| dbo:abstract
|
- The Battle of Miropol took place on May 16–17, 1863, near the town of Miropol, Volhynia, Russian Empire, during the January Uprising. A unit of 850 Polish rebels under General Edmund Rozycki clashed with a cavalry regiment (300 Cossacks) of the Imperial Russian Army, commanded by Captain Kaznakow. The battle ended in Russian victory. In early spring 1863, the January Uprising, which began on the territory of Russian-controlled Congress Poland, spread over to western provinces of the Russian Empire, the so-called Western Krai, or Ziemie Zabrane (Stolen Lands). In Samogitia, the rebellion was led by Zygmunt Sierakowski and Rev. Antoni Mackiewicz, in Belarus by Konstanty Kalinowski and Romuald Traugutt, while in Ukrainian territories, including Volhynia and Podolia, it was commanded by General Edmund Rozycki. With local volunteers, Rozycki created Regiment of Volhynian Cavalry. Most of this units consisted of members of the lower classes, as local magnates did not support the insurrection. To draw Ukrainian peasantry, members of Provincial Office of the Polish National Government issued an appeal, the so-called Golden Paper, in which they promised land plots. Polish activists in Volhynia and Podolia demanded the entry of strong rebel forces from Austrian Galicia, but Adam Stanislaw Sapieha did not support this demand. Under the circumstances, General Rozycki decided to start the insurrection in Volhynia and the area of Kiev in May 1863. Still, local peasants failed to support the rebels. The insurrection in the Ukraine began on May 8, when a rebel unit of 850 cavalry left Zytomierz. On the next day, Rozycki captured the town of Liubar without fighting. On May 12, the Poles seized Polonne, and stayed there for five days, waiting for reinforcements. Finally, the rebels headed eastwards, meeting the Russians at Miropol (Myropil). The battle lasted for two days, ending in retreat of Rozycki and his men. Nevertheless, rebel army was not destroyed. Instead, it was divided into two columns: the Russians eliminated Polish infantry, and then chased Rozycki, who tried to flee to Podolia. On May 19 Rozycki captured 39 Russians, and then entered Podolia, where he was joined by a 60-men unit under Szaszkiewicz. The rebels tried to capture the town of Chmielnik (Khmilnyk), but their forces were inadequate and they gave up the attempt. Due to lack of popular support for the insurrection, Rozycki headed northwards, to Liubar, where he decided to march to the Austrian border. On May 25 he was defeated by Russians near Laszki. Three days later, remnants of Polish forces entered Austrian Galicia, ending the rebellion in Ukraine. The Battle of Miropol is commemorated on the Tomb of the Unknown Soldier, Warsaw, with the inscription “MIROPOL 17 V 1863". (en)
- Bitwa pod Miropolem – bitwa stoczona w dniach 16-17 maja 1863 roku w czasie powstania styczniowego. Po wybuchu powstania i stoczeniu kilkunastu bitew w maju powstanie przeniosło się do Królestwa, gdzie wkroczyło kilka oddziałów powstańczych z Galicji i Poznańskiego. Powstańcy walczyli ze zmiennym szczęściem na pograniczu (bitwy pod Kobylankami – 1 i 6 maja, pod Ignacewem – 8 maja, pod Nową Wsią – 26 kwietnia). W późniejszym okresie powstanie rozszerzyło się na ziemie zabrane. Na Żmudzi przywódcami powstania zostali: Zygmunt Sierakowski i ks. Antoni Mackiewicz, na Rusi Białej: Konstanty Kalinowski i Romuald Traugutt dowodzący na Pińszczyźnie. Na Ukrainie zakres powstania był mniejszy. Głównodowodzącym powstania został tutaj generał brygady Edmund Różycki. Różycki zorganizował Pułk Jazdy Wołyńskiej wraz z taborem z ochotników z ziemiaństwa, szlachty, służb leśnych i dworskich, a nawet Kozaków. Ziemiaństwo, niechętne powstaniu, starało się powstanie ograniczyć lub wystąpieniom zbrojnym zapobiec. Aby przyciągnąć lud ukraiński do powstania przedstawiciele Wydziału Prowincjonalnego Rządu Narodowego (Edmund Różycki, Izydor Kopernicki, Aleksander Walerian Jabłonowski) wydali odezwę tzw. Złotą Hramotę, w której obiecywali uwłaszczenie chłopów. Od przywódców powstania w Królestwie żądali wkroczenia silnych oddziałów z Galicji Wschodniej na Wołyń i Podole, na co nie zgadzał się Adam Sapieha. Wobec tego Różycki i gen. Józef Wysocki ustalili, że powstanie na Kijowszczyźnie i Wołyniu rozpocznie się w maju, a na Podolu jeszcze później. Na Wołyniu chłopi odnosili się do powstania z reguły obojętnie. 7 maja zapadła decyzja o wybuchu powstania na Ukrainie. Zgodnie z umową Różycki rozpoczął działania zbrojne 8 maja 1863 roku, chociaż już dzień wcześniej wyprowadził ok. 850-osobowy oddział konny z Żytomierza na uroczysko Pustocha, niedaleko wioski Karpowiec. Pomimo istnienia dużej rzeszy Polaków na Wołyniu, a także ogłoszenia dokumentów o uwłaszczeniu chłopów, Różyckiemu nie udało się doprowadzić do powstania powszechnego. Chłopi raz jeszcze poszli drogą wskazaną im przez carską propagandę. 9 maja oddział gen. Różyckiego w sile ok. 200 powstańców zajął bez walki miasto Lubar, którego załogę wzięto do niewoli, a następnie wypuszczono. W myśl założeń militarnych, jazda Różyckiego miała być podstawą, późniejszego większego zgrupowania militarnego. Wokół niego powinny działać mniejsze grupy powstańców. Przez pewien czas strategię tę realizowano: oddział pozostawał w kontakcie ze zgrupowaniami , które osłaniało prawą flankę i Władysława Ciechońskiego osłaniającego linię przednią. Z Lubaru skierował się Różycki do Połonnego, które również zajął bez walki 12 maja. W Połonnym 5 dni oczekiwał na gen. Wysockiego. Następnie cofnął się w kierunku na wschód, gdzie spotkał Rosjan pod Miropolem. Tam wywiązały się dwudniowe walki (16-17 maja). W sensie taktycznym bitwa została przegrana, albowiem Wołyńczycy ustąpili. Rosjanie nie rozbili jednak oddziału Różyckiego. Różycki z oddziałem wymknął się z obławy, manewrując najpierw na zachód, a potem na południe. Mimo iż były na to szanse, nie doszło do upragnionego połączenia z Chranickim. Po bitwie zostawił pod Miropolem piechotę, sam skierował się na Podole. Piechota została wkrótce pokonana, a za Różyckim ruszył pościg. 19 maja pod Worobijówką w powiecie zwiahelskim wziął do niewoli 39 Rosjan. Następnie przekroczył granicę Podola, próbując zorientować się, na jakie wsparcie może liczyć. Ostatecznie przyłączyło się do niego jedynie 60 osób pod dowództwem Szaszkiewicza. Na Podolu Różycki biwakował w jarze Hańczarycha, gdzie według proroctwa Wernyhory, miał się rozegrać ostateczny bój między Polakami a Rosjanami. Rosjan wprawdzie nie znaleziono, ale żołnierze byli bardzo pokrzepieni na duchu. Oddział kierował się na Chmielnik, jednakże wobec braku perspektyw wzniecenia walk na Podolu, wycofał się na północ do Lubaru, by tam ostatecznie podjąć marsz ku granicy austriackiej. Różycki przechodził wtedy przez szereg miejscowości, aż 25 maja natknął się pod Laszkami na Rosjan i wydał im bitwę. Nie był jej w stanie wygrać, wobec przytłaczającej liczebności przeciwnika (15 tysięcy żołnierzy). Przed bitwą, tego dnia otrzymał wsparcie w postaci 45-osobowego oddziału . Z Laszek udał się pod Koniecpol, gdzie stoczył następną bitwę – pod Koniecpolem. 26 maja Różycki stoczył jeszcze zwycięską bitwę pod Salichą i skierował się do Galicji. Droga do Galicji była otwarta. Granice przekroczył za dwa dni. Wobec braku możliwości wzniecenia insurekcji na Podolu i braku wsparcia z Galicji, oraz na wiadomość, że gen. Wysocki nie wkroczy na Wołyń, powstanie upadło. Powstanie pociągnęło na Ukrainie duże represje, skazano 3100 osób, dokonano konfiskaty 144 majątków. Walki o Miropol zostały upamiętnione na jednej z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem "MIROPOL 17 V 1863" (pl)
- Сражение под Мирополем — одно из двух крупных сражений на Правобережной Украине между польско-украинскими повстанцами и регулярными российскими войсками произошедшее 4 (16) мая — 5 (17) мая 1863 года в ходе Январского восстания. (ru)
- Бій під Мирополем стався 16—17 травня (4—5 травня за старим стилем) 1863 року під час Польського повстання 1863 року. Керівниками повстання на території Правобережної України були , Ізидор Коперницький та . Вони вимагали від центрального проводу повстання у Конгресовому Королівстві, щоби сильні повстанські загони увійшли з австрійської Галичини до Правобережжя. Повстанський комітет у Львові з цим планом не погодився, але Ружицький домовився з одним із керівників повстанців, Висоцьким, що на початку травня почнеться повстання на Київщині та Волині, якому допоможе загін Висоцького. Поділля мало повстати трохи пізніше. Щоб привернути на свій бік селянство, повстанці проголосили так звану «Золоту грамоту», в якій обіцяли, що у власність селян навічно та без всякої оплати переходять орні землі та майно, за які зараз селяни мали сплачувати чинш чи відробіток панам. Селяни сприйняли цю відозву по-різному. Іноді охоче, але часом, як на Київщині, вороже, не даючи йому віру. Траплялися навіть напади на повстанців, що зачитували селянам «грамоти». Як сказав Павло Ясениця, «український люд боровся з повстанням не тому, що воно було польським, а тому, що він вважав його панським». Окрема відозва була випущена до поляків на Русі, яка закликала до надання допомоги повстанню в Литві та Польщі. Ружицький планував почати повстання у Волинській губернії (в основному в її північній частині), і в цьому напрямку було відправлено з Києва кілька груп під загальним керівництвом капітана . У багатьох місцях, однак, були напади на повстанців з боку озброєних селян. Часто також траплялися напади на шляхетські маєтки. Трохи краще була ситуація на Волині, де селяни частіше ставилися прихильно до повстанців. У Київському військовому окрузі було російських військ до 45 тисяч. Цього виявилося не тільки достатнім для придушення повстання в межах округу, але навіть для допомоги в суміжних частинах Люблінської і Гродненської губерній. Російська влада закликала українське селянство до створення самооборони з метою опору польським повстанцям. Такі загони самооборони отримали назву селянської варти. Повстанці зосередилися особливо у Васильківському повіті, в маєтку графів Браницьких. Ружицький на початку травня на чолі близько 200 кіннотників виступив до Любара, а потім перейшов до Полонного, де якийсь час чекав на перехід кордону з боку Австрійської Галичини загоном Висоцького, але, як виявилося, даремно. 17 травня стався бій під Мирополем, який і поляки, і росіяни вважають своєю перемогою. Ружицький залишив у Мирополі відділ піхоти під проводом Владислава Цєхоньського, а сам із кінними повстанцями пішов на Поділля. Але на Поділлі повстання не спалахнуло, не в останню чергу через те, що терен не дуже придатний до партизанських дій. Тим часом загін Цєхонського був розбитий росіянами під Миньковцями 22 травня, і його залишки приєдналися до Ружицького. 26 травня стався бій під Салихою, де Ружицькому вдалося вирватися від росіян та перейти 27 травня зі своїм загоном через кордон до Галичини. Кампанія тривала всього 3 тижні, і це був початок кінця для повстання на Правобережній Україні. Наступні спроби сильних повстанських загонів із Галичини вторгнутися до Волинської губернії у м. Радзивилів (1 липня/19 червня) та у Жджар (1 листопада/20 жовтня) скінчилися невдало. (uk)
|
