| dbo:abstract
|
- Košické privilegium (polsky Przywilej koszycki) sestával z řady práv a svobod udělených uherským králem Ludvíkem Velikým polské szlachtě (šlechtě) v roce 1374 v Košicích. Výměnou za tyto garance měla jedna z Ludvíkových dcer po jeho smrti dosednout na polský trůn. (cs)
- Im Kaschauer Privileg wurde dem polnischen Adel erstmals politische Vorrechte eingeräumt. Es wurde am 17. September 1374 von Ludwig dem Großen erlassen. Das Privileg von Kaschau brachte dem Adel eine Erleichterung bei Steuern und beim Kriegsdienst. Dafür bestätigte der Adel die weibliche Thronfolge für eine von Ludwigs Töchtern (Katharina, Maria oder Hedwig). Durch die Privilegien wurde ein Erstarken des Adels gefördert und die politische Schwächung des Königtums beschleunigt. (de)
- El Privilegio de Koszyce (en húngaro, Kassai paktum) fue un acuerdo en el que el rey Luis I de Hungría realizaba una serie de concesiones a los szlachta (nobles) de Polonia en 1374. Los privilegios fueron otorgados en la población húngara de Kassa. La madre del rey húngaro Luis I era Isabel Łokietek, hija del rey Vladislao I de Polonia. Tras la desaparición de la Casa real polaca, el rey húngaro heredó el trono de Polonia, sin embargo, años después el propio Luis tuvo que enfrentar una situación similar: no tenía hijos herederos varones que lo sucediesen en Hungría y en Polonia. Ante esto decidió asegurarles los tronos a sus hijas en ambos reinos, firmando entre muchos, este pacto con la nobleza polaca concediéndoles ciertos privilegios. A cambio de estas concesiones los nobles polacos reconocerían a una de las hijas del monarca, Catalina, María o Eduvigis como reina de Polonia a su muerte. Los szlachta obtendrían esta serie de privilegios:
* Exención de tributos con la excepción de dos groschen de un campo y 4 groschen de propiedades monásticas.
* Exención del deber de construir y reparar castillos, con la excepción de tiempo de guerra.
* Los cargos en la administración real serían ocupados exclusivamente por polacos.
* Los szlachta que participaran en la guerra recibirían pago como soldados.
* Exención de construir asentamientos y puentes.
* Exención de mantener a la corte real cuando viajara por el reino. Como resultado, finalmente Eduvigis sucedió a su padre como monarca de Polonia tras una guerra civil. La influencia de Hungría en Polonia se redujo, pues una de las condiciones para el ascenso de Eduvigis al trono polaco fue el final de la unión entre ambos reinos. La emisión de estos privilegios incrementó el poder de la nobleza polaca, que influiría enormemente en la política del reino durante siglos. (es)
- The Privilege of Koszyce or Privilege of Kassa was a set of concessions made by Louis I of Hungary to the Polish szlachta (nobility) in 1374. The privileges were granted in Kassa, Kingdom of Hungary (Polish: Koszyce; today: Košice, Slovakia). In exchange, one of Louis' daughters (Catherine, Mary or Jadwiga) was to ascend the throne of Poland after his death. The szlachta obtained the following privileges:
* release from the obligation to pay tribute, with the exception of a nominal or token two groschen from one field, to the monarch;
* release from the duty to build and repair castles, except for those nobles holding territory in eastern Poland where the threat from Russia was significant;
* the restriction of eligibility for certain offices to persons of Polish (as opposed to Lithuanian, Hungarian, or other) ethnicity;
* payment of soldiers' wages to szlachta who personally fought in military campaigns;
* release from the duty to build towns and bridges;
* release from the duty to provide food, lodging, and other accommodations for the king and his court when he was traveling within the kingdom. Louis' promising of these privileges was a success, as Louis' youngest daughter Jadwiga eventually succeeded her father as monarch of Poland, following the Greater Poland Civil War. Hungarian influence in Poland waned, as one of the conditions for Jadwiga's ascention to the Polish throne was the end of the Polish-Hungarian Union. While Louis might have intended for the privileges to be rescindend, his death prevented this from happening. They gave a significant power boost to the Polish nobility, influencing the Polish kingdom's government for centuries. (en)
- Il Privilegio di Koszyce consistette in una serie di concessioni da parte di Luigi I d'Ungheria alla szlachta (nobiltà) polacca nel 1374. I privilegi furono concessi nella città di Košice. In cambio dei favori, una delle figlie di Luigi sarebbe dovuta ascendere al trono di Polonia dopo la sua morte. (it)
- Przywilej koszycki (przywilej generalny) – przywilej nadany 17 września 1374 roku polskiej szlachcie przez króla Ludwika Węgierskiego w Koszycach w zamian za uznanie przez szlachtę praw do korony polskiej jednej z jego córek (w dokumencie nie wymieniono której, ostatecznie była to jednak najstarsza córka Ludwika, Katarzyna, która zmarła kilka lat później), a także dla innych swoich dzieci w razie jej bezpotomnej śmierci. Przywilej ten był prawną kontynuacją przywileju w Budzie, w którym ustanowiono generalną zasadę dziedziczenia po sobie Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego (umowa o przeżycie). Dzięki temu przywilejowi, szlachta zyskała wpływ na wybór następcy tronu. W zamian władca zobowiązał się do nienadawania żadnej z istotnych godności i zaszczytów „przybyszom i obcym, lecz tylko mieszkańcom ziem królestwa”, do zagwarantowania niepodległości i całości królestwa nie tylko samej szlachcie, ale również całemu narodowi polskiemu. Szlachta uzyskała następujące przywileje:
* ustanowienie jednego podatku w wysokości 2 groszy od domu lub osady (podymne), zmniejszone z 12 groszy z łana
* zobowiązanie do nieustanawiania nowych podatków bez zgody rycerstwa (z wyjątkiem stałego podatku);
* zwolnienie od obowiązku budowy i naprawy zamków (z wyłączeniem sytuacji, gdy odbudowy wymagałyby zagrożone wojną umocnienia pograniczne na Rusi Halickiej lub gdy na budowę nowego zamku wyraziłaby zgodę cała szlachta);
* urzędy tylko dla Polaków (np. starosta), urzędy grodzkie (kasztelan) dla szlachty danej dzielnicy, dodatkowo urzędy te nie mogły być dziedziczne; współwłaścicielami stawała się cała szlachta;
* zwolnienie szlachty z obowiązku utrzymywania dworu królewskiego w czasie jego podróży po kraju;
* obowiązek wykupu z niewoli szlachcica i sołtysa stających do wyprawy wojennej. Przywilej koszycki stanowił również wyraźnie o obowiązku służby przez szlachtę na rzecz Królestwa – Polski, co wyrażało w następujących słowach – zapisanych w przywileju „gdyby nastąpił napad nieprzyjaciół na rzeczone [czyli polskie] królestwo, wówczas szlachta królewska winna całą mocą pospieszyć dla odwrócenia gwałtów”. Za wyprawy zagraniczne, szlachta miała otrzymywać wynagrodzenie. Pakt koszycki był przywilejem generalnym, czyli rozciągał się na cały kraj i odnosił się tylko do szlachty (nie obejmował chłopów, mieszczan oraz duchowieństwa, które później otrzymało od Ludwika osobne przywileje). Przywilej ten częściowo ograniczał władzę króla na rzecz stanu szlacheckiego. Gdy władca miał przyjechać do szlachcica lub rycerza, musiał płacić z własnych pieniędzy za wyżywienie. Zobowiązywał również władcę do nienadawania żadnych istotnych godności i zaszczytów "przybyszom i obcym, lecz tylko mieszkańcom ziem królestwa, w których tego rodzaju godności i zaszczyty istnieją". Dotychczas przywilej koszycki był błędnie interpretowany w odniesieniu do ustanowienia podatku od łanu, o którym tekst milczy. Użyte są natomiast słowa wyraźnie mówiące o domu i o osadzie. Przywilej ten ustanawiał więc podatek podymny, a nie łanowy. Również nie jest prawdą utarte dotychczas przekonanie, że ustanawiał obciążenia podatkowe wobec Kościoła. W zakresie polityki monetarnej przywilej odwoływał się do marki polskiej (grzywny krakowskiej) wprowadzonej przez Kazimierza Wielkiego (wskazuje się bowiem w tekście na ilość mniejszych jednostek - groszy - w jednostce większej, a jest ich 48, co charakteryzuje markę (grzywnę) polską, w przeciwieństwie do 60 groszy wchodzących w skład grzywny praskiej). Przywilej koszycki umożliwił wybór władczyni królestwa Jadwigi Andegaweńskiej, przyszłej żony Władysława Jagiełły. (pl)
- Кошицький привілей (пол. Przywilej koszycki) — привілей короля польського Людовика Угорського від 17 вересня 1374, якою він надавав шляхті права і привілеї, якими раніше користувалися лише вищі світські і духовні феодали. В обмін на це, одна з дочок Людовіка (Катерина, Марія або Ядвіга) повинна була зійти на польський трон після його смерті. Кошицький привілей підписаний після переговорів з представниками шляхти на з'їзді у Кошицях. Шляхта отримала такі привілеї:
* Звільнення від данини, за винятком 2 грошів з одного поля і 4 грошів з монастирських володінь;
* Звільнення від обов'язку будувати чи ремонтувати замки, за винятком воєнного часу;
* Посади діставалися тільки полякам;
* За битви під час війни шляхта отримувала платню солдатів;
* Звільнення від будівництва мостів та міст;
* Звільнення від забезпечення королівського двору в той час, коли він подорожував по країні. З Кошицького привілею в Польщі почалося посилення дворянської верстви й обмеження влади польських королів. (uk)
- 科希策特權（通用特權）是指1374年9月17日由路德維克・溫格爾斯基國王在科希策所授予波蘭貴族的權利，目的在藉此權力交換，讓貴族在其女兒當中，承認一人擁有波蘭王位繼承權（該文件並未提及繼承者姓名，但最終確認為路德維克之長女，該女於數年後過世），或者在其未留子嗣便過世的情況下，由路德維克的其他子女繼位。該特權為確認卡齊米日大帝及路德維克･溫格爾斯基身後基本繼位原則 （存續協議）的 布達特權之合法延續，並削弱了國王之於貴族的部分權力。 透過該特權，貴族取得選擇王位繼承人的影響力，而統治者則以承諾重大禮遇及榮譽僅授「王土居民，不授外地人與外國人」，作為對貴族及全波蘭民族維持王國獨立性及完整性的保證。 (zh)
- Ко́шицкий привиле́й (польск. Przywilej koszycki или przywilej generalny) — привилей (жалованная грамота) короля польского Людовика Венгерского от 17 сентября 1374 года, которой он предоставлял шляхте права и привилегии, которыми ранее пользовались лишь высшие светские и духовные феодалы. В обмен на это, одна из дочерей Людовика (Екатерина, Мария или Ядвига) должна была взойти на польский трон после его смерти. Кошицкий привилей подписан после переговоров с представителями шляхты на съезде в Кошице. Шляхта получила следующие привилегии:
* освобождение от дани, за исключением 2 грошей с одного поля и 4 грошей с монастырских владений;
* освобождение от обязанности строить или ремонтировать замки, за исключением военного времени;
* должности доставались только полякам;
* за сражения во время войны шляхта получала жалование солдат;
* освобождение от строительства мостов и городов;
* освобождение от обеспечения королевского двора в то время, когда он путешествовал по стране. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Košické privilegium (polsky Przywilej koszycki) sestával z řady práv a svobod udělených uherským králem Ludvíkem Velikým polské szlachtě (šlechtě) v roce 1374 v Košicích. Výměnou za tyto garance měla jedna z Ludvíkových dcer po jeho smrti dosednout na polský trůn. (cs)
- Im Kaschauer Privileg wurde dem polnischen Adel erstmals politische Vorrechte eingeräumt. Es wurde am 17. September 1374 von Ludwig dem Großen erlassen. Das Privileg von Kaschau brachte dem Adel eine Erleichterung bei Steuern und beim Kriegsdienst. Dafür bestätigte der Adel die weibliche Thronfolge für eine von Ludwigs Töchtern (Katharina, Maria oder Hedwig). Durch die Privilegien wurde ein Erstarken des Adels gefördert und die politische Schwächung des Königtums beschleunigt. (de)
- Il Privilegio di Koszyce consistette in una serie di concessioni da parte di Luigi I d'Ungheria alla szlachta (nobiltà) polacca nel 1374. I privilegi furono concessi nella città di Košice. In cambio dei favori, una delle figlie di Luigi sarebbe dovuta ascendere al trono di Polonia dopo la sua morte. (it)
- 科希策特權（通用特權）是指1374年9月17日由路德維克・溫格爾斯基國王在科希策所授予波蘭貴族的權利，目的在藉此權力交換，讓貴族在其女兒當中，承認一人擁有波蘭王位繼承權（該文件並未提及繼承者姓名，但最終確認為路德維克之長女，該女於數年後過世），或者在其未留子嗣便過世的情況下，由路德維克的其他子女繼位。該特權為確認卡齊米日大帝及路德維克･溫格爾斯基身後基本繼位原則 （存續協議）的 布達特權之合法延續，並削弱了國王之於貴族的部分權力。 透過該特權，貴族取得選擇王位繼承人的影響力，而統治者則以承諾重大禮遇及榮譽僅授「王土居民，不授外地人與外國人」，作為對貴族及全波蘭民族維持王國獨立性及完整性的保證。 (zh)
- El Privilegio de Koszyce (en húngaro, Kassai paktum) fue un acuerdo en el que el rey Luis I de Hungría realizaba una serie de concesiones a los szlachta (nobles) de Polonia en 1374. Los privilegios fueron otorgados en la población húngara de Kassa. La madre del rey húngaro Luis I era Isabel Łokietek, hija del rey Vladislao I de Polonia. Tras la desaparición de la Casa real polaca, el rey húngaro heredó el trono de Polonia, sin embargo, años después el propio Luis tuvo que enfrentar una situación similar: no tenía hijos herederos varones que lo sucediesen en Hungría y en Polonia. Ante esto decidió asegurarles los tronos a sus hijas en ambos reinos, firmando entre muchos, este pacto con la nobleza polaca concediéndoles ciertos privilegios. A cambio de estas concesiones los nobles polacos rec (es)
- The Privilege of Koszyce or Privilege of Kassa was a set of concessions made by Louis I of Hungary to the Polish szlachta (nobility) in 1374. The privileges were granted in Kassa, Kingdom of Hungary (Polish: Koszyce; today: Košice, Slovakia). In exchange, one of Louis' daughters (Catherine, Mary or Jadwiga) was to ascend the throne of Poland after his death. The szlachta obtained the following privileges: (en)
- Przywilej koszycki (przywilej generalny) – przywilej nadany 17 września 1374 roku polskiej szlachcie przez króla Ludwika Węgierskiego w Koszycach w zamian za uznanie przez szlachtę praw do korony polskiej jednej z jego córek (w dokumencie nie wymieniono której, ostatecznie była to jednak najstarsza córka Ludwika, Katarzyna, która zmarła kilka lat później), a także dla innych swoich dzieci w razie jej bezpotomnej śmierci. Przywilej ten był prawną kontynuacją przywileju w Budzie, w którym ustanowiono generalną zasadę dziedziczenia po sobie Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego (umowa o przeżycie). (pl)
- Ко́шицкий привиле́й (польск. Przywilej koszycki или przywilej generalny) — привилей (жалованная грамота) короля польского Людовика Венгерского от 17 сентября 1374 года, которой он предоставлял шляхте права и привилегии, которыми ранее пользовались лишь высшие светские и духовные феодалы. В обмен на это, одна из дочерей Людовика (Екатерина, Мария или Ядвига) должна была взойти на польский трон после его смерти. Кошицкий привилей подписан после переговоров с представителями шляхты на съезде в Кошице. Шляхта получила следующие привилегии: (ru)
- Кошицький привілей (пол. Przywilej koszycki) — привілей короля польського Людовика Угорського від 17 вересня 1374, якою він надавав шляхті права і привілеї, якими раніше користувалися лише вищі світські і духовні феодали. В обмін на це, одна з дочок Людовіка (Катерина, Марія або Ядвіга) повинна була зійти на польський трон після його смерті. Кошицький привілей підписаний після переговорів з представниками шляхти на з'їзді у Кошицях. Шляхта отримала такі привілеї: З Кошицького привілею в Польщі почалося посилення дворянської верстви й обмеження влади польських королів. (uk)
|
