| dbo:abstract
|
- Els antics aquitans (llatí: Aquitani) eren un poble preindoeuropeu que habitava la zona que actualment és el sud de la regió administrativa de la Nova Aquitània i el sud-oest del Migdia-Pirineus, anomenada Gallia Aquitania pels romans, a la regió compresa entre els Pirineus, l'oceà Atlàntic i la Garona (actualment, sud-oest d'Occitània). Autors clàssics com ara Juli Cèsar i Estrabó els distingien clarament dels altres pobles de la Gàl·lia i d'Hispània. Amb el procés de romanització, durant els segles de l'Imperi Romà, adoptaren la llengua llatina (llatí vulgar) i la civilització romana. La seva antiga llengua, l'aquità, fou el substrat del gascó, llengua romànica parlada actualment a la Gascunya. (ca)
- The Aquitani lived in the region between the Pyrenees, the Atlantic ocean, and the Garonne, in present-day southwestern France in the 1st century BCE. The Romans dubbed this region Gallia Aquitania. Classical authors such as Julius Caesar and Strabo clearly distinguish the Aquitani from the other peoples of Gaul, and note their similarity to others in the Iberian Peninsula. During the process of Romanization, the Aquitani gradually adopted Latin (Vulgar Latin) and the Roman civilization. Their old language, the Aquitanian language, was a precursor of the Basque languageand the substrate for the Gascon language (one of the Romance languages) spoken in Gascony. (en)
- Als Aquitanier werden die nicht-keltischen Stämme bezeichnet, die in der frühgeschichtlichen Periode das Gebiet zwischen den Pyrenäen, dem Atlantik und der Garonne besiedelten. Die Nähe zu den keltischen Galliern führte zur Annäherung und schon in vorrömischer Zeit in gewisser Weise zur Verschmelzung beider Kulturen. Zu den Aquitaniern zählten Auscer (Ausker), Bigerrionen, Elusaten, Konvener, , , Tarbeller, Tarusaten und Vasaten. Im Jahre 56 v. Chr. wurden sie von Crassus, einem Feldhauptmann Cäsars, besiegt und in kurzer Zeit romanisiert. Allerdings hielten sich die lokalen Traditionen im aquitanischen Raum länger als im übrigen Gallien. Seit Beginn des 5. Jahrhunderts siedelten die Römer hier die Westgoten an. (de)
- Akitaniarrak (latinez: aquitani) edo ibero-akitaniarrak[erreferentzia behar], batzuetan aurre-euskaldunak ere deituak, erromatarren etorreraren aurreko eta garaiko herri multzo bat izan ziren, eta Pirinioek, Garonak eta Ozeano Atlantikoak osatutako lurralde hirukian bizi ziren. Egungo Gaskoinia eta Ipar Euskal Herrian bizi ziren herriak ez ziren galiarrak, akitaniera bere hizkuntza zeltikoa ez zelako. Estrabonek herri hauek bereizteko etnia eta hizkuntza baino ez zuen erabili: horrexegatik adituek galiar herriekin baino erromatar Hispaniako herriekin senidetzen dituzte.. Bere jainkoen eta hilobi-aztarnetan agertutako epigrafiak egungo euskararen antzekoak direnez, hainbat filologo eta hizkuntzalarien ustetan akitaniera aitzineuskararekin lotura estua zuen.. Gainera toponimia kontuan hartuta, Goi Erdi Aroan (III. eta XII. mendeen artean), Baskonia deituriko eskualdea egungo Gaskoinia bilakatu zen. K.a. 56 eta 55 artean, Julio Zesar Galiak konkistatu zituenean, bere ordezkaria zen Publio Lizinio Krasok akitaniarrak menderatu zituen. Dena den, akitaniarrek ez zuten bat egin Vercingetorixen borrokarekin. K.a. 27 eta 28 artean, akitaniarrak matxinatu ziren eta Agripak menderatuak izan ziren. K.a. 27an Oktavio Augusto enperadoreak Galia Akitania izeneko probintzia Loira eta Pirinio artean zeuden lurraldeak administratzeko. (eu)
- Los aquitanos (en latín, «aquitani») fueron un pueblo que vivía en lo que hoy es Aquitania, Francia, en la región entre los Pirineos, el océano Atlántico y el Garona. Julio César, quien los derrotó en su campaña en la Galia, los describe como una parte distintiva de la Galia, diferenciándolo de la Galia Bélgica y de la Galia Celta. Dice que el río Garona separa a los galos de los aquitanos. (es)
- Aquitani adalah suku yang tinggal di wilayah Aquitaine selatan dan Midi-Pyrénées barat daya, wilayah yang pada masanya disebut Gallia Aquitania oleh bangsa Romawi. Penulis-penulis klasik seperti Julius Caesar dan Strabo membedakan mereka dari suku-suku lainnya di Galia dan telah menyadari kemiripan mereka dengan suku-suku lain di Semenanjung Iberia. Suku ini pada akhirnya mengalami proses Romanisasi dan secara bertahap mengadopsi bahasa Latin (Latin Vulgar) dan aspek budaya Romawi. Bahasa mereka yang sebelumnya, yaitu bahasa Aquitania, merupakan pendahulu bahasa Basque. (in)
- Les Aquitains, parfois qualifiés de proto-basques, sont un ensemble de peuples protohistoriques et antiques situés entre les Pyrénées occidentales, la rive gauche de la Garonne et l'océan Atlantique. Le géographe grec antique Strabon les distingue des Gaulois tant par leur type physique que par leur langue. Il les rapproche des Ibères. Si un lien avec l'Hispanie préromane est incontestable, leur langue est néanmoins distincte de celle des Ibères. L'antique région pourrait courir jusqu'à l'Èbre espagnole, avec la tribu des Jacetani consonnant avec Aquitains[pas clair], autour de la ville de Jaca. La Jacétanie est toujours le nom d'un comarque espagnol. Les témoignages de la langue des Aquitains sont principalement des inscriptions sur des dalles funéraires romano-aquitaines, où figure ce qui semble être des noms de divinités ou de personnes. Ces noms s'avèrent analysables par le basque actuel. Cela a conduit de nombreux philologues et linguistes à conclure que l'aquitain a été étroitement lié à une forme plus ancienne de la langue basque. Joint à d'autres indices toponymiques, le fait que, au haut Moyen Âge (du IIIe au XIIe siècle), la région ait été connue sous le nom de Wasconia, toponyme qui a donné le nom de Gascogne, corrobore cette hypothèse. Les thèses de Theo Vennemann vont même jusqu'à donner un grand rôle au basque, dans toutes les langues européennes. La thèse d'Arnaud Etchamendy sur la « pidginisation pastorale », va par exemple relier l'étymologie du latin corpus à celle du basque gor-putz (chair-souffle). Cette dernière hypothèse est fort peu vraisemblable. Le basque gorputz est un emprunt au latin avec sonorisation régulière de la consonne initiale comme dans le cas du latin cruce(m) "croix" qui donne en basque gurutze ou cella "pièce, cellule" qui donne en basque gela. (fr)
- Gli Aquitani erano un popolo misto di celti e iberi (presentavano affinità con i vasconi della media valle dell'Ebro) che vivevano appunto nell'Aquitania, regione della Francia sud-occidentale compresa tra Garonna, Pirenei e Oceano Atlantico, fino a . Aveva quindi un'estensione diversa dall'attuale e omonima regione della Francia. Fu attorno a 40.000 anni fa che l'uomo di Cro-Magnon giunse in Aquitania, soppiantando progressivamente l'Uomo di Neanderthal. Nel Paleolitico, gli abitanti di questa regione lasciarono molte attestazioni artistiche, come la famosa grotta di Lascaux (17.000 anni fa).Fu durante l'ultima glaciazione che l'Aquitania divenne il principale rifugio climatico dell'Europa occidentale, giocando così un ruolo centrale nella storia del popolamento dell'Europa post-glaciale. Nel Neolitico, sul litorale atlantico si sviluppò una civiltà che ha lasciato come testimonianze dolmen e menhir. L'Età del bronzo è ben rappresentata in Aquitania (vedi Médoc e Paesi Baschi). Sotto la pressione dei romani, i celti dell'Aquitania si stabilirono nell'alta valle della Garonna e nella Gironda, dove i fondarono Noviomago (?) e presero il controllo di Burdigala. Le province dell'Impero romano. Nel 56-55 a.C., durante le campagne di conquista della Gallia di Gaio Giulio Cesare, un suo luogotenente, Publio Licinio Crasso, si occupò di sottomettere gli Aquitani. Nel 27 a.C. l'imperatore Ottaviano Augusto diede il nome di Gallia Aquitania a tutti i territori che dai Pirenei arrivano fino alla Loira (compresa l'Alvernia), che divennero così una delle tre province della . Saintes e Bordeaux furono le sue capitali. Sul finire del III secolo, la riforma dell'imperatore Diocleziano riportò l'Aquitania alla sua estensione iniziale, dandole il nome di (cioè Aquitania dei nove popoli): questa corrisponde oggi ai Paesi Baschi e alla Guascogna, anche se l'estremità settentrionale della Guascogna ( e Médoc), che all'arrivo dei romani era amministrata dai biturigi vivischi, entrò invece a far parte dell'Aquitania seconda (c'erano anche un'Aquitania prima e un'Aquitania terza). Fu una regione altamente romanizzata. Quando nel V secolo l'Impero romano d'Occidente collassò, l'area fu occupata dai visigoti, che nel 507 furono però scacciati dai franchi. Quando re Clotario II morì nel 629, l'Aquitania andò al figlio Cariberto II, che scelse Tolosa come capitale. Nell'VIII secolo, l'Aquitania cadde sotto i colpi dei mori, che furono poi sconfitti e scacciati da Carlo Martello. La regione entrò poi a far parte dell'Impero carolingio. L'Aquitania al tempo di Carlomagno.L'Aquitania (in rosso) nel 1154. Dopo la morte di Carlo Magno, i suoi eredi suddivisero più volte l'impero paterno, e così l'Aquitania passò di mano più volte e ben presto nacque il ducato d'Aquitania. Nel 1052 anche il ducato di Guascogna entrò a far parte di quello d'Aquitania. La corte di questo ducato divenne un importante e prolifico centro di produzione culturale e letteraria: il duca Guglielmo IX di Aquitania, detto il trovatore, fu un poeta. E Poitiers divenne centro dei trovatori. Alla morte di Guglielmo X d'Aquitania (1137), la figlia Eleonora d'Aquitania, la più grande ereditiera di Francia, sposò il suo tutore, Luigi VII, che lei seguì nella crociata. Dopo l'annullamento di questo matrimonio, nel 1152 lei sposò Enrico II d'Inghilterra. I suoi figli, Riccardo I d'Inghilterra e Giovanni d'Inghilterra, e i loro successori sul trono d'Inghilterra ebbero anche il titolo di duchi d'Aquitania (poi conosciuta come Guiana). Durante la guerra dei cento anni, la Francia perdette l'Aquitania nel 1360, con il trattato di Brétigny, ma nel 1453 la riconquistò definitivamente l'Aquitania.Fu a Bordeaux che il Governo francese si rifugiò nel 1914 e nel 1940. La Nuova Aquitania dal 2016 L'odierna Aquitania comprende cinque dipartimenti: Dordogna, Gironda, Landes, Lot e Garonna e Pyrénées-Atlantiques per un'estensione di 41.400 km².La lingua più parlata è il francese, anche se ci sono minoranze che utilizzano altri due idiomi autoctoni, il guascone, considerato una varietà linguistica dell'occitano e il basco, parlato nella parte occidentale dei Pyrénées Atlantiques. Fra gli immigrati hanno una certa diffusione lo spagnolo, il portoghese e l'arabo. Sotto il profilo economico l'Aquitania è famosa per la sua uva e la sua produzione di vino, per le foreste e il legno e per l'estrazione di gas naturale e petrolio. Molto importante è anche il turismo, soprattutto lungo la . (it)
- Akwitanowie – nazwa ogólna określająca związek plemion pochodzenia iberyjskiego nie spokrewnionego językowo i etnicznie z Galami. W momencie zajęcia ziem leżących między Zatoką Lwią a Zatoką Biskajską przez Rzym zamieszkiwali tereny między Pirenejami, Garonną a morzem. Rzymianie wspólną nazwę plemion wyzyskali do utworzenia nazwy całego dzisiejszego pd.-zach. obszaru Francji, który nazwali Akwitanią. (pl)
- Aquitani is de verzamelnaam voor de volken die in de Romeinse provincie Gallia Aquitania woonden en die zich qua taal onderscheidden van de daar eveneens woonachtige Gallische stammen. De Aquitaniërs spraken een taal die nauw verwant was aan het Baskisch. In de eerste eeuw n.Chr. woonden de Aquitaniërs tussen de Garonne in het noorden en de Pyreneeën in het zuiden. In het oosten grensde hun gebied aan Gallia Narbonensis. (nl)
- Os Aquitanos foram um povo que viveu no atual sudoeste da França, entre os Pireneus e o rio Garona. Júlio César, que os derrotou nas Guerras da Gália, distinguia-os dos outros povos da Gália, notando suas proximidades a outros povos Iberos, e não Celtas. Na abertura dos Comentários sobre a Guerra Gálica, ele a descreveu assim: A presença do que parecem ser nomes bascos de divindades ou pessoas em posteriores lápides funerárias Romano-Aquitanas tem feito filólogos presumirem que sua língua foi ou um dialeto do basco ou uma língua aparentada. O fato de a região ter sido conhecida como Vascônia no final da Idade Média, nome do qual derivou a forma mais conhecida, Gasconha, juntamente com evidências toponímicas, parecem confirmar essa hipótese. (pt)
- Аквітани (лат. Aquitani) — народ, який проживав в доримський та ранній римський період на території майбутньої Аквітанії (історичний регіон Франції), між Піренеями та Гаронною. Юлій Цезар, який переміг аквітанів у ході галльської війни, описує їх як один з народів Галлії. Галлія по всій своїй сукупності розділяється на три частини. В одній з них живуть бельги, в іншій — аквітани, в третій — ті племена, які їх власною мовою називаються кельтами, а на нашій — галлами. Всі вони відрізняються один від одного особливою мовою, установами і законами. Галлів відокремлює від Аквітанії річка Гарумна, а від Бельгії — Матрона та Секвана. Страбон пише: Далі по порядку йде Трансальпійська Кельтика. Я вже описав в загальних рисах форму та величину цієї країни; тепер же слід сказати про неї детальніше. Деякі ділили її, наприклад, на 3 частини, називаючи її мешканців квітанами, белгами та кельтами. Аквітани, за словами цих письменників, зовсім відмінні не тільки по своїй мові, але і в сенсі статури; вони скоріше схожі на іберів, ніж на галатів; інші ж мешканці за зовнішнім виглядом нагадують галатів, хоча не всі говорять однією мовою, але у деяких є незначні мовні особливості (IV, 1). Хоча країна називалася Новемпопуланія (лат. Novempopulania — країна 9 народів), в різних джерелах згадується більша кількість племен, серед них:
*
*
*
*
*
*
*
*
* або
* ; можливо, ті ж, що і згадувані Цезарем ? (uk)
- Аквитаны (лат. Aquitani) — народ, проживавший в доримский и ранний римский период на территории будущей Аквитании (исторический регион Франции), между Пиренеями и Гаронной. Юлий Цезарь, победивший аквитанов в ходе Галльской войны, описывает их как один из народов Галлии. Галлия по всей своей совокупности разделяется на три части. В одной из них живут бельги, в другой – аквитаны, в третьей – те племена, которые на их собственном языке называются кельтами, а на нашем – галлами. Все они отличаются друг от друга особым языком, учреждениями и законами. Галлов отделяет от аквитанов река Гарумна, а от бельгов – Матрона и Секвана. Страбон пишет : Далее по порядку идет Трансальпийская Кельтика. Я уже описал в общих чертах форму и величину этой страны; теперь же следует сказать о ней подробно. Некоторые делили её, например, на 3 части, называя её обитателей аквитанами, бельгами и кельтами. Аквитаны, по словам этих писателей, совершенно отличны не только по своему языку, но и в смысле телосложения; они скорее похожи на иберов, чем на галатов; остальные же обитатели по внешнему виду напоминают галатов, хотя не все говорят на одном языке, но у некоторых есть незначительные языковые особенности (IV, 1) . Хотя страна называлась Новемпопулания (Novempopulania, страна девяти народов), в различных источниках упоминается большее количество племён, среди них:
* тарбеллы
*
*
*
*
*
*
*
* или
* ; возможно, те же, что и упоминаемые Цезарем ? (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Els antics aquitans (llatí: Aquitani) eren un poble preindoeuropeu que habitava la zona que actualment és el sud de la regió administrativa de la Nova Aquitània i el sud-oest del Migdia-Pirineus, anomenada Gallia Aquitania pels romans, a la regió compresa entre els Pirineus, l'oceà Atlàntic i la Garona (actualment, sud-oest d'Occitània). Autors clàssics com ara Juli Cèsar i Estrabó els distingien clarament dels altres pobles de la Gàl·lia i d'Hispània. Amb el procés de romanització, durant els segles de l'Imperi Romà, adoptaren la llengua llatina (llatí vulgar) i la civilització romana. La seva antiga llengua, l'aquità, fou el substrat del gascó, llengua romànica parlada actualment a la Gascunya. (ca)
- Los aquitanos (en latín, «aquitani») fueron un pueblo que vivía en lo que hoy es Aquitania, Francia, en la región entre los Pirineos, el océano Atlántico y el Garona. Julio César, quien los derrotó en su campaña en la Galia, los describe como una parte distintiva de la Galia, diferenciándolo de la Galia Bélgica y de la Galia Celta. Dice que el río Garona separa a los galos de los aquitanos. (es)
- Aquitani adalah suku yang tinggal di wilayah Aquitaine selatan dan Midi-Pyrénées barat daya, wilayah yang pada masanya disebut Gallia Aquitania oleh bangsa Romawi. Penulis-penulis klasik seperti Julius Caesar dan Strabo membedakan mereka dari suku-suku lainnya di Galia dan telah menyadari kemiripan mereka dengan suku-suku lain di Semenanjung Iberia. Suku ini pada akhirnya mengalami proses Romanisasi dan secara bertahap mengadopsi bahasa Latin (Latin Vulgar) dan aspek budaya Romawi. Bahasa mereka yang sebelumnya, yaitu bahasa Aquitania, merupakan pendahulu bahasa Basque. (in)
- Akwitanowie – nazwa ogólna określająca związek plemion pochodzenia iberyjskiego nie spokrewnionego językowo i etnicznie z Galami. W momencie zajęcia ziem leżących między Zatoką Lwią a Zatoką Biskajską przez Rzym zamieszkiwali tereny między Pirenejami, Garonną a morzem. Rzymianie wspólną nazwę plemion wyzyskali do utworzenia nazwy całego dzisiejszego pd.-zach. obszaru Francji, który nazwali Akwitanią. (pl)
- Aquitani is de verzamelnaam voor de volken die in de Romeinse provincie Gallia Aquitania woonden en die zich qua taal onderscheidden van de daar eveneens woonachtige Gallische stammen. De Aquitaniërs spraken een taal die nauw verwant was aan het Baskisch. In de eerste eeuw n.Chr. woonden de Aquitaniërs tussen de Garonne in het noorden en de Pyreneeën in het zuiden. In het oosten grensde hun gebied aan Gallia Narbonensis. (nl)
- Als Aquitanier werden die nicht-keltischen Stämme bezeichnet, die in der frühgeschichtlichen Periode das Gebiet zwischen den Pyrenäen, dem Atlantik und der Garonne besiedelten. Die Nähe zu den keltischen Galliern führte zur Annäherung und schon in vorrömischer Zeit in gewisser Weise zur Verschmelzung beider Kulturen. (de)
- The Aquitani lived in the region between the Pyrenees, the Atlantic ocean, and the Garonne, in present-day southwestern France in the 1st century BCE. The Romans dubbed this region Gallia Aquitania. Classical authors such as Julius Caesar and Strabo clearly distinguish the Aquitani from the other peoples of Gaul, and note their similarity to others in the Iberian Peninsula. (en)
- Akitaniarrak (latinez: aquitani) edo ibero-akitaniarrak[erreferentzia behar], batzuetan aurre-euskaldunak ere deituak, erromatarren etorreraren aurreko eta garaiko herri multzo bat izan ziren, eta Pirinioek, Garonak eta Ozeano Atlantikoak osatutako lurralde hirukian bizi ziren. (eu)
- Les Aquitains, parfois qualifiés de proto-basques, sont un ensemble de peuples protohistoriques et antiques situés entre les Pyrénées occidentales, la rive gauche de la Garonne et l'océan Atlantique. Le géographe grec antique Strabon les distingue des Gaulois tant par leur type physique que par leur langue. Il les rapproche des Ibères. Si un lien avec l'Hispanie préromane est incontestable, leur langue est néanmoins distincte de celle des Ibères. L'antique région pourrait courir jusqu'à l'Èbre espagnole, avec la tribu des Jacetani consonnant avec Aquitains[pas clair], autour de la ville de Jaca. La Jacétanie est toujours le nom d'un comarque espagnol. (fr)
- Gli Aquitani erano un popolo misto di celti e iberi (presentavano affinità con i vasconi della media valle dell'Ebro) che vivevano appunto nell'Aquitania, regione della Francia sud-occidentale compresa tra Garonna, Pirenei e Oceano Atlantico, fino a . Aveva quindi un'estensione diversa dall'attuale e omonima regione della Francia. L'Età del bronzo è ben rappresentata in Aquitania (vedi Médoc e Paesi Baschi). Sotto la pressione dei romani, i celti dell'Aquitania si stabilirono nell'alta valle della Garonna e nella Gironda, dove i fondarono Noviomago (?) e presero il controllo di Burdigala. (it)
- Os Aquitanos foram um povo que viveu no atual sudoeste da França, entre os Pireneus e o rio Garona. Júlio César, que os derrotou nas Guerras da Gália, distinguia-os dos outros povos da Gália, notando suas proximidades a outros povos Iberos, e não Celtas. Na abertura dos Comentários sobre a Guerra Gálica, ele a descreveu assim: (pt)
- Аквитаны (лат. Aquitani) — народ, проживавший в доримский и ранний римский период на территории будущей Аквитании (исторический регион Франции), между Пиренеями и Гаронной. Юлий Цезарь, победивший аквитанов в ходе Галльской войны, описывает их как один из народов Галлии. Страбон пишет : . Хотя страна называлась Новемпопулания (Novempopulania, страна девяти народов), в различных источниках упоминается большее количество племён, среди них:
* тарбеллы
*
*
*
*
*
*
*
* или
* ; возможно, те же, что и упоминаемые Цезарем ? (ru)
- Аквітани (лат. Aquitani) — народ, який проживав в доримський та ранній римський період на території майбутньої Аквітанії (історичний регіон Франції), між Піренеями та Гаронною. Юлій Цезар, який переміг аквітанів у ході галльської війни, описує їх як один з народів Галлії. Страбон пише: Хоча країна називалася Новемпопуланія (лат. Novempopulania — країна 9 народів), в різних джерелах згадується більша кількість племен, серед них:
*
*
*
*
*
*
*
*
* або
* ; можливо, ті ж, що і згадувані Цезарем ? (uk)
|
