| dbo:abstract
|
- البُرُوْتُون في فيزياء الجسيمات، وكان يظن في بادئ الأمر أنه جسيم أولي (لا يتكون من جسيمات أصغر) ولكن تبين فيما بعد عدم صحة هذا الزعم، والبروتون من مكونات الذرة وله شحنة كهربية موجبة مقدارها 1.6 × 10−19 كولوم، تعادل تماما الشحنة التي يحملها الإلكترون إلا أن الإلكترون شحنته سالبة، وكتلة البروتون مقدارها :1.672621637×10−27 كيلوجرام، أو ما يقارب 1800 ضعف كتلة الإلكترون. ونظرا لصغر كتلة البروتون بالكيلوجرام عدد صغير جدا يصعب حفظه عن ظهر قلب يستعمل الفيزيائيون وحدة الطاقة MeV للتعبير عن كتلة البروتون وهي تعادل 938 ميغا إلكترون فولت (طبقا لمعادلة أينشتاين الشهيرة عن تكافؤ الكتلة والطاقة(E = mc²)). تدل النتائج التجريبية أن البروتون جسيم مستقر، والحد الأدنى لفترة عمر النصف له 1035 سنة، بالرغم من أن بعض النظريات تنبأت بأن البروتون يمكن أن يتحلل. تعتبر نواة النظير الأكثر شهرة لذرة الهيدروجين عبارة عن بروتون مفرد. ونويات العناصر الأخرى عبارة عن بروتونات ونيوترونات موجودة معاً عن طريق القوة النووية. ويكون عدد البروتونات الموجودة في النواة هي المسئولة عن الخواص الكيميائية للذرة وتعريف هذا العنصر الكيميائي. يتم تصنيف البروتونات على أنها باريون وتتكون من 2 كوارك أعلى و 1 كوارك أسفل، ويوجدوا معا أيضاً عن طريق القوة النووية، بالتداخل مع الجلون. ومعاكس المادة للبروتون هو نقيض البروتون والذي له نفس قدر شحنة البروتون ولكن بشحنة معاكسة. ونظرا لأن القوة الكهرومغناطيسية أكبر من قوى الجذب فإن شحنة البروتون يجب أن تكون مساوية في المقدار ومعاكسة في الشحنة للإلكترون وإلا فإن الفرق بين الشحنتين سيؤدى إلى تمدد له تأثير كبير على الكون، وأى جسم له قوة جذب (الكواكب والنجوم). يرجع مصطلح البروتون في الكيمياء والكيمياء الحيوية إلى أيون الهيدروجين H+. وفي هذا السياق تكون المادة المعطاة للبروتون حمضية والمادة المتقبلة للبروتون قلوية (راجع نظرية تفاعل الأحماض مع القلويات.) (ar)
- En física, el protó és una partícula subatòmica amb càrrega elèctrica positiva d'1 e (1,6 × 10-19 C). El protó es classifica com a barió, i està compost per tres quarks (uud). L'antipartícula corresponent, l'antiprotó, té les mateixes característiques que el protó però amb càrrega elèctrica negativa. Juntament amb els neutrons, els protons formen part del nucli atòmic, mentre que els electrons es mouen al seu voltant. El nombre atòmic (Z) ve donat per la quantitat de protons present al nucli. El nucli de l'isòtop més comú de l'hidrogen està format per un sol protó. En química i bioquímica, s'utilitza el terme protó per a referir-se a l'ió de l'hidrogen en dissolució aquosa. El protó és estable per si mateix. En alguns tipus poc comuns de desintegració radioactiva s'emeten protons lliures, i el resultat de la descomposició de neutrons lliures en altres desintegracions. Com a protó lliure, té la facilitat de recollir un electró i convertir-se en hidrogen neutre, el qual pot reaccionar químicament amb molta facilitat. Protons lliures poden existir en plasmes, els raigs còsmics o en el vent solar. (ca)
- Ve fyzice je proton subatomární částice s kladným elementárním elektrickým nábojem tj. 1,602×10−19 C a klidovou hmotností 938 MeV/c2 (1,67×10−27 kg, odpovídající přibližně hmotnosti 1836 elektronů). V dosud nejpřesnějším měření z r. 2017 byla zjištěna relativní atomová hmotnost protonu 1,007 276 466 583(15)(29), kde první závorka udává statistickou a druhá systematickou chybu určení posledních dvou platných číslic. Poloměr protonu je 0,84 femtometru. V chemii a biochemii je proton označení pro ion vodíku. Antičásticí protonu je antiproton, který má stejně veliký náboj opačného znaménka. (cs)
- Το πρωτόνιο είναι ένα από τα υποατομικά σωματίδια, που θεωρούνταν παλιότερα (μέχρι την δεκαετία του 1970) στοιχειώδες σωμάτιο, αλλά αργότερα βρέθηκε ότι έχει εσωτερική δομή. Ως νουκλεόνιο, είναι ένας από τούς βασικούς δομικούς λίθους των πυρήνων των ατόμων και μαζί με τα νετρόνια είναι η κύρια μάζα του ατόμου (συμβατικά θεωρούμε ότι τα νουκλεόνια αποτελούν το σύνολο της μάζας του ατόμου). Επίσης κατατάσσεται στην κατηγορία των αδρονίων και συγκεκριμένα στα βαρυόνια με βαρυονικό αριθμό ένα, ενώ με βάση το σπιν του (που είναι 1/2) και της στατιστικής που το περιγράφει, κατατάσσεται και στα φερμιόνια. Έχει βρεθεί ότι είναι σύνθετο σωμάτιο. (el)
- Das Proton [ˈproːtɔn] (Plural Protonen [proˈtoːnən]; von altgriechisch τὸ πρῶτον to prōton „das erste“) ist ein stabiles, elektrisch positiv geladenes Hadron. Sein Formelzeichen ist p. Das Proton gehört neben dem Neutron und dem Elektron zu den Bausteinen der Atome, aus denen alle alltägliche Materie zusammengesetzt ist. Der Atomkern des gewöhnlichen Wasserstoffs ist ein einzelnes Proton, daher wird das Proton auch als Wasserstoffkern oder Wasserstoffion bezeichnet. Diese Bezeichnungen sind jedoch nicht eindeutig, weil es Isotope des Wasserstoffs gibt, die zusätzlich ein oder zwei Neutronen im Kern enthalten. (de)
- Protono (masero) estas subatoma partiklo kun pozitiva elektra ŝargo el la grupo de la barionoj. Laŭ la atoma modelo de Niels Bohr, la protonoj kaj la neŭtronoj estas la du nukleonoj aŭ eroj en la atomkerno. Ĝia maso estas 1836-oble pli granda ol tiu de elektrono. La nukleo de la plej ofta izotopo de hidrogeno konsistas el unu protono. La nukleoj de aliaj atomoj konsistas el protonoj kaj neŭtronoj ligataj de la forta nuklea forto (Vd pri deŭterio kaj tricio). Ekzemploj:
* Neŭtra atomo de hidrogeno havas unu protonon en sia atomkerno plus unu negativan elektronon orbitantan ĉirkaŭe. Ĝia atommaso estas preskaŭ 1 amu.
* Neŭtra atomo de karbono havas ses protonojn, ses neŭtronojn en sia atomkerno. Estas ankaŭ ses elektronoj orbitantaj tian nukleon. Ĝia atommaso estas precize 12 amu (pro la difino de amu). (eo)
- En física, el protón (del griego πρῶτον, prōton 'primero') es una partícula subatómica con una carga eléctrica elemental positiva 1 (1,6 × 10-19 C), es igual en valor absoluto y de signo contrario a la del electrón, y una masa 1836 veces superior a la de un electrón. Su antipartícula, el antiprotón, tiene carga negativa -1. Se ve el protón como estable, con un límite inferior en su vida media de unos 3,6 × 1029 años, aunque algunas teorías predicen que el protón puede desintegrarse en otras partículas. Originalmente se pensó que el protón era una partícula elemental, pero desde la década de 1970 existe una evidencia sólida de que es una partícula compuesta. Para la cromodinámica cuántica el protón es una partícula formada por la unión estable de tres cuarks. El protón y el neutrón, en conjunto, se conocen como nucleones, ya que conforman el núcleo de los átomos. En un átomo, el número de protones en el núcleo determina las propiedades químicas del átomo y qué elemento químico es. El núcleo del isótopo más común del átomo de hidrógeno (también el átomo estable más simple posible) está formado por un único protón. Al tener igual carga, los protones se repelen entre sí. Sin embargo, pueden estar agrupados por la acción de la fuerza nuclear fuerte, que a ciertas distancias es superior a la repulsión de la fuerza electromagnética. No obstante, cuando el átomo es grande (como los átomos de uranio), la repulsión electromagnética puede desintegrarlo progresivamente. (es)
- Protoia (p edo p+) nukleoko partikula subatomiko bat da, karga elektriko positiboa duena. Haren karga oinarrizko karga-unitatea da: 1,602×10−19C. Atomo batek bere nukleoan duen protoi kopuruari zenbaki atomiko deritzo. Zenbaki atomikoak elementu kimikoa determinatzen du, elementuaren ezaugarri fisiko-kimiko asko baldintzatzen baititu. Taula periodikoan zenbaki atomikoaren arabera sailkatzen dira elementu kimikoak.Protoi hitza grezieratik dator (πρῶτον) eta lehena esan nahi du. Ernest Rutherford-ek 1920an hidrogeno-nukleoa izendatzeko erabili zuen. Arrazoia honakoa izan zen: Rutherford-ek, talka atomikoen bitartez, egiaztatu zuen hidrogeno-nukleoa nitrogenotik lor zitekeela. Bertatik, hidrogeno-nukleoa atomo pisutsuagoak eraikitzeko funtsa zela ondorioztatu zuen, horregatik, hain zuzen, esleitu zion hidrogeno-nukleoari "lehena" izena. Halaber, kimikan eta biokimikan, protoi hitza hidrogeno-ioia (H+) adierazteko erabiltzen da. Testuinguru horretan, protoi-igorle bat azido bat da, eta protoi-hartzaile bat, basea. Protoiek, neutroiekin batera, nukleoi deritzon multzoa osatzen dute; hau da, atomoaren nukleoa osatzen duten partikulak dira. Protoi guztiek karga elektriko berdina dutenez, elkar aldaratzen dute. Hala ere, atomoen nukleoan pilatuta daude. Hori, distantzia txikietan, indar nuklear bortitzaren erakarpena aldarapen elektrostatikoa baino handiagoa delako da; beraz, protoiak trinkotu egiten dira, sakabanatu beharrean. (eu)
- Le proton est une particule subatomique portant une charge électrique élémentaire positive. Les protons sont présents dans les noyaux atomiques, généralement liés à des neutrons par l'interaction forte (la seule exception, mais celle du nucléide le plus abondant de l'univers, est le noyau d'hydrogène ordinaire (protium1H), un simple proton). Le nombre de protons d'un noyau est représenté par son numéro atomique Z. Le proton n'est pas une particule élémentaire mais une particule composite. Il est composé de trois particules liées par des gluons, deux quarks up et un quark down, ce qui en fait un baryon. Dans le cadre du modèle standard de la physique des particules, et aussi expérimentalement dans l'état actuel de nos connaissances, le proton est également stable à l'état libre, en dehors de tout noyau atomique. Certaines extensions du modèle standard prévoient une (extrêmement faible) instabilité du proton libre. (fr)
- Is cáithnín fo-adamhach é an prótón atá ar fáil i núicléas na n-adamh ar fad - mar sin, is núicléón é. Tá lucht leictreach deimhneach aige arb ionann é agus aonad fuaimintiúil amháin, nó 1.602 × 10−19 cúlóm. Is í an mhais atá in aon phrótón amháin ná 1.6726 × 10−27 cíleagram. Mar sin, tá sé 1836 uair níos troime ná an leictreon. De réir na mbreathnuithe, tá an prótón cobhsaí, is é sin, níl sé de chlaonadh ann titim as a chéile ná meath a theacht air. Ar a laghad, tá leathré an phrótóin níos faide ná 1035 bliain. An t-iseatóp is tábhachtaí atá ag hidrigin, níl de núicléas aige ach aon phrótón amháin. Sin é an fáth go dtuigtear air, uaireanta, lena dhealú ón deoitéiriam agus ón tritiam, an dá iseatóp eile. Sa deoitéiriam, tá neodrón amháin mar leathbhádóir ag an bprótón, agus sa tritiam, tá dhá neodrón sa núicléas sa bhreis ar an bprótón. Tá na dúile eile ar fad níos cosúla leis an deoitéiriam agus an tritiam ná leis an bpróitiam, nó tá neodróin ina gcuid núicléas chomh maith le prótóin, agus an fórsa láidir núicléach idir na núicleoin ar fad á gcoinneáil le chéile. Is é líon na bprótón i núicléas an adaimh a thaispeánann an dúil lena mbaineann an t-adamh áirithe sin. Is é sin, in aon adamh neodrach, caithfidh sé go bhfuil aon leictreon ann in aghaidh gach prótón, le lucht leictreach an núicléis a neodrú. Is é líon na leictreon, arb ionann é agus líon na bprótón, a shocraíonn saintréithe ceimiceacha an adaimh. Mar sin, is gnách a rá gurb é líon na bprótón i núicléas an adaimh a uimhir adamhach. I dtábla peiriadach na ndúl, tá na dúile curtha in ord ceann i ndiaidh a chéile de réir na n-uimhreacha seo. (ga)
- A proton is a stable subatomic particle, symbol p, H+, or 1H+ with a positive electric charge of +1 e elementary charge. Its mass is slightly less than that of a neutron and 1,836 times the mass of an electron (the proton–electron mass ratio). Protons and neutrons, each with masses of approximately one atomic mass unit, are jointly referred to as "nucleons" (particles present in atomic nuclei). One or more protons are present in the nucleus of every atom. They provide the attractive electrostatic central force which binds the atomic electrons. The number of protons in the nucleus is the defining property of an element, and is referred to as the atomic number (represented by the symbol Z). Since each element has a unique number of protons, each element has its own unique atomic number, which determines the number of atomic electrons and consequently the chemical characteristics of the element. The word proton is Greek for "first", and this name was given to the hydrogen nucleus by Ernest Rutherford in 1920. In previous years, Rutherford had discovered that the hydrogen nucleus (known to be the lightest nucleus) could be extracted from the nuclei of nitrogen by atomic collisions. Protons were therefore a candidate to be a fundamental or elementary particle, and hence a building block of nitrogen and all other heavier atomic nuclei. Although protons were originally considered elementary particles, in the modern Standard Model of particle physics, protons are now known to be composite particles, containing three valence quarks, and together with neutrons are now classified as hadrons. Protons are composed of two up quarks of charge +2/3e and one down quark of charge −1/3e. The rest masses of quarks contribute only about 1% of a proton's mass. The remainder of a proton's mass is due to quantum chromodynamics binding energy, which includes the kinetic energy of the quarks and the energy of the gluon fields that bind the quarks together. Because protons are not fundamental particles, they possess a measurable size; the root mean square charge radius of a proton is about 0.84–0.87 fm (or 0.84×10−15 to 0.87×10−15 m). In 2019, two different studies, using different techniques, found this radius to be 0.833 fm, with an uncertainty of ±0.010 fm. Free protons occur occasionally on Earth: thunderstorms can produce protons with energies of up to several tens of MeV. At sufficiently low temperatures and kinetic energies, free protons will bind to electrons. However, the character of such bound protons does not change, and they remain protons. A fast proton moving through matter will slow by interactions with electrons and nuclei, until it is captured by the electron cloud of an atom. The result is a protonated atom, which is a chemical compound of hydrogen. In a vacuum, when free electrons are present, a sufficiently slow proton may pick up a single free electron, becoming a neutral hydrogen atom, which is chemically a free radical. Such "free hydrogen atoms" tend to react chemically with many other types of atoms at sufficiently low energies. When free hydrogen atoms react with each other, they form neutral hydrogen molecules (H2), which are the most common molecular component of molecular clouds in interstellar space. Free protons are routinely used for accelerators for proton therapy or various particle physics experiments, with the most powerful example being the Large Hadron Collider. (en)
- Proton adalah partikel subatomik, simbol p atau p+, dengan muatan listrik positif +1e muatan elementer dan massa sedikit lebih kecil dari neutron. Proton dan neutron, masing-masing dengan massa sekitar satu satuan massa atom, secara kolektif disebut sebagai "nukleon". Suatu atom biasanya terdiri dari sejumlah proton dan neutron yang berada di bagian inti (tengah) atom, dan sejumlah elektron yang mengelilingi inti tersebut. Dalam atom bermuatan netral, banyaknya proton akan sama dengan jumlah elektronnya. Banyaknya proton di bagian inti biasanya akan menentukan sifat kimia suatu atom. Inti atom sering dikenal juga dengan istilah nukleus atau nukleon (nucleon), dan reaksi yang terjadi atau berkaitan dengan inti atom ini disebut reaksi nuklir. Kata proton adalah bahasa Yunani untuk "pertama", dan nama ini diberikan kepada inti hidrogen oleh Ernest Rutherford pada tahun 1920. Pada tahun-tahun sebelumnya, Rutherford telah menemukan bahwa inti hidrogen (dikenal sebagai inti paling ringan) dapat diekstraksi dari inti nitrogen dengan tumbukan atom. Oleh karena itu, proton adalah kandidat untuk menjadi partikel dasar, dan merupakan blok pembangun nitrogen dan semua inti atom yang lebih berat lainnya. (in)
- 陽子（ようし、（羅: 蘭: 独: 仏: 英: proton）とは、原子核を構成する粒子のうち、正の電荷をもつ粒子である。英語名のままプロトンと呼ばれることも多い。陽子は電荷+1、スピン1/2のフェルミ粒子である。記号 p で表される。 陽子とともに中性子によって原子核は構成され、これらは核子と総称される。水素（軽水素、1H）の原子核は、1個の陽子のみから構成される。電子が離れてイオン化した水素イオン（1H+）は陽子そのものであるため、化学の領域では水素イオンをプロトンと呼ぶことが多い。 化学的な水素の陽イオンの性質については「ヒドロン」を参照 原子核物理学、素粒子物理学において、陽子はクォークが結びついた複合粒子であるハドロンに分類され、2個のアップクォークと1個のダウンクォークで構成されるバリオンである。ハドロンを分類するフレーバーは、バリオン数が1、ストレンジネスは0であり、アイソスピンは1/2、超電荷は1/2となる。バリオンの中では最も軽くて安定である。 原子核内で核子同士をまとめておく力については「パイ中間子」を参照 (ja)
- 양성자(陽性子, 영어: proton)는 +1e의 전하를 가지는, 원자의 구성 입자로 중성자와 함께 원자핵을 이루며, 이 둘을 “핵자”라고도 부른다. 모든 원자의 핵에는 하나 이상의 양성자가 포함되어 있고 이 양성자의 개수가 원소의 성질을 결정하는데, 각 원소가 각자 다른 수의 양성자를 가지기 때문에 양성자의 개수를 원소의 고유한 원자 번호로 사용한다. 양성자의 영문 표기인 proton은 그리스어로 “첫 번째“를 뜻하며, 이 명칭은 1920년에 어니스트 러더퍼드에 의해 수소 원자핵의 명칭으로써 부여되었다. 러더퍼드는 수소 원자핵 (가장 가벼운 원자핵)을 질소 원자핵의 충돌을 통해 얻을 수 있다는 사실을 1919년에 발견했고, 이에 따라 양성자가 질소를 비롯한 모든 무거운 원자핵을 구성하는 기본 입자의 후보라 여겼다. 소립자 물리학의 현대 표준 모형에서 양성자는 강입자의 일종이며, 또 다른 핵자인 중성자와 같이 세 개의 쿼크(2개의 위 쿼크와 1개의 아래 쿼크)로 이루어져 있다. 쿼크를 제외한 부분의 질량은 양성자의 질량의 1%정도에 불과하다. 양성자 질량의 남는 부분은 쿼크의 역학적 에너지와 쿼크를 모아주는 글루온에 의한 강한 상호작용의 에너지에 의한 것이다. 양성자는 기본입자가 아니기 때문에 물리적인 크기를 갖는다. 양성자의 반지름은 약 0.84 fm이다. 충분히 낮은 온도에서 자유 양성자는 전자와 결합한다. 하지만 그렇게 묶인 양성자의 성질이 변하지는 않는다. 물질 사이를 빠르게 움직이는 양성자는 전자나 원자핵과의 상호작용으로 인해 원자의 전자구름에 붙잡힐 때까지 속도가 느려진다. 그 결과로 생성되는 것이 수소 화합물의 일종인 양자화 된 원자이다. 진공 상태에서 자유전자가 존재한다면 충분히 느린 양성자가 각각의 자유전자를 집어가 화학적으로 유리기상태인 중성 수소 원자가 된다. 이러한 “자유 수소 원자”들은 충분히 낮은 에너지를 갖는 다른 원자와 화학반응을 일으키는 경향이 있다. 두 자유 수소 원자가 서로 반응하면 그것들은 의 분자 구름에 가장 흔한 분자인 중성 수소 분자(H2)가 된다. 지구상에 존재하는 이 분자는 대형 강입자 충돌기를 활용한 실험과 같은 강입자 물리 실험 등에서 가속을 위해 쓰이는 양성자의 좋은 공급원으로 쓰인다. (ko)
- Een proton (voorgesteld door p, p+ of N+) is een subatomair deeltje met een positieve eenheidslading. Ernest Rutherford ontdekte het in 1919, en gaf het ook de naam proton, afgeleid van het Griekse πρῶτον, eerste. De atoomkern (of nucleus) van het meest voorkomende type waterstofatoom (zie ook isotoop), H, is één enkel proton. In dat verband wordt deze waterstofisotoop ook wel protium genoemd. De nuclei van andere atomen bevatten zowel neutronen als protonen. Het aantal protonen van de kern bepaalt tot welk chemisch element het atoom behoort. De lading van één proton is ongeveer gelijk aan 1,602 × 10−19 C. Dit noemt men de elementaire lading. De lading van een elektron is exact tegengesteld aan die van een proton, en dus negatief. In een neutraal atoom is het aantal protonen in de kern gelijk aan het aantal elektronen in de 'schil(len)' eromheen. In deze situatie heffen de positieve ladingen van de protonen en de negatieve ladingen van de elektronen elkaar naar buiten op. Het atoom als geheel is dan elektrisch neutraal. Een proton heeft een rustmassa van 1,672.623.1 × 10−27 kg, 938 MeV/c2 of 1.007276 amu, hetgeen iets minder is dan de massa van een neutron. Daarmee is het 1836,152672 keer zo zwaar als een elektron. Het blijkt dat deze verhouding de afgelopen 7 miljard jaar niet is veranderd. Protonen worden geclassificeerd als baryonen en bestaan op hun beurt weer uit quarks, namelijk twee 'up' quarks, een 'down' quark en kortlevende quark-antiquarkparen. Deze quarks worden bij elkaar gehouden door gluonen, de dragers van de sterke kernkracht. Ook protonen en neutronen worden binnen een atoomkern bij elkaar gehouden door de sterke kernkracht, een kracht die alleen een merkbare rol speelt op subatomaire schaal (dus binnen de kern), maar die dan zo sterk is dat deze de onderlinge elektrische afstoting tussen de protonen overwint. Aangezien de elektromagnetische kracht vele malen sterker is dan de zwaartekracht, moet men concluderen dat het aantal protonen in het universum gelijk is aan het aantal elektronen. Was dat niet het geval, dan zou de nettoafstoting door het overschot aan positieve of negatieve lading (afhankelijk of protonen of elektronen zouden domineren) een merkbaar effect hebben op de expansie van het universum en op alle materie onder de invloed van zwaartekracht (planeten, sterren, en dergelijke). (nl)
- Proton, p (z gr. πρῶτον – ‘pierwsze’) – trwała cząstka z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok. 1 u. Jeden z podstawowych składników materii. Promień protonu został oszacowany na 0,84184 ± 0,00067 fm. Protony wraz z neutronami stanowią nukleony, elementy jąder atomowych. Liczba protonów w jądrze danego atomu jest równa jego liczbie atomowej, która jest podstawą uporządkowania pierwiastków w układzie okresowym. Protony są głównym składnikiem pierwotnego promieniowania kosmicznego. Proton według modelu standardowego jest cząstką złożoną, zaliczaną do hadronów, a ściślej barionów, zbudowaną z trzech kwarków: dwóch kwarków górnych „u” i jednego kwarku dolnego „d” (układ uud) związanych silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony. Zanim model standardowy został powszechnie przyjęty, proton uważany był za cząstkę elementarną. Czynnik Landégo protonu: gp/2 = 2,792847351 ± 0,000000028 (pl)
- Il protone è una particella subatomica dotata di carica elettrica positiva, formata da due quark up e un quark down uniti dalla interazione forte e detti "di valenza" in quanto ne determinano quasi tutte le caratteristiche fisiche. Costituisce il nucleo atomico assieme al neutrone, con il quale si trasforma continuamente mediante l'emissione e l'assorbimento di pioni. In quanto formato da quark appartiene alla famiglia degli adroni, in particolare al gruppo dei barioni, e avendo spin semi-intero è un fermione. Oltre che legato, sempre dall'interazione forte, nel nucleo atomico, può trovarsi libero, stato nel quale è fra le particelle più stabili esistenti, con un tempo medio di decadimento spontaneo ipotizzato pari o superiore all'età dell'universo. (it)
- Прото́н (от др.-греч. πρῶτος «первый») — одна из трёх (вместе с нейтроном и электроном) элементарных частиц, из которых построено обычное вещество. Протоны входят в состав атомных ядер; порядковый номер химического элемента в таблице Менделеева равен количеству протонов в его ядре. В физике протон обозначается . Химическое обозначение протона (рассматриваемого в качестве положительного иона водорода) — H+, астрофизическое — HII. Античастица к протону — антипротон . Масса протона составляет 1,6726⋅10−27 кг или 938,27 МэВ, что примерно в 1836 раз больше массы электрона. Спин равен ½, поэтому протон является фермионом. Внутренняя чётность положительна. В классификации элементарных частиц протон относится к адронам.Он обладает способностью ко всем четырём фундаментальным взаимодействиям — сильному,электромагнитному, слабому и гравитационному.Электрический заряд его положителен и равен по модулю заряду электрона: e = +1,6022⋅10−19 Кл. В отличие от, например, электрона, протон не является точечной частицей, а имеет внутреннюю структуру и конечные размеры.Фундаментальные частицы, из которых построен протон — кварки и глюоны.Какую именно величину считать размером протона, зависит от договорённости, но в любом случае это будет величина порядка 1 фм.Наиболее точно измерен так называемый электрический радиус — 0,841 фм. Протон стабилен, многочисленные эксперименты не выявили никаких свидетельств его распада.Для объяснения этого факта было введено сохраняющееся барионное число (протону приписывается барионное число +1). Название «протон» предложено Э. Резерфордом в 1920 году. (ru)
- Protoner är positivt laddade subatomära partiklar som tillsammans med neutroner bildar atomkärnor. Antalet protoner i en atomkärna bestämmer dess grundämne och atomnummer. (sv)
- O próton (português brasileiro) ou protão (português europeu) é uma partícula subatômica, de símbolo p ou p+, com uma carga elétrica positiva de +1e carga elementar e com uma massa ligeiramente menor do que a de um nêutron. Os prótons e os nêutrons, possuem massa de aproximadamente uma unidade de massa atômica, são referidos coletivamente como "núcleons", prótons estão presentes no núcleo de um átomo. O número de prótons no núcleo é conhecido como número atômico. Uma vez que cada elemento tem um único número de prótons, cada elemento tem o seu próprio número atômico. A palavra próton significa em grego "primeiro", e esse nome foi dado ao núcleo de hidrogênio por Ernest Rutherford em 1920. Nos anos anteriores, Rutherford descobriu que o núcleo de hidrogênio (conhecido por ser o núcleo mais leve) podia ser extraído dos núcleos de nitrogênio por colisão. O próton foi, portanto, um candidato a ser uma partícula fundamental e um bloco de construção para nitrogênio e todos os outros núcleos atômicos mais pesados. No moderno modelo padrão da física de partículas, o próton é um hádron, e como o nêutron, o outro núcleon (partículas presentes no núcleo atômico), é composto por três quarks. Embora o próton foi inicialmente considerado uma partícula fundamental, um próton é agora compreendido a ser composto por três quarks: dois quarks up e um quark down. Pensa-se que as massas de repouso dos quarks contribuem apenas cerca de 1% da massa do próton. O restante da massa dos prótons se deve à energia cinética dos quarks e à energia dos campos de glúons que ligam os quarks juntos. Já que o próton não é uma partícula fundamental, ele possui um tamanho físico — O raio do próton é 0,833 fm. O próton livre (um próton que não está ligado a núcleons ou elétrons) é uma partícula estável que não tenha sido observada para separar espontaneamente a outras partículas. Prótons livres são encontrados naturalmente em várias situações em que as energias ou as temperaturas são altas o suficiente para separá-los de elétrons, para que eles tenham alguma afinidade.Os prótons podem viajar a incríveis 299.792.455 metros por segundo, ou 99,999999% da velocidade da luz . Prótons livres existem em plasmas em que a temperatura é bastante elevada para permitir que eles se combinem com os elétrons. Prótons livres de alta energia e velocidade compõem 90% dos raios cósmicos, que se propagam no vácuo em distâncias interestelares. Prótons livres são emitidos diretamente de núcleos atômicos em alguns tipos raros de decaimento radioativo. Prótons também resultam (junto com os elétrons e os antineutrinos) do decaimento radioativo de nêutrons livres, que são instáveis. Em temperaturas suficientemente baixas, prótons livres ligam-se aos elétrons. No entanto, as propriedades de tais prótons ligados não mudam, e eles permanecem prótons. Um próton em um rápido movimento através da matéria vai desacelerar por conta das interações com elétrons e núcleos, até que ele seja capturado pela nuvem eletrônica de um átomo. O resultado é um átomo protonado, que é um composto químico de hidrogênio. No vácuo, quando os elétrons livres estão presentes, um próton suficientemente lento pode pegar um único elétron livre, tornando-se um átomo de hidrogênio neutro, que é quimicamente um radical livre. Tais "átomos de hidrogênio livres" tendem a reagir quimicamente com muitos outros tipos de átomos em energias suficientemente baixas. Quando os átomos de hidrogênio livres reagem uns com os outros, eles formam moléculas neutras de hidrogênio (H2), que é o componente molecular mais comum de nuvens moleculares no espaço interestelar. Tais moléculas de hidrogênio na Terra podem, então, servir (entre muitos outros usos) como uma fonte conveniente de prótons para aceleradores (como o utilizado na terapia de prótons) e em outros experimentos de física de partículas com hádrons que exigem que prótons acelerem, com o mais notável exemplo sendo o acelerador de partículas Large Hadron Collider. (pt)
- Прото́н (від грец. πρώτον — перший) — стабільна позитивно заряджена елементарна частинка атомного ядра будь-якого хімічного елемента. Баріон, який складається з двох верхніх та одного нижнього кварка та має заряд +е. (uk)
- 質子（英語：Proton，日韓漢字稱作陽子、陽性子），是一種帶有1个單位电荷正電的穩定強子，通常標記為p或p+。每個原子的原子核內部至少會含有一個質子，質子的數量稱為原子序數；另外，還可能含有中子，這些質子與中子都被稱為核子。由於每種元素的原子都含有獨特數量的質子，每種元素具有獨特的原子序數。 在粒子物理學的現代標準模型裏，質子是由兩個上夸克與一個下夸克組成的強子。夸克的靜質量只貢獻出大約1%質子質量，剩餘的質子質量主要源自於夸克的動能與綑綁夸克的的能量。 因為質子是由三個夸克組成，質子不是基本粒子，質子具有物理尺寸，但這尺寸並不能完美良好定義，由於質子的表面很模糊，因為這表面是由作用力的影響來定義，而這作用力不會突然終止。質子的半徑（更仔細地說，）大約為0.84–0.87飛米。 自由質子是不與其它核子或電子結合在一起的質子。自由質子很穩定，尚未被觀察到自發衰變成其它種粒子。質子與電子之間會相互親和，但當能量或溫度高到足以將質子與電子分離之時，就可以自然地找到自由質子。在等離子體裏，溫度非常高，質子無法與電子結合在一起，因此自由質子可以存在。在太空裏，傳播了星際距離的宇宙線，其成分有90%是具有高能量與高動量的自由質子。自由中子不穩定，會進行衰變，這過程的產物是質子、電子與反中微子。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Ve fyzice je proton subatomární částice s kladným elementárním elektrickým nábojem tj. 1,602×10−19 C a klidovou hmotností 938 MeV/c2 (1,67×10−27 kg, odpovídající přibližně hmotnosti 1836 elektronů). V dosud nejpřesnějším měření z r. 2017 byla zjištěna relativní atomová hmotnost protonu 1,007 276 466 583(15)(29), kde první závorka udává statistickou a druhá systematickou chybu určení posledních dvou platných číslic. Poloměr protonu je 0,84 femtometru. V chemii a biochemii je proton označení pro ion vodíku. Antičásticí protonu je antiproton, který má stejně veliký náboj opačného znaménka. (cs)
- Το πρωτόνιο είναι ένα από τα υποατομικά σωματίδια, που θεωρούνταν παλιότερα (μέχρι την δεκαετία του 1970) στοιχειώδες σωμάτιο, αλλά αργότερα βρέθηκε ότι έχει εσωτερική δομή. Ως νουκλεόνιο, είναι ένας από τούς βασικούς δομικούς λίθους των πυρήνων των ατόμων και μαζί με τα νετρόνια είναι η κύρια μάζα του ατόμου (συμβατικά θεωρούμε ότι τα νουκλεόνια αποτελούν το σύνολο της μάζας του ατόμου). Επίσης κατατάσσεται στην κατηγορία των αδρονίων και συγκεκριμένα στα βαρυόνια με βαρυονικό αριθμό ένα, ενώ με βάση το σπιν του (που είναι 1/2) και της στατιστικής που το περιγράφει, κατατάσσεται και στα φερμιόνια. Έχει βρεθεί ότι είναι σύνθετο σωμάτιο. (el)
- 陽子（ようし、（羅: 蘭: 独: 仏: 英: proton）とは、原子核を構成する粒子のうち、正の電荷をもつ粒子である。英語名のままプロトンと呼ばれることも多い。陽子は電荷+1、スピン1/2のフェルミ粒子である。記号 p で表される。 陽子とともに中性子によって原子核は構成され、これらは核子と総称される。水素（軽水素、1H）の原子核は、1個の陽子のみから構成される。電子が離れてイオン化した水素イオン（1H+）は陽子そのものであるため、化学の領域では水素イオンをプロトンと呼ぶことが多い。 化学的な水素の陽イオンの性質については「ヒドロン」を参照 原子核物理学、素粒子物理学において、陽子はクォークが結びついた複合粒子であるハドロンに分類され、2個のアップクォークと1個のダウンクォークで構成されるバリオンである。ハドロンを分類するフレーバーは、バリオン数が1、ストレンジネスは0であり、アイソスピンは1/2、超電荷は1/2となる。バリオンの中では最も軽くて安定である。 原子核内で核子同士をまとめておく力については「パイ中間子」を参照 (ja)
- Protoner är positivt laddade subatomära partiklar som tillsammans med neutroner bildar atomkärnor. Antalet protoner i en atomkärna bestämmer dess grundämne och atomnummer. (sv)
- Прото́н (від грец. πρώτον — перший) — стабільна позитивно заряджена елементарна частинка атомного ядра будь-якого хімічного елемента. Баріон, який складається з двох верхніх та одного нижнього кварка та має заряд +е. (uk)
- 質子（英語：Proton，日韓漢字稱作陽子、陽性子），是一種帶有1个單位电荷正電的穩定強子，通常標記為p或p+。每個原子的原子核內部至少會含有一個質子，質子的數量稱為原子序數；另外，還可能含有中子，這些質子與中子都被稱為核子。由於每種元素的原子都含有獨特數量的質子，每種元素具有獨特的原子序數。 在粒子物理學的現代標準模型裏，質子是由兩個上夸克與一個下夸克組成的強子。夸克的靜質量只貢獻出大約1%質子質量，剩餘的質子質量主要源自於夸克的動能與綑綁夸克的的能量。 因為質子是由三個夸克組成，質子不是基本粒子，質子具有物理尺寸，但這尺寸並不能完美良好定義，由於質子的表面很模糊，因為這表面是由作用力的影響來定義，而這作用力不會突然終止。質子的半徑（更仔細地說，）大約為0.84–0.87飛米。 自由質子是不與其它核子或電子結合在一起的質子。自由質子很穩定，尚未被觀察到自發衰變成其它種粒子。質子與電子之間會相互親和，但當能量或溫度高到足以將質子與電子分離之時，就可以自然地找到自由質子。在等離子體裏，溫度非常高，質子無法與電子結合在一起，因此自由質子可以存在。在太空裏，傳播了星際距離的宇宙線，其成分有90%是具有高能量與高動量的自由質子。自由中子不穩定，會進行衰變，這過程的產物是質子、電子與反中微子。 (zh)
- البُرُوْتُون في فيزياء الجسيمات، وكان يظن في بادئ الأمر أنه جسيم أولي (لا يتكون من جسيمات أصغر) ولكن تبين فيما بعد عدم صحة هذا الزعم، والبروتون من مكونات الذرة وله شحنة كهربية موجبة مقدارها 1.6 × 10−19 كولوم، تعادل تماما الشحنة التي يحملها الإلكترون إلا أن الإلكترون شحنته سالبة، وكتلة البروتون مقدارها :1.672621637×10−27 كيلوجرام، أو ما يقارب 1800 ضعف كتلة الإلكترون. ونظرا لصغر كتلة البروتون بالكيلوجرام عدد صغير جدا يصعب حفظه عن ظهر قلب يستعمل الفيزيائيون وحدة الطاقة MeV للتعبير عن كتلة البروتون وهي تعادل 938 ميغا إلكترون فولت (طبقا لمعادلة أينشتاين الشهيرة عن تكافؤ الكتلة والطاقة(E = mc²)). (ar)
- En física, el protó és una partícula subatòmica amb càrrega elèctrica positiva d'1 e (1,6 × 10-19 C). El protó es classifica com a barió, i està compost per tres quarks (uud). L'antipartícula corresponent, l'antiprotó, té les mateixes característiques que el protó però amb càrrega elèctrica negativa. (ca)
- Das Proton [ˈproːtɔn] (Plural Protonen [proˈtoːnən]; von altgriechisch τὸ πρῶτον to prōton „das erste“) ist ein stabiles, elektrisch positiv geladenes Hadron. Sein Formelzeichen ist p. Das Proton gehört neben dem Neutron und dem Elektron zu den Bausteinen der Atome, aus denen alle alltägliche Materie zusammengesetzt ist. (de)
- Protono (masero) estas subatoma partiklo kun pozitiva elektra ŝargo el la grupo de la barionoj. Laŭ la atoma modelo de Niels Bohr, la protonoj kaj la neŭtronoj estas la du nukleonoj aŭ eroj en la atomkerno. Ĝia maso estas 1836-oble pli granda ol tiu de elektrono. La nukleo de la plej ofta izotopo de hidrogeno konsistas el unu protono. La nukleoj de aliaj atomoj konsistas el protonoj kaj neŭtronoj ligataj de la forta nuklea forto (Vd pri deŭterio kaj tricio). Ekzemploj: (eo)
- En física, el protón (del griego πρῶτον, prōton 'primero') es una partícula subatómica con una carga eléctrica elemental positiva 1 (1,6 × 10-19 C), es igual en valor absoluto y de signo contrario a la del electrón, y una masa 1836 veces superior a la de un electrón. Su antipartícula, el antiprotón, tiene carga negativa -1. (es)
- Protoia (p edo p+) nukleoko partikula subatomiko bat da, karga elektriko positiboa duena. Haren karga oinarrizko karga-unitatea da: 1,602×10−19C. Atomo batek bere nukleoan duen protoi kopuruari zenbaki atomiko deritzo. Zenbaki atomikoak elementu kimikoa determinatzen du, elementuaren ezaugarri fisiko-kimiko asko baldintzatzen baititu. Taula periodikoan zenbaki atomikoaren arabera sailkatzen dira elementu kimikoak.Protoi hitza grezieratik dator (πρῶτον) eta lehena esan nahi du. Ernest Rutherford-ek 1920an hidrogeno-nukleoa izendatzeko erabili zuen. Arrazoia honakoa izan zen: Rutherford-ek, talka atomikoen bitartez, egiaztatu zuen hidrogeno-nukleoa nitrogenotik lor zitekeela. Bertatik, hidrogeno-nukleoa atomo pisutsuagoak eraikitzeko funtsa zela ondorioztatu zuen, horregatik, hain zuzen, esl (eu)
- Is cáithnín fo-adamhach é an prótón atá ar fáil i núicléas na n-adamh ar fad - mar sin, is núicléón é. Tá lucht leictreach deimhneach aige arb ionann é agus aonad fuaimintiúil amháin, nó 1.602 × 10−19 cúlóm. Is í an mhais atá in aon phrótón amháin ná 1.6726 × 10−27 cíleagram. Mar sin, tá sé 1836 uair níos troime ná an leictreon. De réir na mbreathnuithe, tá an prótón cobhsaí, is é sin, níl sé de chlaonadh ann titim as a chéile ná meath a theacht air. Ar a laghad, tá leathré an phrótóin níos faide ná 1035 bliain. (ga)
- A proton is a stable subatomic particle, symbol p, H+, or 1H+ with a positive electric charge of +1 e elementary charge. Its mass is slightly less than that of a neutron and 1,836 times the mass of an electron (the proton–electron mass ratio). Protons and neutrons, each with masses of approximately one atomic mass unit, are jointly referred to as "nucleons" (particles present in atomic nuclei). Free protons are routinely used for accelerators for proton therapy or various particle physics experiments, with the most powerful example being the Large Hadron Collider. (en)
- Proton adalah partikel subatomik, simbol p atau p+, dengan muatan listrik positif +1e muatan elementer dan massa sedikit lebih kecil dari neutron. Proton dan neutron, masing-masing dengan massa sekitar satu satuan massa atom, secara kolektif disebut sebagai "nukleon". (in)
- Le proton est une particule subatomique portant une charge électrique élémentaire positive. Les protons sont présents dans les noyaux atomiques, généralement liés à des neutrons par l'interaction forte (la seule exception, mais celle du nucléide le plus abondant de l'univers, est le noyau d'hydrogène ordinaire (protium1H), un simple proton). Le nombre de protons d'un noyau est représenté par son numéro atomique Z. (fr)
- 양성자(陽性子, 영어: proton)는 +1e의 전하를 가지는, 원자의 구성 입자로 중성자와 함께 원자핵을 이루며, 이 둘을 “핵자”라고도 부른다. 모든 원자의 핵에는 하나 이상의 양성자가 포함되어 있고 이 양성자의 개수가 원소의 성질을 결정하는데, 각 원소가 각자 다른 수의 양성자를 가지기 때문에 양성자의 개수를 원소의 고유한 원자 번호로 사용한다. 양성자의 영문 표기인 proton은 그리스어로 “첫 번째“를 뜻하며, 이 명칭은 1920년에 어니스트 러더퍼드에 의해 수소 원자핵의 명칭으로써 부여되었다. 러더퍼드는 수소 원자핵 (가장 가벼운 원자핵)을 질소 원자핵의 충돌을 통해 얻을 수 있다는 사실을 1919년에 발견했고, 이에 따라 양성자가 질소를 비롯한 모든 무거운 원자핵을 구성하는 기본 입자의 후보라 여겼다. (ko)
- Il protone è una particella subatomica dotata di carica elettrica positiva, formata da due quark up e un quark down uniti dalla interazione forte e detti "di valenza" in quanto ne determinano quasi tutte le caratteristiche fisiche. (it)
- Een proton (voorgesteld door p, p+ of N+) is een subatomair deeltje met een positieve eenheidslading. Ernest Rutherford ontdekte het in 1919, en gaf het ook de naam proton, afgeleid van het Griekse πρῶτον, eerste. De atoomkern (of nucleus) van het meest voorkomende type waterstofatoom (zie ook isotoop), H, is één enkel proton. In dat verband wordt deze waterstofisotoop ook wel protium genoemd. De nuclei van andere atomen bevatten zowel neutronen als protonen. Het aantal protonen van de kern bepaalt tot welk chemisch element het atoom behoort. (nl)
- Proton, p (z gr. πρῶτον – ‘pierwsze’) – trwała cząstka z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok. 1 u. Jeden z podstawowych składników materii. Promień protonu został oszacowany na 0,84184 ± 0,00067 fm. Protony wraz z neutronami stanowią nukleony, elementy jąder atomowych. Liczba protonów w jądrze danego atomu jest równa jego liczbie atomowej, która jest podstawą uporządkowania pierwiastków w układzie okresowym. Protony są głównym składnikiem pierwotnego promieniowania kosmicznego. Czynnik Landégo protonu: gp/2 = 2,792847351 ± 0,000000028 (pl)
- Прото́н (от др.-греч. πρῶτος «первый») — одна из трёх (вместе с нейтроном и электроном) элементарных частиц, из которых построено обычное вещество. Протоны входят в состав атомных ядер; порядковый номер химического элемента в таблице Менделеева равен количеству протонов в его ядре. В физике протон обозначается . Химическое обозначение протона (рассматриваемого в качестве положительного иона водорода) — H+, астрофизическое — HII. Античастица к протону — антипротон . Название «протон» предложено Э. Резерфордом в 1920 году. (ru)
- O próton (português brasileiro) ou protão (português europeu) é uma partícula subatômica, de símbolo p ou p+, com uma carga elétrica positiva de +1e carga elementar e com uma massa ligeiramente menor do que a de um nêutron. Os prótons e os nêutrons, possuem massa de aproximadamente uma unidade de massa atômica, são referidos coletivamente como "núcleons", prótons estão presentes no núcleo de um átomo. O número de prótons no núcleo é conhecido como número atômico. Uma vez que cada elemento tem um único número de prótons, cada elemento tem o seu próprio número atômico. A palavra próton significa em grego "primeiro", e esse nome foi dado ao núcleo de hidrogênio por Ernest Rutherford em 1920. Nos anos anteriores, Rutherford descobriu que o núcleo de hidrogênio (conhecido por ser o núcleo mais (pt)
|
