| dbo:abstract
|
- Tielman Susato (též Tylman, narozen kolem 1510/15 – zemřel po roce 1570) byl nizozemský hudební skladatel, hudebník a vydavatel. Podle jména se soudí, že mohl pocházet z některé z obcí jménem Soest, buď ve Vestfálsku, nebo v Nizozemí. Jeho jméno se objevuje v Antverpách roku 1530, tehdy pracoval jako katedrální kaligraf a hráč na dechové nástroje. Roku 1543 založil první nizozemské hudební vydavatelství a se svými kolegy postupně vytvořil z Antverp důležité středisko vydávání hudebních materiálů. Roku 1561 jeho podnik převzal syn Jacob Susato a Tielman se odstěhoval nejdříve do Alkmaaru v severním Holandsku a později do Švédska, kde jeho stopa končí. Jako skladatel Susato vytvořil a vydal několik knih mší a motet v polyfonním stylu. Dále napsal dvě knihy písní určené méně zdatným pěvcům, neboť jsou jen dvouhlasé nebo tříhlasé. Kromě toho psal instrumentální, zejména taneční hudbu, která je dnes nejživější částí jeho odkazu; tato kniha vyšla roku 1551. (cs)
- Tielman Susato (també Tylman) (ca. 1510/15 - després de 1570) fou un compositor, instrumentista i editor flamenc del Renaixement que va treballar a Anvers. No se sap amb certesa on va néixer, però alguns investigadors creuen que, atès que el seu cognom vol dir de Soest, una ciutat d'Alemanya, potser era natural d'aquesta ciutat de Westfàlia. No es coneix gran cosa de la seva infantesa i joventut, i comencen a aparèixer referències a ell en nombrosos arxius d'Anvers vers el 1530 treballant com a cal·lígraf i a la vegada com a instrumentista; els instruments que tenia eren una trompeta, una flauta travessera i algun altre instrument de vent de fusta. Des de 1543 fins a la seva mort treballà com a editor musical, per a la qual cosa va crear la primera editorial de música als Països Baixos: fins llavors la impremta musical només existia a França, Itàlia i Alemanya. Poc més tard, Susato es va associar amb Pierre Phalèse a Lovaina i amb Christophe Plantin, també a Anvers, de manera que els Països Baixos van esdevenir un centre regional important en la publicació de música. És possible que també tingués algun negoci d'instruments; a més, diverses vegades va intentar d'associar-se amb altres editors, però mai amb èxit. El 1561 el seu fill Jacob Susato, que va morir el 1564, es va fer càrrec del negoci editorial. Tielman Susato primer es traslladà a Alkmaar, a Holanda Septentrional i posteriorment a Suècia. La darrera notícia que es té d'ell és de l'any 1570 Susato també era un compositor competent. Va compondre i publicar molts llibres de misses i motets en el típic estil de l'escola francoflamenca. També va compondre dos llibres de chansons que porten l'especificació d'anar destinades a cantors joves i poc experimentats, i són només a dues o tres veus. Les seves publicacions més importants, pel que fa a la difusió, la influència i el ressò que van tenir, van ser els de que eren versions mètriques dels salms en neerlandès utilitzant melodiesde cançons populars a l'època. Van ser immensament coneguts i interpretats als Països Baixos durant el segle xvi. També va ser un prolífic compositor de música instrumental; molta de la seva música encara es continua tocant i enregistrant avui dia. Va produir un llibre de danses l'any 1551 titulat Het derde musyck boexken ... alderhande danserye, que incloïa peces en un estil simple, molt homofònic, però amb uns arranjaments molt artístics i ben trobats. Moltes d'aquestes peces són danses com allemandes, gallardes, etc. Sovint va dedicar les seves publicacions a ciutadans preeminents i destacats de la ciutat. A vegades va publicar llibres contenint només obres d'un sol compositor com en el cas de Manchicourt i de Crecquillon). Sembla que va afavorir força, en especial, als compositors flamencs perquè poguessin publicar les seves obres. També va ser un dels primers a publicar obres del gran compositor del darrer Renaixement que fou Orlando di Lasso. (ca)
- Tielman Susato, auch Tylmann Susato und Tilmann Susato (* um 1510–1515 wahrscheinlich in Soest; † nach 1570 möglicherweise in Schweden), war ein Musikverleger, franko-flämischer Komponist und Instrumentalist der Renaissance. (de)
- 'Tielman Susato' (también Tylman) (c.1510/15 — después de 1570) fue un compositor, instrumentista y editor de música del período renacentista, en Amberes. (es)
- Tielman Susato, né vers 1510-1515 et mort vers 1570, est un imprimeur-libraire en musique, instrumentiste et compositeur, peut-être originaire d'Allemagne, et actif à Anvers aux anciens Pays-Bas. (fr)
- Tielman (or Tylman) Susato (c. 1510/15 – after 1570) was a Renaissance composer, instrumentalist and publisher of music in Antwerp. (en)
- ティールマン・スザート（Tielman Susato、或いはTylman Susato, 1500年頃 - 1562年頃）は、ルネサンス期の作曲家であり、アントウェルペンにおける器楽奏者、出版業者である。彼の誕生の地は不明だが、一部の研究者は、彼の名前の「スザート」が「ゾーストの」を意味していることから、彼がヴェストファーレンのゾースト出身かもしれないと主張している。 若い頃の彼についてはあまり明らかになっていないが、1530年頃より、アントウェルペンに於ける様々な歴史的文書の記述に器楽奏者（彼はトランペット、フルート、を所有していた。）であると同時にカリグラファーとしての姿を現し始める。1543年から死ぬまで彼は楽譜出版者として働き、オランダにおける最初の音楽出版社を創立した。それ以前は、出版は主にイタリア、フランス、ドイツで行われていた。それから間もなくルーヴェンのと同じくアントウェルペンのが加わり、ネーデルランドはその地方に於ける音楽出版の中心地となった。スザートは楽器商も営んでいた可能性がある。彼は幾度か他の出版業者と組合を形成しようと試みたが、全て失敗に終わった。彼の死後、1561年から1564年の間で、時折彼の息子はその出版業を受け継いでしていたが、1564年に亡くなった。 彼は熟達した作曲家でもあった。彼はいくつかのミサ曲やモテット（それらは当時の典型的な模倣的な対位法で書かれた）の曲集を執筆、出版した。彼は、子供やアマチュアの歌い手向けのシャンソン集（二声か三声ほどで書かれている）も2つ書いた。 (ja)
- Tielman Susato, in. formy imienia także Tielmann lub Tylman (ur. ok. 1510/1515, zm. ok. 1570 w Sztokholmie) – kopista muzyczny, , kompozytor, wydawca muzyczny i dyplomata działający w Antwerpii. Przodkowie Tielmana Susato prawdopodobnie pochodzili z Niemiec - nazwisko wskazuje na związek z miastem Soest w Westfalii (ok. 130 km od Kolonii). Pojawiają się niepewne przypuszczenia, że był on synem artysty malarza , autora fresków. Istnieją istotne powody, by przypuszczać, że przyszły kompozytor urodził się w Kolonii. W dwóch publikacjach jest wymieniany jako Tilemannus Susato Agrippinus (odwołanie do starorzymskiej nazwy Kolonii), zaś w r. 1561 jest wzmiankowany jako Thielman Suzato, geboeren van Coeln (urodzony w Kolonii). Niewiele wiadomo o początkach jego życia. W dokumencie z r. 1565 mówi się o nim, że ma ok. 50 lat - stąd podawana data urodzenia ok. 1515, choć bardziej prawdopodobny wydaje się r. 1510, gdyż w r. 1529 został zatrudniony jako kopista muzyczny Bractwa Maryjnego przy katedrze w Antwerpii (a więc już wtedy mimo młodego wieku musiał mieć solidne przygotowanie muzyczne). Od tego momentu zaczyna się też udokumentowana wiedza o Susato, informacje o nim zaczynają pojawiać się w różnych archiwach w Antwerpii. W r. 1531 został członkiem elitarnej kapeli miejskiej jako jeden z 4 muzyków instrumentalistów. Działał w niej do r. 1549, grając na puzonie, trąbce, krummhornie, flecie poprzecznym i prostym. Często też grywał solo na puzonie na nabożeństwach Bractwa Maryjnego, towarzysząc małemu zespołowi wokalnemu (drzeworyt w jego Liber primus missarum z r. 1546 przedstawia czterech mężczyzn, trzech chłopców i puzonistę, najpewniej samego Susato). Jego związek z Bractem Maryjnym stał się jeszcze ściślejszy, kiedy ok. r. 1530 ożenił się z Elizabeth Peltz, siostrą przełożonego Bractwa. Tielman Susato w r. 1541 nawiązał współpracę z dwoma drukarzami z Antwerpii. Byli nimi Hendrik ter Bruggen i Willem van Vissenaken, którzy jednak najpewniej nie mieli żadnego doświadczenia na polu wydawnictw muzycznych. Susato prawdopodobnie pełnił funkcję redaktora muzycznego. Dzięki tej współpracy w r. 1542 ukazała się pierwsza pozycja: Quator vocum musicae modulationes, sygnowana przez Vissenakena, w której obok kompozycji różnych mistrzów niderlandzkich znalazł się też jeden motet autorstwa Susato. Po długim procesie sądowym Susato uzyskał wszystkie udziały w tym przedsiębiorstwie (ale nie czcionki nutowe) i założył własną drukarnię. Od r. 1543 prowadził działalność wydawniczą, publikując utwory muzyczne zarówno własne, jak i innych znanych kompozytorów. Stworzył pierwsze wydawnictwo muzyczne w Niderlandach (wcześniej wydawnictwa muzyczne działały głównie we Włoszech, Francji i Niemczech). 20 lipca 1543 otrzymał pierwszy przywilej wydawniczy ważny na 3 lata. Swoją pierwszą publikację, Vingt et six chansons musicales, dedykował Marii Habsburżance, namiestniczce Niderlandów. Od r. 1546, kiedy jego przywilej wygasł, Susato skierował swoje zainteresowania ku muzyce religijnej, wydając pierwszą księgę mszy i motetów. Prawdopodobnie w tym samym czasie Susato przeszedł do kalwinistów - dokumenty z ostatniego okresu życia Susato wskazują na jego silny związek z tym ruchem. We wrześniu 1549 Susato wraz z innymi instrumentalistami otrzymał dymisję z kapeli miejskiej. Nic dziwnego, że uzyskanie w listopadzie 1549 kolejnego przywileju na wydanie 11 ksiąg chansons wymagało rekomendacji nadwornego kompozytora Benedictusa Appenzellera. Wkrótce do Susato dołączyli inni wydawcy muzyczni: Pierre Phalèse w Leuven (1547) oraz Hubert Waelrant (1554-1555) i Christophe Plantin (1555-1557) w Antwerpii, dzięki czemu Niderlandy stały się regionalnym ośrodkiem wydawniczym dzieł muzycznych. Sam Susato odniósł duży sukces, co umożliwiło mu podjęcie inwestycji w nieruchomości oraz budowę własnego domu Den Cromhorn, gdzie przeniósł w r. 1551 swoje wydawnictwo (łącznie ok. r. 1500 posiadał już 4 domy oraz ziemię w północnych Niderlandach). Sukces zawdzięczał w dużej mierze wysoko usytuowanym przyjaciołom i innym znaczącym osobistościom, którym często dedykował swe publikacje. W latach 1543-1561 Susato wydał 22 księgi chansons (w dwóch seriach), 3 księgi mszy, 19 ksiąg motetów (w dwóch seriach) oraz 11 ksiąg w seriach zatytułowanych Musyck boexken, obejmujących dwie kolekcje niderlandzkich pieśni świeckich, znaną księgę muzyki tanecznej Het derde musyck boexken... alderhande danserye (1551) oraz osiem ksiąg souterliedekens - opracowań psalmów. Jednak ta pozornie krótka lista jest złudna, gdyż wiele z tych wydań było powtarzanych bez zmian, z datą pierwszego wydania na stronie tytułowej. Susato wydawał utwory wielu kompozytorów, którzy nigdy dotąd nie byli publikowani drukiem. Wśród nich są Thomas Crecquillon, Pierre Rocourt, Jean de Hollande, Jean Larchier, Philippe de Wildre, Johannes Castileti, Christian Hollander, Jean Crespe czy Eustache Barbion. Niekiedy całe księgi zawierały utwory tylko jednego kompozytora (np. czy Thomasa Crecquillona). Szczególnie chętnie wydawał utwory kompozytorów flamandzkich z tekstami w języku niderlandzkim i zachęcał ich do pisania tego rodzaju pieśni. Najważniejszą jego publikacją z punktu widzenia rozpowszechnienia i oddziaływania były Souterliedekens Jacoba Clemensa non Papy - metryczne opracowania psalmów w języku niderlandzkim, wykorzystujące melodie ludowe. Były niezwykle popularne w Niderlandach w XVI w. Susato wydawał też utwory Cipriano de Rore, Josquina des Prez oraz był jednym z pierwszych wydawców wielkiego kompozytora późnego renesansu, Orlando di Lasso, wybitnego przedstawiciela IV szkoły niderlandzkiej (obecnie cztery szkoły niderlandzkie zwane są zbiorczo szkołą flamandzką). Susato jako pierwszy wydawca muzyczny rozpowszechnił też na terytorium Niderlandów muzykę mistrzów niemieckich. Susato był również utalentowanym kompozytorem. Wśród jego publikacji część stanowiła jego własne kompozycje, np. dwie księgi dydaktycznych chansons na 2 głosy z opcjonalnym basem, przeznaczone specjalnie dla młodych, niedoświadczonych śpiewaków. Był także płodnym kompozytorem muzyki instrumentalnej. Wiele z niej jest również dzisiaj wykonywanej i nagrywanej. Znany jest jako autor instrumentalnych cykli tanecznych, złożonych z typowych dla epoki Renesansu tańców jak galiarda, pawana, allemande i in. Wydana r. 1551 księga muzyki tanecznej Danserye, zawiera popularne wówczas tańce, ale w artystycznym opracowaniu. Jest prawdopodobne, że Susato zajmował się od r. 1551 też handlem instrumentami muzycznymi. Kilkakrotnie próbował nawiązać współpracę z innymi wydawcami, ale bezskutecznie. Najpóźniej w r. 1558 do wydawnictwa Thielmana Susato dołączył jego syn, Jacob Susato. W r. 1561 przejął wydawnictwo, ale przed wczesną śmiercią w r. 1564, poprzedzającą śmierć ojca, zdążył wydać tylko jedną pozycję, Le premier livre de chansons Orlanda di Lasso. W rezultacie materiały nutowe zostały sprzedane w r. 1566 Christoferowi Plantin. Po przekazaniu wydawnictwa Tielman Susato przeniósł się do Alkmaaru w północnych Niderlandach, gdzie zaczął nowe życie jako komornik i szeryf polderu w regionie Zijpe. Dołączyła do niego córka Klara i jej mąż, pochodzący z Kolonii antrwerpski prawnik i dyplomata Arnold Rosenberger, oboje aktywni kalwiniści. W r. 1564 Susato i jego żona sporządzili testament. 6 sierpnia tegoż roku żona Suzato zmarła. W r. 1567 władze skonfiskowały Susato oraz małżonkom Rosenberger ziemię. W tym czasie Arnold Rosenberger służył jako ambasador na dworze króla szwedzkiego Eryka XIV (na służbę szwedzką wstąpił w r. 1555, stąd pośrednie kontakty Susato ze Szwecją i jej dworem królewskim datują się już od tego czasu). Po śmierci żony Susato został przez swego zięcia wciągnięty w intrygi dyplomatyczne i w latach 1565-1570 utrzymywał ścisłe związki z dworem szwedzkim. W marcu 1565 Susato opuścił północne Niderlandy, gdzie został wybrany in absentia na zarządcę śluz. W lecie 1566 Susato trafił do Szwecji. W czerwcu tego roku uzyskał audiencję u króla Eryka XIV, przekazując mu ważne informacje polityczne, dotyczące misji wysłanników królewskich na dwór Lotaryngii, negocjujących planowane małżeństwo króla Szwecji i księżniczki Lotaryngii oraz śmierci sekretarza królewskiego, Lassa Knutssona. Ostatni znany zapis na temat Tielmana Susato pochodzi z r. czerwca 1570, kiedy to prawdopodobnie zmarł w Sztokholmie. (pl)
- Tielman Susato (o Tilman, Tylman, Tielmann) (1510/15 ca – Anversa, 1570 ca.) è stato un compositore e editore musicale fiammingo. (it)
- Tielman Susato (ook Tylman of Tielmann geschreven) (ca. 1510/15 – ca. 1570), was een (amateur-)componist, stadsspeelman en uitgever van muziekpartituren die actief was in Antwerpen. (nl)
- Тільман Сузато (нід. Tielman Susato, також Thielman, Tylman, Thylman, Tilman або Thilman, близько 1510/1515 — після 1570) — фламандський композитор, інструменталіст і нотний видавець епохи Ренесансу. (uk)
- Тильман Суза́то (нидерл. Tielman Susato, также Thielman, Tylman, Thylman, Tilman или Thilman, ок. 1510/1515, Зост, Вестфалия или Кёльн — после 1570, возможно, Швеция) — фламандский нотоиздатель и композитор. Хотя его место рождения точно неизвестно, некоторые учёные считают им город Зост (нем. Soest), из-за имени «Susato», то есть горожанин Зоста, города в Вестфалии. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Tielman Susato, auch Tylmann Susato und Tilmann Susato (* um 1510–1515 wahrscheinlich in Soest; † nach 1570 möglicherweise in Schweden), war ein Musikverleger, franko-flämischer Komponist und Instrumentalist der Renaissance. (de)
- 'Tielman Susato' (también Tylman) (c.1510/15 — después de 1570) fue un compositor, instrumentista y editor de música del período renacentista, en Amberes. (es)
- Tielman Susato, né vers 1510-1515 et mort vers 1570, est un imprimeur-libraire en musique, instrumentiste et compositeur, peut-être originaire d'Allemagne, et actif à Anvers aux anciens Pays-Bas. (fr)
- Tielman (or Tylman) Susato (c. 1510/15 – after 1570) was a Renaissance composer, instrumentalist and publisher of music in Antwerp. (en)
- Tielman Susato (o Tilman, Tylman, Tielmann) (1510/15 ca – Anversa, 1570 ca.) è stato un compositore e editore musicale fiammingo. (it)
- Tielman Susato (ook Tylman of Tielmann geschreven) (ca. 1510/15 – ca. 1570), was een (amateur-)componist, stadsspeelman en uitgever van muziekpartituren die actief was in Antwerpen. (nl)
- Тільман Сузато (нід. Tielman Susato, також Thielman, Tylman, Thylman, Tilman або Thilman, близько 1510/1515 — після 1570) — фламандський композитор, інструменталіст і нотний видавець епохи Ренесансу. (uk)
- Тильман Суза́то (нидерл. Tielman Susato, также Thielman, Tylman, Thylman, Tilman или Thilman, ок. 1510/1515, Зост, Вестфалия или Кёльн — после 1570, возможно, Швеция) — фламандский нотоиздатель и композитор. Хотя его место рождения точно неизвестно, некоторые учёные считают им город Зост (нем. Soest), из-за имени «Susato», то есть горожанин Зоста, города в Вестфалии. (ru)
- Tielman Susato (també Tylman) (ca. 1510/15 - després de 1570) fou un compositor, instrumentista i editor flamenc del Renaixement que va treballar a Anvers. No se sap amb certesa on va néixer, però alguns investigadors creuen que, atès que el seu cognom vol dir de Soest, una ciutat d'Alemanya, potser era natural d'aquesta ciutat de Westfàlia. (ca)
- Tielman Susato (též Tylman, narozen kolem 1510/15 – zemřel po roce 1570) byl nizozemský hudební skladatel, hudebník a vydavatel. Podle jména se soudí, že mohl pocházet z některé z obcí jménem Soest, buď ve Vestfálsku, nebo v Nizozemí. Jeho jméno se objevuje v Antverpách roku 1530, tehdy pracoval jako katedrální kaligraf a hráč na dechové nástroje. Roku 1543 založil první nizozemské hudební vydavatelství a se svými kolegy postupně vytvořil z Antverp důležité středisko vydávání hudebních materiálů. Roku 1561 jeho podnik převzal syn Jacob Susato a Tielman se odstěhoval nejdříve do Alkmaaru v severním Holandsku a později do Švédska, kde jeho stopa končí. (cs)
- ティールマン・スザート（Tielman Susato、或いはTylman Susato, 1500年頃 - 1562年頃）は、ルネサンス期の作曲家であり、アントウェルペンにおける器楽奏者、出版業者である。彼の誕生の地は不明だが、一部の研究者は、彼の名前の「スザート」が「ゾーストの」を意味していることから、彼がヴェストファーレンのゾースト出身かもしれないと主張している。 若い頃の彼についてはあまり明らかになっていないが、1530年頃より、アントウェルペンに於ける様々な歴史的文書の記述に器楽奏者（彼はトランペット、フルート、を所有していた。）であると同時にカリグラファーとしての姿を現し始める。1543年から死ぬまで彼は楽譜出版者として働き、オランダにおける最初の音楽出版社を創立した。それ以前は、出版は主にイタリア、フランス、ドイツで行われていた。それから間もなくルーヴェンのと同じくアントウェルペンのが加わり、ネーデルランドはその地方に於ける音楽出版の中心地となった。スザートは楽器商も営んでいた可能性がある。彼は幾度か他の出版業者と組合を形成しようと試みたが、全て失敗に終わった。彼の死後、1561年から1564年の間で、時折彼の息子はその出版業を受け継いでしていたが、1564年に亡くなった。 (ja)
- Tielman Susato, in. formy imienia także Tielmann lub Tylman (ur. ok. 1510/1515, zm. ok. 1570 w Sztokholmie) – kopista muzyczny, , kompozytor, wydawca muzyczny i dyplomata działający w Antwerpii. Przodkowie Tielmana Susato prawdopodobnie pochodzili z Niemiec - nazwisko wskazuje na związek z miastem Soest w Westfalii (ok. 130 km od Kolonii). Pojawiają się niepewne przypuszczenia, że był on synem artysty malarza , autora fresków. Istnieją istotne powody, by przypuszczać, że przyszły kompozytor urodził się w Kolonii. W dwóch publikacjach jest wymieniany jako Tilemannus Susato Agrippinus (odwołanie do starorzymskiej nazwy Kolonii), zaś w r. 1561 jest wzmiankowany jako Thielman Suzato, geboeren van Coeln (urodzony w Kolonii). (pl)
|
