| dbo:abstract
|
- للكربون (C) خمس عشر نظير معروف تتراوح الكتلة الذرية لها ما بين 8C و 22C ، اثنان منها نظيرين مستقرين: 12C و13C. يعد النظير 14C ذو عمر النصف الأطول من بين النظائر المشعة ويبلغ 5700 سنة، وهو النظير المشع الوحيد الموجود في الطبيعة، ويتكون وفق المعادلة: 14N + 1n → 14C + 1H أكثر نظير مشع مصطنع ثابت للكربون هو النظير كربون-11 11C، والذي لديه عمر نصف مقداره 20.334 دقيقة، في حين أن باقي قيم عمر النصف لباقي النظائر المشعة أقل من 20 ثانية، مع العلم أن أغلبها تحت 200 ميلي ثانية. أقل هذه النظائر ثباتاً هو النظير كربون-8 بعمر نصف 2.0 × 10−21 ثانية. (ar)
- Els isòtops del carboni són els núclids o àtoms que tenen el mateix nombre atòmic que l'element químic carboni, és a dir, que tenen sis protons, tot i tenir entre ells un nombre diferent de neutrons i, per tant, diferent nombre màssic. Els isòtops del carboni més estables són el carboni 11, el carboni 12, el carboni 13 i el carboni 14, aquests tres darrers es troben de manera espontània a la natura i se'n diu que són "naturals". El carboni 11 és l'isòtop sintètic més estable, amb un període de semidesintegració d'uns vint minuts. El carboni és un element sòlid no metàl·lic que té símbol químic C i massa atòmica estàndard de 12.0107(8) u. (ca)
- Uhlík (6C) má 16 známých izotopů, od 8C do 23C, z nichž jsou dva, 12C a 13C, stabilní. Nejstabilnějším radioizotopem je 14C s poločasem přeměny 5730 let, který je také jediným přírodním radioizotopem uhlíku - ve stopových množstvích vzniká působením kosmického záření reakcí:14N + 1n → 14C + 1H. Nejstabilnější umělý radioizotop je 11C s poločasem 20,364 minut. Ostatní izotopy mají poločas kratší než 20 sekund, většinou méně než 200 milisekund. Nejméně stabilní je 8C, jehož poločas přeměny má hodnotu 2,0×10−21 s. (cs)
- Ισότοπα του άνθρακα είναι χημικά στοιχεία με ατομικό αριθμό 6, που αντιστοιχεί στο στοιχείο άνθρακας. Σταθερά είναι τα ισότοπα 12C και 13C, ενώ τα υπόλοιπα είναι ασταθή και συνήθως ραδιενεργά. (el)
- Karbono (C) havas multajn konatajn izotopojn. La stabilaj izotopoj estas 12C kaj 13C. Estas konataj minimume 13 radioaktivaj izotopoj de karbono ekde 8C ĝis 22C. El ili la plej stabila estas 14C kun duoniĝotempo 5,70±0,03 miloj da jaroj. En naturo okazas 3 izotopoj de karbono: stabilaj 12C (98,93% de natura abundeco), 13C (1,07% de natura abundeco), kaj radioaktiva 14C (relativa enhavo proksimume 10−12 en atmosfero). La norma atompezo estas 12,0107(8) u. 12C estas de aparta graveco ĉar ĝi estas uzita kiel la normo de kiu atomaj masoj de ĉiuj izotopoj estas mezurataj, ĝia atompezo estas per difino 12. Karbono estas sufiĉe malpeza elemento, tiel ke ĝiaj izotopoj konsiderinde malsamas je maso kaj do je fizikaj propraĵoj, kaj do okazas izotopa disiĝo en multaj naturaj procezoj, ekzemple dissolviĝo de CO2 en ekvo, forvaporiĝo kaj kristaliĝo de CO2 ktp. 14C rezultas per kapto per 14N de neŭtrono: n + 14N → 14C + 1H. Ĉi tio okzas kun atmosfera azoto pro kosma radiado. Malmulto da 14C aperas ankaŭ en terkrusto. Mezuro de enhavo de 14C en substancoj de biologia fonto estas bazo de radiokarbona datigo. Ĉiu viva estaĵo interŝanĝas per substancoj kun ĉirkaŭaĵo kaj do kvanto de 14C en ĝi estas en dinamika ekvilibro kun ĉirkaŭaĵo. 14C disfalas ene sed la nova 14C venas de ekstere. Post morto la interŝanĝo ĉesiĝas, la nova 14C plu ne alvenas kaj ĝia kvanto malpligrandiĝas pro disfalo. Per enhavo de 14C tiel eblas ekscii tempodaŭron kiu trapasis post morto de la viva estaĵo. Necesas tamen scii kiu kvanto da 14C estis tiam kiam la estaĵo vivis, ĉi tio ne estas facile kaj estas grava kaŭzo de malprecizeco de ĉi tiu datiga maniero. 14C estas ankaŭ la eligata partiklo en iuj okazoj de akumuliĝa disfalo de izotopoj de pli pezaj elementoj. 12C kaj 13C povas esti uzataj kiel temperaturaj traceantoj kiuj klarigas oceanan cirkuladon. Por plantoj pli simplas al uzi la izotopon 12C kiam ili konvertas sunlumon kaj karbonan duoksidon, tial planktono (libere flosantaj organismoj) prenas grandaj kvantoj de 12C enen la oceanoj. Se la oceanoj estas tavoliĝita (tavoloj de varma akvo proksima la supro, kaj glacia akvo pli profunda suben) la akvo ne povas cirkuli, tial kiam la planktono mortas ĝi alfundiĝas kaj portas 12C kun si, farante la surfacajn tavolojn relative riĉajn je 13C. Kie la malvarmaj akvoj iras de la profundo (norda Atlantiko) ĝi portas la 12C kun ĝi. Tial, kiam la oceano estis malpli tavoliĝita ol hodiaŭ, estis pli multo da 12C en skeletoj de la surfaco-loĝantaj specioj. (eo)
- Carbon (6C) has 15 known isotopes, from 8C to 22C, of which 12C and 13C are stable. The longest-lived radioisotope is 14C, with a half-life of 5.70(3)×103 years. This is also the only carbon radioisotope found in nature—trace quantities are formed cosmogenically by the reaction 14N + n → 14C + 1H. The most stable artificial radioisotope is 11C, which has a half-life of 20.3402(53) min. All other radioisotopes have half-lives under 20 seconds, most less than 200 milliseconds. The least stable isotope is 8C, with a half-life of 3.5(1.4)×10−21 s. (en)
- Le carbone (C) possède 15 isotopes connus, de nombre de masse variant de 8 à 22, dont deux stables : 12C et 13C. En moyennant selon l'abondance naturelle de ces deux isotopes, la masse atomique standard attribuée au carbone est de 12,010 7(8) u. Le radioisotope le plus stable est le carbone 14, avec une demi-vie de 5 730 ans, seul radioisotope présent dans la nature, formé à l'état de trace cosmogéniquement par la réaction 14N + 1n ⟶ 14C + 1H. Le second radioisotope le plus stable est 11C, avec une demi-vie de 20,364 minutes. Tous les autres radioisotopes ont une demi-vie inférieure à 20 secondes, et la plupart d'entre eux inférieure à 200 millisecondes, le plus instable étant 8C, avec une demi-vie de 2,0 × 10−21 s. Les isotopes les plus légers se désintègrent principalement par β+ (sauf 8C qui se désintègre par double émission de proton) en isotopes du bore, les plus lourds par désintégration β− en isotopes de l'azote. (fr)
- Il carbonio (C) ha 15 isotopi conosciuti, dall'8C al 22C, due dei quali (12C e 13C) sono stabili. Solo tre isotopi (12C, 13C e 14C) possono essere trovati in natura, tutti gli altri sono prodotti artificialmente. (it)
- 탄소는 원자량 8~22 사이에 총 15개의 동위 원소가 알려져 있다. 이들 중 12C와 13C는 안정 동위 원소이다. 방사성 동위 원소 중 가장 안정한 것은 14C로 반감기가 약 5700년이며, 자연에도 미량 존재한다. 인공 방사성 동위 기간 (2.0×10-21초)이다. 탄소의 표준 원자량은 92.0107(8)u이다. (ko)
- 炭素の同位体には、炭素8から炭素22まで15種類が知られており、そのうち2種類（炭素12と炭素13）が安定である。長寿命の放射性同位体である炭素14の半減期は5700年である。これは天然でみられる唯一の炭素の放射性同位体で、宇宙線との相互作用による14N + 1n → 14C + 1Hという反応で、痕跡量が生成している。最も安定な人工放射性同位体は炭素11で、半減期は20.334分である。その他の全ての放射性同位体の半減期は20秒以下であり、ほとんどが200ミリ秒以下である。最も不安定な同位体は炭素8で、半減期は10×10-21秒である。天然の存在量の平均をとった、炭素の標準原子量は、12.0107(8) uである。 (ja)
- Het chemisch element koolstof (C), met een atoommassa van 12,0107(8) u, bezit 2 stabiele isotopen: 12C en 13C, waarvan de eerste het meest abundant is (ongeveer 99%). De overige 13 radio-isotopen zijn onstabiel en hebben een relatief korte halveringstijd. De grote uitzondering is 14C met een halfwaardetijd van ongeveer 5730 jaar. Het komt, naast 12C en 13C, ook in de natuur voor. Koolstof-14 vervalt naar stikstof-14 via bètaverval: + Deze isotoop wordt dan ook gebruikt bij de datering van organische materialen. De isotoop 12C bezit een massa van exact 12 u, omdat deze isotoop wordt gebruikt voor de definiëring van de atomaire massa-eenheid, namelijk 1/12 van de massa van één koolstof-12-isotoop. De kortstlevende isotoop van koolstof is 8C, met een halfwaardetijd van amper 2,04 × 10−21 s. (nl)
- Изото́пы углеро́да — разновидности атомов (и ядер) химического элемента углерода, имеющие разное содержание нейтронов в ядре. Углерод имеет два стабильных изотопа — 12C и 13C. Содержание этих изотопов в природном углероде равно соответственно 98,93 % и 1,07 %. Известны также 13 радиоактивных изотопов углерода (от 8C до 22C), из которых один — 14C — встречается в природе (его содержание в атмосферном углероде около 10−12). Изомерные состояния неизвестны. Углерод — лёгкий элемент, и его изотопы значительно различаются по массе, а значит и по физическим свойствам, поэтому во многих природных процессах происходит их разделение (фракционирование). Самым долгоживущим радиоизотопом является 14C с периодом полураспада 5700 лет. (ru)
- O carbono tem quinze isótopos, dois dos quais são estáveis (carbono-12 e carbono-13). Os isótopos de carbono são tipos de átomos de carbono com diferentes números de massa, ou seja, têm o mesmo número de prótons e elétrons, mas diferem no número de nêutrons. Estes isótopos são de grande importância para várias técnicas científicas, especialmente os três isótopos naturais: carbono-12, carbono-13 e o carbono-14. O carbono-12, isótopo mais abundante, foi adotado pela IUPAC como base para a determinação da massa atómica dos elementos químicos em 1961. A ocorrência natural de carbono-13 em compostos orgânicos permite a sua caracterização através da ressonância magnética nuclear. Já o carbono-14, um isótopo radioativo com uma meia-vida de 5,730 ± 40 anos, é usado na datação de espécimes orgânicos. (pt)
- Kolisotoper är isotoper av grundämnet kol (C), det vill säga atomer och kärnor med 6 protoner och olika antal neutroner. (sv)
- Ізотопи карбону або ізотопи вуглецю — атоми вуглецю (6C) з різною кількістю нейтронів у ядрах. Відомо 15 ізотопів, з них лише два — стабільних: 12C, 13C, а також довгоживучий 14C (T1/2—5700 років), решта короткоживучі — 20 хвилин і менше. В природі знаходять ізотопи 12C (ізотопна поширеність — 98.93±0.08%), 13C (1.07±0.08%). А також радіоактивний 14C (<10−10%). Цей ізотоп утворюється внаслідок ядерної реакції:14N + n → 14C + 1H (uk)
- 碳（原子量：12.0107(8)）共有15個已知同位素，質量數介於8-22之間，其中有2個是穩定的，其他都具有放射性。天然存在的碳同位素有3個，分別是穩定的12C、13C和具放射性的14C，其中14C在自然界中僅痕量存在，為宇宙射線所產生。其餘同位素都不出現在自然界中，只有在實驗室製造出來過，且半衰期都很短，非常不穩定。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- للكربون (C) خمس عشر نظير معروف تتراوح الكتلة الذرية لها ما بين 8C و 22C ، اثنان منها نظيرين مستقرين: 12C و13C. يعد النظير 14C ذو عمر النصف الأطول من بين النظائر المشعة ويبلغ 5700 سنة، وهو النظير المشع الوحيد الموجود في الطبيعة، ويتكون وفق المعادلة: 14N + 1n → 14C + 1H أكثر نظير مشع مصطنع ثابت للكربون هو النظير كربون-11 11C، والذي لديه عمر نصف مقداره 20.334 دقيقة، في حين أن باقي قيم عمر النصف لباقي النظائر المشعة أقل من 20 ثانية، مع العلم أن أغلبها تحت 200 ميلي ثانية. أقل هذه النظائر ثباتاً هو النظير كربون-8 بعمر نصف 2.0 × 10−21 ثانية. (ar)
- Els isòtops del carboni són els núclids o àtoms que tenen el mateix nombre atòmic que l'element químic carboni, és a dir, que tenen sis protons, tot i tenir entre ells un nombre diferent de neutrons i, per tant, diferent nombre màssic. Els isòtops del carboni més estables són el carboni 11, el carboni 12, el carboni 13 i el carboni 14, aquests tres darrers es troben de manera espontània a la natura i se'n diu que són "naturals". El carboni 11 és l'isòtop sintètic més estable, amb un període de semidesintegració d'uns vint minuts. El carboni és un element sòlid no metàl·lic que té símbol químic C i massa atòmica estàndard de 12.0107(8) u. (ca)
- Uhlík (6C) má 16 známých izotopů, od 8C do 23C, z nichž jsou dva, 12C a 13C, stabilní. Nejstabilnějším radioizotopem je 14C s poločasem přeměny 5730 let, který je také jediným přírodním radioizotopem uhlíku - ve stopových množstvích vzniká působením kosmického záření reakcí:14N + 1n → 14C + 1H. Nejstabilnější umělý radioizotop je 11C s poločasem 20,364 minut. Ostatní izotopy mají poločas kratší než 20 sekund, většinou méně než 200 milisekund. Nejméně stabilní je 8C, jehož poločas přeměny má hodnotu 2,0×10−21 s. (cs)
- Ισότοπα του άνθρακα είναι χημικά στοιχεία με ατομικό αριθμό 6, που αντιστοιχεί στο στοιχείο άνθρακας. Σταθερά είναι τα ισότοπα 12C και 13C, ενώ τα υπόλοιπα είναι ασταθή και συνήθως ραδιενεργά. (el)
- Carbon (6C) has 15 known isotopes, from 8C to 22C, of which 12C and 13C are stable. The longest-lived radioisotope is 14C, with a half-life of 5.70(3)×103 years. This is also the only carbon radioisotope found in nature—trace quantities are formed cosmogenically by the reaction 14N + n → 14C + 1H. The most stable artificial radioisotope is 11C, which has a half-life of 20.3402(53) min. All other radioisotopes have half-lives under 20 seconds, most less than 200 milliseconds. The least stable isotope is 8C, with a half-life of 3.5(1.4)×10−21 s. (en)
- Il carbonio (C) ha 15 isotopi conosciuti, dall'8C al 22C, due dei quali (12C e 13C) sono stabili. Solo tre isotopi (12C, 13C e 14C) possono essere trovati in natura, tutti gli altri sono prodotti artificialmente. (it)
- 탄소는 원자량 8~22 사이에 총 15개의 동위 원소가 알려져 있다. 이들 중 12C와 13C는 안정 동위 원소이다. 방사성 동위 원소 중 가장 안정한 것은 14C로 반감기가 약 5700년이며, 자연에도 미량 존재한다. 인공 방사성 동위 기간 (2.0×10-21초)이다. 탄소의 표준 원자량은 92.0107(8)u이다. (ko)
- 炭素の同位体には、炭素8から炭素22まで15種類が知られており、そのうち2種類（炭素12と炭素13）が安定である。長寿命の放射性同位体である炭素14の半減期は5700年である。これは天然でみられる唯一の炭素の放射性同位体で、宇宙線との相互作用による14N + 1n → 14C + 1Hという反応で、痕跡量が生成している。最も安定な人工放射性同位体は炭素11で、半減期は20.334分である。その他の全ての放射性同位体の半減期は20秒以下であり、ほとんどが200ミリ秒以下である。最も不安定な同位体は炭素8で、半減期は10×10-21秒である。天然の存在量の平均をとった、炭素の標準原子量は、12.0107(8) uである。 (ja)
- Изото́пы углеро́да — разновидности атомов (и ядер) химического элемента углерода, имеющие разное содержание нейтронов в ядре. Углерод имеет два стабильных изотопа — 12C и 13C. Содержание этих изотопов в природном углероде равно соответственно 98,93 % и 1,07 %. Известны также 13 радиоактивных изотопов углерода (от 8C до 22C), из которых один — 14C — встречается в природе (его содержание в атмосферном углероде около 10−12). Изомерные состояния неизвестны. Углерод — лёгкий элемент, и его изотопы значительно различаются по массе, а значит и по физическим свойствам, поэтому во многих природных процессах происходит их разделение (фракционирование). Самым долгоживущим радиоизотопом является 14C с периодом полураспада 5700 лет. (ru)
- Kolisotoper är isotoper av grundämnet kol (C), det vill säga atomer och kärnor med 6 protoner och olika antal neutroner. (sv)
- Ізотопи карбону або ізотопи вуглецю — атоми вуглецю (6C) з різною кількістю нейтронів у ядрах. Відомо 15 ізотопів, з них лише два — стабільних: 12C, 13C, а також довгоживучий 14C (T1/2—5700 років), решта короткоживучі — 20 хвилин і менше. В природі знаходять ізотопи 12C (ізотопна поширеність — 98.93±0.08%), 13C (1.07±0.08%). А також радіоактивний 14C (<10−10%). Цей ізотоп утворюється внаслідок ядерної реакції:14N + n → 14C + 1H (uk)
- 碳（原子量：12.0107(8)）共有15個已知同位素，質量數介於8-22之間，其中有2個是穩定的，其他都具有放射性。天然存在的碳同位素有3個，分別是穩定的12C、13C和具放射性的14C，其中14C在自然界中僅痕量存在，為宇宙射線所產生。其餘同位素都不出現在自然界中，只有在實驗室製造出來過，且半衰期都很短，非常不穩定。 (zh)
- Karbono (C) havas multajn konatajn izotopojn. La stabilaj izotopoj estas 12C kaj 13C. Estas konataj minimume 13 radioaktivaj izotopoj de karbono ekde 8C ĝis 22C. El ili la plej stabila estas 14C kun duoniĝotempo 5,70±0,03 miloj da jaroj. En naturo okazas 3 izotopoj de karbono: stabilaj 12C (98,93% de natura abundeco), 13C (1,07% de natura abundeco), kaj radioaktiva 14C (relativa enhavo proksimume 10−12 en atmosfero). La norma atompezo estas 12,0107(8) u. 14C rezultas per kapto per 14N de neŭtrono: n + 14N → 14C + 1H. (eo)
- Le carbone (C) possède 15 isotopes connus, de nombre de masse variant de 8 à 22, dont deux stables : 12C et 13C. En moyennant selon l'abondance naturelle de ces deux isotopes, la masse atomique standard attribuée au carbone est de 12,010 7(8) u. (fr)
- Het chemisch element koolstof (C), met een atoommassa van 12,0107(8) u, bezit 2 stabiele isotopen: 12C en 13C, waarvan de eerste het meest abundant is (ongeveer 99%). De overige 13 radio-isotopen zijn onstabiel en hebben een relatief korte halveringstijd. De grote uitzondering is 14C met een halfwaardetijd van ongeveer 5730 jaar. Het komt, naast 12C en 13C, ook in de natuur voor. Koolstof-14 vervalt naar stikstof-14 via bètaverval: + Deze isotoop wordt dan ook gebruikt bij de datering van organische materialen. (nl)
- O carbono tem quinze isótopos, dois dos quais são estáveis (carbono-12 e carbono-13). Os isótopos de carbono são tipos de átomos de carbono com diferentes números de massa, ou seja, têm o mesmo número de prótons e elétrons, mas diferem no número de nêutrons. Estes isótopos são de grande importância para várias técnicas científicas, especialmente os três isótopos naturais: carbono-12, carbono-13 e o carbono-14. (pt)
|
