| dbo:abstract
|
- Cieszyn, one of the oldest towns in Silesia, has had a Slav population (Golensizi tribe) since at least the 7th century. According to a modern legend, in 810 three sons of a Slav king – Bolko, Leszko and Cieszko, met here after a long pilgrimage, found a spring, and in their happiness decided to found a new settlement. They supposedly called it Cieszyn (cf. the verb for "to be happy"; Polish: cieszyć się, Czech: těšit se). This well stands in the ulica Trzech Braci (Three Brothers Street), just west of the town square. More scientific explanation for the name is that it's patronymic in origin, derived from the Slavic name *Ciecha or *Ciesza. The town centres on Castle Hill (Góra Zamkowa), where the oldest traces of settlement date back to the 6th or 7th centuries. The gród built on the hill gradually gained importance and became and important administrative and religious center, as a castle and a Romanesque chapel were erected within its stakes in the 11th century, the latter surviving to this day (and is depicted on reverse of the 20 złotych note). The first written reference to Cieszyn came in a document from Pope Adrian IV for the Wrocław bishop Valter from 23 April 1155. It concerned the castle of Tessin, which was listed among other centres of castellanies, however it was no earlier than 1223 that it was explicitly described as castellany (castellatura de Tessin). Around the castle a town grew up on a fortified headland above the Olza River with the center around what is nowadays Plac Teatralny (Theater Square), where the very first parish church was built before the end of the 12th century. The document from 1223 issued by Bishop of Wrocław also mentioned the suburbium, which suggest that Cieszyn already had . The city rights are documented in 1290, and later confirmed in 1374. Around 1240 a new parish church was also built in the vicinity of the first market square (nowadays Stary Targ - Old Market). (en)
- Teschen is de Duitse naam voor een stad die gedeeltelijk in Polen en gedeeltelijk in Tsjechië ligt. Dit artikel behandelt de geschiedenis van de stad, voor de huidige situatie zie Cieszyn voor de Poolse en Český Těšín voor de Tsjechische stad. Volgens de overlevering zou de stad in 810 gesticht zijn. In de schriftelijke bronnen wordt ze echter in 1155 voor het eerst vermeld als Tescin. In de tweede helft van de 13de eeuw werven de hertogen van Teschen kolonisten uit het Duitse Rijk om het stadsbestuur en het gerechtswezen op moderne wijze in te richten (zie Oostkolonisatie). In 1327 maakt de hertog van Teschen zich los van het Poolse koningschap en erkent hij de koning van Bohemen als leenheer. Sindsdien is Teschen deel van het Duitse Rijk en nadat de Habsburgers het Boheemse koningschap aan zich hebben getrokken, blijft het onderdeel van Oostenrijk tot 1919. Nadat de lutherse hervorming in 1545 was ingevoerd, werd de stad in 1626 de contrareformatie opgelegd en moest ze de Stadtpfarrkirche aan de katholieken overdragen. Een lutherse gemeenschap bleef bestaan en ze mocht in 1707 een zogenaamde Gnadenkirche oprichten op gezag van de Zweedse koning. Als Pruisen in 1742 de Habsburgse provincie Silezië - waartoe Teschen inmiddels behoort - verovert en inlijft, blijft Teschen als Oostenrijks Silezië onder Habsburgs gezag. In 1805 vlucht de Habsburgse regering na de nederlaag tegen Napoleon in de Slag bij Austerlitz tijdelijk uit Wenen naar Teschen. In de tweede helft van de 19de eeuw ontwikkelt Teschen, gelegen op een spoorwegknooppunt, zich tot industriestad.In 1910 had Teschen circa 22500 inwoners waarvan 62 % Duitstalig en ruim 30% Poolstalig, terwijl 6 % Tsjechisch sprak. Een vijfde deel van de bevolking was protestants, voornamelijk luthers, 5% was joods en deze joden gaven zich als Duitstalig op. Bij het trekken van nieuwe grenzen in het Verdrag van Saint-Germain bleven de nieuwe staten Polen en Tsjecho-Slowakije het oneens over Teschen. Op 23 januari 1919 trokken Tsjechische troepen de stad binnen en braken gevechten uit waaraan pas in juli 1920 door een verdeling een eind kwam, toen de Geallieerden de rivier de Olsa, die door de stad liep, als staatsgrens aangewezen. De Teschener Altstadt kwam nu bij Polen en heet sindsdien Cieszyn. Ze werd met het door Duitsland afgestane deel van Opper-Silezië in een nieuwe Poolse provincie Silezië opgenomen. Het westelijke Tsjechische deel van de stad heet sindsdien Český Těšín. Toen Duitsland in 1938 bij het Verdrag van München het Sudetenland inlijfde, behoorde daar ook Český Těšín en omgeving bij, maar Duitsland stond aan Polen toe dit gebied te bezetten, als beloning voor de Poolse instemming met de ontmanteling van Tsjechoslowakije. Tsjechen moesten nu het gebied verlaten. Na de Duitse inval in Polen, in september 1939, werd het Poolse staatsgezag opgeheven en Teschen bij de nieuwe Reichsgau Oberschlesien ingedeeld. In 1945 werd de vooroorlogse toestand hersteld. Nu werden de Duitstaligen gedeporteerd, voor zover zij zich niet als Tsjech of Pool legitimeerden, of als Jood waren vermoord, terwijl de Polen uit het Tsjechische deel en de Tsjechen uit het Poolse deel tegen elkaar werden uitgewisseld. (nl)
|
| rdfs:comment
|
- Cieszyn, one of the oldest towns in Silesia, has had a Slav population (Golensizi tribe) since at least the 7th century. According to a modern legend, in 810 three sons of a Slav king – Bolko, Leszko and Cieszko, met here after a long pilgrimage, found a spring, and in their happiness decided to found a new settlement. They supposedly called it Cieszyn (cf. the verb for "to be happy"; Polish: cieszyć się, Czech: těšit se). This well stands in the ulica Trzech Braci (Three Brothers Street), just west of the town square. More scientific explanation for the name is that it's patronymic in origin, derived from the Slavic name *Ciecha or *Ciesza. The town centres on Castle Hill (Góra Zamkowa), where the oldest traces of settlement date back to the 6th or 7th centuries. The gród built on the hil (en)
- Teschen is de Duitse naam voor een stad die gedeeltelijk in Polen en gedeeltelijk in Tsjechië ligt. Dit artikel behandelt de geschiedenis van de stad, voor de huidige situatie zie Cieszyn voor de Poolse en Český Těšín voor de Tsjechische stad. (nl)
|
