| dbo:abstract
|
- Spaliro estas laŭ PIV aŭ vico de fruktarboj, kies branĉoj estas rektlinie, ebene kaj plate alfiksitaj al muro, aŭ latkrado, aŭ etende simila vico de homoj rektlinie starantaj laŭlonge de vojo; kaj laŭ ĉefe la unua signifo oni ebligas la terminon spaliri por aranĝi (ekzemple arbojn) spalire. Laŭ Francisko Azorín Spaliro estas Vico de vegetaĵoj, floraj aŭ furktaj, kies branĉoj estas plate alfiksitaj al muro aŭ kradaro, kiel ĝardenornamo. Li indikas etimologion el la latina spathula (dorso). (eo)
- Ein Spalier (französisch espalier, vgl. evtl. italienisch: spalla = Stütze, Schulter) ist eine meist gitterartige Konstruktion, an der traditionell Nutzpflanzen (Obstbaumtriebe, Weinreben) befestigt und in eine gewünschte Wuchsform gebracht werden können. In der Unterscheidung zu einer Kletterhilfe bzw. einem Rankgerüst, an denen Kletterpflanzen eigenständig emporwachsen, werden an einem Spalier verschiedene nicht kletternde Pflanzen bzw. ihre Triebe regelmäßig angebunden. Spaliere werden ebenso für Zierpflanzen (z. B. Rosen) oder auch ganz ohne Pflanzen (als reines Ornament) verwendet. Ein Spalier kann an einer Hauswand angebracht sein oder als freistehende Konstruktion errichtet werden. Spaliere können aus Holz, Metall, Draht oder Faserverbundwerkstoffen, z. B. glasfaserverstärktem Kunststoff gebaut werden. Ein freistehendes Spalier wird auch als Pergola bezeichnet. (de)
- Espalier (/ɪˈspælɪər/ or /ɪˈspæli.eɪ/) is the horticultural and ancient agricultural practice of controlling woody plant growth for the production of fruit, by pruning and tying branches to a frame. Plants are frequently shaped in formal patterns, flat against a structure such as a wall, fence, or trellis, and also plants which have been shaped in this way. Espaliers, trained into flat two-dimensional forms, are used not only for decorative purposes, but also for gardens in which space is limited. In a temperate climate, espaliers may be trained next to a wall that can reflect more sunlight and retain heat overnight or orientated so that they absorb maximum sunlight by training them parallel to the equator. These two strategies allow the season to be extended so that fruit has more time to mature. A restricted form of training consists of a central stem and a number of paired horizontal branches all trained in the same plane. The most important advantage is that of being able to increase the growth of a branch by training it vertically. Later, one can decrease growth while increasing fruit production by training it horizontally. (en)
- En horticultura, espaldera es el nombre de una forma de árbol, más a menudo árbol frutal, obtenida por una técnica de horticultura para tener un árbol de forma plana. La técnica era popular en la Edad Media en Europa para decorar las paredes, pero su origen es más antiguo y podría ser del Antiguo Egipto. La palabra espaldera también se refiere a emparrados sobre los cuales la planta se apoya en su crecimiento. (es)
- En horticulture, l'espalier est le nom d'une forme d'arbre, le plus souvent fruitier, obtenue par une technique de taille permettant d'avoir un arbre à forme plate. La technique était populaire au Moyen Âge en Europe pour décorer les murs, mais son origine est plus ancienne et pourrait dater de l'Égypte antique. Le mot espalier désigne aussi le treillage (treillage d'espalier) sur lequel le plant s'appuie lors de sa croissance. Un espalier supporté par un mur est un contre-espalier. (fr)
- La palmetta è una forma di allevamento in parete adottata nell'arboricoltura da frutto. (it)
- Een leiboom is een boom waarvan de takken in een bepaalde richting geleid worden. Elk jaar wordt de boom teruggesnoeid tot op de gesteltakken of "liggers". Een bekend voorbeeld is de leilinde, die vooral bij boerderijen werd geplant als zonne- en windscherm. Ook vruchtbomen worden wel geleid langs bijvoorbeeld zuidmuren of zoals bij peren in een berceau (perenloofgang). Bomen die geschikt zijn, hebben met elkaar gemeen dat ze goed snoeibaar zijn, geen zogenaamde waterloten maken (takken die bijna in een hoek van 90 graden omhoog groeien), buigzame takken hebben en makkelijk uitlopen, ook op ouder hout. Geschikte kandidaten zijn onder meer de linde, de plataan, de witte en de zwarte moerbei, enkele soorten esdoorn, de amberboom en de laurierkers. De keuze van de soort is afhankelijk van smaak, grondwaterstand, grondsoort, windbestendigheid en doel. Het onderhoud moet niet onderschat worden: de bomen moeten een, vaak tweemaal per jaar gesnoeid worden. De plataan geeft een stof af bij snoei, waar veel mensen allergisch op reageren. De bessen van de moerbei kunnen op bestrating lelijke, niet verwijderbare vlekken maken. De meeste lindes zijn erg gevoelig voor bladluis. Dit zijn zaken die bij de keuze van de boom meegewogen kunnen worden. Het bij de aankoop aanwezig rek, meestal van bamboe, kan afhankelijk van soort en groeikracht doorgaans verwijderd worden na drie à vier jaar. Door de extra windgevoeligheid van deze snoeivorm, verdient het aanbeveling de bomen tot die tijd aan een boompaal vast te zetten. (nl)
- Szpaler – jednorzędowe nasadzenie drzew, których korony, dzięki odpowiednim zabiegom pielęgnacyjnym, tworzą zwartą ścianę zieleni. Podobnie jak żywopłot szpaler jest jedną z podstawowych form nasadzeń parkowych. Szpalerowi zwykle pozostawia się swobodę wzrostu wzwyż natomiast przycina się gałęzie zewnętrzne, wzdłuż linii sadzenia tworząc „zielony płot – zasłonę”. Dwa równoległe do siebie szpalery tworzą aleję. Odmienną definicję przedstawiono w Słowniku Języka Polskiego PWN, zgodnie z którą szpaler to dwa szeregi drzew lub krzewów tworzące aleję. Zgodnie z tą definicję, aby można było mówić o szpalerze, konieczne są nasadzenia dwurzędowe, przy czym mogą one obejmować zarówno drzewa, jak i krzewy. Forma szpalerowa jest również nieodłącznie związana z aleją jako drogą z obustronnymi nasadzeniami drzew lub krzewów. Szpaler najczęściej tworzą drzewa jednego gatunku posadzone w równych odstępach, zależnych od właściwości wzrostowych gatunku. Dodatkowo w przypadku zieleni miejskiej efekt „zielonej ściany” uzyskuje się przez przeprowadzanie regularnych cięć pielęgnacyjnych. W nasadzeniach szpalerowych stosuje się najczęściej drzewa liściaste takie jak: lipa drobnolistna, lipa szerokolistna, grab pospolity, kasztanowiec zwyczajny, klon jesionolistny, buk zwyczajny oraz różne gatunki topól. Rzadko natomiast spotykane są szpalery z drzew iglastych, gdyż są one mniej odporne na zatrucie środowiska. Głównie w XIX w. stosowano jodłę. Do rzadkości należą też piękne i efektowne szpalery dwupiętrowe, wymagające więcej pracy ogrodnika i zwiększonych nakładów finansowych na ich pielęgnację. (pl)
- Espaldeira é uma antiga prática agrícola e de horticultura para controlar o crescimento de plantas espermatófitas, através da poda e da amarração de seus ramos em uma estrutura frequentemente apoiada em um muro, cerca ou treliça, o que faz com que o vegetal cresça desta maneira. Espaldeiras são ideais não só para fins decorativos, mas também para jardins em que o espaço é limitado. Em regiões de clima temperado, elas podem ser plantadas ao lado de uma parede que reflita mais luz solar e mantenha calor durante, o que permite que a estação climática seja "ampliada", fazendo com que a fruta tenha mais tempo para amadurecer. (pt)
- Шпале́ра (от итал. spalliera, из spalla — опора, плечо) — в садоводстве и виноградарстве — конструкция, часто решетчатая, поддерживающая растения. В отличие от трельяжа для вьющихся растений, самостоятельно цепляющихся за опоры, на шпалере побеги растений обрезают определённым образом и закрепляют в определённом порядке. Отсюда вторичное значение слова: шпалерами в Средневековье назвали ковры, которые развешивали рядами вдоль стен или в аркадах нефов средневековых соборов. (ru)
- Шпале́ри (через пол. szpaler і нім. Spalier від італ. spalliera) — конструкції, до яких кріплять дерева або кущі, щоб надати їм певної форми. Являють собою спеціальні штахети або натягнутий на кілки дріт. Використовують шпалери або для декоративної мети, або для підвищення врожайності фруктових дерев та кущів. Шпалерами називають і ряди дерев або кущів з обох боків шляху чи стежки. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Spaliro estas laŭ PIV aŭ vico de fruktarboj, kies branĉoj estas rektlinie, ebene kaj plate alfiksitaj al muro, aŭ latkrado, aŭ etende simila vico de homoj rektlinie starantaj laŭlonge de vojo; kaj laŭ ĉefe la unua signifo oni ebligas la terminon spaliri por aranĝi (ekzemple arbojn) spalire. Laŭ Francisko Azorín Spaliro estas Vico de vegetaĵoj, floraj aŭ furktaj, kies branĉoj estas plate alfiksitaj al muro aŭ kradaro, kiel ĝardenornamo. Li indikas etimologion el la latina spathula (dorso). (eo)
- En horticultura, espaldera es el nombre de una forma de árbol, más a menudo árbol frutal, obtenida por una técnica de horticultura para tener un árbol de forma plana. La técnica era popular en la Edad Media en Europa para decorar las paredes, pero su origen es más antiguo y podría ser del Antiguo Egipto. La palabra espaldera también se refiere a emparrados sobre los cuales la planta se apoya en su crecimiento. (es)
- En horticulture, l'espalier est le nom d'une forme d'arbre, le plus souvent fruitier, obtenue par une technique de taille permettant d'avoir un arbre à forme plate. La technique était populaire au Moyen Âge en Europe pour décorer les murs, mais son origine est plus ancienne et pourrait dater de l'Égypte antique. Le mot espalier désigne aussi le treillage (treillage d'espalier) sur lequel le plant s'appuie lors de sa croissance. Un espalier supporté par un mur est un contre-espalier. (fr)
- La palmetta è una forma di allevamento in parete adottata nell'arboricoltura da frutto. (it)
- Шпале́ра (от итал. spalliera, из spalla — опора, плечо) — в садоводстве и виноградарстве — конструкция, часто решетчатая, поддерживающая растения. В отличие от трельяжа для вьющихся растений, самостоятельно цепляющихся за опоры, на шпалере побеги растений обрезают определённым образом и закрепляют в определённом порядке. Отсюда вторичное значение слова: шпалерами в Средневековье назвали ковры, которые развешивали рядами вдоль стен или в аркадах нефов средневековых соборов. (ru)
- Шпале́ри (через пол. szpaler і нім. Spalier від італ. spalliera) — конструкції, до яких кріплять дерева або кущі, щоб надати їм певної форми. Являють собою спеціальні штахети або натягнутий на кілки дріт. Використовують шпалери або для декоративної мети, або для підвищення врожайності фруктових дерев та кущів. Шпалерами називають і ряди дерев або кущів з обох боків шляху чи стежки. (uk)
- Ein Spalier (französisch espalier, vgl. evtl. italienisch: spalla = Stütze, Schulter) ist eine meist gitterartige Konstruktion, an der traditionell Nutzpflanzen (Obstbaumtriebe, Weinreben) befestigt und in eine gewünschte Wuchsform gebracht werden können. In der Unterscheidung zu einer Kletterhilfe bzw. einem Rankgerüst, an denen Kletterpflanzen eigenständig emporwachsen, werden an einem Spalier verschiedene nicht kletternde Pflanzen bzw. ihre Triebe regelmäßig angebunden. Spaliere werden ebenso für Zierpflanzen (z. B. Rosen) oder auch ganz ohne Pflanzen (als reines Ornament) verwendet. (de)
- Espalier (/ɪˈspælɪər/ or /ɪˈspæli.eɪ/) is the horticultural and ancient agricultural practice of controlling woody plant growth for the production of fruit, by pruning and tying branches to a frame. Plants are frequently shaped in formal patterns, flat against a structure such as a wall, fence, or trellis, and also plants which have been shaped in this way. (en)
- Een leiboom is een boom waarvan de takken in een bepaalde richting geleid worden. Elk jaar wordt de boom teruggesnoeid tot op de gesteltakken of "liggers". Een bekend voorbeeld is de leilinde, die vooral bij boerderijen werd geplant als zonne- en windscherm. Ook vruchtbomen worden wel geleid langs bijvoorbeeld zuidmuren of zoals bij peren in een berceau (perenloofgang). (nl)
- Szpaler – jednorzędowe nasadzenie drzew, których korony, dzięki odpowiednim zabiegom pielęgnacyjnym, tworzą zwartą ścianę zieleni. Podobnie jak żywopłot szpaler jest jedną z podstawowych form nasadzeń parkowych. Szpalerowi zwykle pozostawia się swobodę wzrostu wzwyż natomiast przycina się gałęzie zewnętrzne, wzdłuż linii sadzenia tworząc „zielony płot – zasłonę”. Dwa równoległe do siebie szpalery tworzą aleję. Odmienną definicję przedstawiono w Słowniku Języka Polskiego PWN, zgodnie z którą szpaler to dwa szeregi drzew lub krzewów tworzące aleję. Zgodnie z tą definicję, aby można było mówić o szpalerze, konieczne są nasadzenia dwurzędowe, przy czym mogą one obejmować zarówno drzewa, jak i krzewy. Forma szpalerowa jest również nieodłącznie związana z aleją jako drogą z obustronnymi nasadzen (pl)
- Espaldeira é uma antiga prática agrícola e de horticultura para controlar o crescimento de plantas espermatófitas, através da poda e da amarração de seus ramos em uma estrutura frequentemente apoiada em um muro, cerca ou treliça, o que faz com que o vegetal cresça desta maneira. (pt)
|
