| dbo:abstract
|
- Franz Karl Achard (28 d'abril de 1753, Berlín – 20 d'abril de 1821, , Wohlau-Cunern, Silèsia) va ser un químic alemany prussià, un metge i un biòleg. El seu principal descobriment va ser el sistema econòmic de produir sucre a partir de les arrels de la remolatxas. (ca)
- فرانس كارل أخارد (بالألمانية: Franz Carl Achard) هو كيميائي وفيزيائي وعالم أحياء ألماني عاش بين 28 نيسان/أبريل 1753 و 20 نيسان/أبريل 1821. من أهم اكتشافاته تطوير طريقة إنتاج السكّر من الشمندر السكّري. (ar)
- Franz Karl Achard (psáno též Franz Carl nebo François Charles, 28. dubna 1753 Berlín – 20. dubna 1821 ) byl pruský chemik, vynálezce postupu průmyslové výroby cukru z cukrové řepy, zakladatel prvního cukrovaru na rafinaci cukru z této suroviny. Achard pocházel z rodu hugenotských přistěhovalců v Berlíně, jeho otec Max Guillaume Achard byl kazatelem v Berlíně. Franz Karl Achard studoval fyziku a chemii a roku 1776 se stal členem berlínské Akademie. Tam spolupracoval s Andreasem Sigismundem Marggrafem, který roku 1747 poprvé pomocí lihu chemicky izoloval cukr z kořenů některých . I Achard byl činný v oboru agronomie, na vyzvání Fridricha Velikého se od roku 1780 zabýval pěstováním tabáku v Prusku a po Marggrafově smrti roku 1782 po něm převzal místo ředitele fyzikálního oddělení Akademie. Roku 1782 zakoupil statek v Kaulsdorfu u Berlína a zabýval se na něm pěstěním řepy s co největším obsahem cukru. Od roku 1784 rovněž pokračoval v Marggrafových pokusech s extrakcí cukru z řepy. Z jeho rostlin pocházejí veškeré dnešní odrůdy cukrové řepy. Poté, co byl kaulsdorfský statek zničen požárem (1786), pokračoval Achard s pokusy na statku ve vesnici Französisch-Buchholtz, kde se mu podařilo roku 1798 úspěšně vypracovat průmyslový proces získávání cukru z řepy. Král Fridrich Vilém III. podpořil jeho snahy tím, že 15. ledna 1799 vydal nařízení o pěstování cukrové řepy v Prusku a že finančně vyčerpanému Achardovi poskytl půjčku na hypoteční koupi statku v Konarech ve Slezsku, kde byl vybudován první řepný cukrovar na světě. Ten zahájil pravidelný provoz roku 1801 a roku 1802 poskytl první výtěžky. Achard však neměl podnikatelského ducha, a jak píše jeho životopisec Sieda, byla kunarská továrna nejspíše „skrovný, špatně zařízený podnik, který nedokázal zúročit svůj investiční a provozní kapitál“. K rozmachu výroby řepného cukru přispěly především napoleonské války a Napoleonem zavedená kontinentální blokáda, která odřízla Evropu od zásob cukrové třtiny. Díky Achardovým žákům se rychle šířila: již roku 1802 vznikl první cukrovar v Čechách, od roku 1811 se šířila ve Francii, kde k jejímu rozšíření přispěl zejména arraský továrník Louis-François-Xavier Crespel-Delisse. 21. března 1807 Achardův cukrovar vyhořel, s podporou státu – který za Acharda umořil i hypotéku na kunarský statek – byl však do roku 1810 obnoven a roku 1812 při něm byla zřízena cukrovarnická škola, jež však krátce před Achardovou smrtí roku 1821 zanikla. Po zrušení kontinentální blokády roku 1813 poptávka po řepném cukru nejprve poklesla, od 30. let 19. století se však pěstování cukrové řepy a řepné cukrovarnictví opět rozvinulo a na evropském kontinentě brzy řepa třtinu vytlačila; jen v Británii převládala třtina dovážená z kolonií a řepařství zde bylo zavedeno až roku 1913. Achard publikoval výsledky svých pěstitelských i průmyslových pokusů v řadě pojednání, z nichž nejvýznamnější Die europäische Zuckerfabrik aus Runkelrüben vyška roku 1809. (cs)
- Franz Carl Achard – in anderer Schreibweise François Charles Achard (A`schàr) – (* 28. April 1753 in Berlin; † 20. April 1821 in Kunern, unweit Winzig, Provinz Schlesien) war ein deutscher Naturwissenschaftler, ein Nachkomme französischer Glaubensflüchtlinge. Er entwickelte die Technik zur Herstellung von Zucker aus weißen Futterrüben. Im Jahr 1801 ließ er in Kunern und damit in Preußen die erste funktionsfähige Rübenzuckerfabrik der Welt errichten. (de)
- Franz Karl ACHARD (naskiĝis la 28-an de aprilo 1753 en Berlino, mortis la 20-an de aprilo 1821 en Wołów) estis germana fizikisto kaj kemiisto, filo de Antoine Achard, el socie altranga familio de hugenotoj. Li ellaboris la sukerfabrikadan metodon el sukerbetoj. Achard daŭrigis la esplorojn de Andreas Sigismund Marggraf, kiu pruvis en 1747, ke la sukerbetoj havas la saman sukeron kiel la sukerkano. Li plibonigis rasojn de sukerbeto ekde 1786. En marto 1802, li malfermis per la apogo de la reĝo Friedrich Wilhelm la 3-a la unuan sukerbetan rafinejon en Wohlau-Cunern (ekde 1945 Wołów-Konary) en Silezio. Ĝi estis detruita en la bataloj kontraŭ la francoj. Li estis elektita membro de la Reĝa Akademio de Sciencoj de Berlino kaj poste elektiĝis direktoro de la fizika klaso de la Germana Scienca Akademio. Danke al la eltrovaĵo de Achard, sukero ne plu estis luksa varo kaj fariĝis atingebla al ĉiuj. Achard ne havis tamen komercistan talenton. Pro tio, kaj pro kelkaj incendioj, en 1815 liaj sukerfabrikoj bankrotis. Franz Karl Achard mortis malriĉiĝinte kaj forgesite en Wohlau (nuntempa Wołów). Lia ideo pri sukerfabrikado tamen disvolviĝis en Francio; al Germanio reportis la produktadon , kiu plu konstruadis la fabrikojn. (eo)
- Franz Karl Achard (28 April 1753 – 20 April 1821) was a German (Prussian) chemist, geoscientist, physicist, and biologist. His principal discovery was the production of sugar from sugar beets. (en)
- Franz Karl Achard (28 de abril de 1753, Berlín - 20 de abril de 1821, Kunern, Wohlau-Cunern) fue un químico, físico y biólogo prusiano. Su principal contribución fue la producción de azúcar a partir de remolachas azucareras. (es)
- Ceimicí Gearmánach, ceannródaí i dtáirgeadh siúcra ó bhiatas ab ea Franz Karl Achard (28 Aibreán 1753 - 20 Aibreán 1821). Shaothraigh sé bealach chun platanam a phróiseáil. (ga)
- Franz Karl Achard, né le 28 avril 1753 à Berlin et mort le 20 avril 1821 à Kunern (Silésie), est un chimiste prussien. Il développa un concept pour la fabrication du sucre de betterave. (fr)
- Franz Karl Achard (Berlino, 28 aprile 1753 – Wińsko, 20 aprile 1821) è stato uno scienziato tedesco multidisciplinare.Sviluppò, fra le altre cose, un procedimento fisico-chimico per ottenere industrialmente lo zucchero dalla bieta. (it)
- Franz Carl Achard (Berlijn, 28 april 1753 – , 20 april 1821) was een Duitse (Pruisische) wetenschapper, chemicus, natuurkundige en bioloog. Zijn meest belangrijke uitvinding was de productie van suiker uit suikerbieten. (nl)
- Franz Karl Achard (ur. 28 kwietnia 1753 w Berlinie, zm. 20 kwietnia 1821 w Wołowie) – chemik, fizyk i biolog, jego najważniejszym dokonaniem było wynalezienie metody produkcji cukru z buraków cukrowych. (pl)
- Franz Karl Achard (Berlim, 28 de abril de 1753 — Wołów, 20 de abril de 1821) foi um químico alemão que, pela primeira vez, extraiu açúcar de beterraba. Escreveu o Tratado Completo Sobre o Açúcar de Beterraba Europeu. (pt)
- Franz Karl Achard, född 28 april 1753 i Berlin, död 20 april 1821 i , Schlesien, var en tysk kemist och fysiker. Hans mest kända upptäckt är framställningen av socker från sockerbetor. (sv)
- Франц Карл Ахард, французька вимова прізвища — Ашар (нім. Franz Carl Achard, 28 квітня 1753, Берлін — 20 квітня 1821, село Кунерн, Сілезія) — німецький хімік, фізик і біолог. Член Прусської академії наук. Відомий перш за все як винахідник способу одержання цукру з буряку й основоположник промислового його виробництва. (uk)
- Франц Карл Ашар (нем. Franz Carl Achard; 28 апреля 1753, Берлин — 20 апреля 1821, Кунерн) — немецкий (прусский) физик, химик, биолог, разработавший технологию производства сахара из сахарной свёклы. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Franz Karl Achard (28 d'abril de 1753, Berlín – 20 d'abril de 1821, , Wohlau-Cunern, Silèsia) va ser un químic alemany prussià, un metge i un biòleg. El seu principal descobriment va ser el sistema econòmic de produir sucre a partir de les arrels de la remolatxas. (ca)
- فرانس كارل أخارد (بالألمانية: Franz Carl Achard) هو كيميائي وفيزيائي وعالم أحياء ألماني عاش بين 28 نيسان/أبريل 1753 و 20 نيسان/أبريل 1821. من أهم اكتشافاته تطوير طريقة إنتاج السكّر من الشمندر السكّري. (ar)
- Franz Carl Achard – in anderer Schreibweise François Charles Achard (A`schàr) – (* 28. April 1753 in Berlin; † 20. April 1821 in Kunern, unweit Winzig, Provinz Schlesien) war ein deutscher Naturwissenschaftler, ein Nachkomme französischer Glaubensflüchtlinge. Er entwickelte die Technik zur Herstellung von Zucker aus weißen Futterrüben. Im Jahr 1801 ließ er in Kunern und damit in Preußen die erste funktionsfähige Rübenzuckerfabrik der Welt errichten. (de)
- Franz Karl Achard (28 April 1753 – 20 April 1821) was a German (Prussian) chemist, geoscientist, physicist, and biologist. His principal discovery was the production of sugar from sugar beets. (en)
- Franz Karl Achard (28 de abril de 1753, Berlín - 20 de abril de 1821, Kunern, Wohlau-Cunern) fue un químico, físico y biólogo prusiano. Su principal contribución fue la producción de azúcar a partir de remolachas azucareras. (es)
- Ceimicí Gearmánach, ceannródaí i dtáirgeadh siúcra ó bhiatas ab ea Franz Karl Achard (28 Aibreán 1753 - 20 Aibreán 1821). Shaothraigh sé bealach chun platanam a phróiseáil. (ga)
- Franz Karl Achard, né le 28 avril 1753 à Berlin et mort le 20 avril 1821 à Kunern (Silésie), est un chimiste prussien. Il développa un concept pour la fabrication du sucre de betterave. (fr)
- Franz Karl Achard (Berlino, 28 aprile 1753 – Wińsko, 20 aprile 1821) è stato uno scienziato tedesco multidisciplinare.Sviluppò, fra le altre cose, un procedimento fisico-chimico per ottenere industrialmente lo zucchero dalla bieta. (it)
- Franz Carl Achard (Berlijn, 28 april 1753 – , 20 april 1821) was een Duitse (Pruisische) wetenschapper, chemicus, natuurkundige en bioloog. Zijn meest belangrijke uitvinding was de productie van suiker uit suikerbieten. (nl)
- Franz Karl Achard (ur. 28 kwietnia 1753 w Berlinie, zm. 20 kwietnia 1821 w Wołowie) – chemik, fizyk i biolog, jego najważniejszym dokonaniem było wynalezienie metody produkcji cukru z buraków cukrowych. (pl)
- Franz Karl Achard (Berlim, 28 de abril de 1753 — Wołów, 20 de abril de 1821) foi um químico alemão que, pela primeira vez, extraiu açúcar de beterraba. Escreveu o Tratado Completo Sobre o Açúcar de Beterraba Europeu. (pt)
- Franz Karl Achard, född 28 april 1753 i Berlin, död 20 april 1821 i , Schlesien, var en tysk kemist och fysiker. Hans mest kända upptäckt är framställningen av socker från sockerbetor. (sv)
- Франц Карл Ахард, французька вимова прізвища — Ашар (нім. Franz Carl Achard, 28 квітня 1753, Берлін — 20 квітня 1821, село Кунерн, Сілезія) — німецький хімік, фізик і біолог. Член Прусської академії наук. Відомий перш за все як винахідник способу одержання цукру з буряку й основоположник промислового його виробництва. (uk)
- Франц Карл Ашар (нем. Franz Carl Achard; 28 апреля 1753, Берлин — 20 апреля 1821, Кунерн) — немецкий (прусский) физик, химик, биолог, разработавший технологию производства сахара из сахарной свёклы. (ru)
- Franz Karl Achard (psáno též Franz Carl nebo François Charles, 28. dubna 1753 Berlín – 20. dubna 1821 ) byl pruský chemik, vynálezce postupu průmyslové výroby cukru z cukrové řepy, zakladatel prvního cukrovaru na rafinaci cukru z této suroviny. Achard pocházel z rodu hugenotských přistěhovalců v Berlíně, jeho otec Max Guillaume Achard byl kazatelem v Berlíně. Achard publikoval výsledky svých pěstitelských i průmyslových pokusů v řadě pojednání, z nichž nejvýznamnější Die europäische Zuckerfabrik aus Runkelrüben vyška roku 1809. (cs)
- Franz Karl ACHARD (naskiĝis la 28-an de aprilo 1753 en Berlino, mortis la 20-an de aprilo 1821 en Wołów) estis germana fizikisto kaj kemiisto, filo de Antoine Achard, el socie altranga familio de hugenotoj. Li ellaboris la sukerfabrikadan metodon el sukerbetoj. Li estis elektita membro de la Reĝa Akademio de Sciencoj de Berlino kaj poste elektiĝis direktoro de la fizika klaso de la Germana Scienca Akademio. Danke al la eltrovaĵo de Achard, sukero ne plu estis luksa varo kaj fariĝis atingebla al ĉiuj. (eo)
|
