| dbo:abstract
|
- Al-Màlika Ísmat-ad-Din Umm-Khalil (o Walidat-Khalil) Xàjar-ad-Durr (àrab: الملكة عصمة الدين أم خليل (والدة خليل) شجر الدر, al-Malika ʿIṣmat ad-Dīn Umm Ḫalīl (Wālidat Ḫalīl) Xajar ad-Durr), més coneguda simplement com a Xàjar-ad-Durr (literalment ‘Collar de Perles’) o com Umm-Khalil o Wàlidat-Khalil (literalment ‘mare de Khalil’, en referència al fill tingut amb el sultà as-Sàlih Ayyub) (morta en 1257) fou una reina aiúbida, vídua d'as-Sàlih Ayyub, mort en 1249. Era d'origen servil, i havia estat comprada pel seu futur marit al Llevant (quan encara no era sultà), li va donar un fill, Khalil (as-Sàlih es va casar amb Xàjar-ad-Durr després de nàixer Khalil), i el va acompanyar en la detenció que va patir as-Sàlih el 1239, quan fou capturat a Nablús i tancat a Kerak durant la lluita amb el seu germà al-Àdil (128-1240). També el van acompanyar a aquesta presó el mameluc Rukn-ad-Din Baybars (sense relació amb el futur sultà Baybars I) i el seu fill Khalil. A l'any següent va esdevenir sultà i va anar amb ell i el fill al Caire (i també amb Baybars). Allí Khalil va rebre el títol d'al-Mansur, però va morir posteriorment abans que el seu pare. L'abril de 1249 as-Sàlih es va posar malalt estant a Síria i va tornar a Egipte establint-se a Ashmum-Tanah, prop de Damiata quan va saber que el rei Lluís IX de França preparava una croada a Xipre en contra d'Egipte. El juny de 1249 els croats van desembarcar a Damiata i el sultà es va fixar a la ciutat d'al-Mansura on va morir el 22 de novembre de 1249. La vídua va informar de la mort al cap de l'exèrcit Fakhr-ad-Din Yússuf ibn Xaykh aix-Xuyukh i a Tawaixi Jamal-ad-Din Muhsin, cap dels eunucs que dirigien el palau, i davant de la situació que vivia el país es va decidir amagar la mort del sultà; el seu cos fou transportat en secret al castell de l'illa al-Rudah, al Nil. No s'havia dictat cap disposició per la successió i un alt dignatari, el cap dels mamelucs del difunt, Faris ad-Din Aktai fou enviat a Hasankeyf (Hisn Kayfa) per cridar al tron al fill Turan-Xah ibn as-Sàlih Ayyub. Abans de morir, Xàjar-ad-Durr havia fet signar al sultà diversos papers en blanc que ara va utilitzar junt amb Fakhr al-Din per emetre decrets i dona ordres reials com si el sultà fos viu, doncs el poble i la major part dels oficials pensaven que el sultà estava malalt i no sabien que era mort; en un d'aquests decrets el sultà "malalt" ordenava als alts oficials, mamelucs i militars de fer jurament de fidelitat al seu fill i hereu Turan-Xah i a l'atabeg Fakhr ad-Din Yussuf. La notícia de la mort del sultà fou coneguda pels croats a Damiata, no se sap com. Això, i l'arribada de reforços dirigits per Alfons comte de Poitou, germà del rei Lluís IX el Sant, els va encoratjar i van decidir avançar cap al Caire. Una força manada per Robert I d'Artois, germà del rei, va creuar el canal d'Ashmum (modern Albahr Alsaghir) i va atacar el campament egipci a Gideila a uns 3 km d'al-Mansurah. Fakhr al-Din va morir en aquest sobtat atac dels croats que llavors van avançar cap al-Mansurah. Xàjar al-Durr i el mameluc Baibars van planejar la defensa de la ciutat i la força croada va quedar atrapada dins la vila i Robert d'Artois va resultar mort, quedant la força cristiana aniquilada per una força egípcia i la població de la ciutat sota la direcció de tres mamelus: Bàybars al-Bundukdarí, Izz-ad-Din Àybak i Qalàwun al-Alfi. El febrer de 1250 arribava des de Hisn Kayfa el sultà al-Muazzam Turan-Xah i era entronitzat com al-Màlik Turan-Xah. No va tenir temps d'anar al Caire. Xàjar-ad-Durr va considerar que havia arribat el relleu i va fer publica la mort del seu marit. Turan-Xah es va dirigir cap al-Mansura con el 6 d'abril de 1250 els croats van acabar totalment derrotats a la batalla de Fariskur i el rei Lluís IX fou fet presoner. Turan-Xah es va adonar de seguida que no podria gaudir plenament del poder mentre els mamelucs de la guàrdia del seu pare i la reina Xàjar al-Durr tinguessin algun paper. Així que va començar a detenir alguns oficials i en va substituir altres per gent que havien vingut amb ell des del Diyar Bakr. Després va enviar un missatge a la reina, que era a Jerusalem, a la que convidava a entregar-li totes les riqueses i joies que havien estat del seu pare; le petició i sobretot les maneres de Turan-Xah van molestar profundament a la reina i va fer part del seu malestar als mamelucs, denunciant les amenaces i ingratitud de Turan-Xah. Els mamelucs i en especial Faris ad-Din Aktai, es van posar furiosos. D'altra banda Turan-Xah era addicte a la beguda i quan bevia maltractava als que havien estat els criats i mamelucs del seu pare. Així un grup de mamelucs el va assassinar a Fariskur l'1 de maig de 1250 després de regnar efectivament només tres mesos. L'endemà Xàjar ad-Durr era posada al tron pels mamelucs i els principals amirs, però el canvi de posició va quedar marcat pel nomenament del mameluc Izz-ad-Din Àybak at-Turkumaní en qualitat d'atabak al-asakir (comandant en cap). La reina, que ara era a la ciutadella de la Muntanya al Caire, va acceptar i va agafar el nom reial d'al-Màlika Ismat-ad-Din Umm-Khalil Xàjar-ad-Durr, amb alguns títols més com màlikat al-muslimín (‘reina dels musulmans’) i sobretot wàlidat al-Màlik al-Mansur Khalil amir al-muminín (‘mare d'al-Màlik al-Mansur Khalil emir dels creients’) del que derivava la seva legitimitat i amb el qual fou esmentada a la khutba del divendres (umm al-Màlik Khalil, ‘mare d'al-Malik Khalil’) i sahíbat al-Màlik as-Sàlih (‘esposa d'al-Màlik as-Sàlih’). Es van encunyar monedes amb els seus títols i signava els decrets com Wàlidat-Khalil. Poc temps després l'amir Hussam al-Din fou enviat a entrevistar-se amb el rei Lluís IX de França que estava empresonat a al-Mansurah i se li va permetre abandonar Egipte viu després de pagar la meitat del rescat que se li havia imposat i l'entrega de Damiata. Aquesta fou entregada als egipcis i Lluís IX va salpar cap a Acre el 8 de maig de 1250 junt amb 12.000 expresoners. Per aquests dies va arribar a Síria la notícia de la mort del sultà Turan-Xah i l'entronització de Xàjar ad-Durr. Els amirs de Síria eren convidats a anar al Caire a fer homenatge a la reina. Però encapçalats pel príncep aiúbida d'Alep an-Nàssir Yússuf ibn al-Aziz (1236-1260) es van negar al reconeixement. an-Nàssir es va apoderar de Damasc entregat pels amirs. Els amirs lleials als aiubites a Egipte foren arrestats en revenja. El califa abbàssida de Bagdad, al-Mustàssim, també va refusar reconèixer a la reina i el seu reconeixement era l'únic que l'època donava legitimitat. Així els mamelucs van decidir posar final a la dinastia i proclamar sultà a Àybak com al-Malik al-Muizz (11 de juliol del 1250). Aquest es va casar amb la reina que va abdicar en favor seu. Àybak es va declarar el representant abbàssida a Egipte per satisfer el califa. Per aturar la revolta siriana va nomenar a un infant aiubita conegut com al-Malik Musa (de la branca dels aiubites del Iemen) com a co-sultà. Però aquest infant no tenia cap poder i els amirs i aiubites sirians no ho van acceptar i va esclatar la guerra; el califa abbàssida, amoïnat per una possible incursió mongola, va intentar imposar la pau i finalment es va arribar a un acord quan l'exèrcit mameluc es va mostrar superior: el sud de Palestina, incloent Gaza i Jerusalem, i la costa de Síria, quedaria subjecte al govern del Caire. Amb aquest tractat els mamelucs egipcis van adquirir nous territoris i van aconseguir el reconeixement del seu estat. Durant aquest conflicte que es va acabar el 1254, es va produir (1253) una revolta a l'Alt Egipte i a l'Egipte Mitjà dirigida per Hisn al-Din Thalab que fou aplanada pel vell mameluc Faris ad-Din Aktai al-Djamadar, cap dels mamelucs del sultà aiubita as-Sàlih Ayyub coneguts com a salihiyya. El 1254 aquest mameluc es va proclamar co-sultà, i va contractar un matrimoni polític amb una princesa aiubita exigint que residís a la ciutadella del Caire. Aquest creixent poder de la facció dels mamelucs Salihiyya (dins dels bahrites o bahriyya), els membres de la qual eren partidaris de la reina Xàjar ad-Durr, va provocar el temor d'Àybak que va enviar al seu mameluc Qútuz (els mamelucs d'Àybak formaven la facció dels Muiziyya) que va assassinar Aktai; els salihiyya es van haver d'exiliar a Síria, amb An-Nàssir Yússuf ibn al-Aziz; entre els exiliats hi havia destacats mamelucs com Bàybars i Qalàwun. Àybak va esdevenir líder absolut d'Egipte. El 1257 va esclatar una forta disputa entre el sultà Àybak i Xàjar. Entre altres coses aquesta li demanava a Àybak no sols que no veiés a la seva altra dona, Umm Ali (que fou la mare del sultà al-Mansur Alí), sinó que se'n divorciés; però Àybak buscava l'aliança contra un amir amb poder suficient per ajudar-lo davant la possible amenaça dels mamelucs que havien fugit a Síria i en comptes de divorciar-se es va casar per tercera vegada amb la filla de Badr ad-Din Lulu, atabeg de Mossul. Badr-ad-Din Lulu va advertir a Àybak que Xàjar ad-Durr estava en contacte amb An-Nàssir Yússuf a Damasc i la reina va percebre el risc i a més a causa de la boda es considerava traïda per Àybak, al que havia fet sultà, i el va fer assassinar per uns servidors mentre es banyava (10 d'abril del 1257). La reina va informar que Àybak havia mort durant la nit de manera sobtada però els seus mamelucs (els Muiziyya) dirigits per Qútuz, no la van creure i els servidors involucrats van confessar sota tortura. La reina fou arrestada i els mamelucs d'Àybak la volien matar però fou protegida per mamelucs salihyya i posada en seguretat a la Torre Roja on va romandre junt amb els servidors implicats. El fill d'Àybak, de 15 anys, al-Mansur Alí, fou instal·lat com a nou sultà. Shajar al-Durr fou finalment morta pels criats d'al-Mansur Ali i de la seva mare; el seu cos despullat fou deixat abandonat fora de la ciutadella; els servidors implicats en al mort d'Àybak foren executats. Fou enterrada en una tomba no lluny de la mesquita de Tulun. (ca)
- Šagrat Al Durr, také Šagrat Al-Durr, arabsky شجر الدر ("Strom z perel"), panovnické jméno al-Malikah Ismat ad-Din Umm-Khalil al-Šagrat Durr (arabsky: الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر ), přezdívka أم خليل, Umm Khalil, matka Khalil, zemřela 1257 Káhira), byla manželka egyptského sultána . Po smrti svého manžela a po zavraždění jeho syna, sultána , se v roce 1250 stala na necelé tři měsíce vládkyní Egypta, přičemž používala titul sultán. Od roku 1250 do roku 1257 byla spoluvládkyní svého dalšího manžela, mamlúckého egyptského sultána . Významně se zapsala do historie sedmé křižové výpravy, když se spolupodílela na porážce křižáckých vojsk. (cs)
- شجر الدرّ (أو شجرة الدّر)، (ت 1257) الملقبة بعصمة الدين أم خليل، خوارزمية الأصل، وقيل أنها أرمينية أو تركية.كانت جارية اشتراها السلطان الصالح نجم الدين أيوب، وحظيت عنده بمكانة عالية حتى أعتقها وتزوجها وأنجبت منه ابنها الذي توفي في 2 من صفر 648 هـ (مايو 1250م). تولت عرش مصر لمدة ثمانين يومًا بمبايعة من المماليك وأعيان الدولة بعد وفاة السلطان الصالح أيوب، ثم تنازلت عن العرش لزوجها المعز أيبك التركماني سنة 648 هـ (1250م). لعبت دورًا تاريخيًا هامًا أثناء الحملة الصليبية السابعة على مصر وخلال معركة المنصورة. (ar)
- Schadschar ad-Durr (arabisch شجر الدر, DMG Šaǧar ad-Durr, ägyptisch-Arabisch Sheger ed Durr; † 12. April oder 2./3. Mai 1257) war für wenige Tage im Jahr 1250, vom 2. Mai bis 31. Juli, die erste und bis heute einzige selbstständige Herrscherin des islamischen Ägypten. (de)
- Chajar ad-Durr (ou Chagarat al-Durr, ou Shajar al-Durr « arbre de perles » ; ? - 28 avril 1257) est une esclave devenue favorite du sultan ayyoubide d'Égypte As-Salih Ayyûb. Elle a ensuite régné avec le titre de sultan du 2 ou 4 mai 1250 au 30 juillet 1250 avec le titre de Walidat al-Khalil. Elle meurt le 28 avril 1257, battue à mort par les servantes de l’ancienne compagne de son deuxième mari.Des historiens français rendirent hommage à la sagesse et haute intelligence politique de cette souveraine « qui s'égala soudain aux meilleurs hommes d'État tandis que d'autres relativisent son rôle ». (fr)
- Shajar al-Durr (en árabe: "Árbol de Perlas") (Nombre real: al-Malika `Aṣmat ad-Dīn Umm-Khalīl Shajar ad-Durr (en árabe: الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر) (apodado: أم خليل, Umm Khalil; madre de Khalil)) (? - 28 de abril de 1257, El Cairo) fue la segunda mujer musulmana (después de Razia Sultan de Delhi) en convertirse en monarca por derecho propio, no consorte o regente, en la historia islámica, aunque antes dos soberanas yemeníes las precedieron como cogobernantes reconocidas, disfrutando, al contrario que ellas, de largos y prestigiados reinados primero junto a sus esposos y después solas: Asma bint Shihab y su nuera Arwa al-Sulayhi. Shajar al-Durr fue la esposa de As-Sálih Ayyub, sultán de Egipto de la Dinastía ayubí y más tarde de Izz al-Din Aybak, sultán de Egipto de la dinastía Bahri. En asuntos políticos, Shajar al-Durr jugó un papel crucial después de la muerte de su primer marido durante la Séptima Cruzada contra Egipto (1249-1250). Se convirtió en la sultana de Egipto el 2 de mayo de 1250, marcando el final del reinado ayubí y el comienzo de la época mameluca. Hay varias teorías sobre las raíces étnicas de Shajar al-Durr. Muchos historiadores musulmanes creían que era de origen beduino, circasiano, griego o turco, mientras algunos creían que era de origen armenio. (es)
- Syajar ad-Durr (Arabic: شجر الدر, "Tree of Pearls") (Nama kerajaan: al-Malikah `Ashmatuddīn Ummu Khalīl Syajaruddurr (Arab: الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر) (: أم خليل, Ummu Khalil; bunda Khalil)) (? – 28 April 1257, Kairo) adalah wanita Muslim kedua (setelah Radhiyah Sultanah dari Delhi) yang menjadi penguasa dalam sejarah Islam. Ia adalah istri , dari dinasti Ayyubiyah dan kemudian , dari dinasti Bahri. Dalam urusan politik, Syajar al-Durr memainkan peran krusial setelah kematian suami pertamanya pada Perang Salib Ketujuh melawan Mesir (1249–1250). Ia menjadi Sultanah Mesir pada 2 Mei 1250, menandai akhir pemerintahan Ayyubiyah dan dimulainya Mamluk. Terdapat beberapa teori tentang asal muasal etnis Syajar ad-Durr. Beberapa sejarawan Muslim meyakini bahwa ia berdarah Turkik dan beberapa meyakini bahwa ia berdarah Armenia. (in)
- Shajar al-Durr (Arabic: شجر الدر, lit. 'Tree of Pearls'), also Shajarat al-Durr (شجرة الدر), whose royal name was al-Malika ʿAṣmat ad-Dīn ʾUmm-Khalīl Shajar ad-Durr (الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر; from her nickname أم خليل ʾUmm Khalīl, 'mother of Khalil'; died 28 April 1257), was a ruler of Egypt. She was the wife of As-Salih Ayyub, and later of Izz al-Din Aybak, the first sultan of the Mamluk Bahri dynasty. Prior to becoming Ayyub's wife, she was a child slave and Ayyub's concubine. In political affairs, Shajar al-Durr played a crucial role after the death of her first husband during the Seventh Crusade against Egypt (1249–1250 AD). She became the sultana of Egypt on 2 May 1250, marking the end of the Ayyubid reign and the start of the Mamluk era. There are several theories about the ethnic roots of Shajar al-Durr. Many Muslim historians believed that she was of either Bedouin, Circassian, Greek or Turkic origin and some believed that she was of Armenian origin. (en)
- 샤쟈르 알두르(Shajar al-Durr)는 맘루크 술탄국의 섭정 및 술타나이다. 아이유브 왕조의 술탄 살리흐가 죽자 그의 아내 샤자르 알두르가 통치하였다. 그는 아랍 역사상 유일무이한 여성 통치자로, 당시 맘루크 총사령관 아이바크과 재혼해 이집트 일대를 공치하여 맘루크 왕조를 개창하였다. (ko)
- シャジャル・アッ＝ドゥッル（シャジャルッドゥッル、アラビア語：شجر الدر 転写：Shajar al-Durr、 ? - 1257年4月28日）は、アイユーブ朝のスルタン、サーリフの夫人で、マムルーク朝の初代君主（在位：1250年）。イスラム世界の歴史において稀少な女性の君主。アイユーブ朝を引き継いでエジプトを支配したマムルーク朝は、初代スルタンにシャジャル・アッ＝ドゥッルを継承したイッズッディーン・アイバクを擬することも多いが、事実上は、わずか3ヶ月であっても統治を行ったシャジャル・アッ＝ドゥッルが開いた王朝であると言える。 幼少時に親族を失い、女官見習奴隷としてカリフの後宮で育ち、アラビア語を身につけたとされる。民族的にはテュルク系あるいはアルメニア系の出身と考えられているが、テュルク系主体のマムルークによって支持されたことから、テュルク系と見たほうが良いようである。その名はアラビア語で「真珠の木」を意味し、これはカリフから与えられた妻妾としての名前であるとされ、本名は不詳。伝記作家のサファディー（1363年没）は「シャジャル・アッ＝ドゥッルは類いまれな美しさで、見識があり、抜け目がなく、知性的であった」と記している。美しい容貌にくわえて、マムルーク軍団バフリーヤを統率する政治的手腕を備えていたとみてよいであろう。 スルタンの地位を夫であるアイバクに譲った後、アイバクが軍事同盟を結ぶためにモースルのアミールの親族から若い妻を娶ろうとしたため、嫉妬から夫を殺害した。自らは夫の配下のマムルークに捕らえられ、夫アイバクの元妻によって殺された。 (ja)
- Shajar al-Durr (in arabo: شجر الدرّ, ossia Foresta di perle), per intero in arabo: أم خليل عصمة الدنيا والدين المستعصمية شجر الدرّ, Umm Khalīl ʿaṣma al-dunyā wa al-dīn al-mustaʿṣimiyya Shajar al-Durr, ovvero Madre di Khalīl, protettore del mondo e della religione, la "trionfatrice" Shajar al-Durr; ... – 1257) è stata una schiava, favorita del sultano ayyubide d'Egitto, al-Ṣāliḥ Ayyūb, che regnò dopo la morte del sultano dal 1250 fino alla morte nel 1257, usando anch'ella il titolo di "sultano". (it)
- Szadżar ad-Durr, arab. شجر الدر (pełne imię: Szadżar ad-Durr Walidat al-Chalil as-Salihijja) zm. 27 albo 28 kwietnia 1257 – żona sułtana As-Saliha Ajjuba (1238 - 1249) oraz pierwszy sułtan z dynastii Mameluków, panująca od maja do końca lipca 1250 roku, po abdykacji współrządząca Egiptem wraz ze swoim małżonkiem Ajbakiem (1250 - 1257). Sżadzar ad-Durr była kipczacką niewolnicą As-Saliha Ajjuba (stąd As-Salihijja) i jego konkubiną. Swoje pochodzenie etniczne dzieliła zatem z większością mameluków As-Saliha, co było ważnym czynnikiem sprawiającym że tworzyli oni razem jedną grupę interesów. Podczas uwięzienia As-Saliha w Al-Karaku w roku 1239/1240 Szadżar ad-Durr urodziła mu syna, Chalila. As-Salih uwolnił i poślubił matkę swojego potomka. Pomimo tego że Chalil zmarł już po trzech miesiącach, odtąd Szadżar ad-Durr często używała jako swojego imienia zwrotu "Umm Chalil" – matka Chalila (w innej formie "Walidat al-Chalil"). Po tym jak As-Salih zainstalował się w Egipcie zerwał on z dotychczasowymi tradycjami i utworzył nowy scentralizowany rząd, oparty na najbliższych zausznikach, często należących do jego mameluków, nie zaś na swoich ajjubidzkich krewnych. Szadżar ad-Durr, jako osoba najbliższa sułtanowi, którą darzył całkowitym zaufaniem, pełniła szczególną rolę w tym schemacie rządów. Zgodnie z opinią ówczesnych kronikarzy "prowadziła ona sprawy królestwa podczas nieobecności As-Saliha spowodowanej jego udziałem w wojskowych ekspedycjach. Jej rozkazy były respektowane, jej dekrety wykonywane i używała ona pieczęci z napisem Umm Chalil". Według "władza Szadżar ad-Durr oczywiście wywodziła się z silnych i scentralizowanych rządów jej męża i sposobu w jaki wymusił on respektowanie swojej woli na armii i wysokich urzędnikach rządowych. Jednak nawet As-Salih Ajjub nie mógł delegować swojej władzy na kobietę bez pogwałcenia muzułmańskiej tradycji. Stąd obszedł on ten problem za pomocą wybiegu, tj. delegował swoją władzę na rzecz swojego zmarłego syna Chalila, a następnie sprawił, że Szadżar ad-Durr formalnie działała w jego imieniu". Szadżar ad-Durr prowadziła sprawy państwa także wtedy kiedy As-Salih Ajjub był już do tego niezdolny, złożony śmiertelną chorobą w krytycznym momencie ataku VI wyprawy krzyżowej na Egipt w roku 1249. Kiedy sułtan ostatecznie zmarł 21 listopada 1249 roku wdowa po nim niejako w naturalny sposób przejęła stery rządu. Działając w porozumieniu z emirem Fachr ad-Dinem, który objął stanowisko naczelnego dowódcy (atabak al-asakir), Szadżar ad-Durr zataiła śmierć swojego męża i sfałszowała jego podpis na dekretach nakazujących złożenie przysięgi lojalności sułtanowi i jego synowi, Al-Mu’azzamowi Turan Szahowi (1249 - 1250). Jednocześnie do Hisn Kajfy (dzis. Hasankeyf), gdzie przebywał Al-Mu’azzam, wysłano posłańców z wiadomością, by ten jak najszybciej przybył do Egiptu. W tym samym czasie odpierano ataki krzyżowców i w dniu 9 lutego 1250 roku Fachr ad-Din poległ w walce z nimi. Nie mianowano nowego głównodowodzącego i obok skarbu, który Szadżar ad-Durr już kontrolowała, przejęła ona teraz także zarząd nad sprawami wojskowymi. Pomimo śmierci Fachr ad-Dina atak krzyżowców na obóz Ajjubidów w Al-Mansurze się nie powiódł i kampania utknęła w martwym punkcie. Al-Mu'azzam przybył do Egiptu 23 lutego, zaś niedługo potem nie widzący możliwości utrzymania swoich pozycji krzyżowcy podjęli decyzję o wycofaniu się do Damietty. W trakcie odwrotu w dniu 6 kwietnia król Ludwik IX (1226 - 1270) dostał się do ajjubidzkiej niewoli. Wydawało się że ten triumf położy solidne podwaliny pod bezpieczne rządy nowego sułtana, w rzeczywistości jednak sytuacja okazała się całkowicie inna. Al-Mu’azzam objął rządy w Egipcie dzięki poparciu dawnego otoczenia swojego ojca, ale natychmiast po przybyciu na miejsce zaczął dążyć do zastąpienia tej starej elity ludźmi, którzy przybyli wraz z nim ze wschodu. Skutkiem tego zraził do siebie wszystkich jej najważniejszych przedstawicieli, w tym dowódców elitarnych regimentów mameluków Bahrytów i Dżamdarytów, kurdyjskich emirów, innych najwyższych urzędników swojego ojca, a także Szadżar ad-Durr. Szczególnie urażeni czuli się Bahryci, mamelucy będący najbliżej dawnego sułtana i posiadający bliskie relacje z wdową po nim, teraz stopniowo pozbawiani wszelkich wpływów. W rezultacie z podpuszczenia Szadżar ad-Durr Bahryci zawiązali spisek przeciwko młodemu sułtanowi i zamordowali go 2 maja 1250 roku. Po zamordowaniu Al-Mu’azzama mamelucy postanowili, że to Szadżar ad-Durr obejmie sułtanat. W ich rozumieniu było to naturalne przedłużenie pozycji, którą cieszyła się już w przeszłości, ponadto zaś jej rządy miały symbolizować formalną kontynuację panowania ich pana, As-Saliha. Mamelucy uznawali ją zatem za dziedzica As-Saliha, twierdząc iż ta sama zasada, która pozwalała jej rządzić podczas nieobecności męża jako matka ich zmarłego syna Chalila, uzasadnia także jej dalsze rządy po śmierci małżonka. Pozostaje faktem, że Szadżar ad-Durr podczas swojego sułtanatu kontynuowała używanie pieczęci z napisem "Umm Chalil". Nie bez znaczenia przy podejmowaniu decyzji przez mameluków wydaje się także wspólny turecki rodowód ich i Szadżar ad-Durr, ponieważ wśród Turków panowały mniej restrykcyjne przekonania co do udziału kobiet w elicie plemiennej niż w arabskojęzycznych krajach islamu oraz generalnie skłonność do obdarzania kobiet większym szacunkiem. Wszystko to nie zmienia faktu, iż "chociaż kobiety już wcześniej sprawowały rządy jako królewskie małżonki oraz regentki, formalne uznanie Szadżar ad-Durr za władcę na swoich własnych prawach było czymś nieznanym na muzułmańskim Bliskim Wschodzie, przy jedynym precedensie w postaci sułtanatu Razijji (1236 - 1240) w Delhi". Szadżar ad-Durr była wymieniana jako władca w kazaniu (chutbie) oraz wybijano w jej imieniu monety (sikka), co było czymś zastrzeżonym specyficznie dla sułtana. W związku z tym że była kobietą przy obejmowaniu przez nią władzy nie urządzono jednak tradycyjnej publicznej uroczystości złożenia ślubów wierności przez emirów i wyższych urzędników oraz odstąpiono od przeprowadzania ulicznej procesji, zwyczajowo odbywanej przez nowego sułtana, ponieważ na Bliskim Wschodzie kobiety z wyższych sfer pozostawały zamknięte w domu. Na swoich monetach Szadżar ad-Durr unika także używania własnego imienia, zamiast tego wprowadzając takie tytuły jak "al-Mustasimijja" (co miało być potwierdzeniem lojalności w stosunku do kalifa (1242 - 1258), "as-Salihijja" (odwołanie się do swojego męża as-Saliha), "Walidat al-Malik al-Mansur" (matka al-Malika al-Mansura, czyli zmarłego Chalila). Monety Szadżar ad-Durr potwierdzają zatem, że w poszukiwaniu legitymizacji swojej władzy poza kalifem odwoływała się do swojego zmarłego męża i syna, uważając się za prawowitą dziedziczkę sułtanatu Ajjubidów. Obok tytułu "sułtan" na jej monetach pojawia się także określenie "malikat al-muslimin" - "królowa muzułmanów". Pomimo podkreślania swojej lojalności w stosunku do kalifa rządy Szadżar ad-Durr nigdy nie zostały przez niego uznane. Jako kobieta Szadżar ad-Durr nie mogła także sprawować funkcji naczelnego dowódcy (atabak al-asakir), zwyczajowo związanej z sułtanatem. W tej sytuacji urząd ten objął jeden z mameluków, Ajbak (1250 - 1257), "średniej rangi oficer" i "człowiek, który jak dotąd nie wsławił się żadnymi wielkimi osiągnięciami, wybrany być może dlatego ponieważ wydawał się wystarczająco słaby, by być rządzonym przez swoich towarzyszy". Przysięga wierności miała być składana wspólnie Szadżar ad-Durr i Ajbakowi. Jednocześnie wdowa po sułtanie poślubiła Ajbaka, by, słowami jednego z komentatorów, uczynić go godnym jego nowej i znamienitej roli. Pomimo małżeństwa Szadżar ad-Durr miała jednak nigdy nie dopuścić Ajbaka do siebie. W lipcu 1250 roku kurdyjski regiment Al-Kajmarijja poddał Damaszek bez walki najpotężniejszemu z nadal panujących w Syrii Ajjubidów, rządzącemu w Aleppo (1236 - 1260). W sytuacji zagrożenia przez ajjubidzkich legitymistów, skupionych wokół An-Nasira, mamelucy uznali, że nie mogą dłużej pozwalać kobiecie na dzierżenie najwyższej władzy i 31 lipca 1250 roku Ajbak został ogłoszony sułtanem. Jednak już po czterech dniach abdykował, gdyż potężna frakcja Bahrytów dowodzona przez emirów i Bajbarsa (1260 - 1277) doprowadziła do nominalnej restauracji dynastii Ajjubidów w osobie dziesięcioletniego prawnuka Al-Kamila (1218 - 1238), (1250 - 1254). "Formalnie Ajbak sprawował urząd atabega, lecz faktycznie rządził całym Egiptem, a nim rządziła Szadżar ad-Durr". Intronizacja Al-Aszrafa Musy nie doprowadziła do przejednania syryjskich Ajjubidów, którzy zaczęli realizować swój plan odzyskania Egiptu. W dniu 3 lutego 1251 roku Ajbak pokonał armię An-Nasira Jusufa pod Kurą, w pobliżu Delty Nilu, odpierając tym samym atak najeźdźców. W roku 1253 mamelucy zawarli pokój z An-Nasirem. W sytuacji jedynie nominalnych rządów małoletniego sułtana walka o faktyczną władzę toczyła się pomiędzy frakcjami mameluków Ajbaka i Aktaja. Szadżar ad-Durr w tych politycznych rozgrywkach wspierała Ajbaka i ostatecznie ten w roku 1254 doprowadził do śmierci Aktaja oraz objął sułtanat po złożeniu z tronu Al-Aszrafa. Przez cały ten czas Szadżar ad-Durr sprawowała kontrolę nad skarbem i prowadziła sprawy państwa, nie dopuszczając do nich Ajbaka, któremu pozostawało zajmowanie się armią. By zdobyć pełnię władzy, Ajbak musiał uniezależnić się od swej żony, i w tym celu zaaranżował swoje małżeństwo z córką władcy Mosulu (1232 - 1259). Kiedy Szadżar ad-Durr dowiedziała się o jego zamiarze zorganizowała zamach na jego życie i Ajbak zginął zamordowany w trakcie kąpieli w swoim pałacu 11 kwietnia 1257 roku. Triumf Szadżar ad-Durr był jednak krótkotrwały. Jej przeciwnicy, na czele z mamelukami Ajbaka z regimentu Al-Mu'izzijja, skupili się teraz wokół jego małoletniego syna Al-Mansura Alego (1257 - 1259), który został ogłoszony sułtanem. Pomimo ochrony garstki dawnych mameluków As-Saliha Szadżar ad-Durr została zabita i jej zwłoki znaleziono pod murami kairskiej cytadeli 28 kwietnia 1257 roku. (pl)
- Shajar al-Durr, född okänt år, död i Kairo 28 april 1257, var en egyptisk sultaninna. Hon var ursprungligen en slav, som sedan blev gift med Egyptens sultan . Vid makens död 1250 utropades hon till regerande sultaninna av Egypten. Hon avsattes senare samma år och gifte sig istället med sin efterträdare, sultan . Hon intog en unik ställning som regerande egyptisk sultan på grund av sitt kön. (sv)
- Шаджар ед Дурр (араб. شجر الدر — (померла 28 квітня 1257) — вдова султана ас-Саліха (старшого сина шостого аюбідського султана аль-Каміля (1218–1238)). Після смерті султана ас-Саліха до Єгипту терміново повернувся Туран-шах, його син від першого шлюбу. До його повернення Єгиптом правила саме Шаджар ед Дурр. (uk)
- Xajar Aldur (em árabe: شجر الدر; romaniz.: Xajar Al-Dur/Al-Durr - "Árvore de Pérolas") (Nome real: Fatma al-Malikah ad-Din Umm-Khalil Xajar al-Durr - الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر) (: أم خليل, "Umm Khalil" - "mãe de Calil") (m. 1257, Cairo) era a viúva do sultão aiúbida do Egito Sale Aiube que teve um papel crucial após a sua morte durante a Sétima Cruzada contra o Egito entre 1249 e 1250. Ela era considerada pelos historiadores e cronistas muçulmanos da época mameluca como sendo de origem turca. Ela se tornou a sultana do Egito em 2 de maio de 1250, marcando o final do reinado dos aiúbidas e o início da era dos mamelucos. (pt)
- Шаджар ад-Дурр (араб. شجر الدر , «Жемчужное дерево»), также Умм Халил (араб. أم خليل, мать Халила; ? — 28 апреля 1257 года, Каир) — султан Египта. Шаджар ад-Дурр была женой ас-Салиха Айюба, египетского султана из династии Айюбидов, а затем султана Изеддина Айбека из мамлюкской династии Бахритов. Шаджар играла важную роль во время Седьмого крестового похода против Египта (1249—1250) после смерти своего первого мужа. Она возвела на престол своего пасынка, Туран-шаха. После того, как Туран-шах был свергнут, мамлюки выбрали Шаджар султаном Египта (2 мая 1250 года). Это ознаменовало окончание правления Айюбидов и начало эпохи мамлюков. Однако сирийские Айюбиды не признали султаном женщину, их поддержал аббасидский халиф аль-Мустасим, бывший высшим авторитетом для мусульман. По решению мамлюков Салихия (служивших султану ас-Салиху Айюбу) Шаджар ад-Дурр стала женой мамлюкского эмира Айбека. Конфликт с мужем из-за его первой жены, усугубившийся желанием Шаджар править за спиной мужа окончился убийством Айбека. Шаджар ад-Дурр была арестована. Через несколько дней её тело обнаружилось во рву под стенами цитадели Каира. Шаджар аль-Дурр похоронена в мавзолее, ранее построенном ею в Каире. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Šagrat Al Durr, také Šagrat Al-Durr, arabsky شجر الدر ("Strom z perel"), panovnické jméno al-Malikah Ismat ad-Din Umm-Khalil al-Šagrat Durr (arabsky: الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر ), přezdívka أم خليل, Umm Khalil, matka Khalil, zemřela 1257 Káhira), byla manželka egyptského sultána . Po smrti svého manžela a po zavraždění jeho syna, sultána , se v roce 1250 stala na necelé tři měsíce vládkyní Egypta, přičemž používala titul sultán. Od roku 1250 do roku 1257 byla spoluvládkyní svého dalšího manžela, mamlúckého egyptského sultána . Významně se zapsala do historie sedmé křižové výpravy, když se spolupodílela na porážce křižáckých vojsk. (cs)
- شجر الدرّ (أو شجرة الدّر)، (ت 1257) الملقبة بعصمة الدين أم خليل، خوارزمية الأصل، وقيل أنها أرمينية أو تركية.كانت جارية اشتراها السلطان الصالح نجم الدين أيوب، وحظيت عنده بمكانة عالية حتى أعتقها وتزوجها وأنجبت منه ابنها الذي توفي في 2 من صفر 648 هـ (مايو 1250م). تولت عرش مصر لمدة ثمانين يومًا بمبايعة من المماليك وأعيان الدولة بعد وفاة السلطان الصالح أيوب، ثم تنازلت عن العرش لزوجها المعز أيبك التركماني سنة 648 هـ (1250م). لعبت دورًا تاريخيًا هامًا أثناء الحملة الصليبية السابعة على مصر وخلال معركة المنصورة. (ar)
- Schadschar ad-Durr (arabisch شجر الدر, DMG Šaǧar ad-Durr, ägyptisch-Arabisch Sheger ed Durr; † 12. April oder 2./3. Mai 1257) war für wenige Tage im Jahr 1250, vom 2. Mai bis 31. Juli, die erste und bis heute einzige selbstständige Herrscherin des islamischen Ägypten. (de)
- Chajar ad-Durr (ou Chagarat al-Durr, ou Shajar al-Durr « arbre de perles » ; ? - 28 avril 1257) est une esclave devenue favorite du sultan ayyoubide d'Égypte As-Salih Ayyûb. Elle a ensuite régné avec le titre de sultan du 2 ou 4 mai 1250 au 30 juillet 1250 avec le titre de Walidat al-Khalil. Elle meurt le 28 avril 1257, battue à mort par les servantes de l’ancienne compagne de son deuxième mari.Des historiens français rendirent hommage à la sagesse et haute intelligence politique de cette souveraine « qui s'égala soudain aux meilleurs hommes d'État tandis que d'autres relativisent son rôle ». (fr)
- 샤쟈르 알두르(Shajar al-Durr)는 맘루크 술탄국의 섭정 및 술타나이다. 아이유브 왕조의 술탄 살리흐가 죽자 그의 아내 샤자르 알두르가 통치하였다. 그는 아랍 역사상 유일무이한 여성 통치자로, 당시 맘루크 총사령관 아이바크과 재혼해 이집트 일대를 공치하여 맘루크 왕조를 개창하였다. (ko)
- Shajar al-Durr (in arabo: شجر الدرّ, ossia Foresta di perle), per intero in arabo: أم خليل عصمة الدنيا والدين المستعصمية شجر الدرّ, Umm Khalīl ʿaṣma al-dunyā wa al-dīn al-mustaʿṣimiyya Shajar al-Durr, ovvero Madre di Khalīl, protettore del mondo e della religione, la "trionfatrice" Shajar al-Durr; ... – 1257) è stata una schiava, favorita del sultano ayyubide d'Egitto, al-Ṣāliḥ Ayyūb, che regnò dopo la morte del sultano dal 1250 fino alla morte nel 1257, usando anch'ella il titolo di "sultano". (it)
- Shajar al-Durr, född okänt år, död i Kairo 28 april 1257, var en egyptisk sultaninna. Hon var ursprungligen en slav, som sedan blev gift med Egyptens sultan . Vid makens död 1250 utropades hon till regerande sultaninna av Egypten. Hon avsattes senare samma år och gifte sig istället med sin efterträdare, sultan . Hon intog en unik ställning som regerande egyptisk sultan på grund av sitt kön. (sv)
- Шаджар ед Дурр (араб. شجر الدر — (померла 28 квітня 1257) — вдова султана ас-Саліха (старшого сина шостого аюбідського султана аль-Каміля (1218–1238)). Після смерті султана ас-Саліха до Єгипту терміново повернувся Туран-шах, його син від першого шлюбу. До його повернення Єгиптом правила саме Шаджар ед Дурр. (uk)
- Xajar Aldur (em árabe: شجر الدر; romaniz.: Xajar Al-Dur/Al-Durr - "Árvore de Pérolas") (Nome real: Fatma al-Malikah ad-Din Umm-Khalil Xajar al-Durr - الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر) (: أم خليل, "Umm Khalil" - "mãe de Calil") (m. 1257, Cairo) era a viúva do sultão aiúbida do Egito Sale Aiube que teve um papel crucial após a sua morte durante a Sétima Cruzada contra o Egito entre 1249 e 1250. Ela era considerada pelos historiadores e cronistas muçulmanos da época mameluca como sendo de origem turca. Ela se tornou a sultana do Egito em 2 de maio de 1250, marcando o final do reinado dos aiúbidas e o início da era dos mamelucos. (pt)
- Al-Màlika Ísmat-ad-Din Umm-Khalil (o Walidat-Khalil) Xàjar-ad-Durr (àrab: الملكة عصمة الدين أم خليل (والدة خليل) شجر الدر, al-Malika ʿIṣmat ad-Dīn Umm Ḫalīl (Wālidat Ḫalīl) Xajar ad-Durr), més coneguda simplement com a Xàjar-ad-Durr (literalment ‘Collar de Perles’) o com Umm-Khalil o Wàlidat-Khalil (literalment ‘mare de Khalil’, en referència al fill tingut amb el sultà as-Sàlih Ayyub) (morta en 1257) fou una reina aiúbida, vídua d'as-Sàlih Ayyub, mort en 1249. Era d'origen servil, i havia estat comprada pel seu futur marit al Llevant (quan encara no era sultà), li va donar un fill, Khalil (as-Sàlih es va casar amb Xàjar-ad-Durr després de nàixer Khalil), i el va acompanyar en la detenció que va patir as-Sàlih el 1239, quan fou capturat a Nablús i tancat a Kerak durant la lluita amb el seu (ca)
- Shajar al-Durr (en árabe: "Árbol de Perlas") (Nombre real: al-Malika `Aṣmat ad-Dīn Umm-Khalīl Shajar ad-Durr (en árabe: الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر) (apodado: أم خليل, Umm Khalil; madre de Khalil)) (? - 28 de abril de 1257, El Cairo) fue la segunda mujer musulmana (después de Razia Sultan de Delhi) en convertirse en monarca por derecho propio, no consorte o regente, en la historia islámica, aunque antes dos soberanas yemeníes las precedieron como cogobernantes reconocidas, disfrutando, al contrario que ellas, de largos y prestigiados reinados primero junto a sus esposos y después solas: Asma bint Shihab y su nuera Arwa al-Sulayhi. Shajar al-Durr fue la esposa de As-Sálih Ayyub, sultán de Egipto de la Dinastía ayubí y más tarde de Izz al-Din Aybak, sultán de Egipto de la dinastía (es)
- Syajar ad-Durr (Arabic: شجر الدر, "Tree of Pearls") (Nama kerajaan: al-Malikah `Ashmatuddīn Ummu Khalīl Syajaruddurr (Arab: الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر) (: أم خليل, Ummu Khalil; bunda Khalil)) (? – 28 April 1257, Kairo) adalah wanita Muslim kedua (setelah Radhiyah Sultanah dari Delhi) yang menjadi penguasa dalam sejarah Islam. Ia adalah istri , dari dinasti Ayyubiyah dan kemudian , dari dinasti Bahri. (in)
- Shajar al-Durr (Arabic: شجر الدر, lit. 'Tree of Pearls'), also Shajarat al-Durr (شجرة الدر), whose royal name was al-Malika ʿAṣmat ad-Dīn ʾUmm-Khalīl Shajar ad-Durr (الملكة عصمة الدين أم خليل شجر الدر; from her nickname أم خليل ʾUmm Khalīl, 'mother of Khalil'; died 28 April 1257), was a ruler of Egypt. She was the wife of As-Salih Ayyub, and later of Izz al-Din Aybak, the first sultan of the Mamluk Bahri dynasty. Prior to becoming Ayyub's wife, she was a child slave and Ayyub's concubine. (en)
- シャジャル・アッ＝ドゥッル（シャジャルッドゥッル、アラビア語：شجر الدر 転写：Shajar al-Durr、 ? - 1257年4月28日）は、アイユーブ朝のスルタン、サーリフの夫人で、マムルーク朝の初代君主（在位：1250年）。イスラム世界の歴史において稀少な女性の君主。アイユーブ朝を引き継いでエジプトを支配したマムルーク朝は、初代スルタンにシャジャル・アッ＝ドゥッルを継承したイッズッディーン・アイバクを擬することも多いが、事実上は、わずか3ヶ月であっても統治を行ったシャジャル・アッ＝ドゥッルが開いた王朝であると言える。 幼少時に親族を失い、女官見習奴隷としてカリフの後宮で育ち、アラビア語を身につけたとされる。民族的にはテュルク系あるいはアルメニア系の出身と考えられているが、テュルク系主体のマムルークによって支持されたことから、テュルク系と見たほうが良いようである。その名はアラビア語で「真珠の木」を意味し、これはカリフから与えられた妻妾としての名前であるとされ、本名は不詳。伝記作家のサファディー（1363年没）は「シャジャル・アッ＝ドゥッルは類いまれな美しさで、見識があり、抜け目がなく、知性的であった」と記している。美しい容貌にくわえて、マムルーク軍団バフリーヤを統率する政治的手腕を備えていたとみてよいであろう。 (ja)
- Szadżar ad-Durr, arab. شجر الدر (pełne imię: Szadżar ad-Durr Walidat al-Chalil as-Salihijja) zm. 27 albo 28 kwietnia 1257 – żona sułtana As-Saliha Ajjuba (1238 - 1249) oraz pierwszy sułtan z dynastii Mameluków, panująca od maja do końca lipca 1250 roku, po abdykacji współrządząca Egiptem wraz ze swoim małżonkiem Ajbakiem (1250 - 1257). (pl)
- Шаджар ад-Дурр (араб. شجر الدر , «Жемчужное дерево»), также Умм Халил (араб. أم خليل, мать Халила; ? — 28 апреля 1257 года, Каир) — султан Египта. Шаджар ад-Дурр была женой ас-Салиха Айюба, египетского султана из династии Айюбидов, а затем султана Изеддина Айбека из мамлюкской династии Бахритов. (ru)
|
