| dbo:abstract
|
- Iwan Wyschenskyj (ukrainisch Іван Вишенський, wissenschaftliche Transliteration: Ivan Vyšens’kyj, russisch Иван Вишенский; * um 1550 in Sudowa Wyschnja unweit von Lemberg; † nach 1620 auf dem Athos) war ein ruthenischer Mönch und Gelehrter. Er gilt als einer der bedeutendsten Vertreter der orthodoxen polemischen Literatur. (de)
- Ivan Vyshenskyi (Ukrainian: Іван Вишенський; born ca. 1550 in Sudova Vyshnia – after 1620, Mount Athos, Greece) was a Ukrainian Orthodox monk and religious philosopher. He is considered to be an important polemicist of the time. (en)
- Ivan Vichenski (ukrainien : Іван Вишенський), né aux environs de 1550 à Soudova Vychnia et mort après 1620 sur le mont Athos en Grèce, est un moine orthodoxe philosophe religieux ukrainien. Il est considéré comme un important polémiste de son époque. (fr)
- Iwan Wyszeński, ukr. Іван Вишенський (ur. pomiędzy 1545 a 1550 r., zm. ok. 1620) – ruski pisarz-polemista. Urodził się w Sądowej Wiszni na zachód od Lwowa. W młodości mieszkał w Łucku. Biograficzne dane o Wyszeńskim są bardzo skąpe. Wiadomo, że był dobrze wykształcony, najprawdopodobniej na dworze książąt Ostrogskich. Został zakonnikiem i wstąpił do klasztoru w Dubnie na Wołyniu. W latach 1576-1580 przebywał w klasztorze na świętej górze Athos w Grecji, który był w tamtym czasie centrum prawosławnego życia zakonnego. W 1598 w Knyżce umieścił posłanie do Konstantego Ostrogskiego i prawosławnych w imieniu zakonników ze Świętej Góry. Zbiorek nie został wydrukowany, a utwory Wyszeńskiego rozpowszechniano w rękopisach. Wyszeński pozostawał w stałym kontakcie z bractwem lwowskim. Prawdopodobnie w 1604 przybył do Lwowa, jednak z powodu różnic poglądowych z przełożonym bractwa szybko opuścił miasto. Udał się do klasztoru w Uniowie, skąd w 1605 wysłał list polemiczny wobec poglądów wpływowego członka bractwa lwowskiego Jurija Rohatyncia. W 1606 powrócił na górę Athos, gdzie odtąd żył jako pustelnik. Literacką działalność W. rozpoczął równocześnie z ostrogską grupą polemistów. Do dziś zachowało się 16 jego utworów. W l. 90. XVI wieku napisał najwybitniejsze z nich, skierowane przeciwko postanowieniom unii brzeskiej. Najważniejszy zbiór powstał ok. 1600 r. Knyżka zawiera m.in.:
* Izwieszczenije kratkoje (Извещение краткое),
* Pisanije do wsiech obszcze, w Ladskoj ziemli żywuszczich (Писание до всех обще, в Лядской земли живущих), datowane przed 1596 r.,
* Obliczenije diawoła-mirodierżca (Обличение диавола-миродержца),
* Porada (Порада).
* Kratkosłownyj otwiet P. Skarzi (Краткословный ответ П. Скарзи), 1600-1601,
* Pozopiszcze myslennoje (Позопище мысленное), 1615-1616. Utwory Wyszyńskiego wyróżniają się spośród nie tylko literackim talentem autora, ale i jego wyrazistą pozycją. W swoich posłaniach z góry Athos wskazywał prawosławnych biskupów-zdrajców, potępiał rzymskokatolickie i unickie duchowieństwo, polskich i ruskich panów feudalnych. Wyszeński nie ograniczał się do problemów walki z katolicyzmem i unią. Wychodząc z zasad bizantyjskiej ascezy, ostro krytykował cały ówczesny cerkiewny i świecki ustrój oraz domagał się prostoty starochrześcijańskiego bractwa. Odrzucał także świecką oświatę i starodawne zwyczaje jako pogańskie. W swoich pismach korzystał z form cerkiewnych posłań, dialogu i polemicznego traktatu, stale łącząc gatunki. W swoich utworach malował barwne, często hiperboliczne obrazy moralnego upadku wyższych warstw i duchowieństwa, przeciwstawiając im biednych poddanych i prostych zakonników. Wzruszenie i emocjonalność mieszał z ostrą satyrą i sarkazmem. Nagromadzenie epitetów, porównań, i wykrzyknień, ironiczne przedstawienie obyczajowych detali, bogactwo językowe, wykorzystanie żywej, narodowej mowy, nadawało jego utworom jaskrawości i efektywności. Stosował styl inspirowany bizantyńską homiletyką. Twórczość Wyszeńskiego wywarła wpływ na rozwój satyry w literaturze ukraińskiej. Znawca jego twórczości, Iwan Franko, napisał w 1895 poemat Iwan Wyszenśkyj (Іван Вишенський). (pl)
- Иоанн Вишенский (между 1545—1550 — после 1620) — преподобный, православный монах Речи Посполитой, влиятельный западнорусский духовный писатель, антиуниатский публицист и полемист. Ревнитель православия и «единства многоименитого русского рода». Жил на Афонской горе. (ru)
- Іва́н Ви́шенський (близько 1550 — після 1621) — український релігійний і літературний діяч раннього нового часу, преподобний. Православний монах, письменник-полеміст консервативного, ортодоксального напрямку. Родом зі Львівщини, з містечка Судова Вишня. У 1570-х рр. став ченцем Афонського монастиря в Греції, де прожив 40 років. У 1604–1606 роках відвідав Україну, був гостем Львівського братства. Приятель Йова Княгиницького. Виступав на захист православ'я, але критикував православне духовенство, був противником римо- та греко-католицької церков, Берестейської церковної унії 1596 року, західної освіти і філософії, і радив вірникам обмежуватися лише богослужбовими книгами й Святим Писанням. Автор близько 16 полемічно-дидактичних творів. Разом із Йовом Княгиницьким є засновником Манявського монастиря. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Iwan Wyschenskyj (ukrainisch Іван Вишенський, wissenschaftliche Transliteration: Ivan Vyšens’kyj, russisch Иван Вишенский; * um 1550 in Sudowa Wyschnja unweit von Lemberg; † nach 1620 auf dem Athos) war ein ruthenischer Mönch und Gelehrter. Er gilt als einer der bedeutendsten Vertreter der orthodoxen polemischen Literatur. (de)
- Ivan Vyshenskyi (Ukrainian: Іван Вишенський; born ca. 1550 in Sudova Vyshnia – after 1620, Mount Athos, Greece) was a Ukrainian Orthodox monk and religious philosopher. He is considered to be an important polemicist of the time. (en)
- Ivan Vichenski (ukrainien : Іван Вишенський), né aux environs de 1550 à Soudova Vychnia et mort après 1620 sur le mont Athos en Grèce, est un moine orthodoxe philosophe religieux ukrainien. Il est considéré comme un important polémiste de son époque. (fr)
- Иоанн Вишенский (между 1545—1550 — после 1620) — преподобный, православный монах Речи Посполитой, влиятельный западнорусский духовный писатель, антиуниатский публицист и полемист. Ревнитель православия и «единства многоименитого русского рода». Жил на Афонской горе. (ru)
- Iwan Wyszeński, ukr. Іван Вишенський (ur. pomiędzy 1545 a 1550 r., zm. ok. 1620) – ruski pisarz-polemista. Urodził się w Sądowej Wiszni na zachód od Lwowa. W młodości mieszkał w Łucku. Biograficzne dane o Wyszeńskim są bardzo skąpe. Wiadomo, że był dobrze wykształcony, najprawdopodobniej na dworze książąt Ostrogskich. Został zakonnikiem i wstąpił do klasztoru w Dubnie na Wołyniu. W latach 1576-1580 przebywał w klasztorze na świętej górze Athos w Grecji, który był w tamtym czasie centrum prawosławnego życia zakonnego. W 1598 w Knyżce umieścił posłanie do Konstantego Ostrogskiego i prawosławnych w imieniu zakonników ze Świętej Góry. Zbiorek nie został wydrukowany, a utwory Wyszeńskiego rozpowszechniano w rękopisach. Wyszeński pozostawał w stałym kontakcie z bractwem lwowskim. Prawdopodobnie (pl)
- Іва́н Ви́шенський (близько 1550 — після 1621) — український релігійний і літературний діяч раннього нового часу, преподобний. Православний монах, письменник-полеміст консервативного, ортодоксального напрямку. Родом зі Львівщини, з містечка Судова Вишня. У 1570-х рр. став ченцем Афонського монастиря в Греції, де прожив 40 років. У 1604–1606 роках відвідав Україну, був гостем Львівського братства. Приятель Йова Княгиницького. (uk)
|
