| dbo:abstract
|
- L'alfabet hongarés antic (en hongarés: rovásírás o székely rovásírás, székely-magyar rovás; abreujat simplement com rovás, 'osca, marca') és un sistema d'escriptura alfabètic usat pels magiars en l'alta edat mitjana (del segle VII al X). A causa de la seua reminiscència rúnica, l'alfabet hongarés antic també s'ha anomenat popularment "runes hongareses" o "alfabet hongarés de runes". Es pensa que deriva de l'alfabet turc antic i degué aparéixer per primera volta durant el segle VII. Els magiars s'assentaren a la plana pannònica el 885; quan el Regne d'Hongria fou fundat el 1000 i s'hi adoptà el cristianisme, també s'hi adoptà l'alfabet llatí i aquest sistema d'escriptura caigué en desús. En zones de Transsilvània, però, l'alfabet hongarés s'utilitzà marginalment pels magiars székely almenys fins al s. XVII, sota el nom de székely rovásírás. L'alfabet estava adaptat a la fonologia hongaresa, i representava lletres per fonemes, tals com cs, gy, ly, ny, ö, sz, ty, ü, zs... L'alfabet hongarés modern representa aquests sons amb dígrafs (seqüències de lletres per escriure un sol so) i signes diacrítics. En canvi, l'alfabet rovásírás no conté lletres per als fonemes dz, dzs de l'hongarés actual, perquè són desenvolupaments relativament recents en la història d'aquest idioma. Les lletres llatines q, w, x i y tampoc hi tenen un equivalent, perquè no són fonemes separats en hongarés i només s'empren per a paraules estrangeres. (ca)
- Rovásírás (Rovášírás), zkráceně Rovás nebo Sikulsko-maďarské písmo (podle normy ISO 15924 oficiálně „staromaďarské písmo (maďarské runy)“) je písmo, které kočovní Maďaři používali už v 10. stol. Po korunovaci Štěpána I. a vzniku Uherského království (v. 1000 n.l.) se velmi rychle rozšířila západní kultura, křesťanství a s tím i latinská abeceda. Latinská gramotnost byla výsadou jen úzké skupiny lidí, takže rovásírás se místy, hlavně na venkově, používal dál. Počátkem 16. stol. zůstal způsob zápisu pomocí run pouze v Transylvánii, mezi Sikuly. V 17. století z obecného používání se písmo úplně vytratilo, zůstalo pouze několik historických záznamů. Např. v rumunské obci Inlăceni (maďarsky Énlaka) se v kostele unitářů zachoval nápis psaný runami rovás. (cs)
- La hungara runoskribo (hungare rovásírás ĉizoskribo, noĉoskribo) estas la malnova skribo de hungaroj, precipe uzita en Transilvanio. La nomo runoskribo venas pro la simileco al la ĝermanaj runoj, sed ekzistas nenia parenceco inter la du alfabetoj. (eo)
- Die altungarische Schrift (ungarisch rovásírás, rovás = Kerbe, Rune, irás = Schrift), gelegentlich wegen ihres Aussehens auch als ungarische Runen bezeichnet, wurde im Frühmittelalter vor Einführung des lateinischen Alphabets zur Verschriftung des Ungarischen verwendet. Sie verläuft von rechts nach links. Die altungarische Schrift ist möglicherweise mit den Orchon-Runen (alttürkische Schrift) verwandt, die ihre Wurzeln wie die meisten europäischen und westasiatischen Alphabete in der phönizischen Schrift haben. Es besteht keine Verwandtschaft zu den germanischen Runen. In den letzten Jahren wird die Schrift wieder öfter verwendet. So gibt es in Ungarn mehrere Städte und Ortschaften, die neben der Ortstafel in lateinischer Schrift auch den Ortsnamen in altungarischer Schrift ausgeschrieben haben. Im modernen Gebrauch wird im Gegensatz zum historischen Gebrauch zwischen Groß- und Kleinbuchstaben unterschieden (mit ähnlichen Anwendungsregeln wie in der Lateinschreibung der ungarischen Sprache), die sich jedoch nur in der Größe, nicht in der Form unterscheiden. (de)
- El alfabeto húngaro antiguo o Runas Húngaras (en húngaro conocido como rovásírás o székely rovásírás, székely-magyar rovás; abreviado simplemente como rovás "muesca, marca") es un sistema de escritura alfabético usado por los magiares en la Alta Edad Media (del siglo VII al X). Debido a su reminiscencia rúnica, el alfabeto húngaro antiguo también ha sido llamado popularmente "runas húngaras" o "alfabeto de runas húngaro". Se cree que el alfabeto deriva del alfabeto turco antiguo y probablemente apareció por primera vez durante el siglo VII. Los magiares se asentaron en la llanura Panónica en 885; cuando el Reino de Hungría fue fundado en 1000 y fue adoptado el Cristianismo, también fue adoptado el alfabeto latino y este sistema de escritura cayó en desuso. No obstante, en regiones remotas de Transilvania, el alfabeto mantuvo un uso marginal por los magiares székely por lo menos hasta el siglo XVII, bajo el nombre de székely rovásírás. El alfabeto estaba adaptado a la fonología del idioma húngaro, representado letras por fonemas, tales como cs, gy, ly, ny, ö, sz, ty, ü, zs.. El alfabeto húngaro moderno representa estos sonidos con dígrafos (secuencias de letras usadas para escribir un solo sonido) y con signos diacríticos. En cambio, el alfabeto rovásírás no contiene las letras para los fonemas dz, dzs del húngaro moderno, dado que estos son desarrollos relativamente recientes en la historia de ese idioma. Las letras latinas q, w, x e y tampoco tienen un equivalente, dado que no son fonemas separados en húngaro y solo se usan para palabras extranjeras. (es)
- Les runes hongroises (en hongrois : székely magyar rovásírás ou simplement rovás) proviennent vraisemblablement de l'Alphabet de l'Orkhon et ont été utilisées jusqu'en 1850 dans certaines zones de Hongrie et de Transylvanie (actuellement Roumanie). Elles étaient l'écriture la plus répandue du hongrois jusqu'au Xe siècle ; le roi Étienne Ier (977-1038) imposa par la suite l'alphabet latin. Les runes hongroises s'écrivent soit de gauche à droite soit de droite à gauche. Le fait que les lettres de cet alphabet correspondent aux phonèmes de la langue hongroise en font une écriture plus adaptée à cette langue que l'alphabet latin. (fr)
- The Old Hungarian script or Hungarian runes (Hungarian: Székely-magyar rovás, 'székely-magyar runiform', or rovásírás) is an alphabetic writing system used for writing the Hungarian language. Modern Hungarian is written using the Latin-based Hungarian alphabet. The term "old" refers to the historical priority of the script compared with the Latin-based one. The Old Hungarian script is a child system of the Old Turkic alphabet. The Hungarians settled the Carpathian Basin in 895. After the establishment of the Christian Hungarian kingdom, the old writing system was partly forced out of use during the rule of King Stephen, and the Latin alphabet was adopted. However, among some professions (e.g. shepherds who used a "rovás-stick" to officially track the number of animals) and in Transylvania, the script has remained in use by the Székely Magyars, giving its Hungarian name (székely) rovásírás. The writing could also be found in churches, such as that in the commune of Atid. Its English name in the ISO 15924 standard is Old Hungarian (Hungarian Runic). (en)
- Alfabet Hongaria Kuno (bahasa Hongaria: rovásírás) atau sering disebut sebagai Rune Hongaria adalah sistem penulisan yang pernah digunakan untuk menulis bahasa Hongaria. Saat ini bahasa Hongaria ditulis dengan menggunakan alfabet Hongaria yang didasarkan pada alfabet Latin, tetapi aksara Hongaria Kuno kadang masih digunakan oleh beberapa komunitas, dan di beberapa tempat masih digunakan dan dilestarikan. Bangsa Hongaria menetap di Cekungan Carpathia pada tahun 895. Setelah Kerajaan Kristen Hongaria didirikan, alfabet ini mulai ditinggalkan dan digantikan oleh alfabet Latin. Namun, Alfabet Hongaria Kuno masih dipakai oleh kelompok-kelompok tertentu (seperti para gembala yang menggunakan "tongkat rovás" untuk mencatat jumlah hewan ternak) dan oleh kelompok Székely di Transilvania. Alfabet ini juga dapat ditemui di gereja-gereja, seperti gereja di komune Atid. Semenjak tahun 1915, mulai muncul gerakan untuk menggunakan alfabet ini untuk menulis bahasa Hongaria modern. Sejak awal tahun 2010, aksara ini juga dilestarikan dengan cara menggunakannya sebagai aksara untuk papan nama batas kota. Beberapa sekolah menengah juga mengajarkan aksara ini sebagai mata pelajaran tambahan dalam kurikulum mereka. Pada ISO 15924 aksara ini diberi nama standar "Old Hungarian (Hungarian Runic)." Aksara ini ditulis dari kanan ke kiri, dan tidak mengenal variasi antara huruf kapital dan huruf kecil. Pada kode Unicode, huruf kapital untuk alfabet Hongaria kuno ditampilkan sedikit lebih besar dari huruf kecil yang bersesuaian, walaupun keduanya memiliki bentuk yang sama persis. (in)
- 로바쉬 문자(헝가리어: Magyar rovásírás; 머뎌르 로바시라쉬)는 고대 헝가리에서 쓰이던 문자로, 구 헝가리 문자, 또는 헝가리 룬 문자라고 부르기도 한다. 중세까지 헝가리어를 표기하는 데에 쓰이다가 기독교 전래와 더불어 라틴 문자로 교체되었다. 겉모습은 룬 문자와 닮았으나, 소리값은 서로 맞지 않아 계통적인 관련은 없는 것으로 보인다. 로바쉬란 낱말은 파다, 새기다란 뜻을 가진 동사의 명사꼴이다. 2015년 6월에 유니코드(버전: 8.0)에 등록되었다. (ko)
- ロヴァーシュ文字（ロヴァーシュもじ、rovásírás, székely rovásírás, székely-magyar rovás=𐲥𐳋𐳓𐳉𐳗-𐳘𐳀𐳎𐳀𐳢 𐲢𐳛𐳮𐳀𐳤）はおよそ西暦1000年以前にマジャル人が用いていたアルファベット。右横書き。 ロヴァーシュ (rovás) はハンガリー語で「彫る、刻む、記録する、書く」を意味する動詞 ró から派生した名詞で「刻み、書き」を意味する。イシュトヴァーン1世の改宗に見られるようなキリスト教の普及により次第にラテン文字が用いられるようになって廃れたが、トランシルヴァニアに住むセーケイ人の間では1850年代後半まで伝存した。20世紀初頭の復活、またここ20年の使用運動や技術的な発展により、現在の採用は全ハンガリー語圏において急激に広がっている。 現在の正書法においては、二字一組で書かれたり記号をつけたりして表す cs, gy, ly, ny, ö, sz, ty, ü, zs といった音素は一字で表される（dz, dzs, q, w, x, y は元はハンガリー語で用いられなかった音素であり、それに対応する文字はもともとなく、外来語や地名・人名などの歴史的な用法を除けば単独では用いられない。が、ロヴァーシュ文字の発展とともに新しい文字として利用者によって次々と作られ、現代ロヴァーシュ文字はある。） 見かけはルーン文字に似ているのもあるので誤って「ハンガリー・ルーン文字」と呼ぶこともあるが、直接の関係はなく、ユーラシアで広く用いられた突厥文字の系統に由来すると考えられている。 (ja)
- Rowasz (węg. Székely rovásírás) – pismo runopodobne. Używane było przed rokiem 1000. Pismo to zbliżone jest do pisma inskrypcji staroturkijskich znad rzeki Orchon w Mongolii z VIII wieku (tzw. run tureckich), z kolei pismo orchońskie jest podobne do pisma w Kodeksie z Rohońca. Również na Węgrzech pisano w czasach przedchrześcijańskich w rowaszu, z tego okresu zachowały się jednak tylko nieliczne teksty. Od momentu wprowadzenia chrześcijaństwa przez Stefana I (I. István) używano alfabetu łacińskiego. Jedynie mówiący dialektem węgierskim Seklerzy, zamieszkujący dziś okręgi Harghita, Covasna i Marusza w Siedmiogrodzie, używali go do ok. 1850 r. Dziś rovásiras ma znaczenie symbolu węgierskości. Jest używany w węgierskich organizacjach skautowych. (pl)
- L'alfabeto ungherese antico (in lingua ungherese conosciuto come rovásírás, o székely rovásírás) è un sistema di scrittura alfabetico utilizzato dagli ungheresi durante l'Alto Medioevo (fra il VII e il X secolo, mentre tra i Siculi fu in uso fino al XVII secolo). Poiché ricorda l'alfabeto runico, viene anche chiamato alfabeto runico ungherese o rune ungheresi. Oggi l'ungherese è prevalentemente scritto usando l'alfabeto ungherese a base latina, ma l'antica scrittura ungherese è ancora in uso in alcune comunità. Il termine antico si riferisce alla precedenza storica dell'alfabeto rispetto a quello latino. Gli ungheresi si stabilirono nel bacino dei Carpazi nell'895. Dopo la fondazione del Regno d'Ungheria, la vecchia scrittura fu in parte forzatamente eliminata e l'alfabeto latino fu adottato. Tuttavia, in alcune professioni (ad esempio i pastori utilizzavano un "rovás-stick" per tracciare ufficialmente il numero di animali) e in Transilvania, l'alfabeto è rimasto in uso presso i Siculi, dando il suo nome ungherese székely rovásírás. La scrittura poteva essere trovata anche in chiese come quella di Atid.Il suo nome inglese nello è Old Hungarian (Hungarian Runic). (it)
- Венгерские руны (венг. rovás írás (МФА: /ʁovaːʃ iːʁaːʃ/), дословно: резное письмо) — руническая письменность, которой пользовались венгры до начала XI века, когда первый христианский король Иштван I ввёл латиницу. Среди венгерских рун различают более архаичные письмена Карпатского бассейна (венг. Kárpát-medencei rovásírás), использовавшиеся ещё до прихода венгров в Паннонию, и позднейшие собственно венгерские, или венгерско-секейские (венг. székely–magyar rovásírás) письмена. Само название венгерских рун произошло от венг. róni (резать, вырезать), которое, в свою очередь, происходит от прото-финно-угорского корня ró. Венгерские руны никак не связаны с германскими рунами и не были родственны болгарским рунам. Возможно, они происходят от древнетюркской орхонской письменности, что оспаривается рядом исследователей. Тем не менее, термины письма в венгерском языке имеют тюркское происхождение. Распространённая в современной венгерской науке теория гласит, что непосредственными предшественниками венгерских рун могли быть степные руны авар. Древнейшей надписью на венгерско-секейских рунах может считаться обнаруженная в 1999 году в районе деревни Бодрог в медье Шомодь надпись на фрагменте кости, происхождение которой оценивается как начало X века н. э. Первая полная запись алфавитных знаков венгерского рунического письма была сделана в 1483 году в чешском Микулове (Никольсбург по-немецки) и содержит 46 буквенных знаков. В отдалённых частях Трансильвании письменность использовалась вплоть до середины XIX века. (ru)
- As Runas húngaras (em húngaro : székely magyar rovásirás ou simplesmente rovás) são um sistema de escrita já extinto que provém claramente de escritas turcomanas e foram utilizadas desde o século VII até 1850 em certas áreas da Hungria e ainda na Transilvânia (hoje Romênia). Eram a escrita mais utilizada para o húngaro até o século X, quando o rei Estevão I da Hungria impôs o uso do alfabeto latino. (pt)
- Ungerska runor (székely rovásírás) är ett alfabet som användes för ungerska fram till 900-talet. Runorna användes på ungerskt område innan Stefan I, Ungerns förste kristne kung, beordrade att alla förkristna skrifter skulle förstöras. Emellertid fortsatte bruket av ungerska runor på vissa håll i Transsylvanien ända fram på 1800-talet.[källa behövs] Där användes det främst av szeklerna, vilket har gett upphov till alfabetets ungerska namn, székely írás "szeklerskrift". De ungerska runorna härstammar från den turkiska orchonskriften (även kallad "turkiska runor"). De ungerska runorna har alltså ingen koppling till de germanska runorna mer än att vissa tecken liknar varandra på grund av att bägge skriftsystemen ursprungligen användes för att rista i trä och sten. De ungerska runorna har dock även vissa rundade tecken, vilket är mycket ovanligt förekommande bland de germanska runorna. Till skillnad från det latinska alfabetet har de ungerska runorna tecken för alla fonem i ungerskan (även digrafer som exempelvis gy, ly och zs har egna tecken). Liksom i orchonskriften har vissa konsonanter olika form beroende på om de står bredvid främre eller bakre vokaler. Ungerska runor skrevs vanligtvis från höger till vänster (sv)
- Угорські руни (угор. rovás írás (МФА: /ʁovaːʃ iːʁaːʃ/), дослівно: різьблене письмо) — рунічна писемність, якою користувалися угорці до початку XI століття, коли перший християнський король Стефан I Святий ввів латиницю. Серед угорських рун розрізняють більш архаїчні письмена Карпатського басейну (угор. Kárpát-medencei rovásírás), що використовувалися ще до приходу угорців у Паннонію, і пізніші власне угорські, або угорсько-секейські (угор. székely-magyar rovásírás) письмена. Самоназва угорських рун походить від угор. слова róni (різьблення, вирізати), яке в свою чергу походить від прото-фіно-угорського кореня ró. Угорські руни ніяк не пов'язані з німецькими рунами, а походять від давньотюркської рунічної писемності і не були споріднені болгарським рунам. Поширена в сучасній угорській науці теорія говорить, що безпосередніми попередниками угорських рун могли бути степові руни аварів. Найдавнішим написом на угорсько-секейських рунах може вважатися виявлений в 1999 році в районі села Бодрог в медьє Шомодь напис на фрагменті кістки, походження якої оцінюється як початок X століття н. е. Перший повний запис абеткових знаків угорського рунічного письма було зроблено в 1483 році в чеському Мікулові (Нікольсбург по-німецьки) і містить 46 буквених знаків. У віддалених частинах Трансильванії писемність використовувалася аж до середини XIX століття. (uk)
- 古匈牙利字母是馬札爾人於中世紀時所使用的一種字母。 馬札爾人於公元896年左右從烏拉山脈附近來到潘諾尼亞平原。匈牙利王國建立後，由於伊什特萬一世信仰基督教並在國內大力推行，古匈牙利字母的地位逐漸被拉丁字母取代。但在位於王國邊境的特蘭西瓦尼亞地區，當地的塞凱伊馬札爾人卻直到17世紀仍在大量使用這種字母，因此古匈牙利字母又被稱為“塞凱伊（馬札爾）字母”（匈牙利語：székely rovásírás或székely-magyar rovás）。 由於與日耳曼語族的盧恩字母在外形上類似，古匈牙利字母有時也被稱作“匈牙利盧恩（式）字母”。例如ISO 15924中，此種字母的英文正式名稱為“Old Hungarian (Hungarian Runic)”，即古匈牙利（盧恩）字母。 古匈牙利字母曾在17世紀後消亡，不過到了20世紀左右又開始在匈牙利當地復活，並和拉丁字母一起並列使用，是世界上除了希伯來字母後，少數恢復使用的古代文字之一，不過目前歐盟並未將該文字列入官方文字之一。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Rovásírás (Rovášírás), zkráceně Rovás nebo Sikulsko-maďarské písmo (podle normy ISO 15924 oficiálně „staromaďarské písmo (maďarské runy)“) je písmo, které kočovní Maďaři používali už v 10. stol. Po korunovaci Štěpána I. a vzniku Uherského království (v. 1000 n.l.) se velmi rychle rozšířila západní kultura, křesťanství a s tím i latinská abeceda. Latinská gramotnost byla výsadou jen úzké skupiny lidí, takže rovásírás se místy, hlavně na venkově, používal dál. Počátkem 16. stol. zůstal způsob zápisu pomocí run pouze v Transylvánii, mezi Sikuly. V 17. století z obecného používání se písmo úplně vytratilo, zůstalo pouze několik historických záznamů. Např. v rumunské obci Inlăceni (maďarsky Énlaka) se v kostele unitářů zachoval nápis psaný runami rovás. (cs)
- La hungara runoskribo (hungare rovásírás ĉizoskribo, noĉoskribo) estas la malnova skribo de hungaroj, precipe uzita en Transilvanio. La nomo runoskribo venas pro la simileco al la ĝermanaj runoj, sed ekzistas nenia parenceco inter la du alfabetoj. (eo)
- 로바쉬 문자(헝가리어: Magyar rovásírás; 머뎌르 로바시라쉬)는 고대 헝가리에서 쓰이던 문자로, 구 헝가리 문자, 또는 헝가리 룬 문자라고 부르기도 한다. 중세까지 헝가리어를 표기하는 데에 쓰이다가 기독교 전래와 더불어 라틴 문자로 교체되었다. 겉모습은 룬 문자와 닮았으나, 소리값은 서로 맞지 않아 계통적인 관련은 없는 것으로 보인다. 로바쉬란 낱말은 파다, 새기다란 뜻을 가진 동사의 명사꼴이다. 2015년 6월에 유니코드(버전: 8.0)에 등록되었다. (ko)
- Rowasz (węg. Székely rovásírás) – pismo runopodobne. Używane było przed rokiem 1000. Pismo to zbliżone jest do pisma inskrypcji staroturkijskich znad rzeki Orchon w Mongolii z VIII wieku (tzw. run tureckich), z kolei pismo orchońskie jest podobne do pisma w Kodeksie z Rohońca. Również na Węgrzech pisano w czasach przedchrześcijańskich w rowaszu, z tego okresu zachowały się jednak tylko nieliczne teksty. Od momentu wprowadzenia chrześcijaństwa przez Stefana I (I. István) używano alfabetu łacińskiego. Jedynie mówiący dialektem węgierskim Seklerzy, zamieszkujący dziś okręgi Harghita, Covasna i Marusza w Siedmiogrodzie, używali go do ok. 1850 r. Dziś rovásiras ma znaczenie symbolu węgierskości. Jest używany w węgierskich organizacjach skautowych. (pl)
- As Runas húngaras (em húngaro : székely magyar rovásirás ou simplesmente rovás) são um sistema de escrita já extinto que provém claramente de escritas turcomanas e foram utilizadas desde o século VII até 1850 em certas áreas da Hungria e ainda na Transilvânia (hoje Romênia). Eram a escrita mais utilizada para o húngaro até o século X, quando o rei Estevão I da Hungria impôs o uso do alfabeto latino. (pt)
- 古匈牙利字母是馬札爾人於中世紀時所使用的一種字母。 馬札爾人於公元896年左右從烏拉山脈附近來到潘諾尼亞平原。匈牙利王國建立後，由於伊什特萬一世信仰基督教並在國內大力推行，古匈牙利字母的地位逐漸被拉丁字母取代。但在位於王國邊境的特蘭西瓦尼亞地區，當地的塞凱伊馬札爾人卻直到17世紀仍在大量使用這種字母，因此古匈牙利字母又被稱為“塞凱伊（馬札爾）字母”（匈牙利語：székely rovásírás或székely-magyar rovás）。 由於與日耳曼語族的盧恩字母在外形上類似，古匈牙利字母有時也被稱作“匈牙利盧恩（式）字母”。例如ISO 15924中，此種字母的英文正式名稱為“Old Hungarian (Hungarian Runic)”，即古匈牙利（盧恩）字母。 古匈牙利字母曾在17世紀後消亡，不過到了20世紀左右又開始在匈牙利當地復活，並和拉丁字母一起並列使用，是世界上除了希伯來字母後，少數恢復使用的古代文字之一，不過目前歐盟並未將該文字列入官方文字之一。 (zh)
- L'alfabet hongarés antic (en hongarés: rovásírás o székely rovásírás, székely-magyar rovás; abreujat simplement com rovás, 'osca, marca') és un sistema d'escriptura alfabètic usat pels magiars en l'alta edat mitjana (del segle VII al X). A causa de la seua reminiscència rúnica, l'alfabet hongarés antic també s'ha anomenat popularment "runes hongareses" o "alfabet hongarés de runes". (ca)
- Die altungarische Schrift (ungarisch rovásírás, rovás = Kerbe, Rune, irás = Schrift), gelegentlich wegen ihres Aussehens auch als ungarische Runen bezeichnet, wurde im Frühmittelalter vor Einführung des lateinischen Alphabets zur Verschriftung des Ungarischen verwendet. Sie verläuft von rechts nach links. Die altungarische Schrift ist möglicherweise mit den Orchon-Runen (alttürkische Schrift) verwandt, die ihre Wurzeln wie die meisten europäischen und westasiatischen Alphabete in der phönizischen Schrift haben. Es besteht keine Verwandtschaft zu den germanischen Runen. (de)
- El alfabeto húngaro antiguo o Runas Húngaras (en húngaro conocido como rovásírás o székely rovásírás, székely-magyar rovás; abreviado simplemente como rovás "muesca, marca") es un sistema de escritura alfabético usado por los magiares en la Alta Edad Media (del siglo VII al X). Debido a su reminiscencia rúnica, el alfabeto húngaro antiguo también ha sido llamado popularmente "runas húngaras" o "alfabeto de runas húngaro". (es)
- The Old Hungarian script or Hungarian runes (Hungarian: Székely-magyar rovás, 'székely-magyar runiform', or rovásírás) is an alphabetic writing system used for writing the Hungarian language. Modern Hungarian is written using the Latin-based Hungarian alphabet. The term "old" refers to the historical priority of the script compared with the Latin-based one. The Old Hungarian script is a child system of the Old Turkic alphabet. Its English name in the ISO 15924 standard is Old Hungarian (Hungarian Runic). (en)
- Alfabet Hongaria Kuno (bahasa Hongaria: rovásírás) atau sering disebut sebagai Rune Hongaria adalah sistem penulisan yang pernah digunakan untuk menulis bahasa Hongaria. Saat ini bahasa Hongaria ditulis dengan menggunakan alfabet Hongaria yang didasarkan pada alfabet Latin, tetapi aksara Hongaria Kuno kadang masih digunakan oleh beberapa komunitas, dan di beberapa tempat masih digunakan dan dilestarikan. (in)
- Les runes hongroises (en hongrois : székely magyar rovásírás ou simplement rovás) proviennent vraisemblablement de l'Alphabet de l'Orkhon et ont été utilisées jusqu'en 1850 dans certaines zones de Hongrie et de Transylvanie (actuellement Roumanie). Elles étaient l'écriture la plus répandue du hongrois jusqu'au Xe siècle ; le roi Étienne Ier (977-1038) imposa par la suite l'alphabet latin. (fr)
- ロヴァーシュ文字（ロヴァーシュもじ、rovásírás, székely rovásírás, székely-magyar rovás=𐲥𐳋𐳓𐳉𐳗-𐳘𐳀𐳎𐳀𐳢 𐲢𐳛𐳮𐳀𐳤）はおよそ西暦1000年以前にマジャル人が用いていたアルファベット。右横書き。 ロヴァーシュ (rovás) はハンガリー語で「彫る、刻む、記録する、書く」を意味する動詞 ró から派生した名詞で「刻み、書き」を意味する。イシュトヴァーン1世の改宗に見られるようなキリスト教の普及により次第にラテン文字が用いられるようになって廃れたが、トランシルヴァニアに住むセーケイ人の間では1850年代後半まで伝存した。20世紀初頭の復活、またここ20年の使用運動や技術的な発展により、現在の採用は全ハンガリー語圏において急激に広がっている。 現在の正書法においては、二字一組で書かれたり記号をつけたりして表す cs, gy, ly, ny, ö, sz, ty, ü, zs といった音素は一字で表される（dz, dzs, q, w, x, y は元はハンガリー語で用いられなかった音素であり、それに対応する文字はもともとなく、外来語や地名・人名などの歴史的な用法を除けば単独では用いられない。が、ロヴァーシュ文字の発展とともに新しい文字として利用者によって次々と作られ、現代ロヴァーシュ文字はある。） (ja)
- L'alfabeto ungherese antico (in lingua ungherese conosciuto come rovásírás, o székely rovásírás) è un sistema di scrittura alfabetico utilizzato dagli ungheresi durante l'Alto Medioevo (fra il VII e il X secolo, mentre tra i Siculi fu in uso fino al XVII secolo). Poiché ricorda l'alfabeto runico, viene anche chiamato alfabeto runico ungherese o rune ungheresi. (it)
- Ungerska runor (székely rovásírás) är ett alfabet som användes för ungerska fram till 900-talet. Runorna användes på ungerskt område innan Stefan I, Ungerns förste kristne kung, beordrade att alla förkristna skrifter skulle förstöras. Emellertid fortsatte bruket av ungerska runor på vissa håll i Transsylvanien ända fram på 1800-talet.[källa behövs] Där användes det främst av szeklerna, vilket har gett upphov till alfabetets ungerska namn, székely írás "szeklerskrift". Ungerska runor skrevs vanligtvis från höger till vänster (sv)
- Венгерские руны (венг. rovás írás (МФА: /ʁovaːʃ iːʁaːʃ/), дословно: резное письмо) — руническая письменность, которой пользовались венгры до начала XI века, когда первый христианский король Иштван I ввёл латиницу. Среди венгерских рун различают более архаичные письмена Карпатского бассейна (венг. Kárpát-medencei rovásírás), использовавшиеся ещё до прихода венгров в Паннонию, и позднейшие собственно венгерские, или венгерско-секейские (венг. székely–magyar rovásírás) письмена. (ru)
- Угорські руни (угор. rovás írás (МФА: /ʁovaːʃ iːʁaːʃ/), дослівно: різьблене письмо) — рунічна писемність, якою користувалися угорці до початку XI століття, коли перший християнський король Стефан I Святий ввів латиницю. Серед угорських рун розрізняють більш архаїчні письмена Карпатського басейну (угор. Kárpát-medencei rovásírás), що використовувалися ще до приходу угорців у Паннонію, і пізніші власне угорські, або угорсько-секейські (угор. székely-magyar rovásírás) письмена. (uk)
|
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.JPG){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
_JB.svg){kind=link}
.svg){kind=link}