| dbo:abstract
|
- Muhàmmad Alí Paixà al-Massud ibn Agha (Kavala, Imperi Otomà, 1769 - Alexandria, 1849) va ser un militar i un polític d'origen albanès, valí (governador) d'Egipte i el Sudan, considerat el fundador de l'Egipte modern. La dinastia que va implantar manà sobre Egipte i el Sudan fins a la . Va ser un comandant militar d'una força otomana albanesa enviada per recuperar Egipte d'una ocupació francesa impulsada per Napoleó. Després de la retirada de Napoleó, Muhammad Ali va assolir el poder mitjançant una sèrie de maniobres polítiques, i el 1805 va ser nomenat valí (virrei) d'Egipte i va guanyar el rang de paixà. Com a valí, Muhammad Ali va intentar modernitzar Egipte instituint reformes dramàtiques en els àmbits militar, econòmic i cultural. També va iniciar una violenta purga dels mamelucs, consolidant el seu domini i acabant definitivament amb el domini mameluc sobre Egipte. Militarment, Muhammad Ali va recuperar els territoris àrabs per al soldà i va conquerir el Sudan. El seu intent de reprimir la rebel·lió grega va fracassar decisivament després d'una intervenció de les potències europees a Navarino. El 1831, Muhammad Ali va fer la guerra contra el soldà, capturant Síria, creuant a Anatòlia i amenaçant directament Constantinoble però les potències europees el van obligar a retirar-se. Després d'una fallida invasió otomana de Síria el 1839, va llançar una altra invasió de l'Imperi Otomà el 1840; va tornar a derrotar els otomans i va obrir el camí cap a la presa de Constantinoble. Davant d'una altra intervenció europea, va acceptar una pau negociada el 1842 i es va retirar del Llevant; a canvi, ell i els seus descendents van rebre el domini hereditari sobre Egipte i Sudan. La dinastia que va establir governaria Egipte fins a la revolució de 1952 quan el rei Farouk va ser enderrocat pel Moviment d'Oficials Lliures dirigit per Mohamed Naguib i Gamal Abdel Nasser, establint la República d'Egipte. (ca)
- محمد علي باشا المسعود بن إبراهيم آغا القوللي (بالتركية العثمانية: قوللى محمد على پاشا؛ وبالتركية الحديثة: Kavalalı Mehmet Ali Paşa؛ وبالألبانية: Mehmet Ali Pasha)، الملقب بالعزيز أو عزيز مصر، هو مؤسس الأسرة العلوية وحاكم مصر ما بين عامي 1805 إلى 1848، ويشيع وصفه بأنه «مؤسس مصر الحديثة» وهي مقولة كان هو نفسه أول من روج لها واستمرت بعده بشكل منظم وملفت. استطاع أن يعتلي عرش مصر عام 1805 بعد أن بايعه أعيان البلاد ليكون واليًا عليها، بعد أن ثار الشعب على سلفه خورشيد باشا، ومكّنه ذكاؤه واستغلاله للظروف المحيطة به من أن يستمر في حكم مصر لكل تلك الفترة، ليكسر بذلك العادة العثمانية التي كانت لا تترك واليًا على مصر لأكثر من عامين. خاض محمد علي في بداية فترة حكمه حربًا داخلية ضد المماليك والإنجليز إلى أن خضعت له مصر بالكليّة، ثم خاض حروبًا بالوكالة عن الدولة العثمانية في جزيرة العرب ضد الوهابيين وضد الثوار اليونانيين الثائرين على الحكم العثماني في المورة، كما وسع دولته جنوبًا بضمه للسودان. وبعد ذلك تحول لمهاجمة الدولة العثمانية حيث حارب جيوشها في الشام والأناضول، وكاد يسقط الدولة العثمانية، لولا تعارض ذلك مع مصالح الدول الغربية التي أوقفت محمد علي وأرغمته على التنازل عن معظم الأراضي التي ضمها. خلال فترة حكم محمد علي، استطاع أن ينهض بمصر عسكريًا وتعليميًا وصناعيًا وزراعيًا وتجاريًا، مما جعل من مصر دولة ذات ثقل في تلك الفترة، إلا أن حالتها تلك لم تستمر بسبب ضعف خلفائه وتفريطهم في ما حققه من مكاسب بالتدريج إلى أن سقطت دولته في 18 يونيو سنة 1953 م، بإلغاء الملكية وإعلان الجمهورية في مصر. (ar)
- Muhammad Alí (4. března 1769 Kavala – 2. srpna 1849 Káhira) byl egyptský místokrál, vojevůdce, ale také diktátor. Muhammad Alí se narodil pravděpodobně v řecké Makedonii a po smrti rodičů se ho ujal místodržící provincie, který zabezpečil jeho výchovu, počátek vojenské kariéry a oženil ho se svou neteří. Díky svému ochránci měl Muhammad zajištěn postup ve funkcích a roku 1798 byl jmenován velitelem tureckého vojska v Egyptě. Po Napoleonově odplutí ovládl s pomocí armády do roku 1801 postupně celou zemi. Za tento úspěch ho sultán jmenoval v roce 1805 místokrálem Egypta s titulem paši. Muhammad Alí dokázal ve velmi krátké době zkonsolidovat zemi a pacifikovat útočné beduínské kmeny. Rázně potlačil britské pokusy o vměšování do egyptské vnitřní politiky a v roce 1811 plně stabilizoval situaci vyvražděním tehdejší vojenské a politické elity – mamlúků. V té době se však již stal faktickým vládcem země, neboť osmanská říše neměla prostředky na dobytí Egypta. Od roku 1819 prováděl samostatnou zahraniční politiku, jejíž součástí se stala úspěšná expanze na Arabský poloostrov, do Súdánu a do východního Středomoří. V roce 1827 poskytl sultánovi vojenskou pomoc, která měla udusit řecké povstání, ale spojené turecké a egyptské loďstvo bylo zničeno evropskými velmocemi v bitvě u Navarina. Egyptský vládce proto požadoval po sultánovi kompenzaci škody, a když se jí nedočkal, zahájil proti němu v roce 1831 válku, kterou zastavily až evropské mocnosti, jež donutily Muhammada Alího spokojit se se ziskem Sýrie. Muhammad Alí K definitivní úpravě poměrů došlo až v roce 1841, kdy egyptský vládce obdržel titul místokrále dědičně, vrátil sultánovi Sýrii a místo toho obdržel vládu nad Tunisem. Jeho říše, formálně stále podléhající osmanské říši, byla organizována podle tureckého vzoru, základem Muhammadovy moci však zůstala armáda, doplňovaná násilnými odvody. Kvůli odvodům a neúměrným daním sice často docházelo k povstáním podrobeného obyvatelstva, Muhammadovi vojáci však dokázali všechny rebelie velmi rychle potlačit a bez větších problémů tak udržovali stabilitu panství. V roce 1848 se egyptský místokrál vzdal trůnu ve prospěch svého syna Ibráhíma a tím založil novou dynastii, vládnoucí Egyptu (pod formální osmanskou a méně formální britskou správou) až do roku 1952. (cs)
- Ο Μεχμέτ Αλή Πασάς (4 Μαρτίου 1770 ή 1771 – 2 Αυγούστου 1849), γνωστός και ως Μεχμέτ Αλή ή Μωχάμετ Άλη, ήταν βαλής της Αιγύπτου. (el)
- Muhammad Ali Pascha, auch Mehmed Ali Pascha (osmanisch محمد علی پاشا Meḥemmed ʿAlī Pāšā, türkisch Kavalalı Mehmet Ali Paşa; geboren um 1770 in Kavala; gestorben am 2. August 1849 in Alexandria), war von 1805 bis 1848 Gouverneur der osmanischen Provinz Ägypten (Eyalet-i Mısır), herrschte aber relativ unabhängig von der Zentralregierung. Er war der Begründer der bis 1953 in Ägypten herrschenden Dynastie. (de)
- Muhammad Ali Paŝa, arabe محمد علي باشا, albane Mehmet Ali Pasha, turke Mehmet Ali Paşa (naskiĝis 1769 en , Makedonio, tiam Otomana Imperio, hodiaŭ Grekio; mortis la 2-an de aŭgusto 1849 en Aleksandrio) estis de 1805 ĝis 1848 vicreĝo de Egiptio kaj otomana paŝao, kaj estis prapatro de la , kiu regis en Egiptio ĝis 1953, kaj fondinto de moderna Egiptio, atinginte relativan sendependecon de la Otomana Imperio. Lia patro estis armea gvidanto, kiu frue mortis, tiel lin edukis la guberniestro Ibrahim Aga. Li edziĝis en aĝo de 18 kun nevino de la guberniestro kaj okupiĝis pri tabaka komerco. Mohamed Ali alvenis al Egiptio por forpeli la invadintajn francojn. En 1805, la sultano nomumis lin paŝao, subreĝo de Egiptio. Li detruis la malnovan regantan eliton, deproprigis posedaĵojn de la malnovaj bienuloj, la pastrojn igis dependaj de la registaro, subpremis ĉiun ribelon. Ĝis 1815 iĝis ĉiu bieno ŝtata posedaĵo kaj la enspezojn li elspezis por evolui la irigacion en Egiptio. Li ekkultivigis novajn plantojn kiel kotonon, reorganizis la administran sistemon por tute kontroli la ekonomion. Li provis setligi modernan industrion por la prilaboro de la krudmaterialoj, sed tio malsukcesis pro la mankantaj energiofonto kaj faklaboristoj. Li malfondis la soldan armeon kaj organizis floton kaj rekrutan armeon el egiptiaj kamparanoj. Li sendis studcele junulojn en Eŭropon kaj fondis fakstudejojn. Meze de la 1830-aj jaroj, ŝtata plantaĵo de Mohamed Ali atingis punkton, kiam ĝi estis jam malprofita, dum – pro la militiroj – la ŝtata monavido kreskis. Muhammed Ali helpis la sultanon venki la ribelojn en Arabio kaj Grekio. Li okupis apudnilajn areojn de Sudano, ĉar akiris novulojn por la armeo kaj oron por la trezorejo. Kvankam li venkis en ĉiuj tri militiroj, fine lia floto estis malvenkita ĉe (1827). Spite al malvenko de la floto, li sentis sin forta eki militon kontraŭ la sultano. La unua milito okazis en 1831–33 kaj tiam li akiris Sirion ĝis Adana, dum en la dua milito en 1838–41, la osmana armeo estis decide venkita ĉe (1839), dum la turka floto transiris al flanko de Muhammed Ali. Tiam intervenis la eŭropaj potencoj: en julio de 1840 Britio, Aŭstrio kaj Prusio interkonsentis fini la egiptian regadon en Sirio kaj tiel malebligis sendependiĝon de Egiptio de la Osmana imperio. Mohamed Ali kaj lia familio akiris en 1841 heredan rajton pri regado de Egiptio kaj Sudano, sed lian potencon limigis la Sultana Kortego kaj la sultano reakiris la kontrolon je Egiptio. Mohamed Ali retiriĝis en 1848 el sia ofico kaj mortis sekvajare. Post lia morto, oni neniigis liajn multajn reformojn. Ismail Paŝao, lia nepo, estis ĥedivo de Egiptujo kaj Sudano el 1863 al 1879. (eo)
- Mehmet Alí o Mehemet Alí(4 de marzo de 1769-2 de agosto de 1849), valí de Egipto (1805-1848). Aunque también es conocido como Muhammad/Mohammed Alí (árabe: محمد علي باشا), es más correcto el nombre de "Mehmet" o "Mehemet" en turco, ya que había nacido en el Imperio otomano y era gobernador de Egipto en nombre del sultán, siendo además la segunda, la forma utilizada en su época. Considerado como el fundador del Egipto moderno, introdujo grandes reformas en el país para situarlo en el puesto que se merecía y conseguir una cierta independencia frente a las Grandes Potencias, además de una gran autonomía respecto del Imperio otomano. También amplió considerablemente sus fronteras, sometiendo a los pueblos vecinos o guerreando contra los otomanos. (es)
- Mehmet Ali edo Mehemet Ali (arabieraz: محمد علي باشا; c. 1769 - 1849ko abuztuaren 2a), Egiptoko balia (1805 - 1848). Mehmet Ali otomandar armadako komandante albaniarra zen, wali kargua hartu eta bere burua Egiptoko eta Sudango kedive izendatu zuen. Egipto modernoko sortzailetzat hartzen da; berrikuntza ugari egin zituen Egiptok nolabaiteko independentzia lortzeko mundu-potentzia nagusienen eta Otomandar Inperioaren aurrean. Egiptoko mugak ere hedatu zituen, ondoko herriak menderatzen edota otomandarren aurka borrokatzen. Mehmet Alik hasitako dinastiak izan zuen Egiptoko eta Sudaneko agintea 1952an Egiptoko Iraultza gertatu zen arte. (eu)
- Méhémet Ali (en arabe : محمد على باشا), également orthographié Muḥammad ou MeḥmedʿAlī, né à la fin des années 1760 (la date exacte est débattue) à Kavala en Macédoine orientale (alors dans l'Empire ottoman) et mort le 2 août 1849 à Alexandrie en Égypte, est un officier ottoman d'origine turco albanaise, vice-roi d'Égypte de 1804 à 1849 et généralement considéré comme le fondateur de l'Égypte moderne. (fr)
- Muhammad Ali Pasha al-Mas'ud ibn Agha, also known as Muhammad Ali of Egypt and the Sudan (Albanian: Mehmet Ali Pasha, Arabic: محمد علي باشا, ALA-LC: Muḥammad ‘Alī Bāshā; Ottoman Turkish: محمد علی پاشا المسعود بن آغا; Turkish: Kavalalı Mehmed Ali Paşa; 4 March 1769 – 2 August 1849), was the Albanian Ottoman governor and de facto ruler of Egypt from 1805 to 1848, considered the founder of modern Egypt. At the height of his rule, he controlled all of Egypt, Sudan, Hejaz and the Levant. He was a military commander in an Albanian Ottoman force sent to recover Egypt from a French occupation under Napoleon. Following Napoleon's withdrawal, Muhammad Ali rose to power through a series of political maneuvers, and in 1805 he was named Wāli (viceroy) of Egypt and gained the rank of Pasha. As Wāli, Muhammad Ali attempted to modernize Egypt by instituting dramatic reforms in the military, economic and cultural spheres. He also initiated a violent purge of the Mamluks, consolidating his rule and permanently ending the Mamluk hold over Egypt. Militarily, Muhammad Ali recaptured the Arabian territories for the sultan, and conquered Sudan of his own accord. His attempt at suppressing the Greek rebellion failed decisively, however, following an intervention by the European powers at Navarino. In 1831, Muhammad Ali waged war against the sultan, capturing Syria, crossing into Anatolia and directly threatening Constantinople, but the European powers forced him to retreat. After a failed Ottoman invasion of Syria in 1839, he launched another invasion of the Ottoman Empire in 1840; he defeated the Ottomans again and opened the way towards a capture of Constantinople. Faced with another European intervention, he accepted a brokered peace in 1842 and withdrew from the Levant; in return, he and his descendants were granted hereditary rule over Egypt and Sudan. The dynasty he established would rule Egypt until the revolution of 1952 when King Farouk was overthrown by the Free Officers Movement led by Mohamed Naguib and Gamal Abdel Nasser, establishing the Republic of Egypt. (en)
- Gobharnóir Otamánach ar an Éigipt ab ea Muhammad Ali Pasha al-Mas'ud ibn Agha ( 4 Márta 1769 - 2 Lúnasa 1849). Bhí sé ina ghobharnóir ó 1805 go 1848. Áirítear é orthu siúd a chuir tús le forbairt stát nua-aimseartha san Éigipt. In oirthuaisceart na Gréige a rugadh é. (ga)
- Muhammad Ali Pasha adalah seorang tokoh pembaruan di Mesir yang masih keturunan dari Turki. Ia lahir di , Yunani pada tahun 1765 dan meninggal tahun 1849 di Mesir. Ayahnya adalah seorang pedagang dan dapat dikatakan bahwa Muhammad Ali lahir dalam keadaan keluarga tidak mampu sehingga ia tidak pernah mengenyam pendidikan yang menjadikannya sebagai orang yang ummi (tidak dapat baca tulis). Tetapi tidak ada yang menyangka dengan latarbelakang yang seperti ini, ia mampu menjadi panglima dan tokoh pembaruan sekaligus pendiri negara Mesir modern. Dari keadaan Muhammad Ali Pasya yang demikian membuat ia menjadi seorang pemuda yang giat bekerja dan cakap. Sifat kecakapannya membuat ia lebih dikenal bahkan disayangi oleh gubernur Ustman. Kecakapannya itu mulai muncul ketika ia berumur dewasa dan bekerja sebagai pemungut pajak. Dari kecakapan dan kesungguhannya dalam menjalankan amanat sebagai pemungut pajak, gubernur Utsmani mengambilnya sebagai seorang menantu. Setelah diambil menjadi menantu, ia ditugaskan menjadi seorang wakil perwira yang memimpin pasukan militer untuk menggempur pasukan Prancis dan berhasil. Ketika Muhammad Ali Pasya berhasil mengusir pasukan Napoleon sehingga pasukan Prancis meninggalkan Mesir tahun 1801. Ia berisiatif untuk mengisi kekosongan kekuasaan yang ditinggalkan oleh Napoleon, tetapi terjadi perebutan untuk mengisi kekosongan tersebut antara lain adalah Khursyid Pasya (pimpinan kaum mamluk) yang datang dari Istanbul, Turki, yang sebelumnya kaum mamluk pergi meninggalkan Mesir karena diperangi dan dikejar-kejar oleh pasukan Napoleon dan dipihak kedua adalah Muhammad Ali Pasya. Muhammad Ali Pasya menggunakan siasat mengadu domba antara pimpinan kaum mamluk dengan rakyat Mesir. Dengan siasatnya ini, ia berhasil menghasud rakyat Mesir agar benci terhadap kaum mamluk dan dari kebencian rakyat Mesir inilah yang dimanfaatkan oleh Muhammad Ali untuk mengambil simpati rakyat Mesir yang akhirnya membawanya menjadi penguasa Mesir. Akhirnya pada tahun 1805 M, rakyat Mesir mengangkatnya sebagai Gubernur Mesir. Sebenarnya keberhasilan Muhammad Ali menjadi pemimpin di Mesir tidaklah hanya karena siasat adu dombanya melainkan ia membohongi dengan menyerang sekaligus mengepung pasukan Sultan yang dikirim kepadanya. Invasi Prancis yang juga melemahkan antara Mesir dan Utsmaniyah. Akhirnya Muhammad Ali berhasil berkuasa didaerahnya dengan memproklamirkan dirinya sebagai Pasya. (in)
- Muhammad ʿAli Pascià (in arabo: محمد علي باشا; Kavala, 4 marzo 1769 – Alessandria d'Egitto, 2 agosto 1849) è stato un capo militare ottomano, wālī (in arabo: والي, turco vali) dell'Eyalet d'Egitto dal 1805. È storicamente ritenuto il padre fondatore dell'Egitto moderno, avendo contribuito ad abbattere il regime neo-mamelucco, che agiva arbitrariamente, pur in stato di vassallaggio nei confronti dell'Impero ottomano. (it)
- ムハンマド・アリー・パシャ（アラビア語: محمد علي باشا, ラテン文字転写: Muḥammad ʿAlī Bāšā、1769年3月4日 - 1849年8月2日）は、オスマン帝国の属州エジプトの支配者で、ムハンマド・アリー朝の初代ワーリー（在位：1805年5月17日 - 1848年3月2日）。メフメト・アリー（トルコ語: Mehmet Ali）ともいう。 エジプト・シリア戦役においてオスマン帝国がエジプトへ派遣した300人の部隊の副隊長から頭角を現し、熾烈な権力闘争を制してエジプト総督に就任。国内の支配基盤を固めつつ、近代性と強権性を併せもった富国強兵策を推し進め、アラビア半島やスーダンに勢力を伸ばし、遂にはオスマン帝国からシリアを奪うに至る。 最終的に、勢力伸長を危険視したイギリスの介入によりその富国強兵策は頓挫したが、エジプトのオスマン帝国からの事実上の独立を達成し、その後のエジプト発展の基礎を築いた。近代エジプトの父、エル・キビール（大王）と呼ばれ、崩御後もエジプトの強さと先進性の象徴であり続けている。 (ja)
- ( 같은 이름을 가진 다른 사람에 대해서는 무함마드 알리 (동음이의) 문서를 참고하십시오.)( 미국의 권투 선수에 대해서는 무하마드 알리 문서를 참고하십시오.)
무함마드 알리(1769년 3월 4일 ~ 1849년 8월 2일, 재위 1805년 5월 17일 ~ 1848년 3월 2일, 아랍어: مُحَمَّد عَلِي بَاشَا)는 오스만 제국의 이집트 총독으로, 이집트 마지막 왕조인 무함마드 알리 왕조의 창시자이다. 오스만 제국 영내의 마케도니아에서 출생, 군대에 입대해 이집트에서 나폴레옹의 군대와 싸웠고, 이어 알바니아인 부대의 지휘관이 되어 이집트의 봉건적 영주 맘루크를 눌러 민심을 획득하여, 1805년 술탄에게서 이집트 태수의 지위를 승인받았다. 맘루크의 토지를 몰수하여 이것으로 농업 관개(灌漑)를 비롯하여 공장의 설립, 알렉산드리아의 축항(築港), 육해군군제(陸海軍軍制) 개혁 등 이집트의 근대화에 많은 노력을 하였다. 또 1810년대부터 아라비아·수단 등 인접지대에 세력을 확대시켰으며, 그리스 독립 전쟁 때에는 술탄을 원조하였는데, 그 공에 의해 크레타섬, 키프로스섬을 획득하였다. 그러나 시리아의 통치권을 요구하여 투르크와 대립, 1831년부터 소위 동방문제를 일으켰다. 이 분쟁으로 열국(列國)의 간섭을 초래하여 1840년의 런던 4국 조약에 의해 이집트와 수단의 세습적 영유(領有)가 결정되었다. 알리는 또 프랑스의 후원을 받아 토지개혁, 근대 군대의 창설 등을 행하여 이집트의 근대화에 주력하였다. (ko)
- Mohammed Ali (Arabisch: محمد علي باشا , Muḥammad ʿAlī Bāšā) (er bestaan veel spellingsvariaties) (Kavála (Griekenland), 1769 – Alexandrië, 2 augustus 1849) was wāli (gouverneur) van Ottomaans Egypte, en wordt gezien als de stichter van het moderne Egypte en als vader des vaderlands. Hij werd met een expeditieleger naar Egypte gestuurd toen dat door Napoleon was bezet, maar al voor hij daar aankwam waren de Fransen begonnen zich terug te trekken. Mehmet Ali, zoals zijn Turkse naam luidt, bezette het land, en in 1808 erkende de sultan hem als wali.Hij hervormde Egypte en breidde zijn gebied uit met een leger waarvoor boeren gerekruteerd werden. Hij legde veel infrastructuur aan, namelijk: 1600 km aan spoorwegen, 8000 km aan telegraafkabels en 13000 km aan kanaal. Hij maakte van Egypte een van de grootste katoenproducenten ter wereld, Egyptes katoenindustrie was namelijk goed voor 75% van de wereldproductie. Veel van zijn veranderingen waren echter gericht op de versterking van het Egyptische leger. Hij wilde van Egypte een sterke economie maken, waardoor hij veel geld kon investeren in zijn leger, om Egypte te beschermen tegen de Britten en Fransen. Mohammed Ali richtte het Egyptische bestuur in naar westers voorbeeld en reorganiseerde het leger. Hij stichtte een dynastie, die het land achtereenvolgens als wali (1805-1867), kedive (1867-1914), sultan (1914-1922) en koning (1922-1953) zou regeren. Hoewel hij altijd een vazal van het Ottomaanse Rijk bleef, handelde hij meestal onafhankelijk. Tijdens de Griekse opstand koos hij echter partij voor de sultan en veroverde de eilanden en de Peloponnesos. Na de Ottomaanse nederlaag bij Navarino (1827) en het Congres van Londen (1832) brak echter een conflict uit met de sultan. Mohammed Ali vond dat hij recht had op betaling voor zijn diensten. De sultan vond dat Mohammed Ali deze diensten sowieso had moeten verrichten omdat hij de sultan nu eenmaal loyaliteit verschuldigd was. Bovendien was er geen resultaat geboekt. Dit leidde uiteindelijk ertoe dat Mohammed Ali in opstand kwam tegen de sultan en deze uiteindelijk tot twee keer toe wist te verslaan. Hij werd in juli 1848 afgezet omdat zijn geestelijke vermogens achteruit gingen. Hij stierf in augustus van het volgende jaar. Hij werd opgevolgd door twee van zijn zonen. De twee waren echter zwakke heersers, en onder hun regeerperiode werd het grootste gedeelte van Egypte overgenomen door Europese machten. (nl)
- Muhammad Ali (arab. محمد علي باشا = Muhammad 'Alī Bāšā, ur. ok. 1769 w Kawali, zm. 2 sierpnia 1849 w Kairze) – wicekról Egiptu w latach 1805–1848 oraz 1848–1849. Często nazywany przez historyków twórcą potęgi tego kraju. Założyciel dynastii panującej w Egipcie do połowy XX wieku. Podczas inwazji Napoleona na Egipt był członkiem oddziału albańskiego walczącego w wojsku osmańskim przeciwko Francuzom. Wsparty po ewakuacji francuskich wojsk przez lokalnych przywódców wymusił na sułtanie przyznanie tytułu paszy. Zorganizował czynny opór wobec inwazji brytyjskiej powstrzymując Anglików przed opanowaniem Egiptu. Poskromił wewnętrzną opozycję, krwawo rozprawiając się z mamelukami, za co został skrytykowany na arenie międzynarodowej. Przy pomocy zagranicznych specjalistów, pochodzących głównie z Francji, ulepszył armię i przyczynił się do rozwoju gospodarki. Prowadził wiele wojen (w Arabii, Sudanie, Grecji oraz przeciwko sułtanowi w Syrii i w Turcji), których celem było przekształcenie Egiptu w imperium. Początkowo Muhammad, walcząc przeciwko słabym i skłóconym plemionom, wygrywał każdą wojnę. Jednak gdy doszło do konfrontacji z krajami zachodnimi, której zwieńczeniem była klęska pod Navarino, pasza Egiptu został zmuszony do radykalnego zredukowania kosztownej armii. Dzięki centralizacji władzy przeprowadził reformę rolną, administracyjną i edukacyjną. Określany mianem „obrońcy fellahów” stworzył przepisy, mające na celu ochronę ludności wiejskiej przed wyzyskiem ze strony posiadaczy ziemskich. Za jego panowania powstawało wiele fabryk, portów, rozwijały się miasta, handel i rzemiosło. Wprowadził monopol państwowy na większość strategicznych towarów. Za rządów Muhammada chłopi rozpoczęli masową uprawę bawełny, co w kolejnych latach doprowadziło do przekształcenia gospodarki Egiptu w monokulturową. Przeprowadzane reformy w armii, zmianę systemu podatkowego oraz zmiany administracyjne oparł na wzorcach europejskich, które ze zmiennym szczęściem starał się zaadaptować do lokalnych warunków. Określany mianem „wschodniego despoty” scentralizował władzę w kraju, dzięki czemu doszło do szybkiego rozwoju państwa w początkowych latach panowania. Pod koniec rządów stworzony przez niego system ujawnił jednak swoje wady. (pl)
- Maomé Ali (em turco: Kavalalı Mehmet Ali Paşa; em árabe: محمد علي باشا; romaniz.: Muḩammad ‘Alī; Cavala, c. 1769 — Cairo, 2 de agosto de 1849) foi quediva (vice-rei) do Egito de 1805 a 1848 na condição de governador do Império Otomano em nome do sultão. Considerado como o fundador do Egito moderno, introduziu grandes reformas no país entre elas, a construção de canais de irrigação para melhor distribuição das águas do Rio Nilo, construção de prédios, instituição de novas leis, impostos, modernização do exército, etc. Conseguiu considerável autonomia frente ao Império Otomano e também ampliou consideravelmente suas fronteiras. Foi o pai de Ibrahim Paxá, que derrotou as forças sauditas em 1817. (pt)
- Муха́ммед Али́-паша́ (араб. محمد علي باشا, осман. محمد علی پاشا — Mehmet Ali Paşa, алб. Mehmet Ali Pasha; 4 марта 1769 — 2 августа 1849) — паша Египта (1805—1848), вассал турецкого султана Махмуда II, восставший против него в 1831 году. (ru)
- Muhammed Ali (arabiska: محمد على باشا Muhammad Ali), född 4 mars 1769 i Kavala i nuvarande Grekland, död 2 augusti 1849 i Alexandria, var en furste (pascha) i Egypten under det Osmanska riket och sedermera vicekonung av Egypten. Han anses ibland som grundaren av det moderna Egypten. (sv)
- Мухамме́д Алі (араб. محمد علي, тур. Mehmet Ali; 4 березня 1769 — 2 серпня 1849) — османський державний, військовий і політичний діяч албанського походження. Паша, валі та самопроголошений хедив (господар) Єгиптського еялету (17 травня 1805 — 2 березня 1848). Патріарх династії хедивів, що правила Єгиптом до 1952 року. Один із батьків-засновників модерного Єгипту. Також — Мехмет Алі (тур. Mehmet Ali), Муххамад Алі-паша. (uk)
- 穆罕默德·阿里帕夏（阿爾巴尼亞語：Mehmet Ali Pasha；阿拉伯语：محمد علي باشا，: Muḥammad ‘Alī Bāshā；鄂圖曼土耳其語：محمد علی پاشا المسعود بن آغا；土耳其語：Kavalalı Mehmed Ali Paşa；1769年3月4日－1849年8月2日），為奥斯曼帝国的埃及帕夏（总督）、穆罕默德·阿里王朝的创立者。穆罕默德·阿里常被視為現代埃及的建立者與「實質國父」，也被稱為「偉大國王」。他在鄂圖曼蘇丹的授意下攻滅马穆鲁克殘部（1805年）、镇压了阿拉伯瓦哈比主义者的叛亂（1818年），確保了自身在埃及統治的穩固性。執政後期，穆罕默德·阿里出兵沙姆地區（今敘利亞），迫使宗主国鄂圖曼帝国承認他的子孫在埃及地區的永久統治權。 穆罕默德·阿里任內鐵腕推行農業與工業改革，聘請法軍軍官訓練新式陸軍，並出兵殖民尼羅河上游的蘇丹地區，其政治勢力擴及阿拉伯半島的漢志、敘利亞等地。總計他的征戰紀錄：1810年代征服麥加和阿拉伯半島西部（漢志）；1820年代征服蘇丹，但協助宗主國鄂圖曼鎮壓希臘獨立的行動失敗；1830年代初在拿下克里特島、巴勒斯坦和敘利亞，領土達到極盛。 但他對宗主国的挑戰行為與迅速強大，使列強改為支持衰頹的鄂圖曼蘇丹，以避免更强而有力的新政權破壞勢力平衡，於是在1839-1841年的時，列強英、俄、奧、普以壓倒性軍力壓迫阿里，使他被迫屈服並接受了英國外相帕麥斯頓的條件，將埃及和蘇丹之外的所有領土交還給鄂圖曼，自己退回北非做一個世襲的半獨立王朝。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Ο Μεχμέτ Αλή Πασάς (4 Μαρτίου 1770 ή 1771 – 2 Αυγούστου 1849), γνωστός και ως Μεχμέτ Αλή ή Μωχάμετ Άλη, ήταν βαλής της Αιγύπτου. (el)
- Muhammad Ali Pascha, auch Mehmed Ali Pascha (osmanisch محمد علی پاشا Meḥemmed ʿAlī Pāšā, türkisch Kavalalı Mehmet Ali Paşa; geboren um 1770 in Kavala; gestorben am 2. August 1849 in Alexandria), war von 1805 bis 1848 Gouverneur der osmanischen Provinz Ägypten (Eyalet-i Mısır), herrschte aber relativ unabhängig von der Zentralregierung. Er war der Begründer der bis 1953 in Ägypten herrschenden Dynastie. (de)
- Méhémet Ali (en arabe : محمد على باشا), également orthographié Muḥammad ou MeḥmedʿAlī, né à la fin des années 1760 (la date exacte est débattue) à Kavala en Macédoine orientale (alors dans l'Empire ottoman) et mort le 2 août 1849 à Alexandrie en Égypte, est un officier ottoman d'origine turco albanaise, vice-roi d'Égypte de 1804 à 1849 et généralement considéré comme le fondateur de l'Égypte moderne. (fr)
- Gobharnóir Otamánach ar an Éigipt ab ea Muhammad Ali Pasha al-Mas'ud ibn Agha ( 4 Márta 1769 - 2 Lúnasa 1849). Bhí sé ina ghobharnóir ó 1805 go 1848. Áirítear é orthu siúd a chuir tús le forbairt stát nua-aimseartha san Éigipt. In oirthuaisceart na Gréige a rugadh é. (ga)
- Muhammad ʿAli Pascià (in arabo: محمد علي باشا; Kavala, 4 marzo 1769 – Alessandria d'Egitto, 2 agosto 1849) è stato un capo militare ottomano, wālī (in arabo: والي, turco vali) dell'Eyalet d'Egitto dal 1805. È storicamente ritenuto il padre fondatore dell'Egitto moderno, avendo contribuito ad abbattere il regime neo-mamelucco, che agiva arbitrariamente, pur in stato di vassallaggio nei confronti dell'Impero ottomano. (it)
- ムハンマド・アリー・パシャ（アラビア語: محمد علي باشا, ラテン文字転写: Muḥammad ʿAlī Bāšā、1769年3月4日 - 1849年8月2日）は、オスマン帝国の属州エジプトの支配者で、ムハンマド・アリー朝の初代ワーリー（在位：1805年5月17日 - 1848年3月2日）。メフメト・アリー（トルコ語: Mehmet Ali）ともいう。 エジプト・シリア戦役においてオスマン帝国がエジプトへ派遣した300人の部隊の副隊長から頭角を現し、熾烈な権力闘争を制してエジプト総督に就任。国内の支配基盤を固めつつ、近代性と強権性を併せもった富国強兵策を推し進め、アラビア半島やスーダンに勢力を伸ばし、遂にはオスマン帝国からシリアを奪うに至る。 最終的に、勢力伸長を危険視したイギリスの介入によりその富国強兵策は頓挫したが、エジプトのオスマン帝国からの事実上の独立を達成し、その後のエジプト発展の基礎を築いた。近代エジプトの父、エル・キビール（大王）と呼ばれ、崩御後もエジプトの強さと先進性の象徴であり続けている。 (ja)
- Муха́ммед Али́-паша́ (араб. محمد علي باشا, осман. محمد علی پاشا — Mehmet Ali Paşa, алб. Mehmet Ali Pasha; 4 марта 1769 — 2 августа 1849) — паша Египта (1805—1848), вассал турецкого султана Махмуда II, восставший против него в 1831 году. (ru)
- Muhammed Ali (arabiska: محمد على باشا Muhammad Ali), född 4 mars 1769 i Kavala i nuvarande Grekland, död 2 augusti 1849 i Alexandria, var en furste (pascha) i Egypten under det Osmanska riket och sedermera vicekonung av Egypten. Han anses ibland som grundaren av det moderna Egypten. (sv)
- Мухамме́д Алі (араб. محمد علي, тур. Mehmet Ali; 4 березня 1769 — 2 серпня 1849) — османський державний, військовий і політичний діяч албанського походження. Паша, валі та самопроголошений хедив (господар) Єгиптського еялету (17 травня 1805 — 2 березня 1848). Патріарх династії хедивів, що правила Єгиптом до 1952 року. Один із батьків-засновників модерного Єгипту. Також — Мехмет Алі (тур. Mehmet Ali), Муххамад Алі-паша. (uk)
- محمد علي باشا المسعود بن إبراهيم آغا القوللي (بالتركية العثمانية: قوللى محمد على پاشا؛ وبالتركية الحديثة: Kavalalı Mehmet Ali Paşa؛ وبالألبانية: Mehmet Ali Pasha)، الملقب بالعزيز أو عزيز مصر، هو مؤسس الأسرة العلوية وحاكم مصر ما بين عامي 1805 إلى 1848، ويشيع وصفه بأنه «مؤسس مصر الحديثة» وهي مقولة كان هو نفسه أول من روج لها واستمرت بعده بشكل منظم وملفت. استطاع أن يعتلي عرش مصر عام 1805 بعد أن بايعه أعيان البلاد ليكون واليًا عليها، بعد أن ثار الشعب على سلفه خورشيد باشا، ومكّنه ذكاؤه واستغلاله للظروف المحيطة به من أن يستمر في حكم مصر لكل تلك الفترة، ليكسر بذلك العادة العثمانية التي كانت لا تترك واليًا على مصر لأكثر من عامين. (ar)
- Muhàmmad Alí Paixà al-Massud ibn Agha (Kavala, Imperi Otomà, 1769 - Alexandria, 1849) va ser un militar i un polític d'origen albanès, valí (governador) d'Egipte i el Sudan, considerat el fundador de l'Egipte modern. La dinastia que va implantar manà sobre Egipte i el Sudan fins a la . (ca)
- Muhammad Alí (4. března 1769 Kavala – 2. srpna 1849 Káhira) byl egyptský místokrál, vojevůdce, ale také diktátor. Muhammad Alí se narodil pravděpodobně v řecké Makedonii a po smrti rodičů se ho ujal místodržící provincie, který zabezpečil jeho výchovu, počátek vojenské kariéry a oženil ho se svou neteří. Díky svému ochránci měl Muhammad zajištěn postup ve funkcích a roku 1798 byl jmenován velitelem tureckého vojska v Egyptě. Po Napoleonově odplutí ovládl s pomocí armády do roku 1801 postupně celou zemi. Muhammad Alí (cs)
- Muhammad Ali Paŝa, arabe محمد علي باشا, albane Mehmet Ali Pasha, turke Mehmet Ali Paşa (naskiĝis 1769 en , Makedonio, tiam Otomana Imperio, hodiaŭ Grekio; mortis la 2-an de aŭgusto 1849 en Aleksandrio) estis de 1805 ĝis 1848 vicreĝo de Egiptio kaj otomana paŝao, kaj estis prapatro de la , kiu regis en Egiptio ĝis 1953, kaj fondinto de moderna Egiptio, atinginte relativan sendependecon de la Otomana Imperio. Lia patro estis armea gvidanto, kiu frue mortis, tiel lin edukis la guberniestro Ibrahim Aga. Li edziĝis en aĝo de 18 kun nevino de la guberniestro kaj okupiĝis pri tabaka komerco. (eo)
- Mehmet Alí o Mehemet Alí(4 de marzo de 1769-2 de agosto de 1849), valí de Egipto (1805-1848). Aunque también es conocido como Muhammad/Mohammed Alí (árabe: محمد علي باشا), es más correcto el nombre de "Mehmet" o "Mehemet" en turco, ya que había nacido en el Imperio otomano y era gobernador de Egipto en nombre del sultán, siendo además la segunda, la forma utilizada en su época. (es)
- Mehmet Ali edo Mehemet Ali (arabieraz: محمد علي باشا; c. 1769 - 1849ko abuztuaren 2a), Egiptoko balia (1805 - 1848). Mehmet Ali otomandar armadako komandante albaniarra zen, wali kargua hartu eta bere burua Egiptoko eta Sudango kedive izendatu zuen. Egipto modernoko sortzailetzat hartzen da; berrikuntza ugari egin zituen Egiptok nolabaiteko independentzia lortzeko mundu-potentzia nagusienen eta Otomandar Inperioaren aurrean. Egiptoko mugak ere hedatu zituen, ondoko herriak menderatzen edota otomandarren aurka borrokatzen. (eu)
- Muhammad Ali Pasha al-Mas'ud ibn Agha, also known as Muhammad Ali of Egypt and the Sudan (Albanian: Mehmet Ali Pasha, Arabic: محمد علي باشا, ALA-LC: Muḥammad ‘Alī Bāshā; Ottoman Turkish: محمد علی پاشا المسعود بن آغا; Turkish: Kavalalı Mehmed Ali Paşa; 4 March 1769 – 2 August 1849), was the Albanian Ottoman governor and de facto ruler of Egypt from 1805 to 1848, considered the founder of modern Egypt. At the height of his rule, he controlled all of Egypt, Sudan, Hejaz and the Levant. (en)
- Muhammad Ali Pasha adalah seorang tokoh pembaruan di Mesir yang masih keturunan dari Turki. Ia lahir di , Yunani pada tahun 1765 dan meninggal tahun 1849 di Mesir. Ayahnya adalah seorang pedagang dan dapat dikatakan bahwa Muhammad Ali lahir dalam keadaan keluarga tidak mampu sehingga ia tidak pernah mengenyam pendidikan yang menjadikannya sebagai orang yang ummi (tidak dapat baca tulis). Tetapi tidak ada yang menyangka dengan latarbelakang yang seperti ini, ia mampu menjadi panglima dan tokoh pembaruan sekaligus pendiri negara Mesir modern. (in)
- ( 같은 이름을 가진 다른 사람에 대해서는 무함마드 알리 (동음이의) 문서를 참고하십시오.)( 미국의 권투 선수에 대해서는 무하마드 알리 문서를 참고하십시오.)
무함마드 알리(1769년 3월 4일 ~ 1849년 8월 2일, 재위 1805년 5월 17일 ~ 1848년 3월 2일, 아랍어: مُحَمَّد عَلِي بَاشَا)는 오스만 제국의 이집트 총독으로, 이집트 마지막 왕조인 무함마드 알리 왕조의 창시자이다. (ko)
- Muhammad Ali (arab. محمد علي باشا = Muhammad 'Alī Bāšā, ur. ok. 1769 w Kawali, zm. 2 sierpnia 1849 w Kairze) – wicekról Egiptu w latach 1805–1848 oraz 1848–1849. Często nazywany przez historyków twórcą potęgi tego kraju. Założyciel dynastii panującej w Egipcie do połowy XX wieku. Podczas inwazji Napoleona na Egipt był członkiem oddziału albańskiego walczącego w wojsku osmańskim przeciwko Francuzom. Wsparty po ewakuacji francuskich wojsk przez lokalnych przywódców wymusił na sułtanie przyznanie tytułu paszy. (pl)
- Mohammed Ali (Arabisch: محمد علي باشا , Muḥammad ʿAlī Bāšā) (er bestaan veel spellingsvariaties) (Kavála (Griekenland), 1769 – Alexandrië, 2 augustus 1849) was wāli (gouverneur) van Ottomaans Egypte, en wordt gezien als de stichter van het moderne Egypte en als vader des vaderlands. Mohammed Ali richtte het Egyptische bestuur in naar westers voorbeeld en reorganiseerde het leger. Hij stichtte een dynastie, die het land achtereenvolgens als wali (1805-1867), kedive (1867-1914), sultan (1914-1922) en koning (1922-1953) zou regeren. (nl)
- Maomé Ali (em turco: Kavalalı Mehmet Ali Paşa; em árabe: محمد علي باشا; romaniz.: Muḩammad ‘Alī; Cavala, c. 1769 — Cairo, 2 de agosto de 1849) foi quediva (vice-rei) do Egito de 1805 a 1848 na condição de governador do Império Otomano em nome do sultão. Foi o pai de Ibrahim Paxá, que derrotou as forças sauditas em 1817. (pt)
- 穆罕默德·阿里帕夏（阿爾巴尼亞語：Mehmet Ali Pasha；阿拉伯语：محمد علي باشا，: Muḥammad ‘Alī Bāshā；鄂圖曼土耳其語：محمد علی پاشا المسعود بن آغا；土耳其語：Kavalalı Mehmed Ali Paşa；1769年3月4日－1849年8月2日），為奥斯曼帝国的埃及帕夏（总督）、穆罕默德·阿里王朝的创立者。穆罕默德·阿里常被視為現代埃及的建立者與「實質國父」，也被稱為「偉大國王」。他在鄂圖曼蘇丹的授意下攻滅马穆鲁克殘部（1805年）、镇压了阿拉伯瓦哈比主义者的叛亂（1818年），確保了自身在埃及統治的穩固性。執政後期，穆罕默德·阿里出兵沙姆地區（今敘利亞），迫使宗主国鄂圖曼帝国承認他的子孫在埃及地區的永久統治權。 穆罕默德·阿里任內鐵腕推行農業與工業改革，聘請法軍軍官訓練新式陸軍，並出兵殖民尼羅河上游的蘇丹地區，其政治勢力擴及阿拉伯半島的漢志、敘利亞等地。總計他的征戰紀錄：1810年代征服麥加和阿拉伯半島西部（漢志）；1820年代征服蘇丹，但協助宗主國鄂圖曼鎮壓希臘獨立的行動失敗；1830年代初在拿下克里特島、巴勒斯坦和敘利亞，領土達到極盛。 (zh)
|
