare, cadde nel baratro della schiavitù. Le idee di quel periodo portarono alla fine a uno dei più grandi successi della Polonia, la Costituzione del 3 maggio 1791 (la seconda costituzione più antica al mondo), e altre riforme come la creazione del , il primo ministero dell'istruzione del mondo, che tentarono di trasformare la Confederazione in una monarchia costituzionale moderna. Nonostante i tentativi di riforma politica fossero ostacolati dalla guerra civile (Confederazione di Targowica) e dall'intervento militare degli stati confinanti, che si concluse con la spartizione della Polonia, l'impatto culturale di quel periodo rimase nella cultura polacca per diversi anni. Le idee dell'Illuminismo polacco ebbero anche un impatto significativo all'estero. Dalla Confederazione di Bar (1768) attraverso tutto il periodo del Grande Sejm e fino alla tragica conseguenza della Costituzione del 3 maggio del 1791, la Polonia poté godere di una grande fioritura letteraria, ma anche politica e costituzionale. Parte della letteratura polacca fu discussa in Francia, e giunse addirittura all'attenzione di Thomas Jefferson.[1] John Adams, che fu a Parigi fino all'arrivo di Jefferson, divenne ministro americano a Londra e scrisse i suoi tre volumi della , nella quale fu discusso il governo repubblicano polacco[2]. (it)
- W Polsce idee oświecenia, którego przedstawiciele domagali się między innymi: przejęcia przez państwo dóbr biskupich, kasaty apelacji do Rzymu, likwidacji znacznej części świąt i bractw dewocyjnych, przyjęły się później niż w krajach Europy Zachodniej, co było związane z tym, że mieszczaństwo zyskało większe znaczenie dopiero w II poł. XVIII w. Przyjmuje się, że ramy czasowe polskiego oświecenia obejmują okres od lat 40. XVIII wieku do roku 1822, z zastrzeżeniem, iż niektóre przejawy klasycyzmu przetrwały do połowy XIX w. Specyfiką polskiego oświecenia był niespotykany gdzie indziej udział kleru katolickiego w tym ruchu. Pierwsze pokolenie ludzi oświecenia stanowili głównie duchowni, zaś w całokształcie epoki księża stanowili aż 40% spośród czołowych postaci oświecenia w Polsce. Zjawisko to bywa nazywane oświeceniem katolickim. Idee oświeceniowe przyświecały wielu wybitnym osiemnastowiecznym prominentom i luminarzom ówczesnej kultury. Dzięki nim nastąpił gwałtowny rozwój szkolnictwa, nauk ścisłych, życia politycznego i kulturalnego. Dzięki działalności m.in. Stanisława Kostki Potockiego i Ignacego Potockiego Polska jako pierwszy kraj w Europie otrzymała nowoczesną konstytucję. Zaistniały wtedy również próby budowania państwa na zasadach oświeceniowych. (pl)
|
| rdfs:comment
|
- تطورت أفكار عصر التنوير في بولندا في وقت متأخر عن أوروبا الغربية، إذ كانت البرجوازية البولندية أضعف، وكانت ثقافة الشلختا (النبلاء) (السارماتية) جنبًا إلى جنب مع النظام السياسي للكومنولث البولندي الليتواني (التحرر الذهبي) في أزمة عميقة. بدأت فترة التنوير البولندي في ثلاثينيات وأربعينيات القرن الثامن عشر، وبلغت ذروتها في عهد ملك بولندا، ستانيسواف أغسطس بونياتوفسكي (النصف الثاني من القرن الثامن عشر)، وتراجعت مع التقسيم الثالث لبولندا (1795)، وهي مأساة وطنية ألهمت فترة قصيرة من الكتابة العاطفية، وانتهت عام 1822، واستبدلت بالرومانسية. (ar)
- Las ideas de la Ilustración en Polonia se desarrollaron más tarde que en Europa Occidental, puesto que la burguesía polaca era más débil, y la cultura (Sarmatismo) de la szlachta (nobleza) junto con el sistema político de la Mancomunidad polaco-lituana (La Libertad Dorada) estaban en una crisis profunda. El periodo de la Ilustración polaca comenzó entre 1730 y 1740, llegando a su pico máximo durante el reinado del rey polaco, Estanislao Augusto Poniatowski (en la segunda mitad del siglo XVIII), comenzó su declive con la Tercera partición de Polonia (1795) - una tragedia nacional que inspiró un período breve de escritura sentimental - y finalizó en 1822, reemplazado por el Romanticismo. (es)
- The ideas of the Age of Enlightenment in Poland were developed later than in Western Europe, as the Polish bourgeoisie was weaker, and szlachta (nobility) culture (Sarmatism) together with the Polish–Lithuanian Commonwealth political system (Golden Liberty) were in deep crisis. The period of Polish Enlightenment began in the 1730s–40s, peaked in the reign of Poland's king, Stanisław August Poniatowski (second half of the 18th century), went into decline with the Third Partition of Poland (1795) – a national tragedy inspiring a short period of sentimental writing – and ended in 1822, replaced by Romanticism. (en)
- Abad Pencerahan di Polandia merupakan suatu masa yang berkembang lebih lambat daripada di Eropa Barat, disebabkan oleh borjuis Polandia yang lemah, dan budaya szlachta (bangsawan) bersama dengan sistem politik Persemakmuran Polandia-Lituania (Kebebasan emas) berada dalam krisis yang parah. Abad pencerahan ini dimulai pada tahun 1730-an–40-an, yang memuncak pada masa pemerintahan raja Polandia, Stanisław August Poniatowski (pertengahan kedua abad ke-18), mengalami kemerosotan dengan Pemisahan Polandia Ketiga (1795) – sebuah tragedi nasional yang menginspirasi masa singkat penulisan sentimental – dan berakhir pada tahun 1822, yang digantikan oleh . (in)
- Die polnische Aufklärung ist eine Epoche in der Geschichtsschreibung Polens und zugleich die polnische Variante der zu Beginn des 18. Jahrhunderts in Europa entstandenen Aufklärungsbewegung. Die polnische Aufklärung entfaltete sich zwischen 1730 sowie 1795. Ihre wesentlichen Merkmale sind ihre lange Koexistenz neben der alten sarmatischen Weltanschauung sowie die Bedeutung innerer wie äußerer politischer Entwicklungen in allen Gesellschaftsbereichen Polens vor seinen Teilungen. Die Eigenheit der polnischen Aufklärung ist auf die eigentümliche Regierungsform zurückzuführen: Umgeben von absolutistischen Monarchien, bildete Polen als aristokratische Republik auf Basis eines dualistisch-feudalen Föderalstaates eine demokratische Insel innerhalb Europas. Ihren politischen Höhepunkt bildet die V (de)
- Le idee dell'età dell'Illuminismo in Polonia furono sviluppate più tardi rispetto agli stati dell'Europa occidentale, in quanto la borghesia polacca era più debole e la cultura della szlachta (nobiltà), insieme al sistema politico della Confederazione Polacco-Lituana (libertà dorata) erano in grave crisi. Il periodo dell'illuminismo polacco iniziò negli anni trenta e quaranta del XVIII secolo, raggiunse il picco durante il regno dell'ultimo Re di Polonia, Stanisław August Poniatowski (seconda metà del XVIII secolo), ed iniziò il suo declino con la terza spartizione della Polonia del 1795; ebbe termine nel 1822, quando fu sostituito dal Romanticismo. (it)
- W Polsce idee oświecenia, którego przedstawiciele domagali się między innymi: przejęcia przez państwo dóbr biskupich, kasaty apelacji do Rzymu, likwidacji znacznej części świąt i bractw dewocyjnych, przyjęły się później niż w krajach Europy Zachodniej, co było związane z tym, że mieszczaństwo zyskało większe znaczenie dopiero w II poł. XVIII w. Przyjmuje się, że ramy czasowe polskiego oświecenia obejmują okres od lat 40. XVIII wieku do roku 1822, z zastrzeżeniem, iż niektóre przejawy klasycyzmu przetrwały do połowy XIX w. Specyfiką polskiego oświecenia był niespotykany gdzie indziej udział kleru katolickiego w tym ruchu. Pierwsze pokolenie ludzi oświecenia stanowili głównie duchowni, zaś w całokształcie epoki księża stanowili aż 40% spośród czołowych postaci oświecenia w Polsce. Zjawisko t (pl)
|
.jpg){kind=link}
