. . . "Hattusa"@en . . "Hattusa"@eu . "\u54C8\u56FE\u6C99\uFF08\u8D6B\u68AF\u6954\u5F62\u6587\u5B57\uFF1A\U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD \u1E2Aa-at-tu-\u0161a\uFF1B\u571F\u8033\u5176\u8A9E\uFF1AHattu\u015Fa\u015F\uFF09\u662F\u53E4\u4EE3\u8D6B\u68AF\u738B\u56FD\u7684\u9996\u90FD\uFF0C\u4F4D\u4E8E\u571F\u8033\u5176\u9996\u90FD\u5B89\u5361\u62C9\u4E1C\u504F\u5317\u7EA6164\u5343\u7C73\u4E54\u9C81\u59C6\u7701\u6CE2\u963F\u5179\u5361\u96F7\uFF0C\u5728\u514B\u6FA4\u723E\u6CB3\u5F2F\u9053\u73AF\u7ED5\u7684\u533A\u57DF\u3002 \u8054\u5408\u56FD\u6559\u79D1\u6587\u7EC4\u7EC7\u65BC1986\u5E74\u5C07\u54C8\u5716\u6C99\u5217\u5165\u4E16\u754C\u9057\u4EA7\u540D\u5F55\u3002"@zh . . . "Hattusa (hititeraz: \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD, URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a), Hitita Inperioaren antzinako hiriburua izan zen Hattusili I.aren erregealditik, Anatolia erdialdean kokatua, Kizil-Irmak ibaiaren ondoan, gaur egun Bo\u011Fazkale izeneko herrixka dagoen tokian, \u00C7orum probintziaren zati dena. Hiriak, baso zabalak zituen, baita gertu zelai emankor bat ere, bere kokapenak bi akats zituen arren: inguruko ibaiak ez ziren nabigagarriak, ibai bidezko garraioa galarazten zuena, alde batetik, eta tribuarengandik zuen hurbiltasuna, bestetik, Hattusasentzeako etengabeko mehatxua izan zirena. Hattusa, UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen 1986an, 1677 hektareako babestutako eremu bat hartuz."@eu . "Hattusa (ou Hattousa ou Hattusha, ancien nom Hattush), aujourd'hui situ\u00E9e \u00E0 proximit\u00E9 du village de Bo\u011Fazkale (anciennement Bo\u011Fazk\u00F6y), est un site arch\u00E9ologique situ\u00E9 dans la province de \u00C7orum, en Turquie. Il fait l'objet d'un classement au patrimoine mondial de l'Unesco depuis 1986. C'\u00E9tait la capitale du royaume hittite, situ\u00E9e en Anatolie centrale, dans une r\u00E9gion montagneuse, pr\u00E8s d'une boucle du fleuve K\u0131z\u0131l\u0131rmak. Elle succ\u00E9da comme capitale des Hittites \u00E0 Nesha (Kanesh) sous le r\u00E8gne de Labarna II qui prit le nom de Hattusili Ier pour marquer l'\u00E9v\u00E9nement, vers 1650 av. J.-C. Elle connut des p\u00E9riodes fastes et d'autres plus difficiles au cours de son histoire, perdant quelque temps son r\u00F4le de capitale, avant de conna\u00EEtre son apog\u00E9e au XIIIe si\u00E8cle sous l'impulsion du roi Hattusili III et de son fils Tudhaliya IV, qui y entreprirent un important programme de constructions. Pourtant, son abandon et la fin du royaume hittite survinrent \u00E0 peine quelques ann\u00E9es apr\u00E8s, au tout d\u00E9but du XIIe si\u00E8cle. En tant que capitale d'un des plus puissants royaumes du Proche-Orient du IIe mill\u00E9naire, elle dispose d'un ensemble important de monuments mis au jour depuis plus d'un si\u00E8cle par des \u00E9quipes d'arch\u00E9ologues allemands. Les principaux lieux de fouille de ce vaste site de plus de 160 hectares sont la citadelle de B\u00FCy\u00FCkkale, la zone du Grand Temple de la Ville basse, la zone des temples de la Ville haute, ainsi que les restes de l'impressionnante muraille qui prot\u00E9geait la ville, au sud du site, autour de la colline de Yerkap\u0131. Hattusa avait non seulement une fonction politique de capitale, mais c'\u00E9tait aussi un centre religieux de premier ordre dans le royaume, notamment durant ses derni\u00E8res ann\u00E9es, ainsi qu'un centre culturel majeur. Gr\u00E2ce aux plus de 30 000 tablettes cun\u00E9iformes qui y ont \u00E9t\u00E9 exhum\u00E9es continuellement depuis le d\u00E9but des fouilles, Hattusa est le site par lequel nous viennent la majeure partie de nos connaissances sur la civilisation hittite, ainsi que d'importantes connaissances sur la situation internationale dans tout le Moyen-Orient du fait de l'importance politique du royaume \u00E0 son apog\u00E9e. Ces tablettes, inscrites en cun\u00E9iforme, sont r\u00E9dig\u00E9es dans plusieurs langues, t\u00E9moignant des diff\u00E9rents h\u00E9ritages qui se m\u00EAlent dans le royaume hittite : hittite, akkadien (langue de M\u00E9sopotamie), hourrite, mais aussi des langues d'autres peuples d'Anatolie comme le hatti, le louvite et le pala\u00EFte. Les textes sont de nature tr\u00E8s vari\u00E9e : diplomatique, administrative, religieuse, technique, juridique, etc. On a \u00E9galement retrouv\u00E9 sur le site des inscriptions en hi\u00E9roglyphes hittites (en r\u00E9alit\u00E9 en langue louvite), datant des derni\u00E8res ann\u00E9es de la capitale hittite. Le site de Bo\u011Fazkale ne fut pas abandonn\u00E9 apr\u00E8s la chute du royaume hittite, puisqu'il fut r\u00E9guli\u00E8rement occup\u00E9 durant les si\u00E8cles suivants, jusqu'au village actuel qui le borde. Mais jamais aucun de ces \u00E9tablissements n'approcha le rayonnement de la ville hittite."@fr . . . "Hattusa"@en . "\u30CF\u30C3\u30C8\u30A5\u30B7\u30E3\uFF08\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u8A9E: \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD - URUHattu\u015Fa\uFF09\u307E\u305F\u306F\u30CF\u30C3\u30C8\u30A5\u30B7\u30E3\u30B7\u30E5 \uFF08\u30C8\u30EB\u30B3\u8A9E: Hattu\u015Fa\u015F\uFF09\u306F\u3001\u30C8\u30EB\u30B3\u306E\u9996\u90FD\u30A2\u30F3\u30AB\u30E9\u3088\u308A\u6771\u306B145km\u306E\u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\uFF08\u65E7\u30FB\u30DC\u30A2\u30BA\u30AD\u30E7\u30A4\uFF09\u8FD1\u90CA\u3001\u6D77\u629C1000m\u307B\u3069\u306E\u4E18\u9675\u5730\u5E2F\u306B\u3042\u308B\u907A\u8DE1\u3002\u7D00\u5143\u524D17\u4E16\u7D00 - \u7D00\u5143\u524D13\u4E16\u7D00\u306B\u7E41\u6804\u3057\u305F\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u90FD\u3002"@ja . . . "yes"@en . . "\u1E2Aattu\u0161a\u200B \u1E2Aattu\u0161a oder Hattuscha (auch Hattusa, t\u00FCrkisch Hattu\u015Fa\u015F) war die Hauptstadt des Hethiter-Reiches. Ihre \u00DCberreste liegen in der t\u00FCrkischen Provinz \u00C7orum beim Ort Bo\u011Fazkale (fr\u00FCher Bo\u011Fazk\u00F6y) im anatolischen Hochland, etwa 180 Kilometer \u00F6stlich von Ankara. N\u00F6rdlich der antiken Landschaft Kappadokien lag dort im Bogen des K\u0131z\u0131l\u0131rmak (antik Halysbogen) im 2. Jahrtausend v. Chr. der Kern des Hethiterreiches, in dessen Zentrum \u1E2Aattu\u0161a lag. Der Ort war vom sp\u00E4ten 3. Jahrtausend v. Chr. bis in das 4. Jahrhundert n. Chr. und erneut in byzantinischer Zeit im 11. Jahrhundert n. Chr. bewohnt. Vom sp\u00E4ten 17. bis zum Anfang des 12. Jahrhunderts v. Chr. war der Ort Hauptstadt des Gro\u00DFreichs der Hethiter. \u1E2Aattu\u0161a liegt am \u00DCbergang der Ebene des Budak\u00F6z\u00FC in steiles Bergland im S\u00FCden. Mit einer Fl\u00E4che von etwa 180 Hektar ist es eine der gr\u00F6\u00DFten antiken Stadtanlagen der Welt. Die Einwohnerzahlen werden auf zwischen 10.000 und 12.000 gesch\u00E4tzt. Auf einer Nord-S\u00FCd-L\u00E4nge von 2,1 Kilometern steigt das Gel\u00E4nde um etwa 280 Meter an. Die am Hang gelegene Fl\u00E4che ist von zahlreichen Felsen durchbrochen, die in hethitischer Zeit durchweg bebaut waren. In der Zeit als Hauptstadt war \u1E2Aattu\u0161a von einer 6,6 Kilometer langen Stadtmauer umschlossen und konnte \u00FCber f\u00FCnf bekannte Tore von au\u00DFen betreten werden, weitere drei Tore konnten in den Abschnittsmauern innerhalb der Stadt ergraben werden. Neben zahlreichen anderen Funden kamen \u00FCber 30.000 meist fragmentarisch erhaltene Tontafeln ans Licht, die mit Keilschrifttexten in hethitischer, alt-assyrischer und mehreren anderen Sprachen beschrieben waren. Durch die Texte konnten wertvolle Informationen \u00FCber das Gro\u00DFreich der Hethiter gewonnen werden. Bei der ergrabenen Architektur handelt es sich vornehmlich um \u00F6ffentliche Geb\u00E4ude, darunter der K\u00F6nigspalast auf dem Hochplateau B\u00FCy\u00FCkkale. Reste von \u00FCber 30 Tempelbauten kamen verteilt \u00FCber die Stadt zutage. Welchen Gottheiten sie zuzuordnen sind, ist in Ermangelung von schriftlichen Zeugnissen nicht klar. Wohnviertel wurden bisher nur zu einem geringen Teil in der Unterstadt freigelegt. Der weitaus gr\u00F6\u00DFere Teil des Gel\u00E4ndes harrt noch der Ausgrabung. Seit Ende des 19. Jahrhunderts wird das Gel\u00E4nde von Bo\u011Fazk\u00F6y arch\u00E4ologisch erforscht, zun\u00E4chst zwischen 1906 und 1912 unter Leitung des Istanbuler Arch\u00E4ologischen Museums und einer wesentlichen Beteiligung der Deutschen Orientgesellschaft und des DAI (1907) seit 1931 unter Federf\u00FChrung des Deutschen Arch\u00E4ologischen Instituts Istanbul.1986 wurden \u1E2Aattu\u0161a und das benachbarte hethitische Heiligtum Yaz\u0131l\u0131kaya in die Liste des Weltkulturerbes der UNESCO eingetragen. Beide Orte geh\u00F6ren mit der weiteren Umgebung zum t\u00FCrkischen Nationalpark Bo\u011Fazk\u00F6y-Alacah\u00F6y\u00FCk. 2001 wurden die in \u1E2Aattu\u0161a gefundenen Keilschrifttafel-Archive in das UNESCO-Weltdokumentenerbe aufgenommen."@de . . . "\u062E\u0627\u062A\u0648\u0634\u0627 \u1E2Aattu\u0161a \u0623\u0648 \u0647\u0627\u062A\u0648\u0634\u0627 (\u0623\u064A\u0636\u0627 \u0647\u0627\u062A\u0648\u0633\u0627\u060C (\u0628\u0627\u0644\u062A\u0631\u0643\u064A\u0629: Hattu\u015Fa\u015F)\u200F \u062A\u0643\u062A\u0628 \u0628\u0627\u0644\u062D\u064A\u062B\u064A\u0629 (Hittite: URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a) \u0639\u0627\u0635\u0645\u0629 \u0627\u0644\u0625\u0645\u0628\u0631\u0627\u0637\u0648\u0631\u064A\u0629 \u0627\u0644\u062D\u062B\u064A\u0629. \u062A\u0642\u0639 \u0641\u064A \u0645\u0642\u0627\u0637\u0639\u0629 \u062C\u0648\u0631\u0648\u0645 \u0641\u064A \u0642\u0631\u064A\u0629 \u0628\u0648\u063A\u0627\u0632 \u0643\u0648\u064A \u0641\u064A \u0645\u0631\u062A\u0641\u0639\u0627\u062A \u0627\u0644\u0623\u0646\u0627\u0636\u0648\u0644 \u0639\u0644\u0649 \u0627\u0646\u062D\u0646\u0627\u0621 \u0646\u0647\u0631 \u0643\u064A\u0632\u064A\u0632\u0644\u064A\u0631\u0645\u0627\u0643 \u0634\u0645\u0627\u0644 \u0627\u0644\u0623\u0642\u0644\u064A\u0645 \u0627\u0644\u0642\u062F\u064A\u0645 \u0641\u064A \u0643\u0628\u0627\u062F\u0648\u0643\u064A\u0627\u060C \u0639\u0644\u0649 \u0628\u0639\u062F \u062D\u0648\u0627\u0644\u064A 170 \u0643\u0645 \u0634\u0631\u0642 \u0623\u0646\u0642\u0631\u0629. \u062E\u0627\u062A\u0648\u0634\u0627 \u0647\u064A \u0648\u0627\u062D\u062F\u0629 \u0645\u0646 \u0623\u0643\u0628\u0631 \u0645\u0648\u0627\u0642\u0639 \u0627\u0644\u0645\u062F\u0646 \u0627\u0644\u0642\u062F\u064A\u0645\u0629 \u0641\u064A \u0627\u0644\u0639\u0627\u0644\u0645. \u0641\u064A \u0639\u0627\u0645 1986\u060C \u0623\u0636\u064A\u0641\u062A \u062E\u0627\u062A\u0648\u0634\u0627 \u0648\u0627\u0644\u062D\u0631\u0645 \u0627\u0644\u062D\u064A\u062B\u064A \u064A\u0627\u0632\u064A\u0644\u064A\u0643\u0627\u064A\u0627 Yaz\u0131l\u0131kaya \u0627\u0644\u0645\u062C\u0627\u0648\u0631 \u0625\u0644\u0649 \u0642\u0627\u0626\u0645\u0629 \u0627\u0644\u064A\u0648\u0646\u0633\u0643\u0648 \u0644\u0644\u062A\u0631\u0627\u062B \u0627\u0644\u0639\u0627\u0644\u0645\u064A. \u064A\u0646\u062A\u0645\u064A \u0643\u0644\u0627 \u0627\u0644\u0645\u0643\u0627\u0646\u064A\u0646 \u0645\u0639 \u0627\u0644\u0628\u064A\u0626\u0629 \u0627\u0644\u0623\u0648\u0633\u0639 \u0625\u0644\u0649 \u0627\u0644\u062D\u062F\u064A\u0642\u0629 \u0627\u0644\u0648\u0637\u0646\u064A\u0629 \u0627\u0644\u062A\u0631\u0643\u064A\u0629 \u0627\u0644\u062D\u062F\u064A\u0642\u0629 \u0627\u0644\u0648\u0637\u0646\u064A\u0629 Nationalpark Bo\u011Fazk\u00F6y-Alacah\u00F6y\u00FCk. \u0641\u064A \u0639\u0627\u0645 2001 \u0645\u060C \u062A\u0645 \u062A\u0636\u0645\u064A\u0646 \u0623\u0631\u0634\u064A\u0641\u0627\u062A \u0627\u0644\u0627\u0644\u0648\u0627\u062D \u0627\u0644\u0645\u0633\u0645\u0627\u0631\u064A\u0629 \u0627\u0644\u0645\u0648\u062C\u0648\u062F\u0629 \u0641\u064A \u062E\u062A\u0648\u0634\u0627 \u0641\u064A \u0633\u062C\u0644 \u0630\u0627\u0643\u0631\u0629 \u0627\u0644\u0639\u0627\u0644\u0645."@ar . . "\u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0441\u0430 (\u0442\u0443\u0440. Hattu\u015Fa\u015F) \u2014 \u0441\u0442\u043E\u043B\u0438\u0446\u044F \u0434\u0430\u0432\u043D\u044C\u043E\u0433\u043E \u0425\u0435\u0442\u0441\u044C\u043A\u043E\u0433\u043E \u0446\u0430\u0440\u0441\u0442\u0432\u0430 (\u041F\u0456\u0437\u043D\u044F \u0431\u0440\u043E\u043D\u0437\u0430). \u0420\u0443\u0457\u043D\u0438 \u043C\u0456\u0441\u0442\u0430 \u0441\u044C\u043E\u0433\u043E\u0434\u043D\u0456 \u043B\u0435\u0436\u0430\u0442\u044C \u0431\u0456\u043B\u044F \u043C\u0456\u0441\u0442\u0435\u0447\u043A\u0430 (\u0442\u0443\u0440. Bo\u011Fazkale), \u0422\u0443\u0440\u0435\u0447\u0447\u0438\u043D\u0430, \u0431\u0430\u0441\u0435\u0439\u043D \u0440\u0456\u0447\u043A\u0438 \u041A\u0438\u0437\u0438\u043B-\u0406\u0440\u043C\u0430\u043A. \u0420\u0443\u0457\u043D\u0438 \u043C\u0456\u0441\u0442\u0430 \u0432\u0445\u043E\u0434\u044F\u0442\u044C \u0434\u043E \u0441\u043F\u0438\u0441\u043A\u0443 \u043E\u0431'\u0454\u043A\u0442\u0456\u0432 \u0421\u0432\u0456\u0442\u043E\u0432\u043E\u0457 \u0441\u043F\u0430\u0434\u0449\u0438\u043D\u0438 \u042E\u041D\u0415\u0421\u041A\u041E \u0437 1986 \u0440\u043E\u043A\u0443."@uk . . . "\u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0301\u0441\u0430, \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0301\u0441\u0430\u0441 \u0438\u043B\u0438 \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0448 (\u0445\u0435\u0442\u0442.: , \u1E2Aa-at-tu-\u0161a; \u0442\u0443\u0440. Hattu\u015Fa\u015F, \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0448\u0430\u0448) \u2014 \u0441\u0442\u043E\u043B\u0438\u0446\u0430 \u0434\u0440\u0435\u0432\u043D\u0435\u0433\u043E \u0425\u0435\u0442\u0442\u0441\u043A\u043E\u0433\u043E \u0446\u0430\u0440\u0441\u0442\u0432\u0430. \u0413\u043E\u0440\u043E\u0434\u0438\u0449\u0435 \u0440\u0430\u0441\u043F\u043E\u043B\u043E\u0436\u0435\u043D\u043E \u043E\u043A\u043E\u043B\u043E \u0441\u043E\u0432\u0440\u0435\u043C\u0435\u043D\u043D\u043E\u0439 \u0442\u0443\u0440\u0435\u0446\u043A\u043E\u0439 \u0434\u0435\u0440\u0435\u0432\u043D\u0438 \u0411\u043E\u0433\u0430\u0437\u043A\u0430\u043B\u0435 (\u0442\u0443\u0440. Bo\u011Fazkale, \u0440\u0430\u043D\u0435\u0435 \u0438\u043C\u0435\u043D\u043E\u0432\u0430\u043B\u0430\u0441\u044C \u0411\u043E\u0433\u0430\u0437\u043A\u0451\u0439) \u0432 \u0446\u0435\u043D\u0442\u0440\u0430\u043B\u044C\u043D\u043E\u0439 \u0410\u043D\u0430\u0442\u043E\u043B\u0438\u0438 \u043D\u0435\u0434\u0430\u043B\u0435\u043A\u043E \u043E\u0442 \u0440\u0435\u043A\u0438 \u041A\u044B\u0437\u044B\u043B\u044B\u0440\u043C\u0430\u043A (\u0432 \u0434\u0440\u0435\u0432\u043D\u043E\u0441\u0442\u0438 \u0413\u0430\u043B\u0438\u0441) \u0432 145 \u043A\u043C \u0432\u043E\u0441\u0442\u043E\u0447\u043D\u0435\u0435 \u0410\u043D\u043A\u0430\u0440\u044B. \u0413\u043E\u0440\u043E\u0434\u0438\u0449\u0435 \u043E\u0431\u043D\u0430\u0440\u0443\u0436\u0435\u043D\u043E \u0432 1834 \u0433\u043E\u0434\u0443, \u0440\u0430\u0441\u043A\u043E\u043F\u043A\u0438 \u0432\u0435\u0434\u0443\u0442\u0441\u044F \u0441 1906 \u0433\u043E\u0434\u0430. \u0412 1986 \u0433\u043E\u0434\u0443 \u0440\u0430\u0441\u043A\u043E\u043F\u043A\u0438 \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0441\u044B \u0431\u044B\u043B\u0438 \u0432\u043A\u043B\u044E\u0447\u0435\u043D\u044B \u0432 \u0441\u043F\u0438\u0441\u043E\u043A \u0412\u0441\u0435\u043C\u0438\u0440\u043D\u043E\u0433\u043E \u043D\u0430\u0441\u043B\u0435\u0434\u0438\u044F \u042E\u041D\u0415\u0421\u041A\u041E."@ru . . . . . "\u062E\u0627\u062A\u0648\u0634\u0627 \u1E2Aattu\u0161a \u0623\u0648 \u0647\u0627\u062A\u0648\u0634\u0627 (\u0623\u064A\u0636\u0627 \u0647\u0627\u062A\u0648\u0633\u0627\u060C (\u0628\u0627\u0644\u062A\u0631\u0643\u064A\u0629: Hattu\u015Fa\u015F)\u200F \u062A\u0643\u062A\u0628 \u0628\u0627\u0644\u062D\u064A\u062B\u064A\u0629 (Hittite: URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a) \u0639\u0627\u0635\u0645\u0629 \u0627\u0644\u0625\u0645\u0628\u0631\u0627\u0637\u0648\u0631\u064A\u0629 \u0627\u0644\u062D\u062B\u064A\u0629. \u062A\u0642\u0639 \u0641\u064A \u0645\u0642\u0627\u0637\u0639\u0629 \u062C\u0648\u0631\u0648\u0645 \u0641\u064A \u0642\u0631\u064A\u0629 \u0628\u0648\u063A\u0627\u0632 \u0643\u0648\u064A \u0641\u064A \u0645\u0631\u062A\u0641\u0639\u0627\u062A \u0627\u0644\u0623\u0646\u0627\u0636\u0648\u0644 \u0639\u0644\u0649 \u0627\u0646\u062D\u0646\u0627\u0621 \u0646\u0647\u0631 \u0643\u064A\u0632\u064A\u0632\u0644\u064A\u0631\u0645\u0627\u0643 \u0634\u0645\u0627\u0644 \u0627\u0644\u0623\u0642\u0644\u064A\u0645 \u0627\u0644\u0642\u062F\u064A\u0645 \u0641\u064A \u0643\u0628\u0627\u062F\u0648\u0643\u064A\u0627\u060C \u0639\u0644\u0649 \u0628\u0639\u062F \u062D\u0648\u0627\u0644\u064A 170 \u0643\u0645 \u0634\u0631\u0642 \u0623\u0646\u0642\u0631\u0629."@ar . . "Hattusa (\u00E4ven Hattusha, Hattusas och Hattush; p\u00E5 turkiska Hattu\u015Fa\u015F) var huvudstad i Hettiterriket. Ruinerna \u00E4r bel\u00E4gna ovanf\u00F6r den nutida byn Bo\u011Fazk\u00F6y i Turkiet, cirka 145 kilometer \u00F6st om Ankara i provinsen \u00C7orum."@sv . "\uBCF4\uC544\uC988\uCE7C\uB808"@ko . "Bo\u011Fazkale \u00E9s una ciutat i un districte de la prov\u00EDncia de \u00C7orum, a la regi\u00F3 de la mar Negra de Turquia. Es troba a 87 km de la ciutat de \u00C7orum. La poblaci\u00F3 de la vila, sense el conjunt del districte, \u00E9s d'uns 1.500 habitants. Antigament coneguda com a Bo\u011Fazk\u00F6y o Boghazk\u00F6y, aquest petit poble (b\u00E0sicament un carrer de botigues) s'assenta en una \u00E0rea rural a la carretera de \u00C7orum a Yozgat. Bo\u011Fazkale \u00E9s conegut per ser la ubicaci\u00F3 de les antigues ciutats hitites d'Hattusa i Yaz\u0131l\u0131kaya i la zona atrau visitants durant l'estiu. Prop dels indrets hist\u00F2rics, hi ha restaurants i llocs de venda d'artesania local. Donat el seu ric patrimoni hist\u00F2ric i arquitect\u00F2nic, Bo\u011Fazkale \u00E9s un membre de l' (EAHTR), amb seu a Norwich. Bo\u011Fazk\u00F6y (Hattusa) \u00E9s a la llista de Patrimoni de la Humanitat de la UNESCO des del 1986."@ca . . . . "\u1E2Aattu\u0161a (o \u1E2Aatti) fu la capitale dell'impero ittita e precedentemente uno dei centri della cultura Hatti, oltre che un importante centro religioso e culturale. La citt\u00E0 di \u1E2Aattu\u0161a rimase sempre geograficamente decentrata rispetto alla civilt\u00E0 ittita, che si svilupp\u00F2 pi\u00F9 a sud. Anche il territorio dell'impero si estendeva soprattutto a sud-est e successivamente a sud-ovest. La citt\u00E0 fu sempre esposta agli attacchi delle popolazioni che abitavano le montagne pi\u00F9 a nord, i Kaska, che non furono mai assoggettati dagli Ittiti. Probabilmente essi per\u00F2 non furono la causa del declino avvenuto durante il collasso dell'et\u00E0 del bronzo e l'inizio dell'et\u00E0 del ferro in Anatolia."@it . . . . . "40.01972198486328"^^ . . "Hattu\u015Fa\u015F"@en . . . . . . "\uBCF4\uC544\uC988\uCE7C\uB808(\uD280\uB974\uD0A4\uC608\uC5B4: Bo\u011Fazkale)\uB294 \uC559\uCE74\uB77C \uB3D9\uBC29 \uC57D 150km\uC5D0 \uC704\uCE58\uD558\uBA70 \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8 \uC655\uC870\uC758 \uC218\uB3C4\uC600\uB2E4. \uC2DC\uB294 \uC57D 400\uB144\uAC04 \uBC88\uC601\uD588\uC73C\uB098, \uAE30\uC6D0\uC804 1200\uB144\uACBD \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8 \uC655\uC870\uC758 \uBA78\uB9DD\uACFC \uB354\uBD88\uC5B4 \uD30C\uAD34\uB418\uC5C8\uB2E4. 20\uC138\uAE30 \uCD08\uC5D0 \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8\uC5B4\uB85C \uC50C\uC5B4\uC9C4 \uACE0\uBB38\uC11C\uAC00 \uBC1C\uACAC\uB418\uC5B4 \uC655\uC870 \uC2DC\uB300\uC758 \uC815\uCE58\u00B7\uACBD\uC81C\uAE30\uAD6C \uB4F1\uC774 \uBC1D\uD600\uC84C\uB2E4. \uC774 \uBB38\uC11C\uC5D0\uB294 \uB2E4\uC74C\uCEE4\uBBA4\uB2C8\uCF00\uC774\uC158(\uD604 \uCE74\uCE74\uC624)\uC5D0\uC11C GFDL \uB610\uB294 CC-SA \uB77C\uC774\uC120\uC2A4\uB85C \uBC30\uD3EC\uD55C \uAE00\uB85C\uBC8C \uC138\uACC4\uB300\uBC31\uACFC\uC0AC\uC804\uC758 \uB0B4\uC6A9\uC744 \uAE30\uCD08\uB85C \uC791\uC131\uB41C \uAE00\uC774 \uD3EC\uD568\uB418\uC5B4 \uC788\uC2B5\uB2C8\uB2E4."@ko . "POINT(34.61527633667 40.019721984863)"^^ . . . . . . . . . "Hattusa o Hattusas (Hitita \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD, URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a, transcripci\u00F3n: \"\u1E2Aattu\u0161a\") fue la antigua capital del Imperio hitita desde el reinado de Hattusili I, situada en el centro de Anatolia, junto al r\u00EDo Kizil-Irmak, en lo que corresponde hoy en d\u00EDa en ubicaci\u00F3n con la aldea de o Bogazk\u00F6y, parte de la provincia turca de \u00C7orum. La ciudad contaba con amplios bosques y un f\u00E9rtil campo adyacente, aunque su emplazamiento ten\u00EDa dos inconvenientes: los r\u00EDos de la zona no eran navegables, lo que imped\u00EDa el transporte fluvial, y la cercan\u00EDa a la tribu b\u00E1rbara de los kaskas (o gasgas) que fueron una amenaza permanente y constante para Hattusa. El enclave de Hattusa fue declarado por la Unesco como Patrimonio de la Humanidad en el a\u00F1o 1986, abarcando un \u00E1rea protegida de 268 ha.\u200B"@es . . . . "Hattusa (\u00E4ven Hattusha, Hattusas och Hattush; p\u00E5 turkiska Hattu\u015Fa\u015F) var huvudstad i Hettiterriket. Ruinerna \u00E4r bel\u00E4gna ovanf\u00F6r den nutida byn Bo\u011Fazk\u00F6y i Turkiet, cirka 145 kilometer \u00F6st om Ankara i provinsen \u00C7orum."@sv . . . . . . "Settlement"@en . . . . . . "Bo\u011Fazkale (appel\u00E9e ant\u00E9rieurement Bo\u011Fazk\u00F6y et parfois Boghaz Keui) est un district de la province de \u00C7orum, en Turquie, en Anatolie centrale. C\u2019est le site de Hattusa, l\u2019ancienne capitale des Hittites. Depuis le d\u00E9but du XXe si\u00E8cle, les arch\u00E9ologues modernes ont fouill\u00E9 le site de Hattusa et d\u00E9couvert un riche ensemble de tablettes inscrites en cun\u00E9iformes, ainsi que des restes architecturaux de temples, portes, cimeti\u00E8res et autres b\u00E2timents. Du fait de son riche h\u00E9ritage historique et architectural, Bo\u011Fazkale est membre de l\u2019 (EAHTR), bas\u00E9e \u00E0 Norwich.Association of Historic Towns of Turkey"@fr . "Bo\u011Fazkale"@ca . . . "Hattusa (URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD; \u1E2Aattu\u0161a, dekat (sebelumnya Bo\u011Fazk\u00F6y), Turki) adalah ibu kota bangsa Het pada Zaman Perunggu akhir. Hattusa dimasukkan kedalam daftar Situs Warisan Dunia UNESCO pada tahun 1986."@in . . . . . "Hatu\u015Da a\u016D Hattusa (\u011Dusta literumado: \"\u1E2Aattu\u0161a\") estis iama \u0109efurbo de la Hitita Imperio ekde la regado de \u0124attusili la 1-a, situanta en la centro de Anatolio, \u0109e la rivero K\u0131z\u0131l\u0131rmak, en tio kio korespondas nuntempe kun la vila\u011Do Bo\u011Fazkale a\u016D Bogazk\u00F6y, sur parto de la turka provinco \u00C7orum. La urbo disponis el ampleksaj arbaroj kaj fekunda apuda kamparo, kvankam ties situo havis du \u0109efajn malfacila\u0135ojn: la tieaj riveroj ne estis navigeblaj, kio malebligis la riveran transportadon, kaj la proksimeco al la malamika tribo de kaska (a\u016D gasga) kiuj estis konstanta minaco por Hattusa. La loko de Hattusa estis deklarita de Unesko kiel Monda hereda\u0135o en 1986, kaj kovras protektitan areon de 268 hektaroj.\u200B"@eo . . . . . . . "\uBCF4\uC544\uC988\uCE7C\uB808(\uD280\uB974\uD0A4\uC608\uC5B4: Bo\u011Fazkale)\uB294 \uC559\uCE74\uB77C \uB3D9\uBC29 \uC57D 150km\uC5D0 \uC704\uCE58\uD558\uBA70 \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8 \uC655\uC870\uC758 \uC218\uB3C4\uC600\uB2E4. \uC2DC\uB294 \uC57D 400\uB144\uAC04 \uBC88\uC601\uD588\uC73C\uB098, \uAE30\uC6D0\uC804 1200\uB144\uACBD \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8 \uC655\uC870\uC758 \uBA78\uB9DD\uACFC \uB354\uBD88\uC5B4 \uD30C\uAD34\uB418\uC5C8\uB2E4. 20\uC138\uAE30 \uCD08\uC5D0 \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8\uC5B4\uB85C \uC50C\uC5B4\uC9C4 \uACE0\uBB38\uC11C\uAC00 \uBC1C\uACAC\uB418\uC5B4 \uC655\uC870 \uC2DC\uB300\uC758 \uC815\uCE58\u00B7\uACBD\uC81C\uAE30\uAD6C \uB4F1\uC774 \uBC1D\uD600\uC84C\uB2E4. \uC774 \uBB38\uC11C\uC5D0\uB294 \uB2E4\uC74C\uCEE4\uBBA4\uB2C8\uCF00\uC774\uC158(\uD604 \uCE74\uCE74\uC624)\uC5D0\uC11C GFDL \uB610\uB294 CC-SA \uB77C\uC774\uC120\uC2A4\uB85C \uBC30\uD3EC\uD55C \uAE00\uB85C\uBC8C \uC138\uACC4\uB300\uBC31\uACFC\uC0AC\uC804\uC758 \uB0B4\uC6A9\uC744 \uAE30\uCD08\uB85C \uC791\uC131\uB41C \uAE00\uC774 \uD3EC\uD568\uB418\uC5B4 \uC788\uC2B5\uB2C8\uB2E4."@ko . . . "Hatusa"@pt . "yes"@en . "Bo\u011Fazkale, ehemals Bo\u011Fazk\u00F6y, ist Zentrum eines Landkreises in der Provinz \u00C7orum in Zentralanatolien in der T\u00FCrkei. Der Ort ist 82 km von der Stadt \u00C7orum entfernt. Der heute eher unbedeutende Ort war einst unter dem Namen \u1E2Aattu\u0161a (Hattuscha) die Hauptstadt des Hethiterreichs."@de . "yes"@en . "2015-09-24"^^ . . . . . "\u1E2Aattu\u0161a"@it . "Chattu\u0161a\u0161 (turecky Hattu\u015Fa\u015F) bylo hlavn\u00ED m\u011Bsto Chetitsk\u00E9 \u0159\u00ED\u0161e. Nach\u00E1z\u00ED se v bl\u00EDzkosti dne\u0161n\u00ED tureck\u00E9 obce Bo\u011Fazkale d\u0159\u00EDve naz\u00FDvan\u00E9ho Bo\u011Fazk\u00F6y, v \u00C7orumsk\u00E9 provincii na severov\u00FDchod\u011B St\u0159edn\u00ED Anatolie. Le\u017E\u00ED v z\u00E1to\u010Din\u011B \u0159eky K\u0131z\u0131l\u0131rmak (v chetitsk\u00FDch pramenech Marashantiya) 200 km v\u00FDchodn\u011B od dne\u0161n\u00ED Ankary.U\u017E od po\u010D\u00E1tku minul\u00E9ho stolet\u00ED zde prob\u00EDh\u00E1 archeologick\u00FD v\u00FDzkum. Velk\u00E9 mno\u017Estv\u00ED objeven\u00FDch p\u0159edm\u011Bt\u016F a kamenn\u00FDch soch je vystaveno v Muzeu anatolsk\u00FDch civilizac\u00ED v Anka\u0159e.Od roku 1986 je zaps\u00E1na na seznamu Sv\u011Btov\u00E9ho d\u011Bdictv\u00ED UNESCO."@cs . . "Hattusa (also \u1E2Aattu\u0161a or Hattusas /\u02CCh\u0251\u02D0tt\u028A\u02C8s\u0251\u02D0s/; Hittite: URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a,Turkish: Hattu\u015Fa\u015F ,Hattic: Hattush) was the capital of the Hittite Empire in the late Bronze Age. Its ruins lie near modern Bo\u011Fazkale, Turkey, within the great loop of the K\u0131z\u0131l\u0131rmak River (Hittite: Marashantiya; Greek: Halys). Hattusa was added to the UNESCO World Heritage Site list in 1986."@en . . "\u6CE2\u963F\u5179\u5361\u96F7\uFF08\u571F\u8033\u5176\u8A9E\uFF1ABo\u011Fazkale\uFF09\uFF0C\u539F\u79F0\u4E3A\u535A\u963F\u7386\u67EF\u4F0A\uFF08\u571F\u8033\u5176\u8A9E\uFF1ABo\u011Fazk\u00F6y\uFF09\u662F\u571F\u8033\u5176\u4E54\u9C81\u59C6\u7701\u7684\u4E00\u4E2A\u57CE\u9547\uFF0C\u662F\u53E4\u4EE3\u8D6B\u68AF\u738B\u56FD\u7684\u9996\u90FD\u54C8\u56FE\u6C99\u6240\u5728\u5730\u3002"@zh . . . . . . . . "\u30CF\u30C3\u30C8\u30A5\u30B7\u30E3"@ja . . "The Lion Gate in the south-west"@en . . . "no"@en . . . . . "\uD558\uD22C\uC0E4(\u1E2Aattu\u0161a) \uD639\uC740 \uD558\uD22C\uC0E4\uC288(Hattu\u015Fa\u015F)\uB294 \uD6C4\uAE30 \uCCAD\uB3D9\uAE30 \uC2DC\uB300 \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8 \uC81C\uAD6D\uC758 \uC218\uB3C4\uC600\uB2E4. \uD604\uC7AC\uC758 \uD130\uD0A4 \uBD81\uB3D9\uC774\uBA70 \uC911\uC559 \uC544\uB098\uD1A8\uB9AC\uC544\uC758 \uCD08\uB8F8 \uC8FC \uBCF4\uC544\uC988\uCE7C\uB808 \uB9C8\uC744 \uB4B7\uD3B8\uC5D0 \uC704\uCE58\uD55C\uB2E4. \uC774\uC804\uC5D0\uB294 \uBCF4\uC544\uC988\uCFA8\uC774\uB77C \uBD88\uB838\uC73C\uBA70 \uCD08\uB8F8\uC758 \uC8FC\uB3C4\uC5D0\uC11C 90km \uB5A8\uC5B4\uC838\uC788\uB2E4. \uD558\uD22C\uC0E4\uB294 1986\uB144 \uC720\uB124\uC2A4\uCF54 \uC138\uACC4\uC720\uC0B0\uC73C\uB85C \uC9C0\uC815\uB418\uC5C8\uB2E4."@ko . . "Distretto di Bo\u011Fazkale"@it . "\u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0441\u0430"@uk . . . . . . . . . . . "18375"^^ . . . . . . . . . . . . . . . "Hattusa (URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD; \u1E2Aattu\u0161a, dekat (sebelumnya Bo\u011Fazk\u00F6y), Turki) adalah ibu kota bangsa Het pada Zaman Perunggu akhir. Hattusa dimasukkan kedalam daftar Situs Warisan Dunia UNESCO pada tahun 1986."@in . . . . . . . "Hattusa"@sv . . "\u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0301\u0441\u0430, \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0301\u0441\u0430\u0441 \u0438\u043B\u0438 \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0448 (\u0445\u0435\u0442\u0442.: , \u1E2Aa-at-tu-\u0161a; \u0442\u0443\u0440. Hattu\u015Fa\u015F, \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0448\u0430\u0448) \u2014 \u0441\u0442\u043E\u043B\u0438\u0446\u0430 \u0434\u0440\u0435\u0432\u043D\u0435\u0433\u043E \u0425\u0435\u0442\u0442\u0441\u043A\u043E\u0433\u043E \u0446\u0430\u0440\u0441\u0442\u0432\u0430. \u0413\u043E\u0440\u043E\u0434\u0438\u0449\u0435 \u0440\u0430\u0441\u043F\u043E\u043B\u043E\u0436\u0435\u043D\u043E \u043E\u043A\u043E\u043B\u043E \u0441\u043E\u0432\u0440\u0435\u043C\u0435\u043D\u043D\u043E\u0439 \u0442\u0443\u0440\u0435\u0446\u043A\u043E\u0439 \u0434\u0435\u0440\u0435\u0432\u043D\u0438 \u0411\u043E\u0433\u0430\u0437\u043A\u0430\u043B\u0435 (\u0442\u0443\u0440. Bo\u011Fazkale, \u0440\u0430\u043D\u0435\u0435 \u0438\u043C\u0435\u043D\u043E\u0432\u0430\u043B\u0430\u0441\u044C \u0411\u043E\u0433\u0430\u0437\u043A\u0451\u0439) \u0432 \u0446\u0435\u043D\u0442\u0440\u0430\u043B\u044C\u043D\u043E\u0439 \u0410\u043D\u0430\u0442\u043E\u043B\u0438\u0438 \u043D\u0435\u0434\u0430\u043B\u0435\u043A\u043E \u043E\u0442 \u0440\u0435\u043A\u0438 \u041A\u044B\u0437\u044B\u043B\u044B\u0440\u043C\u0430\u043A (\u0432 \u0434\u0440\u0435\u0432\u043D\u043E\u0441\u0442\u0438 \u0413\u0430\u043B\u0438\u0441) \u0432 145 \u043A\u043C \u0432\u043E\u0441\u0442\u043E\u0447\u043D\u0435\u0435 \u0410\u043D\u043A\u0430\u0440\u044B. \u0413\u043E\u0440\u043E\u0434\u0438\u0449\u0435 \u043E\u0431\u043D\u0430\u0440\u0443\u0436\u0435\u043D\u043E \u0432 1834 \u0433\u043E\u0434\u0443, \u0440\u0430\u0441\u043A\u043E\u043F\u043A\u0438 \u0432\u0435\u0434\u0443\u0442\u0441\u044F \u0441 1906 \u0433\u043E\u0434\u0430. \u0412 1986 \u0433\u043E\u0434\u0443 \u0440\u0430\u0441\u043A\u043E\u043F\u043A\u0438 \u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0441\u044B \u0431\u044B\u043B\u0438 \u0432\u043A\u043B\u044E\u0447\u0435\u043D\u044B \u0432 \u0441\u043F\u0438\u0441\u043E\u043A \u0412\u0441\u0435\u043C\u0438\u0440\u043D\u043E\u0433\u043E \u043D\u0430\u0441\u043B\u0435\u0434\u0438\u044F \u042E\u041D\u0415\u0421\u041A\u041E."@ru . . "Hattusa, ook bekend als Hattusha, Hattusas of Hattush, was een oude Hattische stad, die de hoofdstad van het koninkrijk der Hettieten werd. Het lag bij het huidige , in Turkije, circa 200 km ten oosten van Ankara, in de Zwarte Zee-regio."@nl . . . . . . . . "\u6CE2\u963F\u5179\u5361\u96F7"@zh . . . "\uD558\uD22C\uC0E4(\u1E2Aattu\u0161a) \uD639\uC740 \uD558\uD22C\uC0E4\uC288(Hattu\u015Fa\u015F)\uB294 \uD6C4\uAE30 \uCCAD\uB3D9\uAE30 \uC2DC\uB300 \uD788\uD0C0\uC774\uD2B8 \uC81C\uAD6D\uC758 \uC218\uB3C4\uC600\uB2E4. \uD604\uC7AC\uC758 \uD130\uD0A4 \uBD81\uB3D9\uC774\uBA70 \uC911\uC559 \uC544\uB098\uD1A8\uB9AC\uC544\uC758 \uCD08\uB8F8 \uC8FC \uBCF4\uC544\uC988\uCE7C\uB808 \uB9C8\uC744 \uB4B7\uD3B8\uC5D0 \uC704\uCE58\uD55C\uB2E4. \uC774\uC804\uC5D0\uB294 \uBCF4\uC544\uC988\uCFA8\uC774\uB77C \uBD88\uB838\uC73C\uBA70 \uCD08\uB8F8\uC758 \uC8FC\uB3C4\uC5D0\uC11C 90km \uB5A8\uC5B4\uC838\uC788\uB2E4. \uD558\uD22C\uC0E4\uB294 1986\uB144 \uC720\uB124\uC2A4\uCF54 \uC138\uACC4\uC720\uC0B0\uC73C\uB85C \uC9C0\uC815\uB418\uC5C8\uB2E4."@ko . . "Hatusa (em hitita: Hattusa ou Hattu\u0161a), a capital do Imp\u00E9rio Hitita (II mil\u00E9nio a.C.), situava-se perto da atual cidade de (antiga Bogazk\u00F6y), a cerca de 200 km a leste de Ancara. Os primeiros sinais de ocupa\u00E7\u00E3o remontam a 2 000 a.C., provavelmente dos hatitas (algumas fontes indicam Hatusa como a capital do reino hatita de Hati). No seu apogeu, no s\u00E9culo XIV a.C., a cidade ocupava cerca de 1,8 km\u00B2."@pt . . . . . "Il distretto di Bo\u011Fazkale (in turco Bo\u011Fazkale il\u00E7esi) \u00E8 uno dei distretti della provincia di \u00C7orum, in Turchia."@it . . . . . "Bo\u011Fazkale"@de . . "\u54C8\u56FE\u6C99\uFF08\u8D6B\u68AF\u6954\u5F62\u6587\u5B57\uFF1A\U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD \u1E2Aa-at-tu-\u0161a\uFF1B\u571F\u8033\u5176\u8A9E\uFF1AHattu\u015Fa\u015F\uFF09\u662F\u53E4\u4EE3\u8D6B\u68AF\u738B\u56FD\u7684\u9996\u90FD\uFF0C\u4F4D\u4E8E\u571F\u8033\u5176\u9996\u90FD\u5B89\u5361\u62C9\u4E1C\u504F\u5317\u7EA6164\u5343\u7C73\u4E54\u9C81\u59C6\u7701\u6CE2\u963F\u5179\u5361\u96F7\uFF0C\u5728\u514B\u6FA4\u723E\u6CB3\u5F2F\u9053\u73AF\u7ED5\u7684\u533A\u57DF\u3002 \u8054\u5408\u56FD\u6559\u79D1\u6587\u7EC4\u7EC7\u65BC1986\u5E74\u5C07\u54C8\u5716\u6C99\u5217\u5165\u4E16\u754C\u9057\u4EA7\u540D\u5F55\u3002"@zh . "Bo\u011Fazkale"@cs . "Hattusa"@fr . "Bo\u011Fazkale (appel\u00E9e ant\u00E9rieurement Bo\u011Fazk\u00F6y et parfois Boghaz Keui) est un district de la province de \u00C7orum, en Turquie, en Anatolie centrale. C\u2019est le site de Hattusa, l\u2019ancienne capitale des Hittites. Depuis le d\u00E9but du XXe si\u00E8cle, les arch\u00E9ologues modernes ont fouill\u00E9 le site de Hattusa et d\u00E9couvert un riche ensemble de tablettes inscrites en cun\u00E9iformes, ainsi que des restes architecturaux de temples, portes, cimeti\u00E8res et autres b\u00E2timents. Du fait de son riche h\u00E9ritage historique et architectural, Bo\u011Fazkale est membre de l\u2019 (EAHTR), bas\u00E9e \u00E0 Norwich.Association of Historic Towns of Turkey"@fr . . . . . . . . "c. 1200 BC"@en . . . . "\u1E2Aattu\u0161a\u200B \u1E2Aattu\u0161a oder Hattuscha (auch Hattusa, t\u00FCrkisch Hattu\u015Fa\u015F) war die Hauptstadt des Hethiter-Reiches. Ihre \u00DCberreste liegen in der t\u00FCrkischen Provinz \u00C7orum beim Ort Bo\u011Fazkale (fr\u00FCher Bo\u011Fazk\u00F6y) im anatolischen Hochland, etwa 180 Kilometer \u00F6stlich von Ankara. N\u00F6rdlich der antiken Landschaft Kappadokien lag dort im Bogen des K\u0131z\u0131l\u0131rmak (antik Halysbogen) im 2. Jahrtausend v. Chr. der Kern des Hethiterreiches, in dessen Zentrum \u1E2Aattu\u0161a lag. Der Ort war vom sp\u00E4ten 3. Jahrtausend v. Chr. bis in das 4. Jahrhundert n. Chr. und erneut in byzantinischer Zeit im 11. Jahrhundert n. Chr. bewohnt. Vom sp\u00E4ten 17. bis zum Anfang des 12. Jahrhunderts v. Chr. war der Ort Hauptstadt des Gro\u00DFreichs der Hethiter."@de . . . "\u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0441\u0430 (\u0442\u0443\u0440. Hattu\u015Fa\u015F) \u2014 \u0441\u0442\u043E\u043B\u0438\u0446\u044F \u0434\u0430\u0432\u043D\u044C\u043E\u0433\u043E \u0425\u0435\u0442\u0441\u044C\u043A\u043E\u0433\u043E \u0446\u0430\u0440\u0441\u0442\u0432\u0430 (\u041F\u0456\u0437\u043D\u044F \u0431\u0440\u043E\u043D\u0437\u0430). \u0420\u0443\u0457\u043D\u0438 \u043C\u0456\u0441\u0442\u0430 \u0441\u044C\u043E\u0433\u043E\u0434\u043D\u0456 \u043B\u0435\u0436\u0430\u0442\u044C \u0431\u0456\u043B\u044F \u043C\u0456\u0441\u0442\u0435\u0447\u043A\u0430 (\u0442\u0443\u0440. Bo\u011Fazkale), \u0422\u0443\u0440\u0435\u0447\u0447\u0438\u043D\u0430, \u0431\u0430\u0441\u0435\u0439\u043D \u0440\u0456\u0447\u043A\u0438 \u041A\u0438\u0437\u0438\u043B-\u0406\u0440\u043C\u0430\u043A. \u0420\u0443\u0457\u043D\u0438 \u043C\u0456\u0441\u0442\u0430 \u0432\u0445\u043E\u0434\u044F\u0442\u044C \u0434\u043E \u0441\u043F\u0438\u0441\u043A\u0443 \u043E\u0431'\u0454\u043A\u0442\u0456\u0432 \u0421\u0432\u0456\u0442\u043E\u0432\u043E\u0457 \u0441\u043F\u0430\u0434\u0449\u0438\u043D\u0438 \u042E\u041D\u0415\u0421\u041A\u041E \u0437 1986 \u0440\u043E\u043A\u0443."@uk . . . . . . . . "\uD558\uD22C\uC0E4"@ko . . "Hattusa"@en . . . . . "Hattusa (o Hattu\u0161a) era l'antiga capital de l'Imperi hitita des del regnat d'Hattusilis I. Estava situada al centre d'Anat\u00F2lia. En l'actualitat, hi ha la ciutat de Bo\u011Fazk\u00F6y."@ca . . . . . . . "\u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC"@ja . . . . . "Bo\u011Fazkale, ehemals Bo\u011Fazk\u00F6y, ist Zentrum eines Landkreises in der Provinz \u00C7orum in Zentralanatolien in der T\u00FCrkei. Der Ort ist 82 km von der Stadt \u00C7orum entfernt. Der heute eher unbedeutende Ort war einst unter dem Namen \u1E2Aattu\u0161a (Hattuscha) die Hauptstadt des Hethiterreichs."@de . . . . . "458204"^^ . . . . "yes"@en . . . . "Hattusa (o Hattu\u0161a) era l'antiga capital de l'Imperi hitita des del regnat d'Hattusilis I. Estava situada al centre d'Anat\u00F2lia. En l'actualitat, hi ha la ciutat de Bo\u011Fazk\u00F6y."@ca . . . . . . "\u0397 \u03A7\u03B1\u03C4\u03C4\u03BF\u03CD\u03C3\u03B1 \u03AE\u03C4\u03B1\u03BD \u03B1\u03C1\u03C7\u03B1\u03AF\u03B1 \u03C0\u03CC\u03BB\u03B7 \u03C4\u03B7\u03C2 \u0391\u03BD\u03B1\u03C4\u03BF\u03BB\u03AF\u03B1\u03C2, \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03C4\u03C9\u03BD \u03A7\u03B5\u03C4\u03C4\u03B1\u03AF\u03C9\u03BD, \u03B9\u03BD\u03B4\u03BF\u03B5\u03C5\u03C1\u03C9\u03C0\u03B1\u03CA\u03BA\u03AE\u03C2 \u03C6\u03C5\u03BB\u03AE\u03C2 \u03C0\u03BF\u03C5 \u03B5\u03BC\u03C6\u03B1\u03BD\u03AF\u03C3\u03C4\u03B7\u03BA\u03B5 \u03C3\u03C4\u03B7 \u039C\u03B9\u03BA\u03C1\u03AC \u0391\u03C3\u03AF\u03B1 \u03C0\u03B5\u03C1\u03AF \u03C4\u03B1 2500 \u03C0.\u03A7. \u0392\u03C1\u03AF\u03C3\u03BA\u03B5\u03C4\u03B1\u03B9 \u03C3\u03C4\u03BF \u03C3\u03B7\u03BC\u03B5\u03C1\u03B9\u03BD\u03CC \u039C\u03C0\u03BF\u03B3\u03B9\u03AC\u03B6\u03BA\u03B9\u03BF\u03CA (Bogazk\u00F6y) \u03C4\u03B7\u03C2 \u03A4\u03BF\u03C5\u03C1\u03BA\u03AF\u03B1\u03C2, \u03C0\u03B5\u03C1\u03AF\u03C0\u03BF\u03C5 150 \u03C7\u03B9\u03BB\u03B9\u03CC\u03BC\u03B5\u03C4\u03C1\u03B1 \u03B1\u03BD\u03B1\u03C4\u03BF\u03BB\u03B9\u03BA\u03AC \u03B1\u03C0\u03CC \u03C4\u03B7 \u03C3\u03B7\u03BC\u03B5\u03C1\u03B9\u03BD\u03AE \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03C4\u03B7\u03C2 \u03A4\u03BF\u03C5\u03C1\u03BA\u03AF\u03B1\u03C2 \u0386\u03B3\u03BA\u03C5\u03C1\u03B1. \u0397 \u03A7\u03B1\u03C4\u03C4\u03BF\u03CD\u03C3\u03B1 \u03AD\u03B3\u03B9\u03BD\u03B5 \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03C4\u03C9\u03BD \u03A7\u03B5\u03C4\u03C4\u03B1\u03AF\u03C9\u03BD \u03B1\u03C0\u03CC \u03C4\u03BF\u03BD \u03B2\u03B1\u03C3\u03B9\u03BB\u03B9\u03AC \u03A7\u03B1\u03C4\u03BF\u03C5\u03C3\u03AF\u03BB\u03B9\u03C2 \u0391\u0384 (1586-1556 \u03C0.\u03A7.) \u03BA\u03B1\u03B9 \u03C0\u03B1\u03C1\u03AD\u03BC\u03B5\u03B9\u03BD\u03B5 \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03BA\u03B1\u03B8\u03CE\u03C2 \u03BA\u03B1\u03B9 \u03C4\u03BF \u03BC\u03B5\u03B3\u03B1\u03BB\u03CD\u03C4\u03B5\u03C1\u03BF \u03C0\u03BF\u03BB\u03B9\u03C4\u03B9\u03BA\u03CC \u03BA\u03B1\u03B9 \u03C3\u03C4\u03C1\u03B1\u03C4\u03B9\u03C9\u03C4\u03B9\u03BA\u03CC \u03C4\u03BF\u03C5\u03C2 \u03BA\u03AD\u03BD\u03C4\u03C1\u03BF \u03AD\u03C9\u03C2 \u03C4\u03B7\u03BD \u03C0\u03C4\u03CE\u03C3\u03B7 \u03C4\u03BF\u03C5\u03C2 (12\u03BF\u03C2 \u03B1\u03B9\u03CE\u03BD\u03B1\u03C2 \u03C0.\u03A7.). \u03A3\u03C4\u03B7 \u03C3\u03C5\u03BD\u03AD\u03C7\u03B5\u03B9\u03B1 \u03B5\u03B3\u03BA\u03B1\u03C4\u03B1\u03BB\u03B5\u03AF\u03C6\u03B8\u03B7\u03BA\u03B5. \u0391\u03BA\u03BF\u03BB\u03BF\u03CD\u03B8\u03B7\u03C3\u03B5 \u03BC\u03BF\u03BD\u03AC\u03C7\u03B1 \u03BC\u03B9\u03B1 \u03BC\u03B9\u03BA\u03C1\u03AE \u03B5\u03B3\u03BA\u03B1\u03C4\u03AC\u03C3\u03C4\u03B1\u03C3\u03B7 \u03A6\u03C1\u03C5\u03B3\u03CE\u03BD \u03C4\u03BF\u03BD 8\u03BF \u03B1\u03B9\u03CE\u03BD\u03B1 \u03C0.\u03A7. \u0397 \u03B1\u03C1\u03C7\u03B1\u03AF\u03B1 \u03C0\u03CC\u03BB\u03B7 \u03B5\u03AF\u03C7\u03B5 \u03AD\u03BA\u03C4\u03B1\u03C3\u03B7 \u03C0\u03B5\u03C1\u03AF\u03C0\u03BF\u03C5 1,8 \u03C4\u03B5\u03C4\u03C1\u03B1\u03B3\u03C9\u03BD\u03B9\u03BA\u03AC \u03C7\u03B9\u03BB\u03B9\u03CC\u03BC\u03B5\u03C4\u03C1\u03B1, \u03B1\u03C0\u03CC \u03C4\u03B1 \u03BF\u03C0\u03BF\u03AF\u03B1 \u03C4\u03B1 0.8 \u03BA\u03B1\u03C4\u03B1\u03BB\u03AC\u03BC\u03B2\u03B1\u03BD\u03B5 \u03B7 \u03B1\u03BA\u03C1\u03CC\u03C0\u03BF\u03BB\u03B7 \u03C4\u03B7\u03C2 \u03C0\u03CC\u03BB\u03B7\u03C2 \u03BC\u03B5 \u03C4\u03B1 \u03B2\u03B1\u03C3\u03B9\u03BB\u03B9\u03BA\u03AC \u03B1\u03BD\u03AC\u03BA\u03C4\u03BF\u03C1\u03B1. \u039F \u03B2\u03B1\u03C3\u03B9\u03BB\u03B9\u03AC\u03C2 \u03C4\u03C9\u03BD \u03A7\u03B5\u03C4\u03C4\u03B1\u03AF\u03C9\u03BD \u03A3\u03BF\u03C5\u03C0\u03B9\u03BB\u03BF\u03C5\u03BB\u03B9\u03BF\u03CD\u03BC\u03B1\u03C2 \u0391\u0384 (1344-1322 \u03C0.\u03A7.) \u03C4\u03B7\u03BD \u03BF\u03C7\u03CD\u03C1\u03C9\u03C3\u03B5 \u03BC\u03B5"@el . "285"^^ . "Bo\u011Fazkale (district)"@nl . . "" . . . . . "\u03A7\u03B1\u03C4\u03C4\u03BF\u03CD\u03C3\u03B1"@el . . "\u1E2Aattu\u0161a"@de . "Hattusa, ook bekend als Hattusha, Hattusas of Hattush, was een oude Hattische stad, die de hoofdstad van het koninkrijk der Hettieten werd. Het lag bij het huidige , in Turkije, circa 200 km ten oosten van Ankara, in de Zwarte Zee-regio."@nl . . . . . "34.61527633666992"^^ . . "\u0425\u0430\u0442\u0442\u0443\u0441\u0430"@ru . . "Chattu\u0161a\u0161 (turecky Hattu\u015Fa\u015F) bylo hlavn\u00ED m\u011Bsto Chetitsk\u00E9 \u0159\u00ED\u0161e. Nach\u00E1z\u00ED se v bl\u00EDzkosti dne\u0161n\u00ED tureck\u00E9 obce Bo\u011Fazkale d\u0159\u00EDve naz\u00FDvan\u00E9ho Bo\u011Fazk\u00F6y, v \u00C7orumsk\u00E9 provincii na severov\u00FDchod\u011B St\u0159edn\u00ED Anatolie. Le\u017E\u00ED v z\u00E1to\u010Din\u011B \u0159eky K\u0131z\u0131l\u0131rmak (v chetitsk\u00FDch pramenech Marashantiya) 200 km v\u00FDchodn\u011B od dne\u0161n\u00ED Ankary.U\u017E od po\u010D\u00E1tku minul\u00E9ho stolet\u00ED zde prob\u00EDh\u00E1 archeologick\u00FD v\u00FDzkum. Velk\u00E9 mno\u017Estv\u00ED objeven\u00FDch p\u0159edm\u011Bt\u016F a kamenn\u00FDch soch je vystaveno v Muzeu anatolsk\u00FDch civilizac\u00ED v Anka\u0159e.Od roku 1986 je zaps\u00E1na na seznamu Sv\u011Btov\u00E9ho d\u011Bdictv\u00ED UNESCO."@cs . . . "Hatusa (em hitita: Hattusa ou Hattu\u0161a), a capital do Imp\u00E9rio Hitita (II mil\u00E9nio a.C.), situava-se perto da atual cidade de (antiga Bogazk\u00F6y), a cerca de 200 km a leste de Ancara. Os primeiros sinais de ocupa\u00E7\u00E3o remontam a 2 000 a.C., provavelmente dos hatitas (algumas fontes indicam Hatusa como a capital do reino hatita de Hati). No seu apogeu, no s\u00E9culo XIV a.C., a cidade ocupava cerca de 1,8 km\u00B2."@pt . "\u30CF\u30C3\u30C8\u30A5\u30B7\u30E3\uFF08\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u8A9E: \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD - URUHattu\u015Fa\uFF09\u307E\u305F\u306F\u30CF\u30C3\u30C8\u30A5\u30B7\u30E3\u30B7\u30E5 \uFF08\u30C8\u30EB\u30B3\u8A9E: Hattu\u015Fa\u015F\uFF09\u306F\u3001\u30C8\u30EB\u30B3\u306E\u9996\u90FD\u30A2\u30F3\u30AB\u30E9\u3088\u308A\u6771\u306B145km\u306E\u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\uFF08\u65E7\u30FB\u30DC\u30A2\u30BA\u30AD\u30E7\u30A4\uFF09\u8FD1\u90CA\u3001\u6D77\u629C1000m\u307B\u3069\u306E\u4E18\u9675\u5730\u5E2F\u306B\u3042\u308B\u907A\u8DE1\u3002\u7D00\u5143\u524D17\u4E16\u7D00 - \u7D00\u5143\u524D13\u4E16\u7D00\u306B\u7E41\u6804\u3057\u305F\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u90FD\u3002"@ja . . . . . . . "\u062E\u0627\u062A\u0648\u0634\u0627"@ar . "Hattusa"@pl . . . . . "Hatu\u015Da"@eo . . . . . . "Bo\u011Fazkale (gi\u00E0 Bo\u011Fazk\u00F6y) \u00E8 un villaggio della Turchia, centro dell'omonimo distretto della provincia di \u00C7orum. Vi si trovano i resti di \u1E2Aattu\u0161a, capitale dell'impero ittita, sviluppatosi nel II millennio a.C. Tutta l'area, che conserva anche altre testimonianze ittite, costituisce il Parco Nazionale di Bo\u011Fazkale."@it . "\u0628\u0648\u063A\u0627\u0632 \u0643\u0648\u064A"@ar . . "Hattusa (ou Hattousa ou Hattusha, ancien nom Hattush), aujourd'hui situ\u00E9e \u00E0 proximit\u00E9 du village de Bo\u011Fazkale (anciennement Bo\u011Fazk\u00F6y), est un site arch\u00E9ologique situ\u00E9 dans la province de \u00C7orum, en Turquie. Il fait l'objet d'un classement au patrimoine mondial de l'Unesco depuis 1986. Le site de Bo\u011Fazkale ne fut pas abandonn\u00E9 apr\u00E8s la chute du royaume hittite, puisqu'il fut r\u00E9guli\u00E8rement occup\u00E9 durant les si\u00E8cles suivants, jusqu'au village actuel qui le borde. Mais jamais aucun de ces \u00E9tablissements n'approcha le rayonnement de la ville hittite."@fr . . "\u0628\u0648\u063A\u0627\u0632 \u0643\u0648\u064A ((\u0628\u0627\u0644\u062A\u0631\u0643\u064A\u0629: Bo\u011Fazk\u00F6y)\u200F \u0648\u062D\u0627\u0644\u064A\u0627\u064B \u0627\u0633\u0645\u0647\u0627 Bo\u011Fazkale) \u0645\u062F\u064A\u0646\u0629 \u0623\u062B\u0631\u064A\u0629 \u0628\u0622\u0633\u064A\u0627 \u0627\u0644\u0635\u063A\u0631\u0649\u060C \u0642\u0627\u0645\u062A \u0639\u0644\u064A\u0647\u0627 \u062D\u062A\u0648\u0633\u0627\u0633 \u0639\u0627\u0635\u0645\u0629 \u0627\u0644\u062D\u064A\u062B\u064A\u064A\u0646 \u0639\u0646\u062F \u0645\u0646\u062D\u0646\u0649 \u0646\u0647\u0631 \u0628\u0648\u0633\u0637 \u062A\u0631\u0643\u064A\u0627. \u0643\u0627\u0646\u062A \u0645\u062F\u064A\u0646\u0629 \u0642\u0644\u0639\u0629 \u0639\u0627\u0645 1500 \u0642.\u0645 \u0644\u0623\u0646\u0647\u0627 \u0643\u0627\u0646\u062A \u0645\u0633\u0648\u0631\u0629 \u0628\u0627\u0644\u062D\u062C\u0627\u0631\u0629 \u0648\u0627\u0644\u0637\u0648\u0628 \u0627\u0644\u0644\u0628\u0646. \u0643\u0627\u0646 \u0633\u0648\u0631\u0647\u0627 \u0628\u0647 3 \u0628\u0648\u0627\u0628\u0627\u062A \u0645\u0632\u064A\u0646\u0629 \u0628\u0646\u0642\u0648\u0634 \u0623\u0628\u064A \u0627\u0644\u0647\u0648\u0644 \u0648\u0627\u0644\u0623\u0633\u0648\u062F \u0648\u0627\u0644\u0645\u062D\u0627\u0631\u0628\u064A\u0646. \u0648\u0648\u062C\u062F \u0628\u0647\u0627 4 \u0645\u0639\u0627\u0628\u062F \u0643\u0645\u0627 \u0639\u062B\u0631 \u0639\u0644\u0649 \u0623\u0644\u0648\u0627\u062D \u0637\u064A\u0646\u064A\u0629 \u0645\u0633\u0645\u0627\u0631\u064A\u0629 \u0645\u062E\u0637\u0648\u0637\u0629 \u0628\u0627\u0644\u0644\u063A\u062A\u064A\u0646 \u0627\u0644\u0623\u0643\u0627\u062F\u064A\u0629 \u0648\u0627\u0644\u0628\u0627\u0628\u0644\u064A\u0629."@ar . "Hattusa"@es . . . . . . "Bo\u011Fazkale"@pl . . . . . "Bo\u011Fazkale (dawniej Bo\u011Fazk\u00F6y) \u2013 dystrykt w prowincji \u00C7orum, w , w Turcji. Znajduje si\u0119 w odleg\u0142o\u015Bci 87 kilometr\u00F3w od miasta \u00C7orum. Populacja dystryktu wynosi 3648 os\u00F3b (2020). Powierzchnia wynosi 245 km\u00B2. W okresie hetyckim, Bo\u011Fazkale nosi\u0142o nazw\u0119 Hattusa i by\u0142o stolic\u0105 imperium hetyckiego."@pl . "Bo\u011Fazkale is een Turks district in de provincie \u00C7orum en telt 5.696 inwoners (2007). Het district heeft een oppervlakte van 310,5 km\u00B2. Hoofdplaats is . De burgemeester is Mesut Ocakli. De bevolkingsontwikkeling van het district is weergegeven in onderstaande tabel."@nl . . . "Hattusa"@ca . "Bo\u011Fazkale (gi\u00E0 Bo\u011Fazk\u00F6y) \u00E8 un villaggio della Turchia, centro dell'omonimo distretto della provincia di \u00C7orum. Vi si trovano i resti di \u1E2Aattu\u0161a, capitale dell'impero ittita, sviluppatosi nel II millennio a.C. Tutta l'area, che conserva anche altre testimonianze ittite, costituisce il Parco Nazionale di Bo\u011Fazkale."@it . . . . . . . . "Turkey"@en . . . . . . . . . "Near Bo\u011Fazkale, \u00C7orum Province, Turkey"@en . . "6"^^ . "Bo\u011Fazkale is een Turks district in de provincie \u00C7orum en telt 5.696 inwoners (2007). Het district heeft een oppervlakte van 310,5 km\u00B2. Hoofdplaats is . De burgemeester is Mesut Ocakli. De bevolkingsontwikkeling van het district is weergegeven in onderstaande tabel."@nl . . . . "Hattusa"@in . "Hattusa (hititeraz: \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD, URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a), Hitita Inperioaren antzinako hiriburua izan zen Hattusili I.aren erregealditik, Anatolia erdialdean kokatua, Kizil-Irmak ibaiaren ondoan, gaur egun Bo\u011Fazkale izeneko herrixka dagoen tokian, \u00C7orum probintziaren zati dena. Hiriak, baso zabalak zituen, baita gertu zelai emankor bat ere, bere kokapenak bi akats zituen arren: inguruko ibaiak ez ziren nabigagarriak, ibai bidezko garraioa galarazten zuena, alde batetik, eta tribuarengandik zuen hurbiltasuna, bestetik, Hattusasentzeako etengabeko mehatxua izan zirena. Hattusa, UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen 1986an, 1677 hektareako babestutako eremu bat hartuz."@eu . "Hattusa (w literaturze przedmiotu r\u00F3wnie\u017C Hattusas, Hattu\u015Fa\u015F i Hattusza) \u2014 stolica imperium hetyckiego. Obecnie stanowisko archeologiczne po\u0142o\u017Cone w pobli\u017Cu miasta Bo\u011Fazkale w Anatolii, oko\u0142o 145 km od Ankary, w 1986 roku wpisane na list\u0119 \u015Bwiatowego dziedzictwa UNESCO. Hattusa zosta\u0142a zdobyta w XI wieku p.n.e. prawdopodobnie przez tak zwane Ludy Morza, i to wydarzenie wi\u0105zane jest z ko\u0144cem istnienia pa\u0144stwa hetyckiego. Inna hipoteza m\u00F3wi, \u017Ce Hetyci sami opu\u015Bcili miasto, zabieraj\u0105c wszystko co mog\u0142oby by\u0107 przydatne ich wrogom, po czym pod\u0142o\u017Cyli ogie\u0144 pod budynki zwi\u0105zane z organami w\u0142adzy."@pl . . . "377" . . . "Hatu\u015Da a\u016D Hattusa (\u011Dusta literumado: \"\u1E2Aattu\u0161a\") estis iama \u0109efurbo de la Hitita Imperio ekde la regado de \u0124attusili la 1-a, situanta en la centro de Anatolio, \u0109e la rivero K\u0131z\u0131l\u0131rmak, en tio kio korespondas nuntempe kun la vila\u011Do Bo\u011Fazkale a\u016D Bogazk\u00F6y, sur parto de la turka provinco \u00C7orum. La urbo disponis el ampleksaj arbaroj kaj fekunda apuda kamparo, kvankam ties situo havis du \u0109efajn malfacila\u0135ojn: la tieaj riveroj ne estis navigeblaj, kio malebligis la riveran transportadon, kaj la proksimeco al la malamika tribo de kaska (a\u016D gasga) kiuj estis konstanta minaco por Hattusa. La loko de Hattusa estis deklarita de Unesko kiel Monda hereda\u0135o en 1986, kaj kovras protektitan areon de 268 hektaroj.\u200B"@eo . . . "In ruins"@en . . . . . "40.01972222222222 34.61527777777778" . . . . . "Bo\u011Fazkale (dawniej Bo\u011Fazk\u00F6y) \u2013 dystrykt w prowincji \u00C7orum, w , w Turcji. Znajduje si\u0119 w odleg\u0142o\u015Bci 87 kilometr\u00F3w od miasta \u00C7orum. Populacja dystryktu wynosi 3648 os\u00F3b (2020). Powierzchnia wynosi 245 km\u00B2. W okresie hetyckim, Bo\u011Fazkale nosi\u0142o nazw\u0119 Hattusa i by\u0142o stolic\u0105 imperium hetyckiego."@pl . . . . . "\u1E2Aattu\u0161a (o \u1E2Aatti) fu la capitale dell'impero ittita e precedentemente uno dei centri della cultura Hatti, oltre che un importante centro religioso e culturale. La citt\u00E0 di \u1E2Aattu\u0161a rimase sempre geograficamente decentrata rispetto alla civilt\u00E0 ittita, che si svilupp\u00F2 pi\u00F9 a sud. Anche il territorio dell'impero si estendeva soprattutto a sud-est e successivamente a sud-ovest. La citt\u00E0 fu sempre esposta agli attacchi delle popolazioni che abitavano le montagne pi\u00F9 a nord, i Kaska, che non furono mai assoggettati dagli Ittiti. Probabilmente essi per\u00F2 non furono la causa del declino avvenuto durante il collasso dell'et\u00E0 del bronzo e l'inizio dell'et\u00E0 del ferro in Anatolia. Il sito archeologico si trova nella provincia di \u00C7orum in Turchia, circa 145 km a nord-est di Ankara, e nei suoi pressi sorge il villaggio di Bo\u011Fazkale. Il sito \u00E8 stato inserito tra i Patrimoni dell'Umanit\u00E0 dell'UNESCO nel 1986. La parte pi\u00F9 estesa del sito \u00E8 costituita dalla Citt\u00E0 Alta che si estende a sud per circa 1 km\u00B2, ed \u00E8 cinta da mura con porte ornate di rilievi raffiguranti guerrieri, leoni e sfingi. All'esterno delle mura si trova la necropoli, contenente vari sepolcri. Le stime attuali indicano una popolazione tra i 20 000 e i 40 000 abitanti nel periodo d'oro. Le case comuni erano costruite in legno e mattoni di fango, e per questo motivo non restano altre testimonianze che le mura in pietra dei templi e dei palazzi. Con pi\u00F9 di 30 000 tavolette cuneiformi riportate alla luce dall'inizio degli scavi, \u1E2Aattu\u0161a rappresenta il sito dal quale proviene la maggior parte delle nostre conoscenze sulla civilt\u00E0 ittita oltre che notevoli testimonianze, grazie all'importanza del regno, sulla situazione di tutto il Vicino Oriente antico. Una tavoletta riporta i dettagli del trattato di pace fra Ittiti ed Egizi stipulato nel 1259 a.C., ventiquattro anni dopo la battaglia di Qade\u0161 avvenuta attorno al 1283 a.C., esempio di uno dei primi trattati di pace internazionali. La citt\u00E0 venne distrutta poco dopo il 1200 a.C., alla caduta dell'impero ittita, durante il periodo storico chiamato Collasso dell'Et\u00E0 del Bronzo. Anche dopo la caduta del regno ittita il sito fu regolarmente occupato nel corso dei secoli successivi, fino all'attuale villaggio turco, senza pi\u00F9 avvicinarsi per\u00F2 allo splendore della antica citt\u00E0."@it . . . . "Il distretto di Bo\u011Fazkale (in turco Bo\u011Fazkale il\u00E7esi) \u00E8 uno dei distretti della provincia di \u00C7orum, in Turchia."@it . "\u6CE2\u963F\u5179\u5361\u96F7\uFF08\u571F\u8033\u5176\u8A9E\uFF1ABo\u011Fazkale\uFF09\uFF0C\u539F\u79F0\u4E3A\u535A\u963F\u7386\u67EF\u4F0A\uFF08\u571F\u8033\u5176\u8A9E\uFF1ABo\u011Fazk\u00F6y\uFF09\u662F\u571F\u8033\u5176\u4E54\u9C81\u59C6\u7701\u7684\u4E00\u4E2A\u57CE\u9547\uFF0C\u662F\u53E4\u4EE3\u8D6B\u68AF\u738B\u56FD\u7684\u9996\u90FD\u54C8\u56FE\u6C99\u6240\u5728\u5730\u3002"@zh . "Bo\u011Fazkale"@fr . . . . "\u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\uFF08Bo\u011Fazkale\uFF09\u306F\u3001\u30C8\u30EB\u30B3\u306E\u5C0F\u6751\u3002\u30AF\u30BA\u30EB\u30FB\u30A6\u30EB\u30DE\u30C3\u30AF\u5DDD\u306B\u62B1\u304B\u308C\u305F\u6751\u3002\u65E7\u540D\u306F\u30DC\u30A2\u30BA\u30AD\u30E7\u30A4\uFF08Bo\u011Fazk\u00F6y\uFF09\u3068\u3044\u3063\u305F\u3002\u73FE\u5728\u306F\u30C1\u30E7\u30EB\u30E0\u770C\u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\u90E1\u306B\u5C5E\u3059\u308B\u3002\u30C8\u30EB\u30B3\u306E\u9996\u90FD\u30A2\u30F3\u30AB\u30E9\u306E\u6771150\u30AD\u30ED\u30E1\u30FC\u30C8\u30EB\u306B\u3042\u308A\u30A2\u30CA\u30C8\u30EA\u30A2\u9AD8\u539F\u306E\u307B\u307C\u4E2D\u592E\u90E8\u3067\u3042\u308B\u3002 \u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\u304C\u7D00\u5143\u524D16 - 14\u4E16\u7D00\u306E\u53E4\u4EE3\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u9996\u90FD\u3001\u30CF\u30C3\u30C8\u30A5\u30B7\u30E3\u3068\u78BA\u8A8D\u3055\u308C\u305F\u306E\u306F\u30011906\u5E74\u306E\u3053\u3068\u3067\u3042\u308A\u3001\u4EE5\u6765100\u5E74\u4F59\u308A\u767A\u6398\u306F\u3086\u3063\u304F\u308A\u7D9A\u3051\u3089\u308C\u3066\u3044\u308B\u30021905\u5E74\u3001\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u90FD\u3092\u63A2\u3057\u3066\u3044\u305F\u30C9\u30A4\u30C4\u306EH\u30FB\u30F4\u30A3\u30F3\u30AF\u30E9\u30FC\uFF08\u30A2\u30C3\u30B7\u30EA\u30A2\u5B66\u8005\uFF09\u304C\u3001\u30A4\u30B9\u30BF\u30F3\u30D6\u30FC\u30EB\u304B\u3089\u4E2D\u592E\u30A2\u30CA\u30C8\u30EA\u30A2\u306E\u3042\u308B\u6751\u3067\u7C98\u571F\u677F\u6587\u66F8\u304C\u767A\u898B\u3055\u308C\u305F\u60C5\u5831\u306B\u63A5\u3057\u3001\u767A\u6398\u8ABF\u67FB\u306E\u305F\u3081\u306B\u3001\u3053\u306E\u6751\u306B\u3084\u3063\u3066\u6765\u305F\u3002\u7FCC\u5E74\u304B\u3089\u767A\u6398\u8ABF\u67FB\u306B\u53D6\u308A\u304B\u304B\u3063\u305F\u30021906-1907\u5E74\u30011911-12\u5E74\u306B\u308F\u305F\u3063\u3066\u767A\u6398\u3092\u884C\u3063\u305F\u3002\u305D\u3057\u3066\u3001\u6751\u306E\u907A\u8DE1\u304B\u3089\u591A\u304F\u306E\u7C98\u571F\u677F\u3092\u63A1\u53D6\u3057\u305F\u3002\u305D\u306E\u7C98\u571F\u677F\u306E\u591A\u304F\u306F\u7D00\u5143\u524D2000\u5E74\u7D00\u5F8C\u534A\u306E\u56FD\u969B\u8A9E\u3068\u3057\u3066\u4F7F\u7528\u3055\u308C\u3066\u3044\u305F\u30A2\u30C3\u30AB\u30C9\u8A9E\u3067\u66F8\u304B\u308C\u3066\u3044\u305F\u3002\u305D\u306E\u4E2D\u306B\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u3068\u30A8\u30B8\u30D7\u30C8\u3068\u306E\u300C\u30AB\u30C7\u30B7\u30E5\u306E\u6226\u3044\u300D\u5F8C\u306B\u4EA4\u308F\u3055\u308C\u305F\u300C\u548C\u5E73\u6761\u7D04\u300D\u3092\u767A\u898B\u3057\u305F\u3002\u30F4\u30A3\u30F3\u30AF\u30E9\u30FC\u306F\u3001\u3053\u306E\u6761\u7D04\u306E\u5185\u5BB9\u3068\u540C\u3058\u3082\u306E\u304C\u30A8\u30B8\u30D7\u30C8\u306E\u30AB\u30EB\u30CA\u30C3\u30AF\u795E\u6BBF\u306E\u58C1\u306B\u523B\u307E\u308C\u3066\u3044\u308B\u3053\u3068\u3092\u77E5\u3063\u3066\u3044\u305F\u3002\u3053\u308C\u3089\u306E\u7C98\u571F\u677F\u306E\u767A\u898B\u306B\u3088\u308A\u3001\u767A\u6398\u73FE\u5834\u304C\u9593\u9055\u3044\u306A\u304F\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u90FD\u3067\u3042\u308B\u3053\u3068\u304C\u660E\u767D\u306B\u306A\u3063\u305F\u3002\u5927\u795E\u6BBF\u8DE1\u3001\u7A81\u6483\u9580\u3084\u4E0A\u306E\u8857\u795E\u6BBF\u7FA4\u8DE1\u3001\u306A\u3069\u304C\u767A\u6398\u3055\u308C\u3001\u540C\u907A\u8DE1\u7FA4\u304B\u3089\u51FA\u571F\u3057\u305F\u7C98\u571F\u677F\u306B\u63CF\u304B\u308C\u305F\u6954\u5F62\u6587\u5B57\u3001\u8C61\u5F62\u6587\u5B57\u306E\u89E3\u8AAD\u304C\u3001\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u306B\u95A2\u3059\u308B\u69D8\u3005\u306A\u53F2\u5B9F\u89E3\u660E\u306B\u7E4B\u304C\u3063\u305F\u3002"@ja . "Bo\u011Fazkale \u00E9s una ciutat i un districte de la prov\u00EDncia de \u00C7orum, a la regi\u00F3 de la mar Negra de Turquia. Es troba a 87 km de la ciutat de \u00C7orum. La poblaci\u00F3 de la vila, sense el conjunt del districte, \u00E9s d'uns 1.500 habitants. Donat el seu ric patrimoni hist\u00F2ric i arquitect\u00F2nic, Bo\u011Fazkale \u00E9s un membre de l' (EAHTR), amb seu a Norwich. Bo\u011Fazk\u00F6y (Hattusa) \u00E9s a la llista de Patrimoni de la Humanitat de la UNESCO des del 1986."@ca . . . . . . "\u54C8\u56FE\u6C99"@zh . . . . . "Hattusa"@nl . "1117512328"^^ . "Bo\u011Fazkale je m\u011Bsto a distrikt, kter\u00FD le\u017E\u00ED v z\u00E1padn\u00EDm Turecku 87 km od m\u011Bsta \u00C7orum. M\u011Bsto m\u00E1 2000 obyvatel. Administrativn\u011B spad\u00E1 pod \u00C7orumskou provincii a region Manisa."@cs . . . . "\u0628\u0648\u063A\u0627\u0632 \u0643\u0648\u064A ((\u0628\u0627\u0644\u062A\u0631\u0643\u064A\u0629: Bo\u011Fazk\u00F6y)\u200F \u0648\u062D\u0627\u0644\u064A\u0627\u064B \u0627\u0633\u0645\u0647\u0627 Bo\u011Fazkale) \u0645\u062F\u064A\u0646\u0629 \u0623\u062B\u0631\u064A\u0629 \u0628\u0622\u0633\u064A\u0627 \u0627\u0644\u0635\u063A\u0631\u0649\u060C \u0642\u0627\u0645\u062A \u0639\u0644\u064A\u0647\u0627 \u062D\u062A\u0648\u0633\u0627\u0633 \u0639\u0627\u0635\u0645\u0629 \u0627\u0644\u062D\u064A\u062B\u064A\u064A\u0646 \u0639\u0646\u062F \u0645\u0646\u062D\u0646\u0649 \u0646\u0647\u0631 \u0628\u0648\u0633\u0637 \u062A\u0631\u0643\u064A\u0627. \u0643\u0627\u0646\u062A \u0645\u062F\u064A\u0646\u0629 \u0642\u0644\u0639\u0629 \u0639\u0627\u0645 1500 \u0642.\u0645 \u0644\u0623\u0646\u0647\u0627 \u0643\u0627\u0646\u062A \u0645\u0633\u0648\u0631\u0629 \u0628\u0627\u0644\u062D\u062C\u0627\u0631\u0629 \u0648\u0627\u0644\u0637\u0648\u0628 \u0627\u0644\u0644\u0628\u0646. \u0643\u0627\u0646 \u0633\u0648\u0631\u0647\u0627 \u0628\u0647 3 \u0628\u0648\u0627\u0628\u0627\u062A \u0645\u0632\u064A\u0646\u0629 \u0628\u0646\u0642\u0648\u0634 \u0623\u0628\u064A \u0627\u0644\u0647\u0648\u0644 \u0648\u0627\u0644\u0623\u0633\u0648\u062F \u0648\u0627\u0644\u0645\u062D\u0627\u0631\u0628\u064A\u0646. \u0648\u0648\u062C\u062F \u0628\u0647\u0627 4 \u0645\u0639\u0627\u0628\u062F \u0643\u0645\u0627 \u0639\u062B\u0631 \u0639\u0644\u0649 \u0623\u0644\u0648\u0627\u062D \u0637\u064A\u0646\u064A\u0629 \u0645\u0633\u0645\u0627\u0631\u064A\u0629 \u0645\u062E\u0637\u0648\u0637\u0629 \u0628\u0627\u0644\u0644\u063A\u062A\u064A\u0646 \u0627\u0644\u0623\u0643\u0627\u062F\u064A\u0629 \u0648\u0627\u0644\u0628\u0627\u0628\u0644\u064A\u0629."@ar . . . "Hattusa (also \u1E2Aattu\u0161a or Hattusas /\u02CCh\u0251\u02D0tt\u028A\u02C8s\u0251\u02D0s/; Hittite: URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a,Turkish: Hattu\u015Fa\u015F ,Hattic: Hattush) was the capital of the Hittite Empire in the late Bronze Age. Its ruins lie near modern Bo\u011Fazkale, Turkey, within the great loop of the K\u0131z\u0131l\u0131rmak River (Hittite: Marashantiya; Greek: Halys). Hattusa was added to the UNESCO World Heritage Site list in 1986."@en . . . . "\u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\uFF08Bo\u011Fazkale\uFF09\u306F\u3001\u30C8\u30EB\u30B3\u306E\u5C0F\u6751\u3002\u30AF\u30BA\u30EB\u30FB\u30A6\u30EB\u30DE\u30C3\u30AF\u5DDD\u306B\u62B1\u304B\u308C\u305F\u6751\u3002\u65E7\u540D\u306F\u30DC\u30A2\u30BA\u30AD\u30E7\u30A4\uFF08Bo\u011Fazk\u00F6y\uFF09\u3068\u3044\u3063\u305F\u3002\u73FE\u5728\u306F\u30C1\u30E7\u30EB\u30E0\u770C\u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\u90E1\u306B\u5C5E\u3059\u308B\u3002\u30C8\u30EB\u30B3\u306E\u9996\u90FD\u30A2\u30F3\u30AB\u30E9\u306E\u6771150\u30AD\u30ED\u30E1\u30FC\u30C8\u30EB\u306B\u3042\u308A\u30A2\u30CA\u30C8\u30EA\u30A2\u9AD8\u539F\u306E\u307B\u307C\u4E2D\u592E\u90E8\u3067\u3042\u308B\u3002 \u30DC\u30A2\u30BA\u30AB\u30EC\u304C\u7D00\u5143\u524D16 - 14\u4E16\u7D00\u306E\u53E4\u4EE3\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u9996\u90FD\u3001\u30CF\u30C3\u30C8\u30A5\u30B7\u30E3\u3068\u78BA\u8A8D\u3055\u308C\u305F\u306E\u306F\u30011906\u5E74\u306E\u3053\u3068\u3067\u3042\u308A\u3001\u4EE5\u6765100\u5E74\u4F59\u308A\u767A\u6398\u306F\u3086\u3063\u304F\u308A\u7D9A\u3051\u3089\u308C\u3066\u3044\u308B\u30021905\u5E74\u3001\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u90FD\u3092\u63A2\u3057\u3066\u3044\u305F\u30C9\u30A4\u30C4\u306EH\u30FB\u30F4\u30A3\u30F3\u30AF\u30E9\u30FC\uFF08\u30A2\u30C3\u30B7\u30EA\u30A2\u5B66\u8005\uFF09\u304C\u3001\u30A4\u30B9\u30BF\u30F3\u30D6\u30FC\u30EB\u304B\u3089\u4E2D\u592E\u30A2\u30CA\u30C8\u30EA\u30A2\u306E\u3042\u308B\u6751\u3067\u7C98\u571F\u677F\u6587\u66F8\u304C\u767A\u898B\u3055\u308C\u305F\u60C5\u5831\u306B\u63A5\u3057\u3001\u767A\u6398\u8ABF\u67FB\u306E\u305F\u3081\u306B\u3001\u3053\u306E\u6751\u306B\u3084\u3063\u3066\u6765\u305F\u3002\u7FCC\u5E74\u304B\u3089\u767A\u6398\u8ABF\u67FB\u306B\u53D6\u308A\u304B\u304B\u3063\u305F\u30021906-1907\u5E74\u30011911-12\u5E74\u306B\u308F\u305F\u3063\u3066\u767A\u6398\u3092\u884C\u3063\u305F\u3002\u305D\u3057\u3066\u3001\u6751\u306E\u907A\u8DE1\u304B\u3089\u591A\u304F\u306E\u7C98\u571F\u677F\u3092\u63A1\u53D6\u3057\u305F\u3002\u305D\u306E\u7C98\u571F\u677F\u306E\u591A\u304F\u306F\u7D00\u5143\u524D2000\u5E74\u7D00\u5F8C\u534A\u306E\u56FD\u969B\u8A9E\u3068\u3057\u3066\u4F7F\u7528\u3055\u308C\u3066\u3044\u305F\u30A2\u30C3\u30AB\u30C9\u8A9E\u3067\u66F8\u304B\u308C\u3066\u3044\u305F\u3002\u305D\u306E\u4E2D\u306B\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u3068\u30A8\u30B8\u30D7\u30C8\u3068\u306E\u300C\u30AB\u30C7\u30B7\u30E5\u306E\u6226\u3044\u300D\u5F8C\u306B\u4EA4\u308F\u3055\u308C\u305F\u300C\u548C\u5E73\u6761\u7D04\u300D\u3092\u767A\u898B\u3057\u305F\u3002\u30F4\u30A3\u30F3\u30AF\u30E9\u30FC\u306F\u3001\u3053\u306E\u6761\u7D04\u306E\u5185\u5BB9\u3068\u540C\u3058\u3082\u306E\u304C\u30A8\u30B8\u30D7\u30C8\u306E\u30AB\u30EB\u30CA\u30C3\u30AF\u795E\u6BBF\u306E\u58C1\u306B\u523B\u307E\u308C\u3066\u3044\u308B\u3053\u3068\u3092\u77E5\u3063\u3066\u3044\u305F\u3002\u3053\u308C\u3089\u306E\u7C98\u571F\u677F\u306E\u767A\u898B\u306B\u3088\u308A\u3001\u767A\u6398\u73FE\u5834\u304C\u9593\u9055\u3044\u306A\u304F\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u5E1D\u56FD\u306E\u90FD\u3067\u3042\u308B\u3053\u3068\u304C\u660E\u767D\u306B\u306A\u3063\u305F\u3002\u5927\u795E\u6BBF\u8DE1\u3001\u7A81\u6483\u9580\u3084\u4E0A\u306E\u8857\u795E\u6BBF\u7FA4\u8DE1\u3001\u306A\u3069\u304C\u767A\u6398\u3055\u308C\u3001\u540C\u907A\u8DE1\u7FA4\u304B\u3089\u51FA\u571F\u3057\u305F\u7C98\u571F\u677F\u306B\u63CF\u304B\u308C\u305F\u6954\u5F62\u6587\u5B57\u3001\u8C61\u5F62\u6587\u5B57\u306E\u89E3\u8AAD\u304C\u3001\u30D2\u30C3\u30BF\u30A4\u30C8\u306B\u95A2\u3059\u308B\u69D8\u3005\u306A\u53F2\u5B9F\u89E3\u660E\u306B\u7E4B\u304C\u3063\u305F\u3002"@ja . . "Bo\u011Fazkale je m\u011Bsto a distrikt, kter\u00FD le\u017E\u00ED v z\u00E1padn\u00EDm Turecku 87 km od m\u011Bsta \u00C7orum. M\u011Bsto m\u00E1 2000 obyvatel. Administrativn\u011B spad\u00E1 pod \u00C7orumskou provincii a region Manisa."@cs . . . . . . "Bo\u011Fazkale"@it . "Chattu\u0161a\u0161"@cs . . . . . "Hattusa o Hattusas (Hitita \U00012337\U00012129\U0001201C\U00012305\U000122AD, URU\u1E2Aa-at-tu-\u0161a, transcripci\u00F3n: \"\u1E2Aattu\u0161a\") fue la antigua capital del Imperio hitita desde el reinado de Hattusili I, situada en el centro de Anatolia, junto al r\u00EDo Kizil-Irmak, en lo que corresponde hoy en d\u00EDa en ubicaci\u00F3n con la aldea de o Bogazk\u00F6y, parte de la provincia turca de \u00C7orum. La ciudad contaba con amplios bosques y un f\u00E9rtil campo adyacente, aunque su emplazamiento ten\u00EDa dos inconvenientes: los r\u00EDos de la zona no eran navegables, lo que imped\u00EDa el transporte fluvial, y la cercan\u00EDa a la tribu b\u00E1rbara de los kaskas (o gasgas) que fueron una amenaza permanente y constante para Hattusa. El enclave de Hattusa fue declarado por la Unesco como Patrimonio de la Humanidad en el a\u00F1o 1986, abarcando un \u00E1rea protegida de 268 ha.\u200B"@es . . . . . . . . "\u0397 \u03A7\u03B1\u03C4\u03C4\u03BF\u03CD\u03C3\u03B1 \u03AE\u03C4\u03B1\u03BD \u03B1\u03C1\u03C7\u03B1\u03AF\u03B1 \u03C0\u03CC\u03BB\u03B7 \u03C4\u03B7\u03C2 \u0391\u03BD\u03B1\u03C4\u03BF\u03BB\u03AF\u03B1\u03C2, \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03C4\u03C9\u03BD \u03A7\u03B5\u03C4\u03C4\u03B1\u03AF\u03C9\u03BD, \u03B9\u03BD\u03B4\u03BF\u03B5\u03C5\u03C1\u03C9\u03C0\u03B1\u03CA\u03BA\u03AE\u03C2 \u03C6\u03C5\u03BB\u03AE\u03C2 \u03C0\u03BF\u03C5 \u03B5\u03BC\u03C6\u03B1\u03BD\u03AF\u03C3\u03C4\u03B7\u03BA\u03B5 \u03C3\u03C4\u03B7 \u039C\u03B9\u03BA\u03C1\u03AC \u0391\u03C3\u03AF\u03B1 \u03C0\u03B5\u03C1\u03AF \u03C4\u03B1 2500 \u03C0.\u03A7. \u0392\u03C1\u03AF\u03C3\u03BA\u03B5\u03C4\u03B1\u03B9 \u03C3\u03C4\u03BF \u03C3\u03B7\u03BC\u03B5\u03C1\u03B9\u03BD\u03CC \u039C\u03C0\u03BF\u03B3\u03B9\u03AC\u03B6\u03BA\u03B9\u03BF\u03CA (Bogazk\u00F6y) \u03C4\u03B7\u03C2 \u03A4\u03BF\u03C5\u03C1\u03BA\u03AF\u03B1\u03C2, \u03C0\u03B5\u03C1\u03AF\u03C0\u03BF\u03C5 150 \u03C7\u03B9\u03BB\u03B9\u03CC\u03BC\u03B5\u03C4\u03C1\u03B1 \u03B1\u03BD\u03B1\u03C4\u03BF\u03BB\u03B9\u03BA\u03AC \u03B1\u03C0\u03CC \u03C4\u03B7 \u03C3\u03B7\u03BC\u03B5\u03C1\u03B9\u03BD\u03AE \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03C4\u03B7\u03C2 \u03A4\u03BF\u03C5\u03C1\u03BA\u03AF\u03B1\u03C2 \u0386\u03B3\u03BA\u03C5\u03C1\u03B1. \u0397 \u03A7\u03B1\u03C4\u03C4\u03BF\u03CD\u03C3\u03B1 \u03AD\u03B3\u03B9\u03BD\u03B5 \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03C4\u03C9\u03BD \u03A7\u03B5\u03C4\u03C4\u03B1\u03AF\u03C9\u03BD \u03B1\u03C0\u03CC \u03C4\u03BF\u03BD \u03B2\u03B1\u03C3\u03B9\u03BB\u03B9\u03AC \u03A7\u03B1\u03C4\u03BF\u03C5\u03C3\u03AF\u03BB\u03B9\u03C2 \u0391\u0384 (1586-1556 \u03C0.\u03A7.) \u03BA\u03B1\u03B9 \u03C0\u03B1\u03C1\u03AD\u03BC\u03B5\u03B9\u03BD\u03B5 \u03C0\u03C1\u03C9\u03C4\u03B5\u03CD\u03BF\u03C5\u03C3\u03B1 \u03BA\u03B1\u03B8\u03CE\u03C2 \u03BA\u03B1\u03B9 \u03C4\u03BF \u03BC\u03B5\u03B3\u03B1\u03BB\u03CD\u03C4\u03B5\u03C1\u03BF \u03C0\u03BF\u03BB\u03B9\u03C4\u03B9\u03BA\u03CC \u03BA\u03B1\u03B9 \u03C3\u03C4\u03C1\u03B1\u03C4\u03B9\u03C9\u03C4\u03B9\u03BA\u03CC \u03C4\u03BF\u03C5\u03C2 \u03BA\u03AD\u03BD\u03C4\u03C1\u03BF \u03AD\u03C9\u03C2 \u03C4\u03B7\u03BD \u03C0\u03C4\u03CE\u03C3\u03B7 \u03C4\u03BF\u03C5\u03C2 (12\u03BF\u03C2 \u03B1\u03B9\u03CE\u03BD\u03B1\u03C2 \u03C0.\u03A7.). \u03A3\u03C4\u03B7 \u03C3\u03C5\u03BD\u03AD\u03C7\u03B5\u03B9\u03B1 \u03B5\u03B3\u03BA\u03B1\u03C4\u03B1\u03BB\u03B5\u03AF\u03C6\u03B8\u03B7\u03BA\u03B5. \u0391\u03BA\u03BF\u03BB\u03BF\u03CD\u03B8\u03B7\u03C3\u03B5 \u03BC\u03BF\u03BD\u03AC\u03C7\u03B1 \u03BC\u03B9\u03B1 \u03BC\u03B9\u03BA\u03C1\u03AE \u03B5\u03B3\u03BA\u03B1\u03C4\u03AC\u03C3\u03C4\u03B1\u03C3\u03B7 \u03A6\u03C1\u03C5\u03B3\u03CE\u03BD \u03C4\u03BF\u03BD 8\u03BF \u03B1\u03B9\u03CE\u03BD\u03B1 \u03C0.\u03A7. \u0397 \u03B1\u03C1\u03C7\u03B1\u03AF\u03B1 \u03C0\u03CC\u03BB\u03B7 \u03B5\u03AF\u03C7\u03B5 \u03AD\u03BA\u03C4\u03B1\u03C3\u03B7 \u03C0\u03B5\u03C1\u03AF\u03C0\u03BF\u03C5 1,8 \u03C4\u03B5\u03C4\u03C1\u03B1\u03B3\u03C9\u03BD\u03B9\u03BA\u03AC \u03C7\u03B9\u03BB\u03B9\u03CC\u03BC\u03B5\u03C4\u03C1\u03B1, \u03B1\u03C0\u03CC \u03C4\u03B1 \u03BF\u03C0\u03BF\u03AF\u03B1 \u03C4\u03B1 0.8 \u03BA\u03B1\u03C4\u03B1\u03BB\u03AC\u03BC\u03B2\u03B1\u03BD\u03B5 \u03B7 \u03B1\u03BA\u03C1\u03CC\u03C0\u03BF\u03BB\u03B7 \u03C4\u03B7\u03C2 \u03C0\u03CC\u03BB\u03B7\u03C2 \u03BC\u03B5 \u03C4\u03B1 \u03B2\u03B1\u03C3\u03B9\u03BB\u03B9\u03BA\u03AC \u03B1\u03BD\u03AC\u03BA\u03C4\u03BF\u03C1\u03B1. \u039F \u03B2\u03B1\u03C3\u03B9\u03BB\u03B9\u03AC\u03C2 \u03C4\u03C9\u03BD \u03A7\u03B5\u03C4\u03C4\u03B1\u03AF\u03C9\u03BD \u03A3\u03BF\u03C5\u03C0\u03B9\u03BB\u03BF\u03C5\u03BB\u03B9\u03BF\u03CD\u03BC\u03B1\u03C2 \u0391\u0384 (1344-1322 \u03C0.\u03A7.) \u03C4\u03B7\u03BD \u03BF\u03C7\u03CD\u03C1\u03C9\u03C3\u03B5 \u03BC\u03B5 \u03B9\u03C3\u03C7\u03C5\u03C1\u03AC \u03C4\u03B5\u03AF\u03C7\u03B7, \u03C4\u03B1 \u03BF\u03C0\u03BF\u03AF\u03B1 \u03C3\u03CE\u03B6\u03BF\u03BD\u03C4\u03B1\u03B9 \u03BC\u03AD\u03C7\u03C1\u03B9 \u03C3\u03AE\u03BC\u03B5\u03C1\u03B1."@el . "Hattusa (w literaturze przedmiotu r\u00F3wnie\u017C Hattusas, Hattu\u015Fa\u015F i Hattusza) \u2014 stolica imperium hetyckiego. Obecnie stanowisko archeologiczne po\u0142o\u017Cone w pobli\u017Cu miasta Bo\u011Fazkale w Anatolii, oko\u0142o 145 km od Ankary, w 1986 roku wpisane na list\u0119 \u015Bwiatowego dziedzictwa UNESCO. Miasto zosta\u0142o za\u0142o\u017Cone przed 2000 rokiem p.n.e. przez Hetyt\u00F3w. W XIX i XVIII w. p.n.e. znajdowa\u0142a si\u0119 tu faktoria handlowa zwi\u0105zana z kupieck\u0105 koloni\u0105 asyryjsk\u0105 w Kanesz, po\u0142o\u017Con\u0105 w pobli\u017Cu dzisiejszego K\u00FCltepe. Oko\u0142o XVII wieku p.n.e. miasto zosta\u0142o zdobyte przez kr\u00F3la Anitt\u0119, wywodz\u0105cego si\u0119 z miasta Kussara, kt\u00F3ry zr\u00F3wna\u0142 miasto z ziemi\u0105, przestrzegaj\u0105c nast\u0119pc\u00F3w, by pod gro\u017Ab\u0105 boskiej kary nie wa\u017Cyli si\u0119 go odbudowa\u0107. W po\u0142owie XVII w. p.n.e. kr\u00F3l Labarna z Kussary, kt\u00F3ry przybra\u0142 imi\u0119 Hattusilis I, otoczy\u0142 kamiennymi murami obszar zrujnowanego miasta i w ich obwodzie wzni\u00F3s\u0142 nowe budynki. Hattusa sta\u0142a si\u0119 sto\u0142ecznym miastem hetyckiego pa\u0144stwa. Miasto za\u0142o\u017Cono na \u015Bci\u0119tym wierzcho\u0142ku obronnego z natury wzg\u00F3rza o powierzchni ok. 1,8 km\u00B2. Sk\u0142ada\u0142o si\u0119 z dw\u00F3ch jednostek: wewn\u0119trznej cytadeli z budynkami administracyjnymi i \u015Bwi\u0105tyniami, i w\u0142a\u015Bciwego miasta opasanego murami z trzema pot\u0119\u017Cnymi bramami, do kt\u00F3rych prowadzi\u0142y platformy flankowane zewn\u0119trznymi murami. Zachodnia brama by\u0142a ozdobiona reliefem lwa, wschodnia reliefem wojownika, po\u0142udniowa reliefem sfinksa. Na terenie miasta wzniesiono cztery zespo\u0142y \u015Bwi\u0105tynne. W trakcie bada\u0144 odnaleziono w Hattusie jedn\u0105 z najstarszych kr\u00F3lewskich bibliotek z teren\u00F3w Bliskiego Wschodu, licz\u0105c\u0105 1300 tabliczek. Hattusa zosta\u0142a zdobyta w XI wieku p.n.e. prawdopodobnie przez tak zwane Ludy Morza, i to wydarzenie wi\u0105zane jest z ko\u0144cem istnienia pa\u0144stwa hetyckiego. Inna hipoteza m\u00F3wi, \u017Ce Hetyci sami opu\u015Bcili miasto, zabieraj\u0105c wszystko co mog\u0142oby by\u0107 przydatne ich wrogom, po czym pod\u0142o\u017Cyli ogie\u0144 pod budynki zwi\u0105zane z organami w\u0142adzy. W 1906 roku niemiecki archeolog Hugo Winckler rozpocz\u0105\u0142 tu badania archeologiczne."@pl .