| dbo:abstract
|
- Teodor Gaza (en llatí Theodorus Gazes, en grec Θεόδωρος Γαζῆς, de vegades incorrectament anomenat Teodor de Gaza) fou un humanista i un dels darrers escriptors romans d'Orient. Era nadiu de Tessalònica (alguns el suposaven erròniament d'Atenes), on va néixer aproximadament l'any 1400, quan la seva ciutat esta en mans dels otomans durant el primer període de l'Imperi Otomà (que va tornar a mans de l'Imperi Romà d'Orient el 1403), però va fugir a Itàlia (a Màntua) quan la seva ciutat fou ocupada altre cop pels otomans el 1430. Va estudiar llatí sota Vittorino da Feltre i el 1439 va anar al concili de Florència; el 1440 era a Siena i més tard es va establir a Ferrara on fou professor de grec a la universitat entre 1441 i 1450 sota el duc Lionel, i va fer diverses traduccions d'obres clàssiques com Politica d'Aristòtil i la Ilíada d'Homer. El 1450 fou convidat a Roma pel papa Nicolau V on va fer més traduccions al llatí, i a la mort del papa el 1456 va anar a Nàpols on va rebre una pensió del rei Alfons el Magnànim al que fou recomanat pel secretari Panonnita. A la mort d'Alfons el 1458 va tornar a Roma i va quedar sota el patronatge del cardenal Bessarió mercès al qual va obtenir un benefici i una concessió de terres al sud del Regne de Nàpols, probablement a la Pulla o a Calàbria però el benefici era molt reduït i la seva tasca de traducció no quedava recompensada. El Papa Sixt IV li va donar una recompensa tan petita per la traducció de l'obra De Historia Animalium d'Aristòtil, que es diu que la va tirar al riu Tíber. Quan Georgios Gemistos Plethon va emprendre una campanya contra l'aristotelisme (estava a favor del platonisme), Teodor Gaza va iniciar una campanya en defensa d'aquesta doctrina filosòfica, i va fundar a Ferrara una acadèmia per a contrarestar les doctrines que Plethon predicava des de la seva acadèmia de Florència. Es va retirar a la seva finca i allí va morir uns anys després, el 1478. Les seves traduccions van ser elogiades per Hermolao Barbaro. (ca)
- ثيودوروس غازا (1398 - 1475) ( بالإنجليزية: Theodorus Gaza، وباليونانية : Θεόδωρος Γαζῆς)كان واحد من أهم العلماء اليونانيون في القرن الخامس عشر، وكذلك كان المترجم لأعمال أرسطو في العلوم الطبيعية، ومدافع عن حقوق الإنسان. وتم تكريمه بتسميه نبات الغازانيا بهذا الاسم. (ar)
- Ο Θεόδωρος Γαζής (περ. 1398 - 1475), ο επονομαζόμενος Θεσσαλονικεύς ή Thessalonicensis στα λατινικά, ήταν Έλληνας ουμανιστής, μεταφραστής του Αριστοτέλη, επιστήμονας και λόγιος του 15ου αιώνα. (el)
- Theodorus Gaza (1398-1475) (naskiĝis en Tesaloniko, en la 1398 - mortis en San Giovanni a Piro, Kampanio, en la 1475) estis greka humanisto, helenisto kaj tradukisto de Aristotelo, krom esti unu el la akademiuloj multe influintaj la konadon dum la Renesanco. Post la Sieĝo de Konstantinopolo fare de la turkoj, en 1430, li fuĝis al Italio. Dum tri jaroj li loĝis en Mantovo kie li kompetente lernis la latinan helpe de Vittorino da Feltre (1378-1446), kaj perlaboris la vivon oferante lecionojn pri la greka, kaj kopiante manuskriptojn de la antikvaj klasikuloj. En 1447, li fariĝis profesoro pri la greka en la ĵus fondita Universitato de Ferrara, kien alvenis granda nombro da studentoj de ĉiuj partoj el Italio, kiuj estis altiritaj de lia famo kiel instruisto. Li partoprenis en la konsilioj de Sieno (1423), Ferrara (1438) kaj Florenco (1439), kie li celis la repaciĝon inter la greka kaj itala eklezioj. En 1450, invitita de la papo Nikolao la 5-a, li venis al Romo, kie li restis kelkjare subtenata de sia patrono kaj farante tradukojn de Aristotelo kaj de aliaj grekaj aŭtoroj. Tie li konatiĝis ankaŭ kun la kardinalo Basilius Bessarion. Post la morto de la papo, kaj nekapablante gajni la vivon en Romo, Gaza translokiĝis al Napolo, kie, dum du jaroj (1456-1458), li ĝuis la patronecon de Alfonso, la Grandanima (1396-1458). (eo)
- Theodorus Gaza (mittelgriechisch Θεόδωρος Γαζῆς Theódōros Gazḗs, lateinisch auch Thessalonicensis, Thessaloniceus, italienisch Teodoro Gaza; * um 1410 in Thessaloniki; † um 1475 in San Giovanni a Piro in Kampanien) war ein byzantinischer Emigrant. Er war Humanist, Übersetzer und einer der Wiedererwecker der griechischen Literatur in Italien. (de)
- Teodoro Gaza o Theodore Gazis (en griego, Θεόδωρος Γαζῆς, Theodoros Gazis; en italiano, Teodoro Gaza; en latín, Theodorus Gazes), también llamado por el epíteto Thessalonicensis (en latín) y Thessalonikeus (en griego) (c. 1398 -. c 1475), fue un humanista griego y traductor de Aristóteles, uno de los eruditos griegos que lideró la reactivación en el siglo XV del estudio de las lenguas clásicas que hará posible el Renacimiento. (es)
- Théodore Gaza (grec : Θεόδωρος Γαζής, latin : Theodorus Gazæ) (v. 1400 - v. 1478) est un traducteur, philosophe et grammairien grec du XVe siècle. (fr)
- Theodorus Gaza (Greek: Θεόδωρος Γαζῆς, Theodoros Gazis; Italian: Teodoro Gaza; Latin: Theodorus Gazes), also called Theodore Gazis or by the epithet Thessalonicensis (in Latin) and Thessalonikeus (in Greek) (c. 1398 – c. 1475), was a Greek humanist and translator of Aristotle, one of the Greek scholars who were the leaders of the revival of learning in the 15th century (the Palaeologan Renaissance). (en)
- Teodor Gaza lub Gazes (ok. 1398 - 1476; gr.: Θεόδωρος Γαζῆς, Theodoros Gazes; wł.: Teodoro Gaza, łac.: Theodorus Gazes, gen: Theodori Gazae) – grecki filolog i humanista, tłumacz Arystotelesa. (pl)
- Theodorus Gaza (Grieks: Θεόδωρος Γαζής, Theodoros Gazes) (1400-1475) was een van de Griekse geleerden die de leiders waren van de herleving van geleerdheid in Constantinopel in de 15e eeuw. Hij werd geboren in Thessaloniki. Bij de inname van zijn geboortestad door de Turken in 1430 vluchtte hij naar Italië. Tijdens een driejarig verblijf in Mantua verwierf hij snel degelijke kennis van het Latijn, dankzij het onderwijs van Vittorino da Feltre, hem ondertussen ondersteunend met lessen Grieks, en door manuscripten van de oude schrijvers uit de klassieke oudheid te kopiëren. In 1447 werd hij hoogleraar Grieks aan de onlangs opgerichte Universiteit van Ferrara, waarnaar de studenten in groten getale uit alle delen van Italië door zijn bekendheid als leraar werden aangetrokken. Hij nam eveneens deel aan de concilies in Siena (1423), Ferrara (1438) en Florence (1439), met het doel om een verzoening tussen de Griekse en Romeinse Kerken te bewerkstelligen. In 1450 kwam hij op uitnodiging van Paus Nicolaas V naar Rome, waar hij enkele jaren verbleef en zich toelegde op het maken van vertalingen van Aristoteles en andere Griekse auteurs. Na de dood van Nicolaas (1455), wat het onmogelijk maakte nog langer in Rome te wonen, verhuisde Gaza naar Napels, waar hij bescherming kreeg van koning Alfons de Grootmoedige Alfons V van Aragón. Kort na zijn vertrek daar verwierf hij met hulp van kardinaal Bessarion een prebende in Calabrië, waar hij zijn laatste jaren doorbracht, en waar hij tevens stierf in 1475. Gaza stond hoog in aanzien bij het merendeel van zijn tijdgenoten, maar nog steeds stond hij hoger in aanzien bij de geleerden van de volgende generatie. Zijn Griekse grammatica (in vier boeken), geschreven in het Grieks, werd als eerst gedrukt in Venetië in 1495, en gedeeltelijk vertaald door Erasmus in 1521. Hoewel gebrekkig, met name het gedeelte over syntaxis, was het lange tijd een belangrijk handboek. Zijn vertalingen in het Latijn zijn zeer talrijk, en omvatten onder andere:
* Problemata, de partibus animalium en De generatione animalium van Aristoteles
* Historia plantarum van Theophrastus
* Problemata van Alexander van Aphrodisias
* De instruendis aciebus van Aelianus
* De compositione verborum van Dionysius van Halicarnassus
* enkele preken van Johannes Chrysostomus Ook vertaalde hij Cicero's De senectute en Somnium Scipionis in het Grieks, met veel succes volgens Erasmus, met meer elegantie dan nauwkeurigheid, volgens het afstandelijkere oordeel van moderne geleerden. Hij was tevens de auteur van twee kleine verhandelingen, getiteld De mensibus en De origine Turcarum (nl)
- Teodoro Gaza (Tessalonica, 1415 circa – San Giovanni a Piro, 1475) è stato un umanista e traduttore bizantino. (it)
- Феодор Гази́c (Газа, греч. Θεώδορος Γαζής, лат. Thessalonicensis на греческом и латинском Θεσσαλονικεύς-Фессалоникиец; около 1370 — 1475) — греческий гуманист и переводчик Аристотеля. (ru)
- Theodorus Gaza, född omkring 1400, död omkring 1478, var en grekisk humanist. Gaza kom 1440 från Konstantinopel till Italien, där han blev professor först i Ferrara, sedan 1451 i Rom. Gaza verkade genom talrika översättningar till latin för kännedomen om de grekiska författarna, bland annat översatte han år 1483 "Peri fyton historia" (av Theofrastos, den första vetenskapliga boken om botanik). Han skrev själv en grekisk grammatik och åtskilliga smärre filosofiska verk, bland annat De fato (utgiven av J. W. Taylor). Gaza dog som abbot för ett kloster i Kalabrien. (sv)
- Teodoro Gaza (ca. 1398 – ca. 1475) (em grego: Θεόδωρος Γαζής; em latim: Theodorus Gazes), também Teodoro Gazis ou Teodoro Tessalonicense foi um humanista grego, um tradutor de Aristóteles e um dos acadêmicos gregos que foram líderes do renascimento do conhecimento no século XV na chamada . (pt)
|
| rdfs:comment
|
- ثيودوروس غازا (1398 - 1475) ( بالإنجليزية: Theodorus Gaza، وباليونانية : Θεόδωρος Γαζῆς)كان واحد من أهم العلماء اليونانيون في القرن الخامس عشر، وكذلك كان المترجم لأعمال أرسطو في العلوم الطبيعية، ومدافع عن حقوق الإنسان. وتم تكريمه بتسميه نبات الغازانيا بهذا الاسم. (ar)
- Ο Θεόδωρος Γαζής (περ. 1398 - 1475), ο επονομαζόμενος Θεσσαλονικεύς ή Thessalonicensis στα λατινικά, ήταν Έλληνας ουμανιστής, μεταφραστής του Αριστοτέλη, επιστήμονας και λόγιος του 15ου αιώνα. (el)
- Theodorus Gaza (mittelgriechisch Θεόδωρος Γαζῆς Theódōros Gazḗs, lateinisch auch Thessalonicensis, Thessaloniceus, italienisch Teodoro Gaza; * um 1410 in Thessaloniki; † um 1475 in San Giovanni a Piro in Kampanien) war ein byzantinischer Emigrant. Er war Humanist, Übersetzer und einer der Wiedererwecker der griechischen Literatur in Italien. (de)
- Teodoro Gaza o Theodore Gazis (en griego, Θεόδωρος Γαζῆς, Theodoros Gazis; en italiano, Teodoro Gaza; en latín, Theodorus Gazes), también llamado por el epíteto Thessalonicensis (en latín) y Thessalonikeus (en griego) (c. 1398 -. c 1475), fue un humanista griego y traductor de Aristóteles, uno de los eruditos griegos que lideró la reactivación en el siglo XV del estudio de las lenguas clásicas que hará posible el Renacimiento. (es)
- Théodore Gaza (grec : Θεόδωρος Γαζής, latin : Theodorus Gazæ) (v. 1400 - v. 1478) est un traducteur, philosophe et grammairien grec du XVe siècle. (fr)
- Theodorus Gaza (Greek: Θεόδωρος Γαζῆς, Theodoros Gazis; Italian: Teodoro Gaza; Latin: Theodorus Gazes), also called Theodore Gazis or by the epithet Thessalonicensis (in Latin) and Thessalonikeus (in Greek) (c. 1398 – c. 1475), was a Greek humanist and translator of Aristotle, one of the Greek scholars who were the leaders of the revival of learning in the 15th century (the Palaeologan Renaissance). (en)
- Teodor Gaza lub Gazes (ok. 1398 - 1476; gr.: Θεόδωρος Γαζῆς, Theodoros Gazes; wł.: Teodoro Gaza, łac.: Theodorus Gazes, gen: Theodori Gazae) – grecki filolog i humanista, tłumacz Arystotelesa. (pl)
- Teodoro Gaza (Tessalonica, 1415 circa – San Giovanni a Piro, 1475) è stato un umanista e traduttore bizantino. (it)
- Феодор Гази́c (Газа, греч. Θεώδορος Γαζής, лат. Thessalonicensis на греческом и латинском Θεσσαλονικεύς-Фессалоникиец; около 1370 — 1475) — греческий гуманист и переводчик Аристотеля. (ru)
- Theodorus Gaza, född omkring 1400, död omkring 1478, var en grekisk humanist. Gaza kom 1440 från Konstantinopel till Italien, där han blev professor först i Ferrara, sedan 1451 i Rom. Gaza verkade genom talrika översättningar till latin för kännedomen om de grekiska författarna, bland annat översatte han år 1483 "Peri fyton historia" (av Theofrastos, den första vetenskapliga boken om botanik). Han skrev själv en grekisk grammatik och åtskilliga smärre filosofiska verk, bland annat De fato (utgiven av J. W. Taylor). Gaza dog som abbot för ett kloster i Kalabrien. (sv)
- Teodoro Gaza (ca. 1398 – ca. 1475) (em grego: Θεόδωρος Γαζής; em latim: Theodorus Gazes), também Teodoro Gazis ou Teodoro Tessalonicense foi um humanista grego, um tradutor de Aristóteles e um dos acadêmicos gregos que foram líderes do renascimento do conhecimento no século XV na chamada . (pt)
- Teodor Gaza (en llatí Theodorus Gazes, en grec Θεόδωρος Γαζῆς, de vegades incorrectament anomenat Teodor de Gaza) fou un humanista i un dels darrers escriptors romans d'Orient. Era nadiu de Tessalònica (alguns el suposaven erròniament d'Atenes), on va néixer aproximadament l'any 1400, quan la seva ciutat esta en mans dels otomans durant el primer període de l'Imperi Otomà (que va tornar a mans de l'Imperi Romà d'Orient el 1403), però va fugir a Itàlia (a Màntua) quan la seva ciutat fou ocupada altre cop pels otomans el 1430. Va estudiar llatí sota Vittorino da Feltre i el 1439 va anar al concili de Florència; el 1440 era a Siena i més tard es va establir a Ferrara on fou professor de grec a la universitat entre 1441 i 1450 sota el duc Lionel, i va fer diverses traduccions d'obres clàssique (ca)
- Theodorus Gaza (1398-1475) (naskiĝis en Tesaloniko, en la 1398 - mortis en San Giovanni a Piro, Kampanio, en la 1475) estis greka humanisto, helenisto kaj tradukisto de Aristotelo, krom esti unu el la akademiuloj multe influintaj la konadon dum la Renesanco. (eo)
- Theodorus Gaza (Grieks: Θεόδωρος Γαζής, Theodoros Gazes) (1400-1475) was een van de Griekse geleerden die de leiders waren van de herleving van geleerdheid in Constantinopel in de 15e eeuw. Hij werd geboren in Thessaloniki. Bij de inname van zijn geboortestad door de Turken in 1430 vluchtte hij naar Italië. Tijdens een driejarig verblijf in Mantua verwierf hij snel degelijke kennis van het Latijn, dankzij het onderwijs van Vittorino da Feltre, hem ondertussen ondersteunend met lessen Grieks, en door manuscripten van de oude schrijvers uit de klassieke oudheid te kopiëren. (nl)
|
