| dbo:abstract
|
- Idiom neutral ist eine Plansprache, die im Jahre 1902 von Waldemar Rosenberger in der „Akademi Internasional de Lingu Universal“ (Akademie der Weltsprache) vorgestellt wurde. Die Sprache basiert auf der Plansprache Volapük. (de)
- Idiom Neutral estis internacia planlingvo proponita en 1902 de pluraj aŭtoroj-eksvolapukistoj (kiujn Frederick Bodmer nomas "volapukaj renegatoj"), ĉefe Waldemar Rosenberger. Idiom Neutral estas bazita sur Volapuko, sed ĝiaj strukturoj kaj vortprovizoj estas tre malsamaj. Idiom Neutral estas tute aposteriora lingvo. La projekto estis ekellaborita en (1898), de Akademi Internasional de Lingu Universal, la iama Kadem Volapüka elektita de la Pariza kongreso de Volapükistoj. Nova direktoro de la Akademio, la peterburga inĝeniero Waldemar Rosenberger, proponis plenan revizion de Volapuko kaj prilaboron de nova lingvo. Li dissendis al la akademianoj cirkulerojn kun proponoj de regula sistemo de aposteriora lingvo "Idiom Neutral". Poste la prezidanto sendis modifojn al akademianoj, kiuj povis voĉdoni "jes" aŭ "ne" al proponoj. En 1898 Rosenberger estis anstataŭigita de protestanta pastro , el , Novjorkio, kiu daŭrigis la laboron. Vortaroj de Neutral estis publikita en la angla, germana kaj nederlanda. La fama Klubo de Nurembergo, kiu antaŭe lasis Volapukon pro Esperanto, lasis Esperanton pro Neutral. Idiom-Neutral baziĝas sur internacia-eŭropa leksika materialo. Ĝia bazo estas principe la kontraŭo al la tuta strukturo de Volapuko. La gramatiko subordiĝis al la vortaro, konstruita surbaze de eble plej internacia formo de lingvaj elementoj. Estis forigita la principo de unusilabeco de la radikoj, ili povis komenciĝi kaj finiĝi per iu ajn litero. Sekve la vortaro de Volapuko estis anstataŭigita per nova, apoganta sin multe je la latina lingvo. Ĝi konservis de Volapük nur la simplecon de ĝia gramatiko kaj de la aglutina strukturo, pliadaptita al la tradicioj de eŭropanoj. Tiel, konservitaj restis nur la reguloj de senescepteco, fonetika ortografio, neŝanĝeblo de vortradikoj kaj gramatikaj elementoj, vortderivado per afiksoj. Esperanto tre influis la lastajn versiojn de Neutral, ĉar multaj neutralistoj esperis unuigi la du lingvojn. Idiom-Neutral ne sukcesis ricevi eĉ unu procenton de tiu sukceso, kiun siatempe ricevis Volapük. Reguligante La lingvo-evoluon per limigita kolektivo, la Akademio eliminis la eblon de normala libera evoluo, difinata per la skalo de la kresko kaj per la bezonoj de la uzado, do la lingvo dependis de ĝiaj aŭtoroj. Rezulte, la apliko de Idiom-Neutral estis limigata al la rondo de la Akademianoj mem, kreintaj la lingvon. Tiu fiasko havis plian kaŭzon: tiutempe la amasoj, kiuj havis intereson por la internacia helpa lingvo, jam grupiĝis ĉirkaŭ Esperanto. Poste, pro influo de von Wahl, la malmultaj Idiom-Neutralistoj, kiu ne inklinis al Esperanto aŭ Ido, iris al Okcidentalo kaj poste al Interlingvao. Oni diras, ke kelkaj eŭropaj esperantistoj bruligis librojn pri Neutral en publika festo. Idiom Neutral estis prezentita al la Delegacio por alpreno de la lingvo internacia en 1906 de iu profesoro Monseur tamen laŭ Otto Jespersen dum la prezentado, lia pledo havis la karakteron malpli de pozitiva defendo por Neutral ol de zelota kaj spertula kritiko al la mankoj de Esperanto. La Delegacio emis elekti inter Esperanto, Neutral, Novilatin kaj Universal rigarditaj kiel variaĵoj de sama lingva tipo. Je favoro de Neutral estis la natura alfabeto sen cirkumfleksitaj literoj, kiujn oni kritikas en Esperanto, kaj la natura elekto de vortoj. Je alia flanko en Esperanto plimulton oni faris por eviti dusencecojn; oni rigardis la vortformon de Neutral ofte kruda kaj ne gracia, kaj oni rigardis kiel mankon la uzon de malsamaj finaĵoj en la vorto-klasoj; samtempe la multaj finaj konsonantoj ne agrablis al anoj de la delegacio, kiuj opiniis, ke vokaloj produktas eŭfonion kaj plifaciligas la prononcon al parolantoj de latinidaj lingvoj. Malgraŭ tio, eble, kelkaj trajtoj de Neutral ŝajne influis Idon, kiel la uzo de konjunkcio e anstataŭ kaj. Estas multaj proponoj por reformo de Idiom-Neutral. En 1907, Rosenberg kun helpo de von Wahl reformis Idiom-Neutral. La nova versio lasis la angladevenan finaĵon -ed por participoj kaj prenis la latindevenan -(a)t kaj faris aliajn modifojn en vortaro, kiu restis pli malproksima de volapuko kaj pli proksima al la franca lingvo. (eo)
- Idiom Neutral is an international auxiliary language, published in 1902 by the (Akademi Internasional de Lingu Universal) under the leadership of Waldemar Rosenberger, a St. Petersburg engineer. (en)
- L'idiom neutral est une langue construite publiée en 1902 par l'Akademi Internasional de Lingu Universal (« Académie internationale pour une langue universelle ») et conçue par l'ingénieur russe Vladimir Karlovitch Rosenberger (Владимир Карлович Розенбергер), plus connu dans les pays occidentaux sous le nom de Waldemar Rosenberger (1848-1918). (fr)
- L'Idiom Neutral è una lingua ausiliaria internazionale pubblicata nel 1902 dall' (Akademi Internasional de Lingu Universal) sotto la supervisione di Waldemar Rosenberger, un ingegnere di San Pietroburgo. (it)
- イディオム･ネウトラル（Idiom Neutral）は、サンクトペテルブルクの技術者 の指揮の下、(Akademi Internasional de Lingu Universal)により1902年に出版された国際補助語である。 (ja)
- Idiom Neutral is een kunsttaal, die in 1902 door de Akademi Internasional de Lingu Universal ("Internationale Academie voor een Universele Taal") werd gepubliceerd en op naam staat van de Russische ingenieur . De taal staat te boek als de belangrijkste dochtertaal van het Volapük en gold geruime tijd als een geduchte concurrent van het Esperanto. (nl)
- Idiom neutral – międzynarodowy język pomocniczy, opublikowany w 1902 roku przez Międzynarodową Akademię Universal Language (Akademi Internasional de Lingu Universal) pod kierownictwem Waldemara Rosenbergera, inżyniera z St. Petersburga. Idiom Neutral był pierwszym językiem aposteriorycznym, w którym autorzy świadomie wybierali najbardziej międzynarodowe słownictwo. (pl)
- Idiom Neutral é um idioma internacional auxiliar, publicado em 1902 pela Academia da Língua Universal (Akademi Internasional de Lingu Universal) sob a liderança de Waldemar Rosenberger. Hoje está virtualmente extinto. (pt)
- Idiom neutral är ett internationellt hjälpspråk, skapat på 1890-talet. Då volapük var statt i upplösning, valdes 1893 den ryske järnvägsingenjören Woldemar Rosenberger till direktör för den 1887 grundade volapükakademien. Han utarbetade med stöd av akademins övriga medlemmar Idiom neutral på grundval av största möjliga internationalitet i ordval och grammatik. Idiom neutral kom att få stor betydelse för de senare utvecklade internationella hjälpspråken, även om det i sig fick en ganska liten anslutning. (sv)
- Идиом-неутраль (самоназвание — idiom neutral — «нейтральный язык»; иногда неутрал, неутраль) — международный искусственный язык, созданный Академией волапюка в 1893—1898 годах под руководством В. К. Розенбергера (Санкт-Петербург). Название впервые встречается в письме Розенбергера Н. К. Склифосовскому: idiom neutral, in kel mi skrib ist letr («нейтральный язык, на котором я пишу это письмо»). В официальных резолюциях Академии первоначально назывался «язык Академии» или «академический язык» (pük Kadema, pük kademik на волапюке, lingu de Akademi, lingu academian на неутрале). (ru)
- Ідіом-неутраль (неутрал, неутраль) — міжнародна штучна мова, створена Академією волапюка в 1893–1898 роках під керівництвом В. К. Розенбергер (Санкт-Петербург). Назву вперше вжито в листі Розенбергера до М. В. Скліфосовського: idiom neutral, in kel mi skrib ist letr («нейтральна мова, якою я пишу цей лист»). В офіційних резолюціях Академії спочатку називалася «мова Академії» або «академічна мова» (pük Kadema, pük kademik на волапюці, lingu de Akademi, lingu academian на ідіом-неутралі). (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Idiom neutral ist eine Plansprache, die im Jahre 1902 von Waldemar Rosenberger in der „Akademi Internasional de Lingu Universal“ (Akademie der Weltsprache) vorgestellt wurde. Die Sprache basiert auf der Plansprache Volapük. (de)
- Idiom Neutral is an international auxiliary language, published in 1902 by the (Akademi Internasional de Lingu Universal) under the leadership of Waldemar Rosenberger, a St. Petersburg engineer. (en)
- L'idiom neutral est une langue construite publiée en 1902 par l'Akademi Internasional de Lingu Universal (« Académie internationale pour une langue universelle ») et conçue par l'ingénieur russe Vladimir Karlovitch Rosenberger (Владимир Карлович Розенбергер), plus connu dans les pays occidentaux sous le nom de Waldemar Rosenberger (1848-1918). (fr)
- L'Idiom Neutral è una lingua ausiliaria internazionale pubblicata nel 1902 dall' (Akademi Internasional de Lingu Universal) sotto la supervisione di Waldemar Rosenberger, un ingegnere di San Pietroburgo. (it)
- イディオム･ネウトラル（Idiom Neutral）は、サンクトペテルブルクの技術者 の指揮の下、(Akademi Internasional de Lingu Universal)により1902年に出版された国際補助語である。 (ja)
- Idiom Neutral is een kunsttaal, die in 1902 door de Akademi Internasional de Lingu Universal ("Internationale Academie voor een Universele Taal") werd gepubliceerd en op naam staat van de Russische ingenieur . De taal staat te boek als de belangrijkste dochtertaal van het Volapük en gold geruime tijd als een geduchte concurrent van het Esperanto. (nl)
- Idiom neutral – międzynarodowy język pomocniczy, opublikowany w 1902 roku przez Międzynarodową Akademię Universal Language (Akademi Internasional de Lingu Universal) pod kierownictwem Waldemara Rosenbergera, inżyniera z St. Petersburga. Idiom Neutral był pierwszym językiem aposteriorycznym, w którym autorzy świadomie wybierali najbardziej międzynarodowe słownictwo. (pl)
- Idiom Neutral é um idioma internacional auxiliar, publicado em 1902 pela Academia da Língua Universal (Akademi Internasional de Lingu Universal) sob a liderança de Waldemar Rosenberger. Hoje está virtualmente extinto. (pt)
- Idiom neutral är ett internationellt hjälpspråk, skapat på 1890-talet. Då volapük var statt i upplösning, valdes 1893 den ryske järnvägsingenjören Woldemar Rosenberger till direktör för den 1887 grundade volapükakademien. Han utarbetade med stöd av akademins övriga medlemmar Idiom neutral på grundval av största möjliga internationalitet i ordval och grammatik. Idiom neutral kom att få stor betydelse för de senare utvecklade internationella hjälpspråken, även om det i sig fick en ganska liten anslutning. (sv)
- Идиом-неутраль (самоназвание — idiom neutral — «нейтральный язык»; иногда неутрал, неутраль) — международный искусственный язык, созданный Академией волапюка в 1893—1898 годах под руководством В. К. Розенбергера (Санкт-Петербург). Название впервые встречается в письме Розенбергера Н. К. Склифосовскому: idiom neutral, in kel mi skrib ist letr («нейтральный язык, на котором я пишу это письмо»). В официальных резолюциях Академии первоначально назывался «язык Академии» или «академический язык» (pük Kadema, pük kademik на волапюке, lingu de Akademi, lingu academian на неутрале). (ru)
- Ідіом-неутраль (неутрал, неутраль) — міжнародна штучна мова, створена Академією волапюка в 1893–1898 роках під керівництвом В. К. Розенбергер (Санкт-Петербург). Назву вперше вжито в листі Розенбергера до М. В. Скліфосовського: idiom neutral, in kel mi skrib ist letr («нейтральна мова, якою я пишу цей лист»). В офіційних резолюціях Академії спочатку називалася «мова Академії» або «академічна мова» (pük Kadema, pük kademik на волапюці, lingu de Akademi, lingu academian на ідіом-неутралі). (uk)
- Idiom Neutral estis internacia planlingvo proponita en 1902 de pluraj aŭtoroj-eksvolapukistoj (kiujn Frederick Bodmer nomas "volapukaj renegatoj"), ĉefe Waldemar Rosenberger. Idiom Neutral estas bazita sur Volapuko, sed ĝiaj strukturoj kaj vortprovizoj estas tre malsamaj. Idiom Neutral estas tute aposteriora lingvo. La projekto estis ekellaborita en (1898), de Akademi Internasional de Lingu Universal, la iama Kadem Volapüka elektita de la Pariza kongreso de Volapükistoj. Oni diras, ke kelkaj eŭropaj esperantistoj bruligis librojn pri Neutral en publika festo. (eo)
|
