| dbo:abstract
|
- Una lligadura en tipografia és un signe format per la unió de dues o més grafemes que solen o poden escriure també separats. L'origen de la lligadura es troba en l'escriptura manual, a la qual l'home tendeix a lligar les lletres sense llevar la ploma. Quan es va introduir la impremta de tipus mòbils, el desig de fidelitat pel que fa a l'escriptura manual va obligar a adoptar molts signes combinats. A la Bíblia de Gutenberg, que imita l'estret estil dels manuscrits de l'època, s'empren fins a tres-cents signes diferents, entre versions de les lletres i lligadures. Els lligams emprades en la tipografia moderna serveixen per a resoldre la inelegancia que surt del contacte de dos grafemes. És el cas en el català, per exemple en els lligams "fi" (fi) i "fl" (fl), la f en contacte amb una vocal amb accent greu, o encara en la i en contacte amb la ï. Altres inelegàncies tipogràfiques són el resultat de la diferència entre la distància matemàtica i la distància òptica de dues lletres, que es resol per l'interlletratge, una eina tipogràfica complementària a la lligadura. En certes llengües lligams històrics, heretades de l'escriptura manual van evolucionar vers lletres a part entera que de vegades van convertir-se en símbol d'identitat. És el cas de la es-zeta (Eszet) alemanya (ß) o de la IJ neerlandesa. Fins a la darrera reforma ortogràfica el 2010 del castellà, la ch i la ll també eren considerades com una lletra. Existeixen encara unes lligadures històriques, com la que uneix DE que no són gaire usades, excepte per a donar un aire arcaic a un text. (ca)
- الوصلات الابجدية أو الوصلات الكتابية أو التضميدات المطبعية (بالإنجليزية: Typographic ligature) وهي رمز ناتج من دمج رمزين أو أكثر أو حرفين أو أكثر لتكوين شكل موحد يعبر عن الرمزين معاً، ومثال ذلك الرمز «لا» المكون من حرفي الألف واللام «ا + ل = لا» مع انه عند كتابة الحرفين حسب قواعدها الأساسية فإن الشكل الناتج هو «لـا». وتمثل الوصلات الأبجدية ايضاً حالات خاصة للحرف والتي تتكون حسب الحروف السابقة واللاحقة له في نفس الكلمة ولا يقتصر تعريفها على دمج رمزين فقط. (ar)
- Jako ligatura (z lat. ligare „svázat“), slitek nebo svaznice se označuje spojení dvou znaků v textu. „Svázání“ dvou znaků při psaní se v dnešním latinském písmu projevuje v psacím písmu, kde jsou spolu svázána všechna písmena v jednom slově. Od vynálezu knihtisku se jako ligatura, slitek, označuje umístění dvou písmen na jediný odlitek; tato písmena jsou obvykle nějak propojena či upravena. Slitek byl v klasické sazbě užíván zejména proto, aby příslušná dvě po sobě jdoucí písmena do sebe dobře zapadala a navzájem nenarušovala kresbu. Nejznámějším příkladem slitku je dvojice písmen „f“ a „i“, tedy „fi“, dále „fl“ a „ff“. Profesionální systémy jsou schopny slitky sázet automaticky, při používání jiných sázecích systémů je třeba slitek vyhledat mezi jednotlivými znaky použitého písma. Slitky se nepoužívají při vyznačování prostrkáváním. Označení „slitek“ či „ligatura“ (nikoli však „svaznice“) se užívá i pro nežádoucí blízkost (slití) dvou znaků, ať již v textech historických (psaných i tištěných), či současných tištěných. V tištěných textech může být slitek chybou typografa (písmaře, návrháře písma), příp. lamače, sazeče, zpravidla však je prohřeškem laika. Slitky mohou souviset i s nevhodnou volbou druhu papíru. (cs)
- Eine Ligatur (von mittellateinisch ligatura ‚Verbindung‘, zu ligare ‚binden, verbinden‘) oder Buchstabenverbund bezeichnet in der Typografie die Verschmelzung zweier oder mehrerer Buchstaben einer Satzschrift zu einer Glyphe. Auch in handschriftlichen Schriften (etwa Buchschriften oder Schreibschriften) kommen Ligaturen vor. Dort entstanden diese entweder durch schnelle Schreibweise häufig genutzter Zeichenkombinationen oder zur optischen Korrektur. Im Satz werden Ligaturen heute vor allem verwendet, wenn zwei Buchstaben mit Oberlängen (z. B. f, i, l, t) aufeinander folgen, da ohne Ligatur eine Lücke zwischen den Buchstaben entstünde oder es bei Anwendung der Unterschneidung zu unschönen Verbindungen der Oberlängen käme. Im Bleisatz sind Ligaturen zur Ermöglichung von Unterschneidungen zwingend nötig. Menge, Art und Gebrauch der Ligaturen unterscheiden sich je nach Sprache und Schriftsystem. (de)
- Στην τυπογραφία, το σύμπλεγμα (ή αλλιώς λιγατούρα) είναι που προέρχεται από την ένωση δύο ή περισσοτέρων γραμμάτων και χρησιμοποιείται είτε για οικονομία χώρου είτε για αισθητικούς —ή και ιστορικούς— λόγους σε έντυπα και σε χειρόγραφα. Σήμερα, στην ελληνική τυπογραφία σπάνια γίνεται χρήση συμπλεγμάτων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα συμπλέγματος στην ελληνική γραφή είναι αυτό του ο με το υ, καθώς και το ϗ (Ϗ), που είναι συντομογραφία του και αντίστοιχη του λατινικού . Η βυζαντινή γραφή χρησιμοποιούσε πολλά τέτοια στοιχεία, τα οποία όμως εξέπεσαν σε αχρηστία. (el)
- Ligaturo estas kundesegnaĵo (aŭ "ligo", kp. la vorto mem) de pli ol unu skribsigno (ideogramo, litero ktp.) al ununura grafika simbolo.Ofte la nova simbolo tiom ŝanĝiĝis, ke oni ne facile rekonas la praajn erojn, ekzemple Ø havas la saman originon kiel Œ, nome O + E. Multaj literoj havas ligaturan originon, kvankam oni ne plu konsideras ilin ligaturoj: W (el V+V aŭ U+U), Æ (A+E), Œ (O+E). Æ estas ligaturo en latino, sed ne en la lingvoj Dana, Anglosaksa ktp. Konataj ligaturoj por Esperanto-legantoj povas esti &, kiu devenas de la Latina vorto et (aŭ εt) "kaj", kaj @, devenante de la Latina vorto ad "al, ĉe". Ĝenerale ligaturo anstataŭas apudajn literojn kiam ili havas komunajn elementojn. Ligaturo estas subaro de pli ĝenerala klaso de . Kunteksta formo estas kiam la formo de litero dependas je la kunteksto (ĉirkaŭaj literoj, ĉu ĝi estas je la fino de vorto aŭ linio, ktp). Ofta ligaturo estas "fi" (fi). Pro tio ke la punkto super "i" konfliktas kun la maŝo de la "f", kiam ili aperas apude, ili kombiniĝas al unuopa figuro kun la punkto ensorbita en la "f"-n. Ligaturoj en eŭropaj alfabetoj estis unue uzitaj de mezepokaj skribistoj por konservi spacon kaj rapidigi skribadon. Fruaj uzis ligaturojn por imiti la aspekton de manskribaĵoj. Kiel kompostado pli kaj pli aŭtomatiĝis, ligaturoj eksmodiĝis, krom en la plej bonaj "belartaj" presejoj. Sed lastatempe pro la apero de , estas pli kaj pli facile uzi ligaturojn. Ekzemple, la komputila programo TeX ebligas la aŭtomatan uzadon de ligaturoj kiel "ff", "fi", "fl", "ffi", kaj "ffl". Aliaj ligaturoj inkluzivas "ij" (ij), kaj "st" (st). Oni povas rigardi la korean alfabeton (hangul) kvazaŭ ĉiu silabo estus ligaturo. La kvadrata formo de alfabeto glagolico faciligis ligaturojn, tiel ke ĝi estas la alfabeto en kiu pli da ili estis uzataj (ne kalkulante la korean).
*
*
*
* (eo)
- In writing and typography, a ligature occurs where two or more graphemes or letters are joined to form a single glyph. Examples are the characters æ and œ used in English and French, in which the letters 'a' and 'e' are joined for the first ligature and the letters 'o' and 'e' are joined for the second ligature. For stylistic and legibility reasons, 'f' and 'i' are often merged to create 'fi' (where the tittle on the 'i' merges with the hood of the 'f'); the same is true of 's' and 't' to create 'st'. The common ampersand (&) developed from a ligature in which the handwritten Latin letters 'E' and 't' (spelling et, Latin for 'and') were combined. (en)
- En typographie, une ligature est la fusion de deux ou trois graphèmes d’une écriture pour en former un nouveau, considéré ou non comme un caractère à part entière. C'est un des procédés possibles d’enrichissement du stock de graphèmes d’une langue. La ligature peut donner naissance à un digramme. Dans une écriture bicamérale, un digramme lié se distinguera d’un digramme simple par la majusculisation : si les deux caractères doivent être en majuscule capitale et le reste en bas-de-casse, c’est bien une ligature (exemple : IJsselmeer en néerlandais), sinon c’est un digramme simple (exemple : Château en français). (fr)
- En tipografía una ligadura es un signo formado por la unión de dos o más grafemas que suelen o pueden escribirse también separados. El origen de las ligaduras está en la necesidad de economizar esfuerzo durante la escritura manual, en una época, la Edad Media, en que no existía ninguna forma de mecanización de la escritura. Cuando se introdujo la imprenta de tipos móviles, el deseo de fidelidad con respecto a la escritura manual obligó a adoptar muchos signos combinados. En la Biblia de Gutenberg, que imita el apretado estilo de los manuscritos centroeuropeos de la época, se emplean hasta trescientos signos distintos, entre versiones de las letras y ligaduras. Las ligaduras empleadas en la tipografía moderna cumplen dos funciones distintas:
* Resolver la inelegancia con que se combinan a veces caracteres tipográficos que aparecen consecutivos. Es el caso, que muestra la figura, de las ligaduras “fi” (fi) y “fl” (fl).
* Representar ligaduras históricas, heredadas de la escritura manual. Algunas de éstas se han convertido en signos de identidad de las lenguas. Es el caso de la “ese-zeta” (eszett) alemana (ß) o de la eñe (ñ) española. Hay dos ligaduras históricas que merecen una atención específica, la arroba (@) y et, también llamado mediante el anglicismo ampersand (&) que en latín equivale a nuestra conjunción y. La ligadura arroba (@) procede de la unión del par at. Inicialmente se refería a esta conjunción adversativa latina, pero desde los primeros tiempos de la imprenta se adoptó, parece que en Italia, para indicar la arroba, una unidad de peso (y a veces de capacidad). En inglés se ha utilizado para abreviar la misma preposición. Actualmente forma parte de las direcciones electrónicas de los usuarios, separando o uniendo su identidad a la del dominio. La ligadura et (&), llamada ampersand en inglés y perluète en francés, abrevia a esta conjunción copulativa latina, que se conserva idéntica en forma y función en francés. En algunas tipografías clasicistas se aprecia su origen, pero en la mayoría de las modernas este es menos evidente. Los angloparlantes suelen interpretar que su origen es una abreviatura de “and”. Muchos hablantes de lenguas romances cometen el mismo error, y rechazan indebidamente su uso para la ilación, habitual en las referencias bibliográficas, como anglicismo. En español también hay ligaduras características, como la que une DE y que todavía se usa, sobre todo para dar un aire arcaico a un texto. (es)
- 合字（ごうじ、英: Ligature;リガチャー）とは、複数の文字を合成して一文字にしたもの。抱き字、連字とも呼ばれる。ユリウス・カエサルの表記「Julius Cæsar」の「æ」が典型的な合字の例である。 (ja)
- 합자(合字, ligature)는 인쇄하는 타이포그래피와 손으로 쓰는 필기에서 두 개 이상의 문자가 합쳐져서 하나의 글자 모양(글리프의 형태)으로 형성하는 것을 말한다. 대개는 두 개의 연속적인 문자가 공통의 부분을 공유하면서 한 덩어리의 문자처럼 만들어질 때 합자가 나온다. 보다 일반적으로는 어느 문자가 그 주위를 둘러싼 문자들의 조합 혹은 행의 말미에 가까워짐 같은 문맥적 요소에 따라 글리프의 모양이 바뀌는 일반적인 글리프 모임, 즉 문맥적 문자 모양(contextual forms)을 말한다. 합자의 전통적인 필사에서 빠르게 문자를 적는 효율성에서 시작되었지만 타이포그래피에서는 심미적인 또는 가독성의 이유로 널리 사용되어 왔다. 합자는 라틴 문자뿐만 아니라 아랍 문자, 그리스 알파벳, 일본의 가나 등에서 다양한 형태로 전통적으로 사용되어 오고 있다. (ko)
- Een ligatuur is een teken dat gevormd is door twee of meer lettervormen in één vorm te schrijven of te drukken. In het algemeen wordt een ligatuur gebruikt voor twee tekens die anders in elkaar zouden grijpen, bijvoorbeeld een overhangende f gevolgd door een stokletter: b, f, l, k, h. De reden voor gebruik is meestal esthetisch of technisch. Soms wordt er een onderscheid gemaakt tussen ligamenten en ligaturen, waarbij ligaturen nieuwe letters zijn die uit twee andere letters zijn ontstaan, zoals de w en de ß, en ligamenten 'versierde' vormen zijn, zoals de f+i = fi. Ligaturen ontstonden op natuurlijke wijze in handschriften, en bleven in gebruik toen er met loden letters gedrukt werd. Een overhangende loden letter kan tegen bepaalde letters niet voldoende aansluiten. Bij het inklemmen van dergelijk zetsel raakten de letters beschadigd en braken af. Om dit te voorkomen werd in voorkomende gevallen een ligatuur gebruikt. In lood is ook de combinatie fi of fj nodig, aangezien de punt boven de i en de j met de f of ſ (lange s) in botsing komt. (nl)
- La legatura, nella calligrafia e in tipografia, è composta dall'unione di due o più lettere, quasi sempre unite in una forma o glifo. Le legature di solito rimpiazzano due caratteri che condividono dello spazio e fanno parte di una categoria più ampia di caratteri chiamata di forma contestuale, ovvero che assumono una specifica forma a seconda del contesto nel quale vengono inseriti, ovvero delle lettere che precedono e seguono oppure degli spazi. (it)
- Ligatura – połączenie dwóch lub więcej liter w jedną. W typografii jest to czcionka lub glif w foncie cyfrowym, których oczko (obraz) zawiera co najmniej dwie połączone litery w postaci jednego wspólnego, nowego znaku, np. w połączeniu liter fi, gdy kropka z litery i jest jednocześnie końcem litery f. Innym przykładem tak zbudowanego znaku są litery f i l stojące na wspólnym szeryfie (w tym wypadku stopce). Ligatury są specjalnie tworzonymi znakami pisarskimi dla najczęściej występujących w wyrazach grup liter, które zawierają znaki o kolidującym ze sobą rysunku. Każdy język ma inne pary znaków, które występują najczęściej, dlatego ligatury są elementem charakterystycznym dla każdego z języków. W ogólnodostępnych fontach normą są ligatury języka angielskiego fi, fl, ff. Mimo podobieństwa graficznego bardzo rzadko spotyka się natomiast ligaturę fj – prawdopodobnie dlatego, że występuje w angielskim tylko w jednym (zresztą obcym) wyrazie (fjord). Ligatura ffj stosowana jest w języku holenderskim. Niektóre polskie fonty mają ligatury łł w postaci wspólnego łuku nad obiema literami. Ligaturą jest również znak &, który powstał przez połączenie liter słowa et (łac. i). (pl)
- Em escrita e tipografia, uma ligadura tipográfica ocorre onde duas ou mais formas de letra são unidas em um único glifo. As ligaduras geralmente substituem dois caracteres sequenciais que compartilham componentes em comum. São parte de uma classe mais generalizada de glifos chamada "formas contextuais", no qual o formato específico de uma letra depende do contexto, tal como letras vizinhas ou proximidade do fim da linha. (pt)
- Лигату́ра (от лат. ligatura — «перевязка; повязанный амулет; связка, пучок; хватка, обхват») — знак любой системы письма или фонетической транскрипции, образованный путём соединения двух и более графем, например: дат. , исл. , норв. æ; осет. ӕ; нем. ß. По неслившимся частям (иногда изменяющим свою форму) обычно можно видеть, какие буквы входят в состав лигатуры. В некоторых системах письма лигатуры многих буквенных сочетаний вошли во всеобщее употребление, являясь как бы сложными буквенными знаками для изображения определённых звуковых комплексов. Лигатуры широко использовались в Средние века как способ ускорения письма и экономии места. Лигатуры появились в ручном наборе сразу же с его изобретением, когда немецкий первопечатник Иоганн Гутенберг для достижения ровности строки и сходства её с рукописной использовал в своей 42-строчной Библии лигатуры и различные вариации одних и тех же знаков (например, 3 варианта буквы «а»: узкая, обычная и широкая). Позже лигатуры использовались при книгопечатании, например для воспроизведения подряд идущих латинских знаков f и i с апрошами такими же, как и между другими буквами, использовался знак fi, так как использование обычных литер было бы невозможно (из-за столкновения точек и нахлёста букв). Этот метод использовался довольно долго в ручном наборе, но практически исчез при появлении линотипа и монотипа, так как в их матрицах не хватало мест для лигатур. По тем же причинам лигатуры отсутствовали в первых цифровых шрифтах, из-за ограничения числа глифов (256), и если подставлялись в набор, то либо вручную, либо аппаратно в . Активно стали использоваться с появлением шрифтов формата OpenType, где число возможных глифов расширилось до 65 тысяч, а разного рода замены могут прописываться на каком-либо языке программирования. В то же время лигатуры нередко применялись для украшения и орнаментализации текстов, например, в вязи. В древнерусской скорописи 15-18 в. были распространёны взмёты: лигатуры надстрочной выносной буквы с соседней буквой (чаще всего строчной). В наше время многие лигатуры можно встретить только в исторических источниках (например, в аутентичном переиздании «Слова о полку Игореве») или в тех языках, где они фактически приобрели статус самостоятельных букв (французском, норвежском, нидерландском, армянском и многих других). К типам письма с многочисленными лигатурами относятся индийское письмо деванагари и угловатая (хорватская) глаголица. В китайском языке в качестве лигатур используются словосочетания, объединённые в один иероглиф. Некоторые лигатуры фактически превратились в логограммы, например, амперсанд (&, из лат. et), используемый во многих европейских языках в значении союза «и» вне зависимости от реального произношения слова. Если лигатура используется долгое время, её эволюция продолжается. В частности, возможен переход лигатуры в специальный символ. (ru)
- Ligatur (av latinets ligatura, till ligare – binda, förena) är ett tecken bildat genom sammanskrivning av två eller fler tecken. Ligaturer kan förekomma i såväl handskriven som typografisk text (i tryck eller på skärm). Ligaturer är en typografisk och paleografisk, inte ortografisk eller grafematisk företeelse. Vanliga ligaturer är fi och ff. (sv)
- 合字、連字、連結字或合體字（英語：Ligature），在西方字体排印学中一般表示將多於一個字母的合成一個字形。如印刷品中常常将拉丁字母两个字母fi的i上一點常與f的一鈎合併，而德語字母ß原為ss等等。漢字的合字在不同情況下也稱作合文或合體字。 合字經過演變、長時間流行後，可能被視為直接的符號、文字而非合字。如W源自VV或UU，Æ源自AE，而表示「與」的意思的「&」，原是e和t的合字。 (zh)
- Лігатура в типографії (лат. ligatura від лат. ligo — зв'язую) — об'єднання знаків двох літер в один друкований символ для гармонійнішого вигляду шрифта в наборі. Найпоширенішими лігатурами латинської абетки є fl (fl), fi (fi). Знак амперсанда «&» також є видозміненою лігатурою символів «e» і «t» (від лат. et — і), що помітніше в курсивних варіантах цього символу. У кирилиці лігатури використовують менше, зокрема в українській мові — лише в окремих жирних шрифтах для символів «ії» та «її». У сербській та македонській абетках існують літери Љ та Њ, які є лігатурами Л з Ь та Н з Ь відповідно. Лігатура як художній прийом є дуже поширеним в логотипах. Коли лігатурою двох окремих літер стало позначається певний звук, таку лігатуру називають диграфом чи диграммою. Наприклад, у французькій мові, часто вживається диграф œ. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- الوصلات الابجدية أو الوصلات الكتابية أو التضميدات المطبعية (بالإنجليزية: Typographic ligature) وهي رمز ناتج من دمج رمزين أو أكثر أو حرفين أو أكثر لتكوين شكل موحد يعبر عن الرمزين معاً، ومثال ذلك الرمز «لا» المكون من حرفي الألف واللام «ا + ل = لا» مع انه عند كتابة الحرفين حسب قواعدها الأساسية فإن الشكل الناتج هو «لـا». وتمثل الوصلات الأبجدية ايضاً حالات خاصة للحرف والتي تتكون حسب الحروف السابقة واللاحقة له في نفس الكلمة ولا يقتصر تعريفها على دمج رمزين فقط. (ar)
- Στην τυπογραφία, το σύμπλεγμα (ή αλλιώς λιγατούρα) είναι που προέρχεται από την ένωση δύο ή περισσοτέρων γραμμάτων και χρησιμοποιείται είτε για οικονομία χώρου είτε για αισθητικούς —ή και ιστορικούς— λόγους σε έντυπα και σε χειρόγραφα. Σήμερα, στην ελληνική τυπογραφία σπάνια γίνεται χρήση συμπλεγμάτων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα συμπλέγματος στην ελληνική γραφή είναι αυτό του ο με το υ, καθώς και το ϗ (Ϗ), που είναι συντομογραφία του και αντίστοιχη του λατινικού . Η βυζαντινή γραφή χρησιμοποιούσε πολλά τέτοια στοιχεία, τα οποία όμως εξέπεσαν σε αχρηστία. (el)
- In writing and typography, a ligature occurs where two or more graphemes or letters are joined to form a single glyph. Examples are the characters æ and œ used in English and French, in which the letters 'a' and 'e' are joined for the first ligature and the letters 'o' and 'e' are joined for the second ligature. For stylistic and legibility reasons, 'f' and 'i' are often merged to create 'fi' (where the tittle on the 'i' merges with the hood of the 'f'); the same is true of 's' and 't' to create 'st'. The common ampersand (&) developed from a ligature in which the handwritten Latin letters 'E' and 't' (spelling et, Latin for 'and') were combined. (en)
- 合字（ごうじ、英: Ligature;リガチャー）とは、複数の文字を合成して一文字にしたもの。抱き字、連字とも呼ばれる。ユリウス・カエサルの表記「Julius Cæsar」の「æ」が典型的な合字の例である。 (ja)
- 합자(合字, ligature)는 인쇄하는 타이포그래피와 손으로 쓰는 필기에서 두 개 이상의 문자가 합쳐져서 하나의 글자 모양(글리프의 형태)으로 형성하는 것을 말한다. 대개는 두 개의 연속적인 문자가 공통의 부분을 공유하면서 한 덩어리의 문자처럼 만들어질 때 합자가 나온다. 보다 일반적으로는 어느 문자가 그 주위를 둘러싼 문자들의 조합 혹은 행의 말미에 가까워짐 같은 문맥적 요소에 따라 글리프의 모양이 바뀌는 일반적인 글리프 모임, 즉 문맥적 문자 모양(contextual forms)을 말한다. 합자의 전통적인 필사에서 빠르게 문자를 적는 효율성에서 시작되었지만 타이포그래피에서는 심미적인 또는 가독성의 이유로 널리 사용되어 왔다. 합자는 라틴 문자뿐만 아니라 아랍 문자, 그리스 알파벳, 일본의 가나 등에서 다양한 형태로 전통적으로 사용되어 오고 있다. (ko)
- La legatura, nella calligrafia e in tipografia, è composta dall'unione di due o più lettere, quasi sempre unite in una forma o glifo. Le legature di solito rimpiazzano due caratteri che condividono dello spazio e fanno parte di una categoria più ampia di caratteri chiamata di forma contestuale, ovvero che assumono una specifica forma a seconda del contesto nel quale vengono inseriti, ovvero delle lettere che precedono e seguono oppure degli spazi. (it)
- Em escrita e tipografia, uma ligadura tipográfica ocorre onde duas ou mais formas de letra são unidas em um único glifo. As ligaduras geralmente substituem dois caracteres sequenciais que compartilham componentes em comum. São parte de uma classe mais generalizada de glifos chamada "formas contextuais", no qual o formato específico de uma letra depende do contexto, tal como letras vizinhas ou proximidade do fim da linha. (pt)
- Ligatur (av latinets ligatura, till ligare – binda, förena) är ett tecken bildat genom sammanskrivning av två eller fler tecken. Ligaturer kan förekomma i såväl handskriven som typografisk text (i tryck eller på skärm). Ligaturer är en typografisk och paleografisk, inte ortografisk eller grafematisk företeelse. Vanliga ligaturer är fi och ff. (sv)
- 合字、連字、連結字或合體字（英語：Ligature），在西方字体排印学中一般表示將多於一個字母的合成一個字形。如印刷品中常常将拉丁字母两个字母fi的i上一點常與f的一鈎合併，而德語字母ß原為ss等等。漢字的合字在不同情況下也稱作合文或合體字。 合字經過演變、長時間流行後，可能被視為直接的符號、文字而非合字。如W源自VV或UU，Æ源自AE，而表示「與」的意思的「&」，原是e和t的合字。 (zh)
- Una lligadura en tipografia és un signe format per la unió de dues o més grafemes que solen o poden escriure també separats. L'origen de la lligadura es troba en l'escriptura manual, a la qual l'home tendeix a lligar les lletres sense llevar la ploma. Quan es va introduir la impremta de tipus mòbils, el desig de fidelitat pel que fa a l'escriptura manual va obligar a adoptar molts signes combinats. A la Bíblia de Gutenberg, que imita l'estret estil dels manuscrits de l'època, s'empren fins a tres-cents signes diferents, entre versions de les lletres i lligadures. (ca)
- Jako ligatura (z lat. ligare „svázat“), slitek nebo svaznice se označuje spojení dvou znaků v textu. „Svázání“ dvou znaků při psaní se v dnešním latinském písmu projevuje v psacím písmu, kde jsou spolu svázána všechna písmena v jednom slově. Od vynálezu knihtisku se jako ligatura, slitek, označuje umístění dvou písmen na jediný odlitek; tato písmena jsou obvykle nějak propojena či upravena. Slitek byl v klasické sazbě užíván zejména proto, aby příslušná dvě po sobě jdoucí písmena do sebe dobře zapadala a navzájem nenarušovala kresbu. Nejznámějším příkladem slitku je dvojice písmen „f“ a „i“, tedy „fi“, dále „fl“ a „ff“. Profesionální systémy jsou schopny slitky sázet automaticky, při používání jiných sázecích systémů je třeba slitek vyhledat mezi jednotlivými znaky použitého písma. Slitky (cs)
- Ligaturo estas kundesegnaĵo (aŭ "ligo", kp. la vorto mem) de pli ol unu skribsigno (ideogramo, litero ktp.) al ununura grafika simbolo.Ofte la nova simbolo tiom ŝanĝiĝis, ke oni ne facile rekonas la praajn erojn, ekzemple Ø havas la saman originon kiel Œ, nome O + E. Multaj literoj havas ligaturan originon, kvankam oni ne plu konsideras ilin ligaturoj: W (el V+V aŭ U+U), Æ (A+E), Œ (O+E). Æ estas ligaturo en latino, sed ne en la lingvoj Dana, Anglosaksa ktp. Oni povas rigardi la korean alfabeton (hangul) kvazaŭ ĉiu silabo estus ligaturo.
*
*
*
* (eo)
- Eine Ligatur (von mittellateinisch ligatura ‚Verbindung‘, zu ligare ‚binden, verbinden‘) oder Buchstabenverbund bezeichnet in der Typografie die Verschmelzung zweier oder mehrerer Buchstaben einer Satzschrift zu einer Glyphe. Auch in handschriftlichen Schriften (etwa Buchschriften oder Schreibschriften) kommen Ligaturen vor. Dort entstanden diese entweder durch schnelle Schreibweise häufig genutzter Zeichenkombinationen oder zur optischen Korrektur. (de)
- En tipografía una ligadura es un signo formado por la unión de dos o más grafemas que suelen o pueden escribirse también separados. El origen de las ligaduras está en la necesidad de economizar esfuerzo durante la escritura manual, en una época, la Edad Media, en que no existía ninguna forma de mecanización de la escritura. Cuando se introdujo la imprenta de tipos móviles, el deseo de fidelidad con respecto a la escritura manual obligó a adoptar muchos signos combinados. En la Biblia de Gutenberg, que imita el apretado estilo de los manuscritos centroeuropeos de la época, se emplean hasta trescientos signos distintos, entre versiones de las letras y ligaduras. (es)
- En typographie, une ligature est la fusion de deux ou trois graphèmes d’une écriture pour en former un nouveau, considéré ou non comme un caractère à part entière. C'est un des procédés possibles d’enrichissement du stock de graphèmes d’une langue. (fr)
- Ligatura – połączenie dwóch lub więcej liter w jedną. W typografii jest to czcionka lub glif w foncie cyfrowym, których oczko (obraz) zawiera co najmniej dwie połączone litery w postaci jednego wspólnego, nowego znaku, np. w połączeniu liter fi, gdy kropka z litery i jest jednocześnie końcem litery f. Innym przykładem tak zbudowanego znaku są litery f i l stojące na wspólnym szeryfie (w tym wypadku stopce). (pl)
- Een ligatuur is een teken dat gevormd is door twee of meer lettervormen in één vorm te schrijven of te drukken. In het algemeen wordt een ligatuur gebruikt voor twee tekens die anders in elkaar zouden grijpen, bijvoorbeeld een overhangende f gevolgd door een stokletter: b, f, l, k, h. De reden voor gebruik is meestal esthetisch of technisch. Soms wordt er een onderscheid gemaakt tussen ligamenten en ligaturen, waarbij ligaturen nieuwe letters zijn die uit twee andere letters zijn ontstaan, zoals de w en de ß, en ligamenten 'versierde' vormen zijn, zoals de f+i = fi. (nl)
- Лігатура в типографії (лат. ligatura від лат. ligo — зв'язую) — об'єднання знаків двох літер в один друкований символ для гармонійнішого вигляду шрифта в наборі. Найпоширенішими лігатурами латинської абетки є fl (fl), fi (fi). Знак амперсанда «&» також є видозміненою лігатурою символів «e» і «t» (від лат. et — і), що помітніше в курсивних варіантах цього символу. У кирилиці лігатури використовують менше, зокрема в українській мові — лише в окремих жирних шрифтах для символів «ії» та «її». У сербській та македонській абетках існують літери Љ та Њ, які є лігатурами Л з Ь та Н з Ь відповідно. (uk)
- Лигату́ра (от лат. ligatura — «перевязка; повязанный амулет; связка, пучок; хватка, обхват») — знак любой системы письма или фонетической транскрипции, образованный путём соединения двух и более графем, например: дат. , исл. , норв. æ; осет. ӕ; нем. ß. По неслившимся частям (иногда изменяющим свою форму) обычно можно видеть, какие буквы входят в состав лигатуры. В некоторых системах письма лигатуры многих буквенных сочетаний вошли во всеобщее употребление, являясь как бы сложными буквенными знаками для изображения определённых звуковых комплексов. (ru)
|
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.png){kind=link}