| dbo:abstract
|
- During the French Revolution (1789–1799), multiple differing political groups, clubs, organisations and militias arose, which could often be further subdivided into rival factions. Every group had its own ideas about what the goals of the Revolution were and which course France (and surrounding countries) should follow. They struggled to carry out these plans at the cost of other groups. Various kinds of groups played an important role, such as citizens' clubs, parliamentarians, governmental institutions and paramilitary movements.
* Royalists: the term most commonly given to a wide range of supporters of the Ancien Régime who sought to reverse most changes of the Revolution and restore the royal House of Bourbon and the Catholic Church to its pre-1789 authority. Some armed themselves and formed rebel armies, especially in Western France, under the name of Catholic and Royal Army (also called Chouans, see also the Chouannerie), the most important battleground being the War in the Vendée (1793–1796). Others fled France as émigrés, some of whom would also arm themselves and form the Armée des Émigrés (1792–1814), who together with the troops of the First Coalition and Second Coalition sought to bring down the French Republic and restore the Bourbon monarchy.
* Jacobins (originally the Society of Friends of the Constitution, but better known by their home base in the old Dominican convent of Saint Jacques, hence the name Jacobins; since 1792 officially Society of Jacobins): revolutionary club originally consisting of Breton delegates to the National Constituent Assembly founded in June 1789, which soon grew and branched out across France and welcomed non-parliamentarians as members starting in October. Due to the high membership fee, the club remained elitist, initially shifting to the right. In Spring 1790, the radical leftist Cordeliers seceded, and in July 1791, the right-wing Feuillants also split themselves off. Together with the Cordeliers, the Jacobin left-wing would eventually come to be known as The Mountain while the right-wing of the Jacobins would become known as the Girondins. From 1790 onwards, Maximilien Robespierre would become increasingly dominant within the Jacobin Club and from July 1793 until July 1794 use it as his powerbase for the Reign of Terror, arresting and executing the leaders of both Cordelier factions, namely the radical leftist Hébertists (March 1794) as well as the centre-left Dantonists (April 1794). After the Fall of Maximilien Robespierre, the National Convention closed the Jacobin Club on 12 November 1794.
* Girondins (named after the Gironde department, where many of its prominent members came from; initially they were also called Brissotins after their leader Jacques Pierre Brissot): faction of liberal republicans who were primarily supported by the wealthy bourgeoisie from Southern and Western France. They consisted of the right-wing of the Jacobins and were staunch defenders of the rights of man and popular sovereignty against a centralised state governed from Paris. The Girondins desired to export the Revolution to the rest of Europe and therefore urged on war with Austria and Prussia (20 April 1792). They played a central role in the fall of the monarchy (21 September 1792) and the execution of the deposed king, Louis XVI (21 January 1793). Faced by the rise of The Mountain, the Girondins showed increasingly royalist tendencies in the spring of 1793. They were overthrown by the Montagnard insurrection of 31 May – 2 June 1793 and their leaders were guillotined.
* The Plain (La Plaine), also pejoratively known as The Marsh (Le Marais) or Maraisards (Marsh-dwellers), was a container term for a large group of parliamentarians who held middle-ground views and inside the National Convention were seated on the lowest benches. Ideologically, they were most closely affiliated with the Girondins, but they barely dared to speak out against the radical Montagnards.
* The Mountain (La Montagne, also called the Montagnards, literally Mountain-dwellers, because they were seated on the highest benches in Parliament): grouping of radical and leftist politicians in the Legislative Assembly and National Convention (1792–1795). Their members came from the clubs of the Cordeliers and the left-wing of the Jacobins and sought to establish a radical-democratic republic centrally governed from Paris. From June 1793 until July 1794, the Montagnards dominated French politics and the Reign of Terror was conducted under the leadership of Robespierre. Notably after their takeover in June 1793, The Mountain can be thought of as consisting of three rival factions that vied for control, namely the Hébertists (radical leftist Cordeliers), the Dantonists (moderate and more right-wing Cordeliers) and in between them Robespierre and his Jacobin followers (who together are sometimes called Robespierrists).
* Society of 1789 (also known as the Patriotic Society of 1789): club of moderate conservative constitutional monarchists founded in May 1790. They merged with the Feuillants in 1791.
* Thermidorians: a group of Montagnards who conspired against Robespierre's regime and staged a coup d'état on 27 July 1794 (9 Thermidor Year II), known as the Thermidorian Reaction, which overthrew Robespierre and saw him and his associates executed two days later. As moderate republicans, the Thermidorians tried to calm down the Revolution and closed most Jacobin clubs across France. These events triggered the right-wing royalist and anti-revolutionary First White Terror, especially aimed against Montagnards and Jacobins in the Rhône valley and southern Brittany. However, a royalist coup d'état on 13 Vendémiaire (5 October 1795) was crushed by general Napoleon Bonaparte. With the Constitution of the Year III, the Thermidorians established the Directory as the executive power (replacing Robespierre's Committee of Public Safety) and replaced the National Convention by the Council of Five Hundred and the Council of Ancients, as the bicameral legislative power.
* Dantonists: right-wing of The Mountain. They are named after their leader Georges Danton, a cofounder of the Cordeliers Club and from April until July 1793 the de facto head of the French government. After Robespierre seized power, Danton (who reconciled with Catholicism) and his allies tried to moderate and stabilise the Revolution. However, this brought them into conflict with the radical leftist Hébertists who wished to push the Revolution even further. Robespierre had the Dantonist leaders (including Danton himself and Camille Desmoulins) arrested on 30 March 1794 and executed on 5 April 1794.
* Monarchiens (officially the Friends of the Monarchial Constitution, also Monarchial Club): club of centre-right revolutionary monarchists founded in December 1789 by Jean Joseph Mounier. They merged with the Feuillants in 1791.
* Cordeliers (officially the Society of the Friends of the Rights of Man and of the Citizen, but better known by their home base in the old Franciscan Cordeliers Convent, hence Cordeliers): radical-leftist club which split from the Jacobins in the spring of 1790 under the leadership of Georges Danton and Camille Desmoulins. Together with the radical left Jacobins, they constituted The Mountain in Parliament. Until his assassination on 13 July 1793, radical demagogue Jean-Paul Marat played an important role as well. Thereafter, the club was taken over by the Hébertists of Jacques Hébert. Shortly after the execution of the Hébertists leaders by Robespierre on 24 March 1794, the Cordeliers Club was closed down.
* Feuillants (official the Society of the Friends of the Constitution): club of centre-right constitutional monarchists who held the majority in parliament during the Legislative Assembly era (October 1791–September 1792). They split from the Jacobins on 16 July 1791 and disappeared after the Storming of the Tuileries (10 August 1792). Although enemies of the Ancien Régime, they also opposed democracy. They maintained that the establishment of the constitutional monarchy on 3 September 1791 had meant the French Revolution had achieved its goal and should be finished.
* Hébertists: radical left-wing of The Mountain primarily made up of Cordeliers. They are named for their leader Jacques Hébert and were outspoken atheists, anti-Christians and republicans. They invented the Cult of Reason as an alternative Enlightened worldview to replace all religions. On 13 March 1794, the Hébertist leaders were arrested and they were executed on 24 March by the order of Robespierre.
* Enragés: radical left-wing of the Jacobin Club, which supported the demands of the radical sans-culottes and advocated for an early form of socialism, guided by direct democracy. Its leaders were arrested during the Reign of Terror and Jacques Roux was executed, while the rest were banned from political activity.
* Equals: Former members of the Jacobin Club that agitated for the overthrow of the Directory in the wake of the Thermidorian Reaction. They advocated for an egalitarian and socialist republic, denouncing the new wealthy elites of France. Their conspiracy was uncovered and their members arrested, with the leader François-Noël Babeuf being executed.
* Society of the Friends of the Blacks: an abolitionist pressure group founded in 1788 by Jacques Pierre Brissot (later also the leader of the Girondins) just before the Revolution broke out. Although early revolutionaries would officially denounce slavery, this declaration was initially of little practical consequence. Not until the Haitian Revolution broke out in August 1791 did French politicians begin to seriously consider the factual abolition of slavery, which was eventually legislated on 4 February 1794. The gens de couleur libres (manumitted slaves) had already been granted civil rights on 4 April 1792. (en)
- Dit is een lijst van politieke groepen in de Franse Revolutie. Tijdens de Franse Revolutie (1789–1799) waren er verschillende politieke groeperingen, clubs en organisaties actief, die vaak weer konden worden ingedeeld in rivaliserende facties. Elke groep had zo haar eigen ideeën over wat de doelen van de Revolutie waren en welke koers Frankrijk (en omliggende landen) diende te volgen en streed om deze ten uitvoer te brengen ten koste van andere groepen. Dit varieerde van parlementariërs tot burgerclubs en van overheidsinstellingen tot paramilitaire bewegingen.
* Société des amis des Noirs: een abolitionistische pressiegroep opgericht in 1788 door Jacques Pierre Brissot (tevens de latere voorman van de girondijnen), vlak voor de uitbraak van de Revolutie. Hoewel revolutionairen de slavernij principieel zouden afkeuren, had deze verklaring aanvankelijk weinig praktische gevolgen. Pas toen de Haïtiaanse Revolutie uitbrak in augustus 1791, begon de Franse politiek de feitelijke afschaffing van de slavernij serieus te overwegen, hetgeen uiteindelijk op 4 februari 1794 gebeurde. Op 4 april 1792 waren gens de couleur libres (vrijgelaten slaven) al gelijke burgerrechten gegeven.
* Royalisten is de term die meestal gegeven wordt aan diverse aanhangers van het ancien régime, die de meeste veranderingen van de Revolutie ongedaan wilden maken en het koningshuis Bourbon (en de Rooms-Katholieke Kerk) haar macht van voor 1789 weer wilden teruggeven. Deze rechts-conservatieven verlangden daarmee een voortzetting van het Verlicht absolutisme. Sommigen bewapenden zich en vormden rebellenlegers in met name West-Frankrijk onder de naam Armée catholique et royale (ook wel Chouans genoemd), met als belangrijkste strijdperk de Opstand in de Vendée (1793–96). Anderen ontvluchtten Frankrijk als émigrés, waarvan sommigen zich eveneens bewapenden en Armées des émigrés (1792–1814) vormden die samen met troepen van de Eerste Coalitie en Tweede Coalitie trachtten de Franse Republiek omver te werpen en de Bourbonmonarchie te restaureren.
* Jakobijnen (oorspronkelijk: Société des Amis de la Constitution, maar beter bekend door hun thuisbasis in het oude dominicanenklooster St.-Jacques, vanwaar "Jakobijnen" en vanaf 1792 officieel Société des Jacobins): revolutionaire club, ontstaan uit de Club breton met afgevaardigden van de Staten-Generaal en later de Nationale Grondwetgevende Vergadering. Deze club had al snel antennes over heel Frankrijk en liet vanaf oktober ook niet-parlementariërs toe. Vanwege het dure lidmaatschap bleef het een vrij elitaire club, die eerst naar rechts opschoof. In het voorjaar van 1790 splitsten de radicaal-linkse Club des Cordeliers zich af, in juli 1791 splitsten de rechtse feuillants zich ook af. De linkervleugel van de jakobijnen zou uiteindelijk deel gaan uitmaken van de montagnards, terwijl de rechtervleugel werd gevormd door de girondijnen. Vanaf 1790 zou Maximilien de Robespierre steeds dominanter worden in de Jakobijnenclub en van juli 1793 tot juli 1794 haar gebruiken als basis voor zijn schrikbewind, de Terreur rouge, waarbij hij zowel de cordelierse factieleiders van de radicaal-linkse hébertisten (maart 1794) als de centrumlinkse dantonisten (april 1794) liet executeren. Na de val van Robespierre sloot de Conventie op 12 november 1794 de Jakobijnenclub.
* Monarchiens (officieel: Amis de la Constitution Monarchique, ook wel Club Monarchique): club van centrumrechtse revolutionaire monarchisten, opgericht in december 1789 door Jean-Joseph Mounier. Ze gingen in 1791 op in de Feuillants.
* Club de 1789 (ook: Société patriotique de 1789): club van gematigde conservatieve constitutioneel monarchisten, opgericht in mei 1790. Ze gingen in 1791 op in de Feuillants.
* Cordeliers (officieel: Société des droits de l’homme et du citoyen, beter bekend van hun thuisbasis in het oude franciscanenklooster Couvent des Cordeliers, vanwaar "Cordeliers"): radicaal-linkse club, in het voorjaar van 1790 afgesplitst van de Jakobijnen onder leiding van Georges Danton en Camille Desmoulins. Samen met de radicale (linkse) jakobijnen vormden zij de montagnards in het parlement. Tot zijn vermoording op 13 juli 1793 speelde radicale volksmenner Jean-Paul Marat een belangrijke rol. Daarna werd de Club overgenomen door de Hébertisten van Jacques-René Hébert. Kort na de executie van de Hébertistenleiders door Robespierre op 24 maart 1794 werd de Club des Cordeliers gesloten.
* Feuillants (voluit: Société des Amis de la Constitution séante aux Feuillants): club van centrumrechtse constitutionele monarchisten die de meerderheid hadden in de periode van de Wetgevende Vergadering. Ze splitsten zich op 16 juli 1791 af van de jakobijnen en verdwenen na de Bestorming van de Tuilerieën (10 augustus 1792). Het waren tegenstanders van het ancien régime, maar eveneens tegen de democratie. Zij meenden dat met het instellen van de Constitutionele monarchie op 3 september 1791 de Franse Revolutie haar doel had bereikt en beëindigd diende te worden.
* Girondijnen (genoemd naar de Gironde waar prominente leden vandaan kwamen, aanvankelijk 'brissotins' genoemd naar hun voorman Jacques Pierre Brissot): factie van liberale republikeinen die vooral steunden op de gegoede burgerij uit Zuid- en West-Frankrijk. Ze bestonden uit de rechtervleugel van de Jakobijnen en waren felle verdedigers van de rechten van de mens en volkssoevereiniteit, tegen een centraal door Parijs geregeerde staat, wilden de Revolutie exporteren naar de rest van Europa en drongen daarom aan op de oorlog met Oostenrijk en Pruisen (20 april 1792). Ze speelden een belangrijke rol in de val van de monarchie (21 september 1792) en de executie van de afgezette koning Lodewijk XVI (21 januari 1793), maar onder dreiging van de montagnards kwamen zij in het voorjaar van 1793 steeds meer in royalistisch vaarwater voordat zij op 2 juni 1793 ten val werden gebracht en geguillotineerd.
* La Plaine ("de Vlakte"), ook wel le Marais ("het Moeras") of maraisards ("Moerasbewoners") genoemd, was een verzamelnaam voor de grote middengroep van parlementariërs die in de Nationale Conventie op de laagste banken zaten. Hun steun was bepalend voor de aanvankelijke dominantie van de girondijnen, vervolgens voor die van de montagnards, en ten slotte voor de Thermidoriaanse Reactie.
* Montagnards (letterlijk "Bergbewoners", ook wel "Bergpartij" genoemd in Nederlandstalige geschiedschrijving, omdat ze op de hoogste banken van het parlement zaten): factie van links-radicale politici in de Wetgevende Vergadering en de Nationale Conventie (1792–1795). Zij waren afkomstig uit de clubs van de cordeliers en de linkervleugel van de jakobijnen en streefden naar een radicaal-democratische republiek die centraal vanuit Parijs geleid werd. Van juni 1793 tot juli 1794 domineerden de montagnards de Franse politiek en werd onder leiding van Robespierre de Terreur rouge uitgevoerd. De montagnards zijn, vooral vanaf hun machtsovername in juni 1793, in te delen in drie groeperingen die in een onderlinge machtsstrijd belandden: hébertisten (radicaal-linkse cordeliers), dantonisten (gematigde, meer rechtse cordeliers) en daartussenin Robespierre en zijn jakobijnse volgelingen die men 'robespierristen' zou kunnen noemen.
* Hébertisten: radicaal-linkse vleugel van de montagnards, voornamelijk afkomstig uit de Club des Cordeliers. Ze zijn genoemd naar hun voorman Jacques-René Hébert en waren uitgesproken atheïstisch, anti-christelijk en republikeins; ze hebben de Cultus van de Rede uitgevonden als alternatieve levensbeschouwing. Op 24 maart 1794 werden de hébertistische leiders opgepakt en geëxecuteerd op bevel van Robespierre.
* Dantonisten: rechtervleugel van de montagnards. Ze zijn genoemd naar hun voorman Georges Danton, een van de oprichters van de cordeliers die van april tot juli 1793 de facto hoofd van de Franse regering was, maar na de machtsgreep van Robespierre trachtte de Revolutie te matigen en stabiliseren. Daarmee raakten hij en zijn aanhangers echter in conflict met de radicaal-linkse hébertisten, die de Revolutie nog verder wilden doortrekken. Robespierre liet de leiders van de dantonisten (waaronder Danton zelf en Camille Desmoulins) arresteren en op 5 april 1794 executeren.
* Thermidorianen: een groep montagnards die samenzwoer tegen Robespierres regime en op 27 juli 1794 (9 Thermidor Jaar II) een staatsgreep pleegde, bekend als de Thermidoriaanse Reactie, die Robespierre ten val bracht en hem en zijn handlangers twee dagen later liet executeren. Als gematigde republikeinen probeerden zij de Revolutie in rustiger vaarwater te krijgen en sloten de meeste jakobijnenclubs. Hierdoor ontstond echter een rechtse royalistische antirevolutionaire Terreur blanche, vooral tegen montagnards en jakobijnen in de Rhônevallei en Zuid-Bretagne. Een royalistische couppoging op 13 Vendémiaire (5 oktober 1795) werd echter neergeslagen door generaal Napoleon Bonaparte. Met de Franse grondwet van 1795 stelden de thermidorianen het Directoire in als uitvoerende macht (ter vervanging van Robespierres Comité de salut public) en vervingen de Nationale Conventie door de Raad van Vijfhonderd en de Raad van Ouden als bicamerale wetgevende macht. (nl)
|
