| dbo:abstract
|
- Johannes Sambucus (slovensky: Ján Sambucus, maďarsky: Zsámboki János) (25. nebo 30. července 1531, Trnava – 13. června 1584, Vídeň) byl slovenský básník, polyhistor, lékař, autor příležitostné latinské poezie, alegorických obrázků a úvah o řečnictví. (cs)
- Johannes Sambucus (eigentlich János Zsámboky, Varianten: Joannes Bochius, Ioes Sabucus, Sambuci, Iehan Sambucus, Ján Sambucus, Johannes Pannonicus Sambucus; * 25. Juli 1531 oder 30. Juli 1531 oder 1. Juni 1531 in Tyrnau (Trnava, Nagyszombat, heute Slowakei); † 13. Juni 1584 in Wien) war ein ungarischer Universalgelehrter, unter anderem Arzt, humanistischer Philologe, Dichter, Bibliophiler und Mäzen. Er absolvierte zunächst ab 1542 in Wien, Leipzig, Wittenberg, Ingolstadt, Straßburg sowie in Paris ein Studium der Philologie (Altsprachen, Jura, Geschichte und Philosophie).Insbesondere wurde er beeinflusst von den Werken Platos. 1551 erreichte er an der Universität Paris den Magister-Abschluss in Philosophie. An der Universität Padua wandte er sich von 1553 bis 1557 dem Studium der Medizin zu, erlangte 1555 das Medizin-Lizenziat und 1560 ließ er sich als Arzt in Wien nieder, das damals zu einem Mittelpunkt auch des ungarischen wissenschaftlichen und kulturellen Lebens geworden war. Von 1558 bis 1564 führten ihn Reisen nach Venedig, Padua, Genua, Neapel, Mailand, Gent und Antwerpen. Bei seinem Italienaufenthalt hatte Sambucus eine damals beliebte Kunstform, die „Emblemata“, kennengelernt. Da er Dichter, Kenner der Antike und Lateinkundiger war, bot sich ihm hier eine ideale Plattform geistiger und künstlerischer Betätigung. 1564 (vordatiert, tatsächlich erst 1565) erschien die erste Auflage seiner „Emblemata“, innerhalb kurzer Zeit folgten fünf weitere, die ihn schlagartig als Meister dieser Literaturform international berühmt machten. Er war der erste ungarische Autor, dessen Werke ins Französische und bald auch ins Englische übersetzt wurden. Sambucus veranlasste in Wien 1581 auch die Herausgabe der ersten Auflage des Corpus iuris Hungarici. Mit den darin enthaltenen, auf Rechtsregeln der Antike basierenden, Grundsätzen trug er eine der Grundlagen des ungarischen Rechtssystems bei. Bald avancierte Sambucus zum Hofarzt Kaiser Maximilians II. sowie zum Kaiserlichen Rat und Hofhistoriograf. Aus seinem damit erlangten beträchtlichen Vermögen legte er sich in der Folge die damals größte Privatbibliothek der Welt an. Die Bibliothek enthielt zahlreiche bis dahin unbekannte antike und zeitgenössische griechische und lateinische Handschriften (unter den zeitgenössischen z. B. Janus Pannonius und Antonio Bonfini), deren Texte er teils selbst edierte oder durch großzügiges Mäzenatentum den Druck ermöglichte. Viele Lobreden in Vorworten der so entstandenen Drucke künden davon. Außerdem publizierte er verschiedene Karten und geografische Beschreibungen, z. B. Hungaria, Transilvaniae Descriptio und Illirium und selbst verfasste lateinische Gedichte. Darüber hinaus besaß er eine große Münz- und Kunstsammlung. Sambucus führte mit zahlreichen Persönlichkeiten der humanistischen Geisteswelt seiner Zeit eine Briefkorrespondenz. Von ihm stammen des Weiteren zahlreiche Übersetzungen und Kommentare zu Werken römischer und griechischer Autoren der Antike sowie Abhandlungen zur Geschichte Ungarns. Johannes Sambucus starb am 13. Juni 1584 in Wien. In der Singerstraße im 1. Bezirk, Haus Nr. 3, ist eine Gedenktafel angebracht. Die Sammlung des Sambucus bildete den Grundstock zur Handschriftensammlung der Österreichischen Nationalbibliothek. (de)
- Johannes Sambucus (Zsámboky János) (Trnava, 1531-Viena, 1584) fue un médico, humanista, filólogo, bibliófilo e historiador húngaro, recordado primordialmente como autor de uno de los primeros libros de emblemas, los Emblemata, et aliquot nummi antiqui operis, cuya primera edición, publicada en Amberes por Cristóbal Plantino, apareció en 1564. (es)
- János Zsámboky or János Zsámboki or János Sámboki, (with his humanist name Latin: Johannes Sambucus, or Johannes Pannonicus Sambucus; 1 June 1531 – 13 June 1584) was a Hungarian humanist scholar: physician, philologist and historian. Sambucus was born in Trnava (Latin: Tyrnavia, Hungarian: Nagyszombat). He was the composer of the most renowned Emblemata book in Hungary: Emblemata cum aliquot nummis antiqui operis (1564). Sambucus' emblem book was edited five times and it was translated into French and Dutch. He also wrote the Icones veterum aliquot ac recentium Medicorum Philosophorumque in 1574, published in Antwerp. He died, aged 53, in Vienna. (en)
- Johannes Sambucus né en juin ou juillet 1531 à Tyrnau (Trnava, Nagyszombat), aujourd'hui situé en République de Slovaquie, et mort le 13 juin 1584 à Vienne, est un médecin, philologue, humaniste, historien, poète, collectionneur d'œuvres d'art, de manuscrits, bibliophile et mécène hongrois. On trouve également son nom orthographié : Johann Sambucus, Joannes Sambucus, Joannes Bochius, Ioes Sabucus, Sambuci, Zsámboki, Iehan Sambucus, Ján Sambucus, Jean Sambucus, Johannes Pannonicus Sambucus. (fr)
- Giovanni Sambuco, in ungherese Zsámboky János, latinizzato come Johannes Sambucus (Trnava, 25 luglio 1531 – Vienna, 13 giugno 1584), è stato un filologo, storico, medico, umanista, poeta, collezionista d'arte e manoscritti, bibliofilo e mecenate ungherese del XVI secolo. Il suo nome è stato riportato anche come Johann Sambucus, Joannes Sambucus, Joannes Bochius, Ioes Sabucus, Sambuci, Zsámboki, Iehan Sambucus, Ján Sambucus, Jean Sambucus, Johannes Pannonicus Sambucus. (it)
- Johannes Sambucus (węg. Zsámboky János; słow. Ján Sambucus lub Ján Žámboky; ur. 25 lub 30 lipca 1531 w Nagyszombat, zm. 13 czerwca 1584 w Wiedniu) – węgierski lekarz, językoznawca, historyk, tłumacz i wydawca, pisarz, poeta i filozof. Wybitny humanista, aktywny w wielu krajach Europy, jeden z czołowych animatorów humanizmu na Węgrzech w XVI w. Urodził się w dzisiejszej Trnawie, na południowym zachodzie Słowacji, w dużym i bogatym na owe czasy mieście, w którym szkolnictwo stało już wówczas na wysokim poziomie. Bardzo wcześnie rozpoczął naukę. Już od 1542 r. studiował filologię (języki starożytne), prawo, historię i filozofię, kolejno w Wiedniu, Lipsku, Wittenberdze, Ingolstadt, Strasburgu i Paryżu. W szczególności był pod znacznym wpływem twórczości Platona. W 1551 r. uzyskał tytuł magistra filozofii na Uniwersytecie Paryskim. W latach 1553–1557 studiował medycynę na Uniwersytecie w Padwie. Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego osiadł jako lekarz w 1560 roku w Wiedniu, który stał się wówczas również centralnym punktem węgierskiego życia naukowego i kulturalnego. Tu wykładał na miejscowym uniwersytecie, tu wstąpił na służbę u cesarza Ferdynanda I Habsburga, obejmując funkcję cesarskiego historiografa. Znaczną część życia spędził jednak w podróżach, skupując i gromadząc antyczne teksty dla cesarskiej biblioteki. W latach 1558–1564 podróżował m.in. do Wenecji, Padwy, Genui, Neapolu, Mediolanu, Gandawy i Antwerpii. Pisał w języku łacińskim, głównie okazyjne poezje, ody i elegie, w których udanie naśladował antyczne wzory. Podczas pobytu we Włoszech poznał popularną wówczas formę sztuki – „emblemat”. Ponieważ był poetą, znawcą starożytności i dysponował biegłą znajomością łaciny, zaoferowała mu ona idealną platformę do dalszej działalności intelektualnej i artystycznej. W 1564 r. (datowane właściwie dopiero na 1565 r.) ukazało się pierwsze wydanie jego „Emblematów” (Emblemata cum aliquot nummis antiqui operis), a w niedługim czasie pięć kolejnych, co przyniosło mu międzynarodową sławę mistrza tego typu literatury. Wśród 222 emblematów jeden poświęcony jest także rodzinnemu miastu Sambucusa (Tirnavie patrie meae arma). Był pierwszym węgierskim autorem, którego dzieła zostały przetłumaczone na język niderlandzki i francuski, a wkrótce także angielski. Sambucus zaaranżował także wydanie pierwszego wydania Corpus iuris Hungarici w Wiedniu w 1581 roku. Dzięki zawartym w nim zasadom, opartym na starożytnych regułach prawnych, przyczynił się do powstania jednej z podstaw węgierskiego systemu prawnego. Opublikował także wiele map i opisów krain geograficznych, m.in. „Hungaria”, „Transilvaniae Descriptio” czy „Illirium”. Był w stałym kontakcie z najwybitniejszymi uczonymi tych czasów z Wittenbergi, Strasburga, Bazylei, Paryża i północnych Włoch. Sam publikował wiele dzieł w różnych miastach. Jego wysiłki zaowocowały opublikowaniem 31 wydań tekstów autorów starożytnej Grecji, Bizancjum i Rzymu. Ze swojej ogromnej, prywatnej biblioteki, w której znajdowało się wiele rękopisów (w tym także kodeksów, średniowiecznych i z czasów Odrodzenia), pożyczał także innym wydawcom archiwalne teksty i ich warianty. Szczególnie silne i różnorodne były jego powiązania ze Szwajcarią. Dbał o bliskie relacje z humanistami z Zurychu, Genewy i Bazylei. Jednak jego najważniejszym kontaktem był były kolega ze studiów, filozof z Bazylei . Obydwaj studiowali razem w Padwie. To wujek Zwingera – ceniony wydawca i drukarz Johannes Oporinus – opublikował pracę Sambucusa dedykowaną Maksymilianowi II Habsburgowi, gdy ten miał zaledwie 21 lat. Sambucus współpracował także z takimi wydawcami, jak i . Oprócz pełnego wydania dzieł opublikował w Bazylei teksty Ksenofonta, Wegecjusza i Teodora II Laskarysa, a także zbiór Epistolarum conscribendi methodus (1552). Jego zbiory książek, rękopisów, map, grafik stały się z czasem podstawą do stworzenia działu manuskryptów Austriackiej Biblioteki Narodowej w Wiedniu. (pl)
- Иоганн Самбук (лат. Johannes Sambucus) , или Янош Жамбоки (венг. János Sámboki или Zsámboky; 1531—1584), — венгерский гуманист, врач, картограф, философ, филолог-латинист и поэт; советник и историограф императоров Максимилиана II (в 1564—1576 гг.) и Рудольфа II. Его называли венгерским «полигистором» (универсалом). Написал «Жизнеописания римских императоров» и «Историю Венгрии от Матьяша до Максимилиана II»; много переводил с древнегреческого на латинский язык. Собрал большую часть выпущенных до правления Матьяша (XV век) законов и издал их приложением к историческому труду (1581), — что в истории Венгрии стало первым печатным собранием венгерских законов. Автор популярной в Европе книги по , оказавшей сильное влияние на многих, включая Шекспира; связывал эмблемную символику с иероглифами и египетскими мистериями. Стал первым венгерским автором, чьи произведения были переведены на французский, а затем и на английский языки. Книжная коллекция Самбука легла в основу собрания рукописей Австрийской национальной библиотеки. (ru)
- Йоганнес (Ян) Самбук(ус) — словацький / угорський гуманіст, поет, перекладач, історіограф, лікар; радник імператорів Максиміліана II та Рудольфа II. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Johannes Sambucus (slovensky: Ján Sambucus, maďarsky: Zsámboki János) (25. nebo 30. července 1531, Trnava – 13. června 1584, Vídeň) byl slovenský básník, polyhistor, lékař, autor příležitostné latinské poezie, alegorických obrázků a úvah o řečnictví. (cs)
- Johannes Sambucus (Zsámboky János) (Trnava, 1531-Viena, 1584) fue un médico, humanista, filólogo, bibliófilo e historiador húngaro, recordado primordialmente como autor de uno de los primeros libros de emblemas, los Emblemata, et aliquot nummi antiqui operis, cuya primera edición, publicada en Amberes por Cristóbal Plantino, apareció en 1564. (es)
- Johannes Sambucus né en juin ou juillet 1531 à Tyrnau (Trnava, Nagyszombat), aujourd'hui situé en République de Slovaquie, et mort le 13 juin 1584 à Vienne, est un médecin, philologue, humaniste, historien, poète, collectionneur d'œuvres d'art, de manuscrits, bibliophile et mécène hongrois. On trouve également son nom orthographié : Johann Sambucus, Joannes Sambucus, Joannes Bochius, Ioes Sabucus, Sambuci, Zsámboki, Iehan Sambucus, Ján Sambucus, Jean Sambucus, Johannes Pannonicus Sambucus. (fr)
- Giovanni Sambuco, in ungherese Zsámboky János, latinizzato come Johannes Sambucus (Trnava, 25 luglio 1531 – Vienna, 13 giugno 1584), è stato un filologo, storico, medico, umanista, poeta, collezionista d'arte e manoscritti, bibliofilo e mecenate ungherese del XVI secolo. Il suo nome è stato riportato anche come Johann Sambucus, Joannes Sambucus, Joannes Bochius, Ioes Sabucus, Sambuci, Zsámboki, Iehan Sambucus, Ján Sambucus, Jean Sambucus, Johannes Pannonicus Sambucus. (it)
- Йоганнес (Ян) Самбук(ус) — словацький / угорський гуманіст, поет, перекладач, історіограф, лікар; радник імператорів Максиміліана II та Рудольфа II. (uk)
- Johannes Sambucus (eigentlich János Zsámboky, Varianten: Joannes Bochius, Ioes Sabucus, Sambuci, Iehan Sambucus, Ján Sambucus, Johannes Pannonicus Sambucus; * 25. Juli 1531 oder 30. Juli 1531 oder 1. Juni 1531 in Tyrnau (Trnava, Nagyszombat, heute Slowakei); † 13. Juni 1584 in Wien) war ein ungarischer Universalgelehrter, unter anderem Arzt, humanistischer Philologe, Dichter, Bibliophiler und Mäzen. Johannes Sambucus starb am 13. Juni 1584 in Wien. In der Singerstraße im 1. Bezirk, Haus Nr. 3, ist eine Gedenktafel angebracht. (de)
- János Zsámboky or János Zsámboki or János Sámboki, (with his humanist name Latin: Johannes Sambucus, or Johannes Pannonicus Sambucus; 1 June 1531 – 13 June 1584) was a Hungarian humanist scholar: physician, philologist and historian. (en)
- Johannes Sambucus (węg. Zsámboky János; słow. Ján Sambucus lub Ján Žámboky; ur. 25 lub 30 lipca 1531 w Nagyszombat, zm. 13 czerwca 1584 w Wiedniu) – węgierski lekarz, językoznawca, historyk, tłumacz i wydawca, pisarz, poeta i filozof. Wybitny humanista, aktywny w wielu krajach Europy, jeden z czołowych animatorów humanizmu na Węgrzech w XVI w. Jego zbiory książek, rękopisów, map, grafik stały się z czasem podstawą do stworzenia działu manuskryptów Austriackiej Biblioteki Narodowej w Wiedniu. (pl)
- Иоганн Самбук (лат. Johannes Sambucus) , или Янош Жамбоки (венг. János Sámboki или Zsámboky; 1531—1584), — венгерский гуманист, врач, картограф, философ, филолог-латинист и поэт; советник и историограф императоров Максимилиана II (в 1564—1576 гг.) и Рудольфа II. Его называли венгерским «полигистором» (универсалом). Книжная коллекция Самбука легла в основу собрания рукописей Австрийской национальной библиотеки. (ru)
|
_Portretten_van_beroemde_Europese_geleerden_(serietitel)_Virorum_doctorum_de_Disciplinis_benemerentium_effigies_(serietitel),_RP-P-1910-70.jpg?width=300)
_Portretten_van_beroemde_Europese_geleerden_(serietitel)_Virorum_doctorum_de_Disciplinis_benemerentium_effigies_(serietitel),_RP-P-1910-70.jpg){kind=link}