dbo:abstract
|
- Pablo Olavide (Lima, 1725 - Baeza, 1803) fou un polític i escriptor espanyol. Molt influït per la Il·lustració francesa, durant el seu mandat com a intendent d'Andalusia va emprendre diverses reformes que l'enfrontaren a l'Església Catòlica i als grups conservadors. La seua obra més important fou la repoblació de Sierra Morena, realitzada en part amb colons alemanys establerts en municipis de Jaén, Còrdova i Sevilla. El 1776 fou empresonat i processat per la Inquisició: per això va fugir a França el 1780. (ca)
- Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui (* 25. Januar 1725 Lima (Peru); † 25. Februar 1803 Baeza (Jaén)) war ein hispanoamerikanischer Jurist, Verwaltungsbeamter, Politiker, Übersetzer, Autor und Aufklärer. (de)
- Pablo Antonio José Olabide Jauregi (Lima, Peruko Erregeorderria, 1725ko urtarrilaren 25a - Baeza, Jaen, 1803ko otsailaren 25a) espainiar politikari eta idazlea, Perun jaioa. Aita nafarra zuen eta ama euskal jatorriko kreola. Zuzenbide-ikasketak egin zituen, eta 1745ean hasi zen lanean, Limako epaile gisa. 1746an gurasoak hil zitzaizkion, Limako lurrikararen ondorioz menturaz, eta auzipean ezarri zuten ondoren, familiako negozioei loturiko finantza-arazo batzuk zirela medio. Espainian sartu zen 1752an, eta auzi haren ondorioz, kartzelan eduki zuten 1754-1755 urteetan. Indietako epaile-kargua kendu zioten 1757an, eta Italiara jo zuen 1761ean. Parisen finkatu zen 1765ean, eta zuzenean ezagutu zituen han Ilustrazioko buruzagi gorenak. Madrila itzuli zen ondoko urtean, eta bilera ospetsu bat antolatu zuen han. 1766an bertan ekin zion politikari, Esquilacheren aurkako matxinadaren ostean, eta kargu garrantzitsuak izan zituen Madrilen eta Andaluzian; nekazaritzaren erreformaz eta herri berrien sorreraz arduratu zen bereziki. Garai hartan argitaratu zituen lehen obra teoriko-praktikoak: Plan General de Estudios (1767, Ikasketetarako Plan Orokorra) eta Plan para la reforma agraria (1768, Nekazaritza eraberritze plana). Herrialdeko nekazaritza hobetzeko ideiak agertu zituen hainbat idatzitan eta gogor salatu zuen jauntxoen eskuetan zegoen lurra nola erabiltzen zen. "Informe sobre la Ley Agraria" delakoan (1768) hauxe idatzi zuen: "Bistan dago gure gaitzik larrienetariko bat lurren banaketa desorekatua dela eta lur horietako gehienak jabe apur batzuenak direla. Horrek kalte handia egiten die nekazaritzari eta Estatuari; izan ere, hobe da basailu aberats asko eta lurrean bertan geratzen direnak egotea, aberastasun handiko jaun apur batzuk egotea baino, eta politika onaren axioma hau habeto egokitzen zaie lur eremu oso zabala lantzen duten nekazariei (...). Lurra lantzeko ardura banatuago egoteak arloak txarto lantzea eta guztiak ez lantzea saihesten du; izan ere, arlo bera jabe askoren esku egonez gero, urtero emango liokete hazia eta urtero ongarria, ondo goldatuko lukete eta ondo jorratuko, baina jabea bakarra izanda arlo gehiena landu gabe geratzen da eta lantzen dena oso txarto (...)". Sevillan, 1767an, Olabideren taldean Asturiasko funtzionario gazte bat sartu zen, Gaspar Melchor de Jovellanos (1744-1811). Olabide, beste batzuen moduan, fisiokraziaren aldekoa izan zen. Doktrina ekonomiko horren arabera, aberastasun iturri garrantzitsuena, ia bakarra, lurra zen. Andaluziako gobernuko arduradun bat izan zen. Espainiako hegoaldean zeuden arazoez kezkatuta, Sierra Morenako lur hutsen oztopoa gainditu eta kolonizatzeko ahalegina egin zuen, XVIII. mendeko nekazaritza politikaren proiektu garrantzitsuenetariko batean. Gaztela eta Andaluzia lotzen zituzten bideak jendez betetzeko, sei mila kolono alemaniar, holandar eta espainiar katoliko kokatu zituzten eremu horretako hogeita hamar herri eta herrixketan, hiru zentro berriren inguruan: La Carolina, La Carlota eta La Luisiana. 1775ean, herriok bideragarri zirela erakutsita, nobleek eta Elizak porrot eragin zioten saiakuntzari Olabide Inkisizioaren eskuetan ipiniz. Inkisizioarekin arazoak 1768tik aurrera izan zituen, eta 1778an epaitu eta gero erbestera, Peru aldera, bidali zuen Sevillako Inkisizioak. Parisa jo zuen, ordea, eta, Frantziako Iraultza bizi ondoren, frantses herritartasuna lortu zuen 1794an. Ondorengo urteetan, aurreko ideiei erabat uko egin ez zien arren, iritziz aldatu eta kristautasuna goraipatzen duen El Evangelio en triunfo o Historia de un Filósofo desengañado (1798, Ebanjelioaren garaipena edo etsiak harturiko filosofo baten historia) obra argitaratu zuen Valentzian. Aurreko kondena bertan behera geratu ondoren, Baezako herrian (Jaen) hartu zuen bizilekua, eta Poemas cristianos (Kristau olerkiak) izeneko neurtitz-bilduma idatzi zuen bertan. Baezan hil zen hizkuntza unibertsal baten aldeko proiektuan ari zela. (eu)
- Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui (Lima, 25 de enero de 1725 - Baeza, 25 de febrero de 1803) fue un escritor, traductor, jurista y político español. Fue profesor universitario y funcionario de la Audiencia en Lima. En 1756 fue hecho caballero de la Orden de Santiago. Era de pensamiento ilustrado. En 1767 Carlos III le nombró superintendente de Nuevas Poblaciones, siendo el encargado de desarrollar con éxito la colonización en despoblados de Sierra Morena y de la Baja Andalucía. Compaginó esta labor con la de asistente de Sevilla. Fue condenado por la Inquisición en 1778 a la reclusión en un monasterio durante ocho años, aunque logró evadirse exiliándose a Francia en 1780. Vivió la Revolución Francesa, durante la cual fue apresado en 1794, saliendo en libertad el mismo año. En 1797 concluyó una exitosa obra, titulada «El Evangelio en triunfo», donde criticaba los excesos de los revolucionarios y hablaba de la conversión. Carlos IV le permitió volver a España en 1798 instalándose en Baeza. (es)
- Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui (Lima, 25 janvier 1725 – Baeza, Jaén, 25 février 1803), écrivain, juriste et administrateur espagnol d'origine péruvienne. (fr)
- Pablo de Olavide y Jáuregui (Lima, Viceroyalty of Peru, 25 January 1725 – Baeza, Spain, 25 February 1803) was a Spanish politician, lawyer and writer. (en)
- Don Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui, känd som "greve av Pilos", född den 25 januari 1725 i Lima, död den 25 februari 1803 i Baeza, Jaén, var en spansk ämbetsman. Han koloniserade 1775 som administratör över Andalusien Sierra Morenas oländiga trakter genom 6 000 inflyttade . För sina frisinnade åsikter råkade han 1776 i inkvisitionens våld och dömdes till åtta års internering i ett kloster, men undkom 1780 till Frankrike. Han fick 1798 tillåtelse att vända tillbaka till Spanien. (sv)
- Па́бло Анто́нио Хосе́ де Олави́де-и-Хáуреги (исп. Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui; 25 января 1725, Лима, вице-королевство Перу — 25 февраля 1803, Баэса, Испания) — испанский политик, юрист и писатель. Имя Пабло де Олавиде носит основанный в 1997 году публичный университет Севильи. Родился в богатой и влиятельной креольской семье, учился в Университете Сан-Маркос и в Университете Комплутенсе. Получил докторскую степень канонического права в 1740 году и юриспруденции в 1742 году. Приверженец идей французского энциклопедизма, содержал в Мадриде салон, в котором собирались видные представители испанского Просвещения. Состоял в переписке с Вольтером, Дидро и Руссо. Подвергался арестам со стороны инквизиции, находился в ссылке во Франции, где также арестовывался за контрреволюционную деятельность в период якобинской диктатуры. Отказавшись от прежних убеждений, получил прощение от церкви и вернулся в Испанию. В защиту Олавиде выступал Фелипе Бертран Серрано. (ru)
|
rdfs:comment
|
- Pablo Olavide (Lima, 1725 - Baeza, 1803) fou un polític i escriptor espanyol. Molt influït per la Il·lustració francesa, durant el seu mandat com a intendent d'Andalusia va emprendre diverses reformes que l'enfrontaren a l'Església Catòlica i als grups conservadors. La seua obra més important fou la repoblació de Sierra Morena, realitzada en part amb colons alemanys establerts en municipis de Jaén, Còrdova i Sevilla. El 1776 fou empresonat i processat per la Inquisició: per això va fugir a França el 1780. (ca)
- Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui (* 25. Januar 1725 Lima (Peru); † 25. Februar 1803 Baeza (Jaén)) war ein hispanoamerikanischer Jurist, Verwaltungsbeamter, Politiker, Übersetzer, Autor und Aufklärer. (de)
- Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui (Lima, 25 janvier 1725 – Baeza, Jaén, 25 février 1803), écrivain, juriste et administrateur espagnol d'origine péruvienne. (fr)
- Pablo de Olavide y Jáuregui (Lima, Viceroyalty of Peru, 25 January 1725 – Baeza, Spain, 25 February 1803) was a Spanish politician, lawyer and writer. (en)
- Don Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui, känd som "greve av Pilos", född den 25 januari 1725 i Lima, död den 25 februari 1803 i Baeza, Jaén, var en spansk ämbetsman. Han koloniserade 1775 som administratör över Andalusien Sierra Morenas oländiga trakter genom 6 000 inflyttade . För sina frisinnade åsikter råkade han 1776 i inkvisitionens våld och dömdes till åtta års internering i ett kloster, men undkom 1780 till Frankrike. Han fick 1798 tillåtelse att vända tillbaka till Spanien. (sv)
- Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui (Lima, 25 de enero de 1725 - Baeza, 25 de febrero de 1803) fue un escritor, traductor, jurista y político español. Fue profesor universitario y funcionario de la Audiencia en Lima. En 1756 fue hecho caballero de la Orden de Santiago. Era de pensamiento ilustrado. En 1767 Carlos III le nombró superintendente de Nuevas Poblaciones, siendo el encargado de desarrollar con éxito la colonización en despoblados de Sierra Morena y de la Baja Andalucía. Compaginó esta labor con la de asistente de Sevilla. Fue condenado por la Inquisición en 1778 a la reclusión en un monasterio durante ocho años, aunque logró evadirse exiliándose a Francia en 1780. Vivió la Revolución Francesa, durante la cual fue apresado en 1794, saliendo en libertad el mismo año. En 17 (es)
- Pablo Antonio José Olabide Jauregi (Lima, Peruko Erregeorderria, 1725ko urtarrilaren 25a - Baeza, Jaen, 1803ko otsailaren 25a) espainiar politikari eta idazlea, Perun jaioa. Aita nafarra zuen eta ama euskal jatorriko kreola. Zuzenbide-ikasketak egin zituen, eta 1745ean hasi zen lanean, Limako epaile gisa. 1746an gurasoak hil zitzaizkion, Limako lurrikararen ondorioz menturaz, eta auzipean ezarri zuten ondoren, familiako negozioei loturiko finantza-arazo batzuk zirela medio. Espainian sartu zen 1752an, eta auzi haren ondorioz, kartzelan eduki zuten 1754-1755 urteetan. Indietako epaile-kargua kendu zioten 1757an, eta Italiara jo zuen 1761ean. Parisen finkatu zen 1765ean, eta zuzenean ezagutu zituen han Ilustrazioko buruzagi gorenak. Madrila itzuli zen ondoko urtean, eta bilera ospetsu bat an (eu)
- Па́бло Анто́нио Хосе́ де Олави́де-и-Хáуреги (исп. Pablo Antonio José de Olavide y Jáuregui; 25 января 1725, Лима, вице-королевство Перу — 25 февраля 1803, Баэса, Испания) — испанский политик, юрист и писатель. Имя Пабло де Олавиде носит основанный в 1997 году публичный университет Севильи. В защиту Олавиде выступал Фелипе Бертран Серрано. (ru)
|